KATWIJK hei dorp met de twee gezichten
DE TREIN EN UW VACANTE
„Toeristenindustrie' kon
de oude stiel nietverdringen
„VISSEND KATWIJK"
4-voudige werking...
enUa geneeskracht!
Chefarine 4
WOENSDAG 10 AUGUSTUS 1960
DE LEIDSE COUKAN1
PAGINA 8
gro'e v'oot
maar geen haven
Twee gezichten heeft Katwijk; één heel oud en één betrekkelijk jong.
Het laatste met make-up van een moderne uitgaanswereld, vertoont zich
aan de bezoeker in zijn meest spectaculaire vorm, dat van een badplaats
met al zijn genoegens en zijn bont-kleurige uiterlijkheden, zijn cosmopoli-
tisme, zijn massa-recreatie van heel veel mensen op elke vierkante meter
grond. Het andere, het oude, is meer naar binnen gekeerd; het wéndt zich
niet alleen naar het heden en de toekomst, het keert zich ook nog steeds
naar het verleden want, de traditie van Katwijk, zijn oude geschiedenis,
ligt op de zee.
Eigenlijk komt er nog een derde gezicht bij, de gemeente bestaat uit
twee dorpen met elk voor zich een geheel verschillende geestelijke geaard
heid, en, om een kleine variant op een oud-Hollands rijmpje te gebruiken:
Binnen de oudste Zee de stoutste.
De brede wereld kent Katwijk nog slechts hoofdzakelijk als badplaats,
men is vergeten dat de roem van Katwijk eigenlijk gelegen is op de Breè
Veertien. Katwijk was, is en zal blijven een vissersplaats. En wie dat nog
niet weten mocht, hij bezoeke een kleine maar zeer interessante tentoon
stelling die er op het ogenblik wordt gehouden onder de naam „Vissend
Katwijk".
r- i l ^en bekend voorbeeld daarvan is de
ten qro e V OOt samenwerking tussen de bekende Rot-
terdamse reder Anthonie van Hobo
ken en de Katwijkers Reyn Varke-
visser en Willem rDorepaal, die met
hun bomschuiten in de Franse tijd
De Katwijkse vloot telt niet min- een illegale vaart op Engeland onder-
der dan 144 schepen, te weten 72 log- hielden. Bekend is ook dat Prins
gers, 17 trawlers en 55 kotters, een Willem V in 1795 met een zij. het
schip van wat kleiner formaat dan de Scheveningse pink naar Engeland
eerste twee. Het bijzondere echter is voer en diens zoon, de latere Koning
dat Katwijk mèt z'n belangrijke Willem I met een bom in 1815 terug-
vloot geen eigen haven bezit (en kwam.
hoezeer de Katwijkers daar ook naar in de Franse tijd beleefde de vis-
verlangen, wellicht nimmer zal be- serijt o0k die van Katwijk, een diep-
zitten) en de schepen in vreemde tepunt en eerst na 1834, toen de Kat-
havens een onderkomen moeten vin- wijkse reders een proces tegen de He
den. Maar al heeft het dan geen ren van Katwijk hadden gewonnen
eigen haven, het heeft wel de groot- 0ver de afschaffing van het zoge-
ste haring-afslag van ons land, mis- naamde pondgeld, herleefde de
schien wel de grootste van Europa en vangst. In die tijd waren er in Kat-
zelfs van de gehele wereld. Dat geeft wijk drie werven waar bommen wer-
ook weer bepaalde moeilijkheden den gebouwd, onder meer de in 1817
want het „oud-Hollandse zeebanket" door Willem Taat (1777—1833) opge-
om deze veel gebruikte gemeen- richte en thans nog bestaande
plaats weer eens te gebruiken scheepstimmerwerf, waar tussen 1850
moet in andere havens worden gelost, en 1908 niet minder dan 131 bommen
met binnenvaartschepen of per werden gebouwd Willem Taat was de
vrachtauto naar Katwijk gebracht om zoon van de Katwijkse schoolmeester
daar te worden afgeslagen. Het is hier Dirk Taat Willemszoon (1732—1816).
niet de plaats om een pleidooi te voe- Diens kleinzoon, eveneens een Dirk
ren voor een eigen Katwijkse haven, Willemszoon (1812—1890), zette het
wij willen het alleen constateren als door zijn vader gestichte bedrijf
een toch wel zeer vreemd^ situatie. voort.
Katwijk en haring is één begrip en In 1869 kwam de eerste Katwijkse
het is dan ook geen wonder, dat het logger in de vaart, eerst van hout,
in 1945 na de bevrijding een na de tachtiger jaren van staal ge-
Kat wijks schip was dat weer het eer- bouwd. De logger kon uiteraard in
Katwijk zelf geen ligplaats vinden.
De eerste motorlogger verscheen te
Katwijk in 1912 en dan is het met de
Domschuit zo langzamerhand gedaan.
