S)eCöicbe(2oivfca/nt
Loemoemba in conflict met Hammarskjoeld
Veiligheidsraad moet scheidsrechter spelen
ONRUST IN DE KONGO NEEMT WEER TOE
CYPRUS VANDAAG
ONAFHANKELIJK
Strijd op de
knieën
Frans Kongo
onafhankelijk
Het ontwapenings
probleem
iioe
Korreltje
DINSDAG 16 AUGUSTUS 1960
51ste JAARGANG No. 15092
Directeur J F J M KOENS
Hoofdredacteur: L. C. J ROOZEN
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
BUREAUS: PAPENGRACHT 32
LOEMOEMBA
maakt ruzie
Telefoon: Directie, Abonnem., Drukkerij 20935; Red. 20015, 25594; Advertenties 20826. Giro 103003. Abonnementsprijs f 0,59 p.w., f 2,55 p. maand, f 7,50 p. kwartaal. Franco p.p. f 8.—. Advertent. 17 ct p. mm., Telefoontjes f 1,50.
KONINGIN OP VAKANTIE
Hammarskjoeld wil
Katanga niet dwingen
De minister-president van Kongo, Loemoemba, zegt in een maandag
avond in Leopoldstad gepubliceerde brief, aan de secretaris-generaal van
de Ver. Naties, Hammarskjoeld, dat regering en volk van Kongo geen
vertrouwen meer in de secretaris-generaal hebben.
Loemoemba dringt er in de brief op aan, dat de Veiligheidsraad neutrale
waarnemers uit veertien landen naar Kongo zendt om de „onmiddellijke
en algehele uitvoering van de resolutie van de Veiligheidsraad van 14 en
20 juli en 9 augustus te verzekeren." De waarnemers moeten afkomstig
zijn uit: Marokko, Tunesië, Ethiopië, Ghana, Guinea, de Verenigde Arabi
sche Republiek, Soedan, Ceylon, Liberië, Mali, Birma, India, Afghanistan
en Libanon.
Hammarskjoeld heeft maandagavond om een bijeenkomst van de Veilig
heidsraad gevraagd ter bespreking van de nieuwe crisis in Kongo. Hij heeft
voorgesteld het tijdstip van de bijeenkomst zodanig vast te stellen, dat
ook afgevaardigden van de Kongolese regering haar kunnen bijwonen.
Hammarskjoeld is maandagavond uit Leopoldstad naar Parijs vertrokken,
vanwaar hij met een straalvliegtuig naar New York zou doorreizen. Hij
wordt dinsdagavond omstreeks negen uur plaatselijke tijd in New York
verwacht.
Functionarissen van de Verenigde Naties achten het mogelijk, dat de
Veiligheidsraad woensdag of donderdag bijeen zal worden geroepen.
De secretaris-generaal is niet ingegaan op verzoeken van Kongolese zijde
om zijn vertrek naar New York 24 uur uit te stellen, zodat vertegenwoor
digers van de centrale regering van Kongo hem zouden kunnen vergezellen.
SPIONNEN-VREES
Maandagavond heeft gewapende
Kongolese politie in Leopoldstad ho
tels doorzocht op zoek naar Belgen,
die van spionage worden verdacht.
Dinsdag zou de politie de Europese
wijk van Leopoldstad doorzoeken
naar Belgische „spionnen". Premier
Loemoemba heeft maandagavond in
een radiotoespraak de Kongolese be
volking aangemaand waakzaam te
zijn tegen spionnen in haar midden.
Premier Loemoemba en de opper
bevelhebber van het leger, generaal
Victor Loendoela, waren maandag
avond op het vliegveld van Leopold
stad aanwezig, toen daar een Belg,
die van spionage werd verdacht,
werd gearresteerd.
Een Zweeds officier van de Ver
enigde Naties, die inlichtingen vroeg
over de arrestatie, kreeg te horen
„zich niet te mengen in de binnen
landse aangelegenheden van Kongo".
DE UITTOCHT UIT KONGO
Belga meldt, dat er steeds meer
Europese kolonisten uit de Kongo
lese provincie Kivoe wegtrekken, nu
het Belgische consulaat in Bakoevoe
gesloten is. Er woonden 4.500 Euro
peanen in Bakoevoe. Op het ogen
blik zijn er nog maar 700. In de pro
vincie Kivoe zijn nu nog 40 van de
200 Belgische ambtenaren in func
tie.
