Chinese kok veroorzaakte serie aanrijdingen
door „die miezerige Hollandse regen"
Honderd jaar geleden vochten B en W
van Leiden met «huiszittenmeesteren»
Op de vuisi in lokalen
aan Oude Rijn
DE TREIN IS AL OP DE HOOGTE
VOOR DE LEIDSE KANTONRECHTER:
DINSDAG 13 SEPTEMBER 1960
DE LEIDSE COURANT
De trein rijdt al hoog. Om de
nieuwe spoorbaan, vier meter
boven de oude in te rijden ma
ken de Nederlandse spoorwegen
gebruik van een oude stoomlo
comotief, die door een electri-
sche locomotief over de nieuwe
spoorbaan wordt gesleept. De
tweeling op wielen rijdt de gkn-
se dag af en aan op het spoor
traject ter hoogte van de Kas-
tanjekade te Leiden tussen het
viaduct-in-aanleg aan de Lam-
menschansweg en de spoorweg
overgang aan de Herenstraat.
Binnen afzienbare tijd zullen
tussen viaduct en verhoogde
spoorbaan de eerste contacten
worden gelegd. Daarna wacht
Leiden met belangstelling op de
dag, waarop de eerste trein de
overgang zal passeren. De spoor
baan langs de Melchior Treub-
laan tot aan de Kanaalweg Is
ook practisch gereed.
(Foto: De Leidse Courant)
RIJNSBURG
Gemeentesecretaris
J. J. v. Dijk
plotseling overleden
De heer J. J. van Dijk, sinds 1940
secretaris der gemeente Rijnsburg,
is plotseling overleden.
Sinds de heer Van Dijk in januari
1940 zijn werkzaamheden in onze ge
meente aanving voordien was hij
secretaris-ontvanger van de Friese
gemeente Sloten heeft hij zich
doen kennen als een onvermoeid
werker voor de belangen van de ge
meente Rijnsburg. Als gemeentese
cretaris was hij tevens ambtenaar
van de Burgerlijke Stand. Op ander
maatschappelijk gebied bewoog hij
zich o.m. als administrateur van de
woningbouwvereniging „Spinoza".
Ook tot het gebied van het kerkelijke
strekten zich zijn werkzaamheden
uit, daar de heer v. Dijk president-
kerkvoogd was van de Ned. Herv.
Gemeente in Rijnsburg.
Eis altijd
CETA BEVER'
de beproefde
BUITENB1ÜTS
Hoewel de Leidse magistraten bij
het grote aantal zaken, dat zij krij-
gen te berechten t.a.v. bepaalde op
merkelijke détails wel het een en an
der gewend zijn, kan ongetwijfeld
wel tot de hoge uitzonderingen wor
den gerekend, dat een 36-jarige Chi
nese kok uit Honkong, die sinds eni
ge tijd de cliëntèle van een Venlo's
restaurant Iaat genieten van de Chi
nese culinaire kunst, voor de Leidse
plv. kantonrechter terecht moet
staan omdat hij op 8 juli jl. met een
door hem bestuurde auto op Rijks
weg no. 4 onder Oegstgeest bij een
inhaalmanoeuvre een gespan, afkom
stig uit Rijnsburg, nogal een flinke
„duw" gaf, zodat het paard schrok
en bijna op hol sloeg - vervolgens al
slippende op het linker weggedeelte
een tegenligger uit Amsterdam nog
al wat schade toebracht om daarna
„en passant" een paal, eigendom van
de Prov. Zuid-Holland, te laten
„sneuvelen" en uiteindelijk, na de
els van de Leidse officier, mr. E. v.d.
Schans, verklaarde, dat hij wel die
10 dagen in het Haagse Huis van Be
waring zal gaan doorbrengen omdat
hij met een weekloon van 50,- een
boete van 75,- onmogelijk kan be
talen, aan welke opsomming nog kan
worden toegevoegd, dat het onder
zoek ter zitting plaats vond via een
Chinese tolk, hetgeen nogal wat tijd
vergde.