De laatste werd in 1908 door Taat
gebouwd; in 1916 voeren de laatste
Vóór het jaar Onzes Heren 1500 is twee van het Katwijkse strand af.
van de Katwijkse visserij nog maar Een daarvan heeft in 1918 nog enkele
weinig bekend. Wel weten we uit de weken vanuit IJmuiden gevaren,
bekende „Informacie upt stuck der maar toen was het bommentijdperk
Verpondinghe" van 1514 dat Katwijk definitief afgesloten en vierde de log-
toen 2 grote zeevarende buizen en 18 ger hoogtijd, thans naast de trawler
of 19 pinken telde. Het is duidelijk, en de viskotter.
dat de buis niet in Katwijk landde,
want het 'was een kielschip met een DE TENTOONSTELLTNG.
ronde, hoog opgebouwde boeg en ach
tersteven. Een ander zeewaardig in het gebouw „Irene" heeft de
schip was de hoeker. Intusesn ont- Katwijkse Oudheidkamer een kleine,
wikkelde zich de pink tot een schip maar zeer interessante tentoonstel
met bezaantuig, dat zich practisch img ingericht, die hoofdzakelijk van
in niets onderscheidde van de bom de ontwikkeling van het scheepstype
uit later tijd. Het was „een dubbelde een beeld geeft, maar ook een aardig
strand- of seeschuyt", die tussen de overzicht van de ontwikkeling van
buizen op haring viste en tweemaal de Katwijkse visserij met als trait
zoveel draagvermogen had als de d'union beelden van dorp en dorpe-
oude pinken. lingen in de loop van enkele eeuwen.
Niet zelden werden de bommen ook Een groot aantal scheepsmodellen
voor het vervoer van koopmansgoe- zijn er opgesteld, produkten van de
deren, passagiers en post gebruikt, nog steeds bekende zeemans-huis-
vlijt maar ook zeer fraaie op schaal
uitgevoerde fabrieksmodellen van de
thans in zwang zijnde typen. Van de
laatste is wel de merkwaardigste het
model van de in Aberdeen thuisho
rende trawler A 313 „Paul Rijkens",
de naam Hollands, de vlag Engels,
de bouw Duits. Ook zijn er modellen
aanwezig van de modernste trawllog-
der „Curagao" (LJmuiden), gebouwd
door „De Dageraad" in Woubrugge,
en de moderne kotter „Odinn" uit de
Noorse havenstad Thorshavn, die een
goed beeld geeft van de voor een vis
sersboot sierlijke lijnen.
Interessant is ook een bord waarop
de „kantoormerken" van de Katwijk
se bomschuiten uit 1887 staan afge
beeld met de namen van bekende re
ders, namen die nu nog in Katwijk
en in de vishavens een bekende klank
hebben als Haasnoot, Ouwehand, Par-
levliet, Van Duyn, Guyt en Taat.
Foto's laten een beeld zien van de
vroegere bedrijvigheid en de opkomst
van Katwijk als badplaats; van de
oude omroeper Rein van der Plas
(„De Klinker"), compleet met bok
ken en dreuner. Oude prenten fo
tografische reproducties van hoe
ken, buizen, pinken, zijdse bommen
en scholschuiten uit de achttiende
eeuw Een naambord uit 1878 van
„De Vrouw Leuntje". Een aardige
voorstelling van het vissen met het
drijfwant en met de trawl die het
„visbeeld" van Katwijk tot onder
werp van hun werken hebben geno
men. Daaronder vraagt aandacht een
ets uit 1701 van Ludolf Backhuysen
(16311708) „Visserspink aan het
strand", de haringbuis Maria Joan-
nette op de reede. door P. A. Dyx-
hoorn (18101938), Katwijk aan
Zee omstreeks 1675 van Godart Kam
per (16141679) een wat gladjes ge
schilderd paneeltje, een ruig schilde
rij van de Duitse expressionist Ger- der eeuwen reilde en in letterlijke met enige weemoed in het hart -
man Grobe (18571938) en voorts zin zeilde, maar ook hoe het zich ont- waarderen, ook voor veel outside;
schetsen van Sluyters en Toorop. Al- wikkeld heeft tot i het moderne be- is de tentoonstelling een bezoek over
les met elkaar een bescheiden, maar drijf van onze dagen. waard. Wij althans hebben haar me
niettemin goed beeld gevend van het Niet alleen de oude Katwijkers groot genoegen bekeken. U kunt he
Katwijkse bedrijf zoals het in de loop zullen de tentoonstelling wellicht ook doen, tot 27 augustus.
ste ter haringvangst toog.
4 middelen tezamen werken «neder,
krachtiger en langduriger.
In de hele wereld wordt tegen pijn en
griep meer en meer een combinatie van
middelen gebruikt. De 4 middelen van
Chefarine „4" elk op zichzelf al beroemd
helpen elkaar en werken daardoor bij
zonder weldadig. tf
Tegen pijnen en griep. Geschikt voc/r de gevoeligste maag,
want die wordt beschermd door het bestanddeel Chefarox.
