TUINIER MET PLEZIER!
'm*
Geschiedschrijving van
parochies en dorpen
Veel merkwaardigs blijft in verborgenheid
AUTOGESCHENKEN
VOOR AUTOMOBILISTEN
n.v.HET mQtQrhuis
|g|f
lf!a#
!üt
Ml
ÉÉfe^
weekelykse
CRonycke
ZATERDAG 26 NOVEMBER 1960
DE LEIDSE COUKAN'I
PAGINA 4
Er is werk aan de winkel
geschiedenis van 'n parochie kan,
althans voor wat het gedeelte
van vóór de reformatie betreft, be
schouwd worden als de geschiedenis
van de plaats zelve. In vele gevallen
zeker in nog overwegend katho
lieke streken, althans die contreien
welke in grote mate sinds de zestien
de eeuw de oude leer trouw zijn ge
bleven lopen de historiën van paro
chie- en van dorpsgemeenschap in
grote lijnen parallel tot dikwijls ver
in de negentiende eeuw of hebben
dan tenminste een zeer groot aantal
raakpunten.
Bestaat er van iedere vroeger of
thans nog belangrijke stad in ons land
wel een geschreven geschiedenis, van
de dorpen is dat in veel mindere ma
te het geval. Dit gemis heeft ver
schillende oorzaken. Op de eerste
plaats het over het algemeen veel ge
brekkiger georganiseerde oudtijdse be-
stuurs apparaat op 't platteland, 2dens
hetgeen wij al noemden de ver
bondenheid van kerk- en dorpsge
schiedenis, waardoor de profane ge
schiedenis niet alleen moet worden
geput uit de z.g.n. openbare archie
ven doch ook uit wat er in depastorieën
nog over is van zeer dikwijls sterk
gehavend uit de beroering gekomen
documentenverzamelingen (ook wel
dikwijls naar verschillende windstre
ken verspreid), en ten derde en
zulk een geval is dan nog een geluk
kig geval uit wel bestaande maar
nimmer geïnventariseerde stukken,
rustend in stof en vuil op pastorie- en
lcerkzolders, of in schimmelige kel
ders van oude dorpse gemeentehui
zen.
Dan komt nog daarbij dat vele,
voor de historie belangrijke documen
ten zich bevinden in moeilijk toegan
kelijke archieven van families, wier
voorzaten in dorp en streek de z.g.n.
heerlijke rechten hebben uitgeoefend.
Dat er door speurzin en liefhebbe
rij ook in onze tijd nog wel be
langwekkende zaken aan de verge
telheid kunnen worden ontrukt (of
om een" andere gemeenplaats te
gebruiken wéér in het licht der
openbaarheid worden gebracht) be
wijst een fraai uitgevoerd boekje, dat
dezer dagen verscheen bij gelegenheid
van het vijfhonderdste gedenkjaar
van de stichting der St. Agatha-paro-
chie te Lisse.
De schrijver van het boekje, A. M.
Hulkenberg, een amateur-historicus
met veel liefde voor het métier, heeft
naarstig gezocht in vele openbare ar
chieven, wanneer het eigen parochie-
archief geen antwoord gaf. Iiij kreeg
toegang tot familieverzamelingen en
aantekenboeken van diverse belang
stellenden en verkreeg daardoor vele
waardevolle inlichtingen. Daarbij
toonde de schrijver zich een scherp
zinnig mens, die voor bepaalde raad
sels een gemotiveerde oplossing wist
te vinden en daarmee soms een be
paald hiaat in de bekende geschiede
nis kon vullen.
Bij deze historische arbeid heeft
de schrijver grote aandacht besteed
aan een aantal families, die een rol
hebben gespeeld in het kerkelijke en
burgerlijke leven van Lisse, families
waarvan nog steeds een wijdver
takte nakomelingschap in de streek,
of ook wel ver daarbuiten, woon
achtig is. Hierbij bleek dat soms
zeer veel wetenswaardigs kan worden
opgediept uit de boekenkisten en do
cumententrommels van oude boeren
geslachten, die door een soms wel
eens wat al te zeer gekleineerde be
houdzucht onschatbare dingen
bleken te bevatten voor de „cleene
historie des menschenlijcken leevens".
