HEEL PERZIE IN SPANNENDE
AFWACHTING....
ZAL SJAH NA ZOVEEL TRAGEDIES
EEN TROONOPVOLGER KRIJGEN?
Keizerin Farah Diba: „Moge
Allah mij helpen
Keizerin Farah Diba heeft
vertrouwen in de toekomst
VELE PIJNLIJKE SITUATIES
VOOR DE KEIZERIN
WOENSDAG 12 OKTOBER 1960
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 12
Heel Perzië is op het ogenblik in spannende afwachting. Keizerin Farah Diba
verwacht in deze weken een baby en alle voorbereidingen hiervoor zijn reeds
getroffen. Zal zij de sjah van Perzië een zoon geven? Zal Perzië eindelijk na
zoveel tragedies een troonopvolger krijgen
„Natuurlijk hoop ik, dat het een jongen zal zijn" zegt keizerin Farah Diba.
„Maar" vervolgt zij, „ik kan daar niets aan doen maar moge Allah mij hel
pen!"
Maar iedereen weet het. Keizerin Farah Diba bidt hartstochtelijk, dat het toch
een jongen, een troonopvolger mag worden. En ook de sjah doet dat en velen
van zijn volk, die de dynastie graag bestendigd willen zien
Vele vrouwen hebben ondervonden, hoe moeilijk het is wanneer de man waar
mee ze getrouwd zijn, een zoon wensen. Weinige vrouwen zijn echter in de al
lesbehalve benijdenswaardige positie geplaatstgetrouwd te zijn met een man,
die een zoon moét hebben. Maar keizerin Farah Diba draagt nog meer zware
taken op haar jonge onervaren schouders. Door haar huwelijk moest zij in kor
te tijd vertrouwd raken met de ingewikkelde procedures aan het hof en moest zij
het respect en het vertrouwen zien te winnen van het volk. Een volk, dat eerst
moeilijk aan haar kon wennen omdat het nog zo hield van de vroegere keizerin,
de tweede vrouw van de sjah, Soraya.
Ofschoon zij knap, intelligent, be
schaafd en van goede familie is, twij
felden velen er aan, dat de sjah haar
in december van het vorige jaar uit
liefde trouwde. Toen de jonge keize
rin enige maanden na het huwelijk in
verwachting was, vroeg men zich in
Perzië zelfs openlijk af, hoelang zij
nog keizerin zou blijven als het kind
een meisje zou zijn. Er gingen zelfs
geruchten - die later heftig zijn tegen
gesproken - dat Farah Diba v-6r de
huwelijksplechtigheid een document
zou hebben getekend, waarin zij zich
akkoord verklaarde met een schei
dingsregeling van 70.000 dollars, in
dien zy geen zoon mocht baren
„Tien zoons'
Toen Farah in de hoofdstad van Per
zië, Teheran, aankwam na een reis
van Parys, al3 verloofde van de sjah,
werd zy verwelkomd met kreten uit
de ryen van toeschouwers, die haar
wel zeer duidelyk maakten, wat men
van haar verwechtte: "Mubarzak!
(Gefeliciteerd). Allah geve u tien
zoons
Een pijnlijke situatie voor de jonge
keizerin was verder ongetwijfeld ook
de genegenheid, die de sjah nog
steeds voor zijn tweede vrouw koes
terde, Soraya. Wat heeft hy geen wan
hopige pogingen in het werk gesteld
om zijn huwelijk met Soraya te laten
voortbestaan ondanks de kinderloos
heid van hun huwelyk. Men herinnert
zich ongetwijfeld nog de droefheid,
waarmee hij zijn scheiding bekend
maakte: "Voor u heb ik mij van myn
geliefde vrouw, oprechte vriendin en
lieveling, laten scheiden!"
Het Perzische volk, hoewel dolge
lukkig bij de gedachte, dat hopelijk
spoedig een mogelijke troonopvolger
kan worden geboren en sympathiek
gestemd jegens keizerin Farah Diba,
is nog steeds vol van Soraya. De re
geringsautoriteiten weten dit maar al
te goed en er zyn ook al allerlei on
officiële en voorzichtige pogingen in
het werk gesteld de populariteit van
de ex-keizerin te verminderen. Zo
werd van haar rondverteld, dat zij lie
ver plezier maakte in de Europese
uitgaanscentra dan voor de sjah een
gezellig huis te scheppen. De sjah, zo
zei men, heeft het vrijwel altijd bij
zonder druk met ingewikkelde staats
zaken. Als hij klaar is verlangt hij
naar huiselijke gezelligheid Keizerin
Farah Diba's vaardigheid in het ver
vullen van die huiselijke plichten wer
den echter bijzonder opgehemeld.