„Hoe kwam het toch, dat verdach
te het gespan niet kon ontwijken"
wilde de plv. kantonrechter graag
weten. Na enige samenspraak met
verdachte, verklaarde de tolk - een
verontschuldigende glimlach ontbrak
niet - dat verdachte door die mieze-
(Advertentie)
Logger met mijn
aan boord uit
de haven gestuurd
De schipper van de logger Sche-
veningen 38 „Alida Maria" heeft de
marine verzocht een mijn die hjj aan
boord heeft onschadelijk te maken.
Hij wachtte drie mijl ten westen van
Scheveningen tot het gevaarlijke
projectiel gedemonteerd zou worden
alvorens hij de haven wilde binnen
lopen. Toen er echter niemand kwam
opdagen is de schipper de haven
binnengevaren, doch hij werd er snel
weer uitgestuurd.
De schipper van de Scheveningen
38 „Alida Maria", de heer Willem
Rog, heeft toestemming gekregen
zijn schip in de Scheveningse bui
tenhaven die zo goed als verla
ten is te brengen. De marine heeft
toegezegd deskundigen aan boord
te zullen hebben die de mijn onder
handen zullen nemen. Het is nog niet
duidelijk wat voor mijn de Sch 38
heeft gevangen. Vast staat alleen dat
het ding reeds half is doorgeroest
en vrij ongevaarlijk is.
rige Hollandse regen destijds het ge
span te laat zag en daarna nogal wat
zenuwachtig werd met alle gevol
gen van dien. Verdachte gaf toe, dat
hij misschien wel wat slecht had uit
gekeken, maar ja het was nu een
maal gebeurd. De boete was veel te
hoog, want hij verdiende slechts 50
per week. „Vertelt U hem maar, dat
hij ook 10 dagen kan gaan doorbren
gen in het Haagse Huis van bewa
ring" verzocht de plv. kantonrechter.
Na een kort overleg met verdachte
luidde de vertaling: „Dat vindt hij
wel goed". Toen het uiteindelijke
vonnis werd bepaald op 75 boete
subs. 15 dagen en die 5 dagen méér,
verdachte wel wat tegenviel, suste
de tolk: „Dat komt wel goed".
Hij had iets
Het zal wel nimmer aan de open
baarheid worden prijsgegeven, waar
om een 40-jarige Haagse vrachtauto-
chauffeur „iets had" tegen een
Heemsteedse automobilist, toen hij
deze tot tweemaal toe op Rijksweg
no. 4 de wegberm probeerde in te
„drukken" om er vervolgens vol gas
van door te gaan. Daar verdachte bij
zijn aanhouding verklaarde „van
niets af te weten", ter zitting ver
stek liet gaan en de Heemstedese
automobilist zich ook van „geen
kwaad bewust voelde, bleef de vraag
„waarom' ondanks alle naspeuringen
onbeantwoord.
Daar getuigen de gedragingen van
verdachte konden bevestigen, was de
plv. kantonrechter, mr. W. de Ko
ning, het direct met de officier eens,
dat hier een zeer ernstige correctie
diende te worden toegepast. Con
form de eis, luidde het vonnis dan
ook bij verstek 100 boete subs 20
dagen, alsmede de voorwaardelijke
ontzegging van de rijbevoegdheid
voor de tijd van 6 maanden, proef
tijd 1 jaar.
Zelf recht gezocht
„Het is altijd weer een hoogst be
denkelijk geval, als men na een over
treding van een mede-weggebruiker,
zelf het recht in handen wil nemen
en hierdoor mensenlevens in gevaar
brengt", aldus de plv. kantonrechter
tegen een 65-jarige Leidse grossier,
die kwaad was geworden, omdat hij
op de hoek Middelstegracht-Groene-
steeg met zijn bestelauto geen voor
rang kreeg van een motorcarrier, be
stuurd door een 40-jarige Leidenaar,
die met dit voertuig uit de „voor mo
torrijtuigen verboden" Groenesteeg
kwam. Verdachte ging de carrier
Oud geschil eerst
thans opgelost
In verband met de plannen om te
komen tot het bouwen en inrichten
van een of meer tehuizen voor be
jaarden heeft de diaconie va? de
Hervormde gemeente van Leiden
het gemeentebestuur verzocht mede
werking te willen verlenen bij het
deblokkeren van die inschrijvingen
in de Grootboeken der Nationale
Schuld, welke in beheer zijn bij de
Diaconie, doch waarvan de eigen
dom niet vaststaat. Deze inschrijvin
gen houden nauw verband met de
Armenbakkerij en wat daarmee an
nex is (Huiszittenhuis en Minne
huis), waarover in de vorige eeuw
een ernstig en langdurig geschil
heeft bestaan tussen het gemeente
bestuur en de Nederlands Hervorm
de gemeente. Dit geschil is zelfs zo
hoog gelopen, dat op een gegeven
moment in de lokalen van het Huis-
zittenhuis aan de Oude Rijn een
ware veldslag is geleverd tussen
burgemeester en wethouders en
Huiszittenmeesteren.