20 tabl. 10.80. Voordelige gezinsverpakking 100 tabl. 13.60
DELFTS PRINSENHOF
De algehele restauratie van het
Prinsenhof te Delft waarin het ste
delijke museum is gevestigd en waar
in eind van deze en begin volgende
maand weer de oude kunst- en an
tiekbeurs wordt gehouden, is weer
een stukje nader tot haar verwezen
lijking gekomen. Volgende week zal
nl. de prinsenhofvleugel aan de
Schoolstraat, het zg. Jan Schouten
huis, in gebruik kunnen worden ge
nomen, waaraan sinds 1957, onder
leiding van prof. N. Lansdorp res
tauratiewerkzaamheden zijn ver
richt.
LÏOEWEL DE BUS een belangrijke
**rol gaat spelen in het toerisme
van de Nederlandse burger gaat toch
nog meer dan driekwart van de va-
cantiegangers per trein op vacantie:
„Vlug, veilig en voordelig". De trein
biedt ongekende kansen. Elk station
kan leiden naar een ander eind van
de wereld. Dat men met de trein ook
comfortabel kan reizen is bewezen
tijdens de reis, die op uitnodiging
van de Nederlandse Spoorwegen door
Op de hoek Heemskerklaan-
Roëll-Iaan in Naarden is gisteren de
vierjarige Erik van Putten met zijn
autoped onder een vrachtauto geko
men en op slag gedood.
De chauffeur van de vrachtauto,
W. J. P. uit Haalderen, had juist
bouwmaterialen gelpst en was met
zijn lege auto weggereden.
Op de weg Keulen-Stuttgart
is vannacht een ongeluk gebeurd dat
aan de 35-mevrouw M. Burgers uit
Arnhem het leven heeft gekost. Me
vrouw Burgers was gezeten in een
auto welke bestuurd werd door de
48-jarige mevr. R. Verbeek uit Nij
megen. Waarschijnlijk tengevolge
van de zware regenval, waardoor
het uitzicht belemmerd werd, is de
auto op de linker weghelft terecht
gekomen, waar de wagen een tegen
ligger ramde. De bestuurster werd
zwaar gewond.
journalisten en reisdeskundigen ge
maakt werd met een speciale trein,
waar een keur van rijdende hotels
achter elkaar waren gemonteerd.
De Bergland-express maakte van
deze feestelijke stoet deel uit. Het
houten vier-persoonsbankje waar de
Nederlanders, die eertijds naar de
bergen gingen hun 30 uren uitzaten,
staat wel in grote tegenstelling met
de zit- en slaaprijtuigen van thans,
's Winters is de Bergland-express uit
sluitend samengesteld uit slaap- en
ligrijtuigen. In de zomer, met de kor
te nachten, zijn deze treinen samen
gesteld uit ligrij tuigen en de modern
ste 2e klas rustrjjtuigen. De zitplaat
sen kunnen door een eenvoudige
handbeweging worden veranderd in
rust- of slaapfauteuils Een extra B.
E.-service is het verstrekken van een
deken en kussen. De frequentie,
waarmee deze treinen naar hun eind
doel reizen maakt het mogelijk de
vacantiedatum voor een onbezorgde
vacantie in de bergen zelf vast te stel
len.
EEN ANDERE expres is die van het
Hotelplan.
Zij behoort eveneens tot de comfor
tabelste toeristentreinen van Europa.
„Hotelplan" verlost de reizigers van
allerlei vermoeiende karweitjes; het
bestellen van maaitijden, het reserve
ren van plaatsen in de trein en ka
mers in het hotel. Het geriefelijk
spoorwegmaterieel, met cochette-
compartimenten voor de nacht, eer
speciale rijdende bar, waar men kaï
converseren en dansen en een uitge
breide dienst van stewards en ste
wardessen stellen het welslagen var
de reis veilig.
WOORTS reed er de Franse Toeris
ten-service, die zich specialiseer;
in het organiseren van toeristenrei
zen naar Parijs, de Cóte d'Azure er
Corsica. Vooral in de vijf- en zeven
daagse reizen naar Parijs van dezt
onderneming zijn bekend. De „zon-
expres" naar de Cöte d'Azure, even
eens van de F.T.S., is een begrip.
|-\E NEDERLANDSE SPÓORWI
GEN zelf vragen nog eens aan
dacht voor het toerisme in eigen land
Aan de stations zijn programma'
verkrijgbaar vQor zomer-, herfst-
winter- en lentereizen. Bijna voo
elk nationaal evenement zijn steed
gecombineerde biljetten verkrijg
baar. In het vacantieboekje voor d
zomermaanden prijken liefst 2
prachtige tochten. Men kan onde
meer naar de „Floriade", naar de Dei
tawerken, de grote steden, naar Zuid
Limburg, naar Arnhem en naar velJ
andere bezienswaardige en mooir
plekjes in ons land.
Zoete dromen van de vacantie,
nog moet beginnen. Couchette vai
een Hotelplan-trein.