De pogingen om de naam van So
raya wat op de achtergrond te bren
gen mislukten echter en dit kwam
wel zeer duidelijk aan het licht,
toen de autoriteiten de naam van
laan die aan Soraya gewijd was,
wilde wijzigingen. Dit stuitte name
lijk op zoveel verzet, dat men ge
dwongen was van het voornemen
af te zien
Toen Farah Diba haar gezellig le
ventje in Parijs opgaf om haar plich
ten als keizerin van Perzië op zich te
nemen, zullen de volgende vragen
haar ongetwijfeld bijzonder hebben be
zig gehouden: "Houdt mijn echt
genoot werkelijk van mij om wat
ik ben? Zal ik ooit Soraya kunnen
overschaduwen?"
Dat de jonge keizerin hier betrekke
lijk nuchter over oordeelt moge blijken
uit het commentaar, dat zij kortgele
den gaf: "Ik houd niet van romanti
sche verhalen. Ik prefereer de werke
lijkheid, zelfs wanneer deze soms niet
prettig is!"
Interview
Toen ik een interview met keizerin
Farah Diba aanvroeg werd my van
de zjjde van het hof meegedeeld, dat
er zeer weinig kans bestond, dat dit
zou worden toegestaan. Ik was een
van de honderden journalisten, die
wekelijks een dergelijk verzoek indie
nen. Slechts een enkele maal werd
er gunstig over beschikt. Ik had ech
ter nogal vrij invloedryke relaties
kunnen inschakelen en met succes. Ik
kreeg het interview maar er werd mij
op het hart gebonden dat het in ver
band met de omstandigheden waarin
de keizerin verkeerde zeer kort moest
zijn. Temeer omdat keizerin Farah Di
ba aan ochtendziekte leed. De keizerin
kwam een half uur na het afgespro
ken tijdstip. Ik wachtte die tijd in
een van de vele ontvangkamers van
de privé-residentie in het Kakhé Ekh-
tesasi.
Keizerin Farah Diba is een vry gro
te tengere en wat terughoudende jon
ge vrouw. Haar grote, zwart glinste
rende ogen zijn zeer expressief. Toen
ik haar ontmoette droeg zij het haar
in losse Italiaanse styl volkomen te
gengesteld aan het statige kapsel, dat
voor haar huwelyk was gecreëerd in
Parijs) met ongelijk geknipte ponnie
en opgebold over de oren. Zij heeft
wat hoge jukbeenderen, een rechte
neus en een gulle mond met prachti
ge witte tanden. Haar zwarte wenk
brauwen zijn niet bijgetekend. Zij
droeg een modieuze, korte witzijden
japon, die, toen zij ging zitten, een
glimp van een bleekblauwe petticoat
vrijliet en lange slanke benen. Haar
sieraden bestonden uit haar trouw- en
verlovingsringen en eenvoudige dia
manten oorknoppen.
Moeilijk
De jonge keizerin keek mij wat ern
stig aan en zij was ook ietwat ner
veus. Zij gaf daar ook een verklaring
voor. "Interviews met Europese jour
nalisten brengen meestal pijnlijke vra
gen mee betreffende de behoefte van
Perzië aan eer. troonopvolger" zegt
zij. Maar toen ik haar vertelde, dat
het niet mijn bedoeling was de gebrui
kelijke dwaze vraag te stellen glim
lachte zij wat en begon er merkwaar
digerwijze zelf over. "Natuurlijk zei
zij met haar zachte, wat hese stem,
"hoop ik, dat het een jongen zal zijn...
maar de wil van Allah zal beslis
senDe keizerin zegt mij dit in
't Engels, dat zij wat vermengt met
Frans, dat zij vloeiend spreekt.
Ook vertelt zy my, dat zij wat on
aangenaam getroffen is door de ver
halen in de wereldpers, dat zy op
voorschriften van de hofartsen een ge
heimzinnig dieet hield, dat zou moe
ten dienen om te bevorderen, dat er
een jongen zal worden geboren. "Dat
is allemaal zo overdreven en boven
dien onwaar" zegt ze. "Vele vrouwen
wensen graag een zoon. Ik ben de eni
ge niet. Maar laten wy toch begrijpen,
dat wij wel mogen wensen maar niet
beschikken. Dit doet alleen Allah".