Ondanks de verklaring van de pro
vinciale regering van Kivoe, dat zij
de Europese kolonisten, die blijven,
zal helpen, gaan steeds meer Belgi
sche ondernemingen tot sluiting van
hun bedrijven over. In Bakoevoe
verloopt de voedselvoorziening moei
lijk. De prijzen van de levensmid
delen stijgen, hetgeen de ontevre
denheid doet toenemen.
Belgische vluchtelingen in Roe.
anda hebben voorts melding gemaakt
van ernstige onlusten die zich zou
den hebben voorgedaan op de oevers
van het Kivoe-meer. Hierbij zouden
verscheidene politiemannen om het
leven zijn gekomen. Ierse V. N.-troe-
pen zouden naar dit gebied zijn ge
zonden.
SPANNING IN JADOTSTAD
In Jadotstad is de toestand gespan
nen, zo hebben reizigers, die maan
dag uit deze stad in Elisabethstad
aankwamen, meegedeeld. Zondag
avond zouden drie huizen in de ne.
gerwijk van Jadotstad in brand zijn
gestoken.
Aanhangers van Loemoemba, die
zich direct na de aankomst van 'n
peleton Zweedse V. N.-soldaten in
Jadotstad zijn gaan roeren, hebben
verklaard, dat de stad ongeveer in
2 getij ke kampen is verdeeld. De
nelft van de inwoners zou voor
Tsjombe en de andere helft voor
Loemoemba zijn.
KASAVOEBOE ZEI OOK WAT
President Kasavoeboe heeft zondag
zijn langdurig stilzwijgen verbroken
met een lange rede, die door radio-
Leopoldstad werd uitgezonden en
waarin hij de Kongolese bevolking
en partijen opriep tot vrede en ver
zoening.
De president, die door premier
Loemoejnba werd ingeleid, bracht
hulde aan de Kongolese soldaten,
politie en bevolking voor de koel
bloedigheid, die zij hadden betoond
Documenten
ondertekend
Cyprus heeft dinsdag even na
middernacht plaatselijke tijd zijn on
afhankelijkheid verkregen. De plech
tigheid begon met de voorlezing door
gouverneur Foot van het koninklijk
besluit, tot instelling van de repu
bliek Cyprus met ingang van 16 aug.
„Als gevolg hiervan worden onaf
hankelijkheid en soevereiniteit van
de staat Cyprus met ingang van he
den van kracht", aldus gouverneur
Foot.
Hierna luidden 21 kanonschoten
de geboorte van de nieuwe Cyprische
republiek in.
Na de ondertekening van de do
cumenten door gouverneur Foot als
vertegenwoordiger van Engeland,
aartsbisschop Makarios als vertegen
woordiger van Griekenland en dr.
Kutchuk als vertegenwoordiger van
Turkije, nam aartsbisschop Makarios
het woord, die wees op de grote be
tekenis van deze dag voor Cyprus.
De onafhankelijkheid van het eiland
geeft de Cyprioten niet alleen het
natuurlijke recht eigen zaken te re
gelen, maar betekent tevens een be
slissend moment in de vooruitgang
der democratische instellingen en in
de verwezenlijking der internatio
nale vrijheidsbeginselen. Makarios
wees op de nauwe samenwerking
tussen alle contracterende partijen,
die nodig zal zijn voor een harmo
nieuze ontwikkeling van de staat, en
verder op de noodzaak van weder
zijdse eerbied voor de nationale en
geestelijke idealen en tradities der
Griekse en Turkse eilandbewoners.
Uitweidend over de rol, die de
nieuwe republiek thans op het punt
staat op zich te nemen door haar sa
menwerking voor het behoud van de
wereldvrede, verklaarde Makarios,
dat de Cyprische republiek bij haar
intrede volkerengemeenschap be
looft de beginselen van het Handvest
der Verenigde Naties te zullen eer
biedigen en haar morele plichten tot
het einde toe te zullen vervullen.
De ondertekeningsplechtigheid
duurde 72 minuten. Daarna begonnen
over heel Cyprus de klokken te lui
den.