Gelukkig zijn de gemoederen
sindsdien gekalmeerd. Daartoe heeft
o.a. het besluit van de gemeenteraad
van 1869, voorbereid door drie
raadsleden (prof. Buys, prol Goud
smit en mr Tollens), veel bijgedra
gen. Helaas kan niet gezegd worden,
dat alle vragen toen zijn opgelost
Het verzoek van de Diaconie om
mede te werken aan de deblokke
ring van de inschrijvingen in de
Grootboeken der Nationale Schuld is
voor het college aanleiding geweest
om te onderzoeken, of het mogelijk
is de kwesties inzake de Armenbak
kerij c.a. tot een definitieve oplos
sing te brengen.
Na bestudering van deze materie
en overleg met belanghebbenden
zijn zij gekomen tot een oplossing,
die definitief een eind maakt aan
bestaande onzekerheden.
Wanneer?
Voor een goed begrip van deze
materie is het noodzakelijk in korte
trekken de geschiedenis van het
Huiszittenhuis en de Armenbakkerij
aan U voor te leggen.
Wanneer het Huiszittenhuis is op
gericht, is niet bekend. Vast staat in
ieder geval, dat het Huiszittenhuis
ver voor de Reformatie reeds be
stond.
In die tijd kende men de Huiszit-
HET HUISZITTENHUIS EN DE
ARMENBAKKERIJ AAN DE OUDE
RIJN WAAR IN LEIDEN ZOVEEL
OVER IS TE DOEN GEWEEST
(Foto De Leidse OoMM*)
tenmeesteren; dat zijn de vanwege
de kerk aangewezen personen, belast
met de verzorging van de huiszitten
de armen. Het Huiszittenhuis was 't
bestuurscentrum van de Huiszitten
meesteren, waar deze vergaderden,
waar opslagplaatsen waren van al
lerlei voorraden van goederen, die
als steun in natura werden verstrekt
en waar des zondags de „armenpot"
werd gekookt. De verhouding tussen
overheid en kerk was vóór de Re
formatie niet zeer duidelijk, waar te
meer aanleiding voor was, omdat er
slechts één kerk was. Na de Refor
matie was de zaak al niet veel dui
delijker; weliswaar was er een
„oude" en een „nieuwe" leer, maar
er was slechts één kerk, die van
staatswege werd erkend. Deze vroe
ger zo weinig scherp getrokken
scheiding tussen kerk en staat is
oorzaak, dat nu zo weinig zeker is
omtrent de rechtsverhouding Huis
zittenhuis c.a. kerk en/of over
heid.
18e eeuw
In ieder geval staat vast, dat in de
18e eeuw het Huiszittenhuis onder
beheer stond van stedelijke en dia
conale regenten en belast was met
de verzorging van de armen van de
Nederlands Hervormde gemeente.
Het had een eigen bakkerij: de Ar
menbakkerij. Beide instellingen
stonden financieel zwak. Daarom
besloot men in 1744 de Armenbak
kerij administratief een zekere zelf
standigheid te geven; dit hielp ech
ter niet. In 1753 werd daarom een
scherpere scheiding tussen Armen
bakkerij en Huiszittenhuis tot stand
gebracht. De gemeente gaf een voor
schot van 32.200.20.000.als
werkkapitaal en 12.200.voor de
aanbouw van nieuwe graanzolders).