Ook noemt ze het dwaasheid, wat
onlangs een grote invloedrijke krant
in Amerika schreef, namelijk, dat zy
nooit de gouden ketting afdoet, die zij
heeft gekregen van de president van
Pakistan, Ayub Khan, omdat dit sie
raad een tydlang is gedragen door de
keizerin van Pakistan, die drie zóóns
kreeg. "Ik leef als iedere andere
vrouw van mijn volk, die in geiyke
Soraya - de In Europa vertoevende
ex-keizerin van Perzië - is na haar
scheiding dikwyls gesignaleerd in ge
zelschap van de Italiaanse prins Or-
sini.
WMiMWHWWHMHVWWVWWW
situatie verkeert", zegt ze en ik zou
dit ook niet graag anders wensen. Al
leen word ik met extra zorgen om
ringd en kan ik uiteraard minder tijd
besteden aan myn geliefde sporten
als golf, basketbal en tennis.
Zal de sjah Soraya ooit kunnen vergeten
In het voorjaar van 1959 was keizerin Farah Diba nog stu
dente in de architectuur in Parijs. Toen zij wat krap in haar
financiën zat deed zij op een gegeven moment een beroep op de
autoriteiten een hogere studie-toelage te mogen ontvangen.
Ardeshir Zahedi, de echtgenoot van prinses Shahnaz, die thans
ambassadeur van Perzië is in de Ver. Staten, had hierover te
beslissen. Hij ontmoette Farah Diba voor deze aangelegenheid
en hij werd toen getroffen door haar schoonheid, zoals hij later
vertelde. Hij arrangeerde daarop een ontmoeting met zijn vrouw
De prinses kwam eveneens onder de indruk van Farah's
charme en zij vertelde haar ervaringen aan haar vader, de sjah.
Dit gesprek leidde tot een eerste ontmoeting van Farah Diba
met de sjah en wel in Villa Shemiran, het verblijf van Tadj-o-
Molouk, de moeder van de sjah (de vader van de sjah, stichter
van de Pahlavi-dynastie stierf enige jaren geleden).
„Ik was erg opgewonden en mijn hart begon nog sneller te
kloppen toen de sjah binnenkwam", vertelde de jonge keizerin
mij van deze eerste ontmoeting. „Eerst nam hij nauwelijks enige
notitie van mij maar na het diner bleef hij me maar aankijken.
Toen stelde hij ook allerlei vragen. Ik was verlegen en voelde,
dat ik telkens bloosde".
Maar Farah Diba had kennelijk indruk op de sjah gemaakt
bij die eerste door prinses Shahnaz gearrangeerde ontmoeting
want de sjah hernieuwde de kennismaking enige tijd later in
Parijs toen hij daar een receptie gaf voor de Perzische studenten
(meer dan 13.000 Perzen studeren aan Europese en Ameri
kaanse universiteiten met steun van de overheid). Kort daarop
vertrok Farah Diba naar Perzië voor een derde ontmoeting. De
ontmoeting, waar reeds de beslissing viel voor een huwelijk!
„Mijn man vraagt
grote dingen van
ons huwelijk"
Oordelend naar haar uitlatingen
was Farah Diba zich ten volle bewust
van haar moeilyke situatie. Ook
scheen zy zich geen illusies te maken
over de voornaamste reden, waarom
de sjah haar huwde. "Myn toekomsti
ge echtgenoot", zei ze, "een man, die
ik nog maar nauwelijks ken, ver
wacht grote dingen van ons huwelyk.
Bovenal hoopt hy, dat ik hem zo spoe
dig mogelyk een zoon zal schenken...'
Van het ogenblik af, dat haar ver
loving bekend werd gemaakt, veran
derde Farah's leven volkomen. Zy
ging van school en zy kon niet langer
door de Parijse straatjes wandelen,
in "brasseries" eten of een goedkope
plaats kopen voor een opera of een
concert, wat zij zo dikwyls deed. In
plaats daarvan kwam zy in een dure
suite in het exclusieve hotel Crillon
in Parys. Al haar kostbare maaltijden
werden in haar kamer door zes obers
opgediend en zij werd regelmatig be
zocht door ontwerpers, modistes en
ook autoriteiten van de Perzische am
bassade, die haar les gaven in hofeti
quette. Zelfs haar guitige haardracht
werd vervangen door een voornamer
statiger coiffure!
n
,Nief geloven
Hoe haar eerste reacties op dit alles
waren? Ze vertelde ze zonder enige
terughouding. "Wekenland heb ik het
niet kunnen geloven, dat lk keizerin
van Perzië zou worden" zei ze. Maar
ze kreeg spoedig bewyzen van de
werkelijkheid. Zo ontving zij na enige
dagen een 55-karaats diamanten ver
lovingsring en een Dior-uitzet, be
staande uit 40 hoeden, 35 paar schoe
nen, 27 japonnen, 6 mantelpakken en
vier bontmantels
Pracht en praal
Farah Diba werd in de echt ver
bonden met de sjah op 4 december
1959. Het was een plechtigheid vol
pracht en praal in het Kakhé Mar-
mar, het grote en luxieuze marmeren
paleis.