Een behoudzucht derhalve, die in dit
opzicht nimmer te veel kan worden
aangeprezen en gestimuleerd.
I£" erkhistorie dorpsgeschiedenis;
dorpshistorie streekgeschiede
nis; streekgeschiedenis historie
des lands.
Als basis der vaderlandse geschie
denis heeft de historie van dorp en
streek grote waarde. Doch het is
maar aan zeer weinigen gegeven
(zelfs nog lang niet altijd aan histo
rici van naam en professie) de zo ver
scheidene bronnen aan te boren waar
in bij stukjes en beetjes een paro
chie- of dorpsgeschiedenis staat opge
tekend.
Dat dit in Lisse (ook in enkele an
dere plaatsen in de streek, hoewel
dikwijls minder gefundeerd) moge
lijk is gebleken, stemt tot verheuge
nis, doch ook tot waakzaamheid.
Naar onze mening zal dit laatste be
grip dat van waakzaamheid ge
meengoed moeten worden van allen,
die tot beheer en bewaring van ar
chieven zijn aangesteld. Willen ar
chieven en verzamelingen gezamen
lijk tot één sluitend geheel worden
ten dienste van de geschiedenis ener
gemeenschap of van gemeenschappen,
dan zal het o.i. nodig zijn, meer dan
tot nu toe het geval is geweest, deze
onderdelen te inventariseren en voor
breder kring open te stellen.
Tegen het einde van de vorige
eeuw heeft de toenmalige burgemees
ter van Bennebroek, P. N. van Door-
ninck, verschillende inventarissen
van oud (gemeente)-archieven in
druk doen verschijnen ,1894. Uitg.
Gebr. v. Brederode, Haarlem). Wij
kennen zulke uitgaven van Spaarn-
woude en Haarlemmerliede, Schoten
en Sparendam en (naar wij menen)
ook van Noord wijk en Noordwij ker-
hout.
Verschillende gemeentebestuurde
ren in de bollenstreek doen tegen
woordig hun best „prentenkabinetten"
aan te leggen, doch slechts zeer wei
nigen hebben hun eigen oud-archief
wetenschappelijk, dus systematisch
geordend en ge-inventariseerd, waar
door ze meer en beter toegankelijk
werden voor belanghebbenden. Wel
iswaar zal het voor kleine gemeen
ten te kostbaar zijn een wetenschap
pelijk gevormd archivaris aan te stel
len; dikwijls zullen ook de te ge-
rihge huidige omvang van in de
loop der jaren door onoordeelkundig
beheer geschonden oud-archieven
daartoe geen aanleiding meer geven.
Maar dan is er altijd nog wel een
weg te vinden om het weinige, dat
nog over is, gedegen te ordenen. Dat
zulks van belang is behoeft o.i. geen
betoog en dat het heden ten dage
mogelijk is op verantwoorde wijze
geschiedenis te schrijven van paro
chie en/of dorp bewijzen boekjes
als dat van Hulkenberg en anderen.
Maar de weg naar zulk een geschied
schrijving is dikwijls zó hobbelig, dat
men er moeilijk toe komt die weg te
gaan, vooraleer deze een beetje be
hoorlijker is geplaveid.
WILLEM PEINS.
vindt U in de ruimste sortering bij Het Motorhuis.
Geef hem of haar zo'n nuttig en tevens smaakvol
accessoir.
De ontvanger heeft daar jarenlang plezier van en...
zo'n geschenk houdt even lang de attentie van de
schenker in blijde herinnering.
Maar dan wel iets goeds!