Om de bakkerij tot betaling van ren
te en aflossing in staat te stellen,
werd ten behoeve van de Armen
bakkerij een belasting geheven op
de „extra-werklonen van de koele
wijnen" (opbrengst ruim ƒ1.800.
per jaar).
Scheiding.
In 1755 besloten heren burgemees-
teren tot een algehele scheiding van
Armenbakkerij en Huiszittenhuis.
Er kwamen afzonderlijke regenten
van de Armenbakkerij, zodat deze
niet meer door de Huiszittenmeeste
ren werd bestuurd. Toen ging het de
Armenbakkerij goed. Bij de omwen
teling in 1705 bleek zij de schulden
te hebben betaald, een bedrag van
25.000.geschonken te hebben
voor de oprichting van het Minne
huis en een saldo te hebben ge
kweekt van 62.000.De stedelijke
overheid besloot daarom met de hef
fing op te houden en de jaarlijkse
winsten voortaan te verdelen onder
de diaconieën, weeshuizen e.d., die
van de Armenbakkerij brood betrok
ken en dus medewerkten aan het
ontstaan van de winsten.
Twisten.
Kort na 1840 ontstonden ernstige
meningsverschillen en twisten om
trent eigendomsrechten en beheers-
redhten ten aanzien van Armenbak
kerij, Huiszittenhuis en Minnehuis.
In deze periode had ook de boven
reeds gememoreerde strijd plaats. De
twisten werden beslecht in 1852. Een
geheel nieuwe regeling werd getrof
fen in 1869, voor-bereid door voor
noemd driemanschap.
Duister.
Vele duisterheden in de verhou
dingen zijn echter blijven bestaan.
De eigendomsvraag bijvoorbeeld
van de Armenbakkerij was nog
steeds onbeslist en eigenlijk ook die
van het Huiszittenhuis, omdat daar
over 100 jaar geleden ook al ver
schil van mening bestond.
Wie is nu bijvoorbeeld eigenaar
van het Huiszittenhuis aan de Oude
Rijn; van de pakhuizen aldaar en de
woning van de voormalige knecht
van het Huiszittenhuis? Bij deze
percelen staat vermeld, dat hierop
het recht van gebruik rust ten be
hoeve van de diakenen van de Ne
derlands Hervormde gemeente Op
het kadaster komt voor het perceel
Haarlemmerstraat 166, eigenaar ge
meente Leiden, behoudens een klein
gedeelte van 11 centiaren wordt dit
perceel door de diaconie verhuurd
aa" de firma Kanbier. Voor alle ze
kerheid heeft de diaconie der Ned.
Hervormde gemeente een bedrag
van ƒ560.000.hoewel dit niet in
het Grootboek aangetekend staat,
beschouwd als te zijn geblokkeerd.
band bestaat tussen de diaconie cn
de gemeente Leiden, doch eveneens
dat de revenuen die de gemeente
Leiden hiervan heeft verwaarloosd
kunnen worden. Voor de diaconie is
aan deze band evenwel het nadeel
verbonden, dat zolang de gemeente
Leiden enigerlei aanspraken of me
dezeggenschap heeft de diaconie niet
vrij over de bezittingen kan beschik
ken.
Oplossing.
Tezamen met een vertegenwoordi
ging van de Diaconie heeft het col
lege gezocht naar een bevredigende
oplossing inzake deze materie. Bij
het overleg is van de zijde der Dia
conie naar voren gebracht, dat zij
nog aanspraak kan maken op terug
vordering van de gemeente van het
bedrag, dat zij na aftrek van de re
venuen, voortvloeiende uit de hier
voor betwiste bezittingen, sedert
1853 heeft uitgekeerd voor de armen
verzorging, zijnde ongeveer tot op
heden 1.500.000.—.
Met de Diaconie zijn b. en w. tot
de conclusie gekomen, dat het zo
niet onmogelijk, toch zeker niet
doelmatig is te trachten de rechtma
tigheid van de aanspraken van beide
kanten vast te stellen. Zowel het
college als de Diaconie geven er de
voorkeur aan, dat beide partijen er
kennen geen aanspraken, voort
vloeiende uit de kwestie rondom de
Armenbakkerij c.a. meer te hebben
ten opzichte van elkaar.