Gekleed in een parelgryze japon ter
waarde van meer dan f 150.000.-
reed de jonge keizerin door de heer-
lyk geurende met bloemen bedekte
straten van Teheran. Het oude ge
bruik om de wagen van de bruid door
het bloed van geofferde dieren te la
ten ryden werd achterwege gelaten
aangezien Farah Diba geen bloed kan
zien.
Korte tyd later zat zy met de sjah
van Perzië voor een spiegel - het tra
ditionele symbool voor geluk - toen
de eerste minister van Perzië, Hasan
Enami, driemaal vroeg: "Bent u be
reid de vrouw te worden van Zyne
Majesteit?" Het gebruik eiste name-
lyk, dat Farah tweemaal uit beschei
denheid zou zwijgen. De sjak nam
daarop een gouden trouwring van een
gouden presenteerblad en "sprgk de
traditionele woorden "Dat Allah u
een mannelyk nageslacht moge ge
ven; moge Allah al uw vyanden voor
eeuwig verblinden".
De moeder van de sjah, Tadj-o-Mo-
louk - die het niet zo best met So-
aiiiiiiutuiiiuiiiiiiiiiiiiii!i!iiiiiiiiiiiiii!)iDiiiiiiii!ii!iiiiiii:iiiiii!iiiiiiiiiiiiiiiiiiiirina
Exclusief
interview met
Farah Diba
llllllllll!lllll|l||l|llllllllllllllllllllinilllllIII|lllllllllll|ll|lllll|lll|j||l|!IIIIIIIIIIIUII!IIIB
raya had kunnen vinden maar het
huwelyk met Farah Diba goedkeurde
strooide suiker (voor geluk) over de
bruid, waarna de trouwverzen wer
den gelezen. Tenslotte bevrydde de
jonge keizerin lachend 150 nachtega
len uit een denkbeeldige kooi waar
van er verscheidene even verward
raakten in haar met juwelen gebor
duurde japon
Waardigheid
Door omstandigheden had de jonge
keizerin van Perzië niet de kans ge
had haar verloofde te leren kennen
zoals andere vrouwen. Toen ik de kei
zerin daar een vraag over stelde, zei
ze: "Wij hadden beiden graag de ge
legenheid willen hebben elkaar wat
beter te leren kennen maar dat ging
nu eenmaal niet". De keizerin vertel
de echter, dat zij thans iedere morgen
gelukkig samen kan ontbijten en dat
er meestal ook gelegenheid is samen
de lunch te gebruiken. Ook in de mid
daguren zijn de sjah en de keizerin
meestal in eikaars gezelschap. "Dit is
zogenaamd onze eigen tijd" aldus de
keizerin" wa.it 's avonds zyn er, in
het by zonder voor mijn man, allerlei
officiële plichten te vervullen".
Farah Diba heeft zich in het begin
met zeer veel ernst en yver gewijd
aan het leren van haar vele plichten
e.,d. "Alles was nog wat moeilijk voor
haar" zei de hof-kamerheer toen ik
heme r naar vroeg," maar Hare Ma
jesteit leert byzonder snel het ver
baast ons altyd hoe Hare Majesteit
waardigheid met jeugd kan combine-
De meeste hoffunctionarissen, die
de schone keizerin terzyde staan by
het vervullen van haar plichten, doen
dat al vele jaren met uitzondering van
de privé-secretaris van de keizerin, 'n
oud-diplomaat, die tevens een oud
vriend van haar familie is. Wel ver
ving Farah Diba de hof-functionaris
sen, die veel in de omgeving van So
raya waren geweest
Hoewel de keizerin weinig moeite
heeft gehad zich aan te passen aan
het strakke protocol aan het hof is
er toch iets, waar zij moeilijk aan
kan wennen. Dat is het voorschrift,
dat vrouwen moeten nijgen en he
ren een diepe buiging moeten ma
ken als zy de keizerin ontmoeten.
De mannen moeten ook haar hand
kussen en wel tussen de eerste twee
knokkels. Een kus direct op de rug
van de hand, zoals in Frankryk
gebruikelijk is, wordt eerder als een
teken van genegenheid dan als een
bewys van respect gezien.
Zie voor vervolg pag. 11