BEZOEKT ONZE SPECIAALINGERICHTE ACCESSOIRES-WINKEL STATIONSWEG HOEK RIJNSBURGERSINGEL
Geopend vanaf 23 november, ook 's avonds tijdens de lichtweek.
Speciaal voor de feestdagen
ONDERHOUDSPAKKETTEN
reeds vanaf f 6.25
TELEFOON 24741 (4 lijnen) - LEIDEN
(Advertentie)
A. M. Hulkenberg: „De Aagten-
kerk van Lisse". Uitg. Drukkerij
„Flora" te Lisse, 1960. Geb. 4.50 (op
lage 1500 exemplaren).
BLOEMKOOL-UITVOER
België en Luxemburg hebben be
kend gemaakt, dat zij met ingang
van 1 december de invoer van bloem
kool uit de EEG-landen weer zullen
toestaan. Op het ogenblik mag al
leen Nederland bloemkool in België
en Luxemburg invoeren ingevolge
gemaakte afspraken betreffende in
acht te nemen minimumprijzen.
De aanvoer van bloemkool in de
Nederlandse produktiegebieden gaat
thans minder worden. De prijs van
de goede kwaliteit bloemkool ligt op
het ogenblik op de veilingen tussen
40 en 60 cent per stuk.
Ondertussen hebben de Zwitserse
autoriteiten bekend gemaakt, dat zij
met ingang van 28 november de on
beperkte invoer van bloemkool in
Zwitserland zullen toestaan.
LAGE
HEESTERS
&3m
'3m
2 BLOEM
j HEESTERS
.0.
3m 4,
Vijfvingerkruid
Hertshod
Schijnhazelaar
Weigelia
Vlinderstruik
Jasmijn
BES
HEESTERS
3m
■2 GROENBLUVENDE
r HEESTERS
■0
Sneeuwbes
Sneeuwbal
^uurbès 0
3 Mahoniestruik
Sneeuwbal
Kardinaalsmuts
Pauselijke verjaardag
Op de ochtend van de 79ste ver
jaardag van de H. Vader zijn giste
ren op zijn verzoek op de belangrijk
ste plaatsen van zijn leven H.H. Mis
sen opgedragen voor de intenties,
welke Hij heeft aangegeven: de vre
de en eendracht in de wereld en de
eenheid der Christenen.
Deze H.H. Missen werden opge
dragen in de St. Pieter, in de aarts
basilieken van Rome, in de parochie
kerk van de geboorteplaats van de
Paus Sotto il Monte, in de kathe
draal van Bergamo, in de kapel van
de internuntiatuur van Istanboel, in
de Notre Dame te Parijs en tenslot
te in de San Marco in Venetië.
De Paus heeft zijn verjaardag zeer
rustig gevierd. Donderdagavond ver
zamelde hij in Zijn privé-kapel rond
zich zijn naaste medewerkers, de
kardinalen van de Curie en prela
ten, voor een plechtig Te Deum, om
zo zei Hij God en de H. Maagd
te danken voor de vele genade in
Zijn lange leven. Gisterochtend droe
gen de curie-kardinalen en de gees
telijkheid van Rome de H. Mis op
voor de intenties van de Paus. De
vlaggen waaiden van de Vatikaanse
gebouwen, maar d'e H. Vader be
schouwde Zijn verjaardag als gewo
ne werkdag en had zijn dag gevuld
met audiënties en besprekingen.
O schoone tyd van harten, koeckevryers,
van suyck'ren beesten en van marcipeyn,
van borstplaet, soet gecleurd
in veelderley formaeten,
van reusegroot en dick,
tot pietepeuterigh cleyn.
't Is weer so veer, de tyd is aengebroocken,
nogh luttel daeghs en't aevondjen is daer.
De goede Sint begint al rond te spoocken
en yeder houdt al syn verlanghlyst klaer.
Hy wordt begroet door flinke maegistraeten,
gekeetend omdermooyst, dus hoochst offici-eel.