Vandaag is het Britse bestuur van
82 jaar en drie maanden tot 'n einde
gekomen. Gouverneur sir Hugh Foot
verlaat vandaag het eiland. Het
Britse bestuur is het kortste geweest
in de geschiedenis van Cyprus, drie
maanden korter dan de heerschappij
van de Venetianen, die van 1489 tot
1571 duurde.
Dinsdagmiddag, nadat de gouver
neur en de zijnen vertrokken zijn,
komen de 950 man Griekse en 650
man Turkse troepen voor Cyprus te
Famagusta aan.
Dinsdag en woensdag zijn nationa
le feestdagen in Cyprus.
LOEMOEMBA
tegenover „de aanvallen der Belgi
sche soldaten".
Hij vroeg de bevolking tenslotte
ordelijk en met vertrouwen weer aan
het werk te gaan.
Loemoemba bleef gedurende de ge
hele uitzending aan de zijde van de
president.
AFLOSSING VAN DE WACHT
De aflossing van de Belgische troe
pen in Katanga door militairen van
de V. N. is in volle gang.
150 Belgische militairen hielden
maandagochtend op het vliegveld
van Elisabethstad een afscheidpara-
de voor him bevelhebber, generaal
Gheysens. Deze dankte zijn onderge
schikten voor de wijze waarop zij
zich van hun taak in Katanga de
bescherming van vrouwen en kinde
ren hadden gekweten. Zij zouden
rechtstreeks naar West-Duitsland
worden overgebracht voor onder
steuning van de Navo-strijdkrachten.
Intussen arriveerden Marokkaanse
eenheden, die de V. N. in Kongo ter
beschikking zijn gesteld.
De Amerikaanse negers hebben
een campagne op touw gezet tegen
rassenscheiding in kerken.
Deze „strijd op de knieën" heeft
zondag tot enkele incidenten in ver
scheidene kerken van Atlanta en
Montgomery, de hoofdsteden van de
zuidelijke staten Georgie en Alaba
ma, geleid.
Een dertig negerstudenten, die in
vier protestantse kerken tussen de
blanken geknield lagen, werden door
kosters weggeleid. De studenten
knielden toen bij de kerkdeuren
neer en woonden zo verder de dienst
bij.
Vorige week zijn 25 van deze stu
denten in zes „blanke" kerken toe
gelaten, waar zij evenwel plaats
moeten nemen in 'n voor „gekleurde
bezoekers" gereserveerde ruimte.
Ongeluk met
kabelbaan bij
Napels
Bij een ongeluk met een kabel
baan bij Napels zijn maandagoch
tend vier personen om het leven ge
komen.
Een cabine, waarmee juist een
veertigtal touristen van Castellama-
re naar de ruim 1100 meter hoge
berg Faito was gebracht, stortte op
de terugreis tengevolge van het bre
ken van de draagkabel vijftien me
ter naar beneden. Van de vier leden
van het personeel, die zich in de
cabine bevonden, werden er twee
op slag gedood. De twee zwaarge
wonden overleden later aan hun ver
wondingen.
De cabine was op weg naar de
kust om een nieuwe groep toeristen
op te halen.
Op het ogenblik van het breken
van de kabel ging een andere cabine
met passagiers omhoog. De bestuur
der remde snel en vermeed daardoor
een tweede ongeluk. Twintig perso
nen liepen echter meer of minder
ernstige kneuzingen op.
In Brazzaville, de hoofdstad van
voormalig Frans Kongo, heeft zon
dagmiddag de ondertekening plaats
gehad van het proces-verbaal van
uitwisseling der ratificatie-documen
ten met betrekking tot verdragen,
waarbij de bevoegdheden over dit
gebied door de Franse gemeenschap
worden overgedragen aan de repu
bliek Kongo.
Nog geen uur na het uitroepen
van de onafhankelijkheid heeft de
regering van de nieuwe staat het
hoofdkwartier van de Verenigde Na
ties in New York opname in de vol
kerenorganisatie verzocht.
President Youlou verklaarde, dat
het land „in vrede en vriendschap
met Frankrijk" onafhankelijk is ge
worden. „In dit uur gaan onze ge
dachten uit naar generaal De Gaul
le, de man van Brazzaville, de archi
tect van onze vrijheid en onafhanke
lijkheid".
Nog steeds is het niet bekend, of
de Russen de bijeenkomst van de
ontwapeningscommissie van de Ver
enigde Naties van vanavond te New
York zullen bijwonen.