SPORT
Hieruit blijkt, dat er ten aanzien
van de inschrijvingen in de Groot
boeken der Nationale schuld en de
hiervoor genoemde percelen wei een
VOETBAL
DE CENTRALE TRAINING VAN
HET NEDERLANDS ELFTAL
Voor de centrale oefenbijeenkom
sten van het Nederlands A-elftal, die
op 14, 27 en 29 september a.s. in het
sportpark „De Vliert" worden ge
houden, zijn de volgende spelers ge
selecteerd: Pieters Graafland (Fey-
enoord), Wiersma (PSV), Kuys
(NAC), Muller (Ajax), Van der Hart
(Portuna '54), Klaassens (Feye-
noord), Swart (Ajax), Henk Groot
(Ajax), Van der Linden (DOS) en
Moulijn (Feyenoord).
Voor de training van woensdag 14
september a.s. zijn bovendien nog
uitgenodigd:.Hogerman (Ajax), Bos
kamp (DWS-A), de Koning (Spar
ta), Kerkhoffs (Spel. Enschede) en
Oor van der Gijp (Feyenoord).
BILJARTEN
STEDENONTMOETING
LEIDEN—HAARLEM
Zondag werd een aanvang gemaakt
met de jaarlijkse stedenontmoeting
Leiden-Haarlem. Leiden wist in de 13
kampioenschappen 8 overwinningen te
behalen, zodat de voorlopige stand 16-10
in het voordeel werd van Leiden.
De hier volgende spelers wonnen hun
partijen: F. Bakker, R. Vrijburg. M.
Dijkman, W. Hillebrand, W. v.d. Velden,
D. Zirikzee. D. Wijfje, P. Hillebrand.
De verliezers waren: A. Siera, P. No-
teboom, J. v. d. Meij, J. v. Stigt, Th.
Orth.
A.s. zondag wordt in Haarlem de
returnmatch gespeeld.
achterna en reed dit voertuig op de
Nieuwe Rijn „klem" met het gevolg,
dat een lantaarnpaal sneuvelde en
de materiële schade niet gering was.
Verdachte gaf volmondig toe, dat hij
in een opwelling van drift verkeerd
had gehandeld. Dientengevolge eiste
de officier alleen een geldboete t.b.v.
75 subs. 25 dagen en liet hij het
rijbewijs buiten het geding. Omdat
verdachte zijn fout zo ruiterlijk had
toegegeven en goed doordrongen was
van zijn fout, was de plv. kanton
rechter zeer mild en vonniste hij met
40 boete subs. 8 dagen.
De bestuurder van de carrier werd
bij verstek conform de eis, veroor
deeld tot 30 boete subs. 7 dagen.
Gevaarlijk inhalen
Een 19-jarige vertegenwoordiger
uit Voorschoten kwam bij een in
haalmanoeuvre op de Papen laan met
zijn auto op het linkerwegdek en
vloog aldaar tegen een tegenligger
op. „Ik zag de auto plotseling voor
mij opdoemen en kon met mijn snel
heid van 75 km/u niet tijdig afrem
men, dus moest ik naar links uit
wijken en kwam zo tegen die tegen
ligger op," aldus verdachte's ver
weer.
„Tegen de politie verklaarde u des
tijds, dat u de auto al op een afstand
van ca 100 meter zag" „Uw snelheid
was aanzienlijk hoger dan 75 km/u
en daardoor kon u niet op tijd af
remmen", aldus de plv. kantonrech
ter. Hierop zweeg verdachte maar.
„Een ernstige overtreding" waren
zowel de officier als plv. kanton
rechter van oordeel. Conform de eis,
werd het vonnis daarom ƒ80 boete
subs. 20 dagen.
Niet snel genoeg
Omdat op de Rijnsburgerweg een
file auto's op -tocht met ouden
van-dagen niet snel genoeg reed
volgens de opvatting van een 47-ja
rige chauffeur uit Warmond, ging hij
inhalen en kwam met zijn vracht
auto op de linkerweghelft terecht.