Men spreeckt hem toe met ernstige gelaeten,
men biedt hem weynigh maer men vraeght hem veel.
Er is van't kynderfeest te minder nogh gebleeven
sints men soo solt met hem
terwille van de smeer.
'Daer kotnt selfs herry van
tusschen de groote steeden,
want Rotterdam betwist aen Amsterdam de eer
het eerst te syn dit jaer.
Waer is die schoone tyd, dat wy als soete cnaepen
veel daeghen van te voor in spanninghe en angst
het aevondje verbeyden? Hoe stonden we te gaepen
waer elcke winckelruyt ons in extaese bracht?
Maar eerder quam hy nooit
dan op syn waere feestdagh;
nooyt eerder dan de oude, échte nacht.
Maer nu 't een feest voor
borghervaeders is geworden,
kan tot het heerlijck aevondjen
niet meer gewacht.
WILLEM VAN HORSTENDAEL
HEESTERS
Toepassing
Naast de bomen behoren de heesters tot de belangrijk
ste beplanting van de tuin, ze vormen de grondslag
van de aanleg en bepalen de indeling. Bij de keuze
moeten we letten op de toekomstige grootte en niet
te dicht planten. Groepen van meerdere exemplaren
van één soort geven grotere voldoening, dan één plant
van ieder, vooral als de heesters in combinatie zijn
gerankschikt naar hoogte, kleur van blad en bloem en
naar bloeitijd.
Soorten
Van twintig verschillende heesters volgt nu de la-
tijnse naam, de bloeitijd, bloemkleur en de kleur van
de eventuele vruchten.
Kweepeer (Chaenomeles Brilliant) bloemen april-
mei, rood; vrucht appelvormig, geelgroen.
Spiraea (Spiraea arguta) bloemen mei, wit.
Vijfvingerkruid (Potentilla Katherine Dykes) bloe
men mei-september, geel.
Hertshooi (Hypericum henryi) bloemen juli-septem-
ber, geel.
Schijnhazelaar (Corylopsis pauciflora) bloemen
april-mei, geel; herfstkleur geel.
Lage heesters, (hoogte 1-2 meter, plantafstand 1-1,5 m.)
Middelhoge heesters, (hoogte 2-3 meter, plantafstand
1,5-2 meter).
Krenteboom. (Amelanchier canadensis) bloemen mrt.-
mei, wit; bes donkerblauw, herfstkleur oranjerood.
Ribes. (Ribes King Edward VII), bloemen april-mei,
rood; bes zwart.
Weigelia. (Weigelia Bristol Ruby) bloemen juni-juli,
donkerrood.
Vlinderstruik. (Buddleia Royal Red) bloemen juli-
septembèr, donkerrood.
Jasmijn. (Philadelphus Bouquet Blanc) bloemen juni-
juli, wit.
Middelhoge besheesters, (hoogte 1,5-2 meter, plant
afstand 1-2 meter).
Schoonvrucht (Callicarpa bodimeri giraldu) bes
paars; herfskleur lila.
Dwergmispel (Cotoneaster dielsiani) besr ood; herfst
kleur rood.
Sneeuwbes (Symphoricarp.us albus laevigatus) bes
Zuurbes (Berberis aggregata) bes zachtrood; herfst
kleur rood.
Sneeuwbal (Viburnum lantana) bes oranjerood;
herfstkleur rood.
Groenblijvende heesters, (hoogte 1,5-2 meter, plant
afstand 1-1,5 meter).
Zuurbes (Berberis stenophylla) bloemen mei, don
kergeel; bes zwart.
Dwergmispel (Cotoneaster dielsiani) bes rood; herfst
mei, wit; bes rood.
Mahoniestruik (Mahonia pinnata) bloemen mei,
mei, wit.
Kardinaalsmuts (Euonymus vegeta) vruchten rood
met wit.