De vergadering is op verzoek van
de Verenigde Staten bijeengeroepen
in verband uet het afbreken van de
tienmogendheden-ontwapeningscon-
ferentie in Genèvfe.
De Sowjet-Unie en de communis,
tische landen, met uitzondering van
Joego-Slavië, hebben fel geprotes
teerd tegen deze bijeenroeping, en
in diplomatieke kringen in New
York acht men het niet uitgesloten
dat het oostelijk blok de zitting zal
boycotten. Zoals bekend, stellen de
westelijke landen de Sowjet-Unie
verantwoordelijk voor de mislukking
van de Geneefse conferentie.
Naar verluidt zullen de kleinere
landen een resolutie indienen, waar
in het afbreken van de Geneefse on
derhandelingen wordt „betreurd" en
waarin een beroep op Oost en West
wordt gedaan het ontwapeningsge
sprek te hervatten. Men zou in het
midden laten, wie aan deze onder
handelingen zouden moeten deelne
men en in welk kader zij zouden
moeten worden gevoerd. Een derge
lijke resolutie zou aanvaardbaar zijn
voor de neutralistische landen en,
naar men aanneemt, ook voor de
Sowjet-Unie.
De Sowjet-Unie wenst het ontwa
peningsprobleem door de regerings
leiders in de Algemene Vergadering
van de Verenigde Naties te laten be
spreken. Chroesjtsjef heeft reeds la
ten doorschemeren bereid te zijn
naar New York te gaan, maar de re-
geringsleideis van de westelijke
Grote Drie hebben tot nu toe niet
laten weten, dat zij eventueel het
voorbeeld van de Sowjetpremier zul
len volgen.
Nieuwe regering
in Laos
Volgens een door radio-Peking
aangehaald bericht van radio-Vien
tiane heeft de Laotische nationale
vergadering zaterdag met volstrekte
meerderheid en zonder oppositie de
regering-Somas?nith haar vertrou
wen opgezegd
De nationale vergadering was bij
eengeroepen door het revolutionaire
comité, terwijl ien opgewonden me
nigte voor het parlementsgebouw
aan haar gevoelens lucht gaf en met
borden zwaaide, waarop neutralisti-
sche en anti-, imerikaanse leuzen
stonden.
De regering van prins Somsanith
heeft daarop bij koning Savang Va-
thana haar ontslag ingediend.
Prins Soevanna Phoema, voorma
lig premier van Laos, heeft vervol
gens opdracht gekregen een nieuwe
regering te vormen en vandaag heeft
hij zijn regering bekend gemaakt,
die uit acht leden bestaat. In het ka
binet zijn geen leden opgenomen van
het tweede parachutistenbataljon,
dat met de staatsgreep van verleden
week in Vientiane de val van de
pro-westerse regering-Somsanith be
werkstelligd heeft.
Prins Soevanna heeft in de natio
nale vergadering meegedeeld, dat de
buitenlandse politiek van de rege
ring gebaseerd zal zijn op neutrali
st, goede nabuurschap en vriend
schappelijke betrekkingen met alle
landen, zonder onderscheid.
Bij een opstand in de „Stony
Mountain"-strafgevangenis by Win
nipeg, is een gevangene om het le
ven gekomen Vier gevangenen wer
den gewond toen de politie van
vuurwapens en traangas gebruik
maakte om de orde te herstellen.
H.M. de koningin heeft met de oudste prinsessen een bezoek gebracht aan
een oud Grieks theater in Syracuse. Foto: voorzichtig loopt Hare Majesteit
de koningin over de stenen.
Geen Koreaanse
federatie
Zuid-Korea heeft maandag afwij
zend gereageerd op een voorstel van
de Noord-Koreaanse premier, Kim II
Soeng, tot vorming van een federa
le unie van Noord- en Zuid-Korea.
De premier ad interim in Seoel,
Hoeh Sjoeng, verklaarde op een
persconferentie, niets te zien in het
plan van zijn noordelijke collega.
Het ging z.i. om een nieuw voorbeeld
van van „de gewone propagandatac-
tiek van de communisten".