Een aldaai rijdende tegenligger werd
dermate ernstig „geramd", dat de
toegebrachte schade ruim 1500 be
droeg. „Ik bleef op de rechter weg
helft en kwam pa*- na de aanrijding
door een gebroken as aan de linker
kant terecht" aldus verdachte's le
zing van het geval. Hij stond met
deze lezing geheel alléén, want enige
ooggetuigen spraken dit zonder méér
tegen, 60 boete subs. 20 dagen luid_
de de eis. Het vonnis werd echter
ƒ75 boete mbs. 15 dagen, gezien de
ernst van het feit. De eigenaar van
de tegenligger kon», .gde alvast aan,
dat de rekening ad 1500 spoedig bij
verdachte zal worden ingediend.
Verwaarloosd rerkeer
Hoewel de aanrijding niet al te
ernstig was geweest, werd het een
30-jarige exportleider uit Voorscho
ten bijzonder kwalijk genomen, dat
hij bij het linksafdraaien op Rijks
weg no 4 geen voorrang hac. ver
leend aan een op het rijwielpad rij
dende bromfietser. Verdachte was
van mening, dat het snelverkeer ter
plaatse zoveel van de aandacht vroeg,
dat het verkeer op het rijwielpad
licht werd verwaarloosd, waarop de
officier repliceerde, dat hieraan nu
maar eens een einde inoest komen,
omdat het aantal aanrijdingen ter
plaatse te hoog is. Eis en vonnis
conform, t.w. 50 boete subs. 10 da
gen.
Z0ETERW0UDE-
LEIDERD0RP
Sportver. Meerburg afd. zaalspor
ten Gisteravond werd in „De Drie
Eendjes" de jaarvergadering gehou
den van de afdelingen Volleybal en
Badminton van de sportver Meer
burg, onder leiding van de voorzit
ter, de heer R. Paulides, die allen
welkom heette in het bijzonder de
nieuwe G. A., kapelaan J. Werner.
Van de afd. Leiden van de NeVoBo
was een schrijven ingekomen, waar
in medegedeeld werd dat de zaal
voor volleybal was afgekeurd. In
verband met deze mededeling had
de voorz. reeds contact opgenomen
met de comm. van beheer der zaal
en kon naar aanleiding hiervan on
der voorbehoud mededelen, dat be
gin november een aanvang wordt
gemaakt met de restauratie van de
gymzaal. Duur hiervan zal plm. 2
maanden bedragen. Getracht zal
worden het eerste deel van de com
petitie alleen uitwedstrijden te spe
len, zowel voor volleybal als bad
minton.
Besloten werd tot deelname aan de
Toto, waarvoor zich 30 leden opga
ven. Bestuursverkiezing: niet meer
herkiesbaar stelden zich mej. A.
Hoogervorst en de heren H. v. d.
Hoeven en H. de Gunst. Als nieuwe
bestuursleden werden gekozen mej.
L. Vertegaal en de heren A. de Vrind
en J. v. d. Meer. De heer Paulides
werd opnieuw tot voorzitter gekozen.
In verband met de moeilijkheden
bij het betalen der contributie werd
besloten deze wekelijks te doen op
halen. Hiermede zullen zich belas
ten mej. A. Hoogervorst en H. de
Gunst.
De nieuwe G. A. zeide het prettig
te vinden kennis te kunnen maken
en verzekerde deze kennismaking te
zullen voortzetten zowel met de ver
eniging als individueel. Voorz. Pau
lides sloot de vergadering onder
dankzegging voor het vertrouwen,
hem opnieuw tot voorz. te kiezen. Hij
rekent opnieuw op de medewerking
van de leden en hoopte dat het ko
mende nog meer succesvol zal zijn
dan het verschenen jaar. Tenslotte de
samenstelling van het nieuwe be
stuur: R. Paulides, voorz.; J. v. d.
Meer, secr.-penningmeester; C. Brui
nes, 2e secr.; L. Vertegaal, Je pen
ning®.; A. de Vrind.