Koningin onder
oud-alumni van Leiden
H.M. de Koningin heeft gister
avond een bijeenkomst van ongeveer
honderd Leidse oud-alumni gedeelte
lijk bijgewoond.
De studenten, alle woonachtig in
het Gooi waren naar het Palace-ho
tel in Hilversum gekomen om een
van de jaarlijkse bijeenkomsten bij
te wonen, die overal in den lande
rond 20 november worden gehouden.
Nadat de voorzitter, dr. C. D. Duys-
ter, de bijeenkomst geopend had, en
de overleden hoogleraren en trouwe
bezoekers van de Gooise bijeenkomst
had herdacht, hield prof. dr. A. G." H.
Bachrach, hoogleraar in de Engelse
letterkunde te Leiden, een voordracht
over het onderwerp „Shakespeare
en de politieke traditie in de Eliza
bethaanse letterkunde".
De lopende maaltijd bood hierna
volop gelegenheid tot onderling
contact.
Vervolgens sprak prof. dr. A. Kla-
sens, hoogleraar in de Egyptologie te
Leiden, over het onderwerp „Uit de
geschiedenis der opgravingen in Egyp
te van Napoleon tot heden". Beide
voordrachten vonden een aandachtig
gehoor. De avond werd besloten op
de gebruikelke wijze met het zingen
van het „Io Vivat".
BRUG VAN 36.000.000
Gedeputeerde Staten van Zuid-
Holland hebben aan de Staten voor-,
gesteld aan de NV Brugverbinding
Haringvliet te Middelharnis een
voorschot uit de provinciale kas van
ƒ230.000 te vertrekken ten behoeve
van de vervroegde bouw en exploi
tatie van een brug over het Haring
vliet-
De NV Brugverbinding Haringvliet
zal de brug bouwen volgens plan en
bestek en onder directie van de rijks
waterstaat. De bouw zal worden ge
financierd met een onderhands op te
nemen geldlening van 36.000.000.
Er zal bruggeld betaald moeten wor
den door de gebruikers tot ten hoog
ste het huidige veertarief.
EEN LEUKE ROK
VOOR JONGE DAMES
HET GROOTSTE DEEL
van onze jonge dochters
zweert bij de vlotte com
binatie rok en blouse. Als
we eerlijk zijn, moeten
we toegeven, dat ze nog
gelijk hebben ook, want
het is deze combinatie die
ons in staat stelt om, door
rokken en blouses te laten
wisselen, steeds als het
ware in een nieuwe cre
atie te verschijnen.
De jongedames hebben
dat ook wel bekeken en
ze doen ér hun voordeel
mee
Er is één ding waarmee
men bij een dergelijke com
binatie grondig rekening
moet houden en dat is dit:
bij een opvallende rok
dient 'n onopvallende blou
se gedragen te worden en
bij een opvallende blouse
een onopvallende rok.
Houden wij ons daar niet
aan, dan zullen we er In
de meeste gevallen minder
fraai bijlopen dan we wen
sen. We zouden zelfs wel
eens een potsierlijk uiter
lijk kunnen krijgen. Ook
moeten we er altijd voor
zorgen, dat de kleuren
harmoniëren. Wie zich aan
deze beide regels houdt,
loopt weinig risico's
Uiteraard zijn er rokken
en blouses te kust en te
keur te krijgen.
Een aardig voorbeeld van een voortreffelijke combinatie toont ons mo
del van vandaag. Zij draagt een buitengewoon leuke rok met een interes
sant desin. De hoofdtint is dicht bronskleurig groen. De beide strepen die
vierkanten op de rok toveren, zijn van een zacht donker groen.
Het dessin is strak van lijn maar wel druk en hierdoor is de rok op
vallend. Uiteraard draagt dit meisje een onopvallende blouse van zacht
oranje-geel, met rechte hals en halve mouwen. Het geheel is een fraaie
kleurencombinatie, die jong en sportief aandoet.
Het is echt Iets voor onze jongedochters I
(Nadruk verboden).