Russen verlaten
China
Volgens de correspondent in Pe
king van het Zuidslavische persbu
reau Tanjug zijn de laatste paar da
gen treinen vol Russische deskundi
gen uit Peking vertrokken en naar
de Sowjet-Unie teruggekeerd. De
correspondent meldde, dat de officiële
verklaring voor deze uittocht was,
dat hun arbeidscontracten afgelopen
waren, doch dat er andere uitleggin
gen aan worden gegeven, die „een
geheel ander licht op de kwestie
werpen."
In het bericht van Tanjug wordt
gemeld, dat de massa-uittocht ge
paard is gegaan met uitgebreide
maatregelen der Chinese regering om
hoofdambtenaren en zelfs ministers
naar de mijnen, fabrieken en land
bouwbedrijven te zenden om de pro-
duktieleiding op zich te nemen.
Waarnemers in Belgrado wezen er
op, dat de officiële pers van Moskou
kort geleden herhaaldelijk kritiek
heeft geuit op China's ideologische
opvattingen. Zij herinnerden eraan,
dat in 1948, toen Zuid-Slavië uit het
communistische blok werd gestoten,
tal van Russen, die in Zuid-Slavië
werkzaam waren, plotseling vertrok
ken onder het voorwendsel dat hun
contractstermijn afgelopen was.
Nu en dan zon
De Bilt, dinsdag 10.00 uur. Het
luchtdruk-minimum boven Europa is
nu boven Scandinavië gelegen, als
gevolg van een depressie, die van
West-Rusland iaar Zweden is ge
trokken en zich daarbij nog iets uit
diepte. Randstoringen veroorzaken
echter in ons land plaatselijk nog
buien, mede door de lage tempera
turen in de bovenlucht. Onder in
vloed van een tweetal weinig actieve
depressies op de Oceaan daalt de
luchtdruk langzaam boven het zee
gebied ten noordwesten van Spanje,
terwijl boven Zuid-Frankrijk en het
Alpengebied de luchtdruk langzaam
stijgt. Door deze ontwikkelingen
vormde zich een rug van hogere
luchtdruk van Frankrijk over Ierland
naar het noorden van de Oceaan.
Deze rug komt heel langzaam nader
bij zodat de kans op buien verder
afneemt en iets meer zonneschijn
kan worden verwacht. De tempera
tuur blijft echter beneden normaal.
In de afgelopen week zijn in
Japan tengevolge van wervelstormen
28 mensen om het leven gekomen.
Negen mensen worden nog vermist,
aldus de politie. In West-Japan, dat
door drie stormen zwaar werd ge
troffen, zijn ruim 20.000 huizen over
stroomd.
Oil nummer bestaat uit 12 pagina's
wordt
het
weer?
(Medegedeeld door het KNMI. i
Geldig van dinsdagavond tot i
woensdagavond. Opgemaakt te 1
11.15 uur).
NU EN DAN ZON
Perioden met zonneschijn maar
ook enkele plaatselijke buien.
Koude nacht met hier en daar i
p mist. Morgenoverdag ongeveer 1
i dezelfde temperaturen als van
daag. Zwakke tot matige en
lang de Waddenkust af en toe
vrij krachtige westelijke wind. j
17 Aug.: zon op 05.26; onder 20.01;
maan op 00.58; onder 16.47.
Hoogwaterstanden
17 Aug.: vm. 11.42; nm.
Het weer in Europa
De weerrapporten van hedenmor
gen 7 uur luiden:
temp. gisteren
weer max. min.
HELSINKI zwaar bew.
STOCKHOLM licht bew.
OSLO zwaar bewolkt
KOPENHAGEN licht bew. 20
ABERDEEN zwaar bew. 17
LONDEN mist 21
AMSTERDAM licht bew. 17
BRUSSEL geheel bew. 18
LUXEMBURG mist 17
PARIJS regen 21
BORDEAUX mist 22
GRENOBLE zwaar bew. 21
NICE zwaar bewolkt 23
BERLIJN regen 21
FRANKFORT licht bew
MüNCHEN
ZURICH
GENèVE
20
h.lf bewolkt 21
regenbui 20
onbewolkt 21
21
licht bewolkt 25
27
LOCARNO
WENEN
BELGRADO zwaar bew.
ATHENE onbewolkt
ROME
AJACCIO
MADRID
LISSABON
Iedere dag, voor anderen gelukkig
gemaakt, is een nuttige dag.