3)e &2idóe6ot4/fca/nt
KATANGA SCHEIDT ZICH AF
VAN DE KONGO
Kongo in Belgisch parlement
Kasavoeboe en Loemoemba
mochten niet in Elizabethstad
Loemoemba doet beroep op V. Naties
De chaos duurt nog steeds voort
Te late klacht
DINSDAG 12 JULI I960
51ste JAARGANG
No. 15063
Directeur: J. F. J. M. KOENS
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
BUREAUS: PAPENGRACHT 32
Gelukkig
weer koren op
(hroesjtsjels spionagemolen
Telefoon: Directie. Abonnem., Drukkerij 20935; Red. 20015, 25594; Advertenties 20826. Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.59 p.w., f2.55 p.maand, f7.50 p. kwartaal. Franco p.p. f8.Advertent 17 ct p. m.m.. Telefoontjes f 1.50.
De minister-president van Katanga, Tsjombe, heeft de onafhankelijkheid
van Katanga, de zuidoostelijke provincie van Kongo, uitgeroepen. Hij sprak
maandagavond over de zender van radio-Elizabethstad.
Het bericht is te Brussel niet onverwacht gekomen maar in ambtelijke
kringen wilde men nog geen commentaar geven, omdat Tsjombe's besluit
van zeer groot belang is voor geheel Kongo.
Verder wordt gemeld, dat de president en de premier van Kongo, Kasa
voeboe en Loemoemba, die maandagavond in Elizabethstad werden ver
wacht, daar niet schijnen te zijn aangekomen. Tsjombe wilde Kasavoeboe
en Loemoemba niet persoonlijk ontvangen en had drie van zijn ministers
gezegd Kasavoeboe en Loemoemba op het vliegveld af te halen en hen te
verzoeken meteen rechtsomkeert te maken.
Rustig is het overigens niet in Katanga. Er wordt melding gemaakt van
gevechten in het uraniumcentrum Sjinkolobwe, ongeveer 160 km. ten
noordwesten van Elizabethstad. Kongolese muiters en blanken waren
slaags geraakt, nadat de blanken een eis om hun wapens in te leveren had
den afgeslagen.
In Elizabethstad werden vier Belgen, die hun gezinnen naar Rhodesië
hadden weggebracht, vermoord. De stad is vrijwel verlaten. Een vluchte
ling heeft meegedeeld, dat grote textielfabrieken in brand stonden toen hij
de stad verliet.
SPANNING IN STANLEYSTAD
Volgens maandagmiddag in Brus
sel ontvangen berichten neemt de
spanning in Stanleystad. met het uur
toe. Ook Kongolese burgers nemen
een vijandige houding jegens de
Europeanen aan, die op straat wor
den beledigd en met arrestatie door
het leger worden bedreigd. Huis
zoekingen worden gedaan onder de
voorwendsels, dat naar wapens
wordt gezocht. Een bankgebouw
werd grondig doorzocht „omdat de
kluizen munitie zouden bevatten".
Gisternacht zijn talrijke woningen,
die door de Europese bewoners zijn
verlaten,'geplunderd. Tegen het mid
daguur was maandag in de plaats
een „explosieve" toestand ontstaan.
In Leopoldstad was de toestand
rustig. De Kongolese employé's van
de Belgische luchtvaartmaatschappij
Sabena, die op volle toeren werkt
aan de evacuatie van vluchtelingen,
zijn evenwel in staking gegaan om
aan eisen voor hogere lonen en een
snellere „Afrikanisatie" kracht bij
te zetten.
In Loeloeaburg, de hoofdstad van
de" provincie Kasai, waar zondag
Belgische valscherm troepen land
den, zijn drie Europeanen gesneu
veld. Volgens een bericht van de
missie schijnt het aantal Belgen te
gering om de stad geheel onder con
trole te houden.
Ook in de havenstad Matadi is
maandag gevochten, nadat Kongo
lese militairen hadden getracht de
evacuatie van vluchtelingen te ver
hinderen, waarop Belgische troepen
in actie kwamen. Zondagavond was
in deze stad het Portugese consulaat-
generaal geplunderd en in brand
gestoken.
Van alle kanten wordt hulp ge
boden bij de evacuatie van blanken
uit Kongo. Terwijl de Zweedse char
termaatschappij Trainsair een DC-6
beschikbaar heeft gesteld aan de
Belgische maatschappij Sabena, heb
ben nationale luchtvaartmaatschap
pijen toestellen naar Kongo en na
bijgelegen plaatsen gezonden om
vluchtelingen op te halen.
NEDERLANDERS ONGEDEERD
Naar maandagavond van het minis
terie van buitenlandse zaken in Den
Haag is vernomen heeft de Neder
landse consul-generaal te Leopold
stad, jhr. E. Boreel, meegedeeld dat
voorzover hij kon nagaan, geen en
kele Nederlander in Kongo tot dus
ver letsel heeft opgelopen.
Wel heeft hij alle Nederlanders in
de Kongo in overweging te geven
vrouwen en kinderen te doen evacu
eren.
Ook volgens de Nederlandse con
sul agent te Elizabethstad zijn de
Nederlanders aldaar ongedeerd.
DE RIJKDOM VAN KATANGA
Katanga heeft ruim anderhalf mil
joen inwoners. Ongeveer 30.000
Europeanen, meer dan in de provin
cie Leopoldstad, woonden in deze
provincie, die een oppervlakte heeft
van 15 keer Nederland. Dank zij de
enorme rijkdommen is Katanga de
rijkste van de zes Kongolese provin
cies. De laatste jaren maakte de uit
voer van delfstoffen uit Katanga
tweederde uit van de totale export
van Kongo. Van de totale belasting
opbrengst van Kongo droeg Katanga
meer dan de helft bij. De voornaam
ste mijnbouwmaatschappij is de
„Union Minière du Haut Katanga".
De belangrijkste delfstof is koper,
waarvan de produktie in 1959 een
recordcijfer bereikte van 280.000 ton.
Hiermee nam het de vierde plaats in
onder de wereldproducenten, even
als van uranium. Verder worden *£l-
vonden: kobalt, waarvan Kongo ook
tot voor enkele jaren 's werelds
grootste producent was, goud, tin,
zink, mangaan en vele andere mine
ralen.
Afscheiding van deze rijke pro
vincie betekent de economische on
dergang van de Kongo.
In de ondernemingen van de Union
Minière in Katanga zijn vrijwel alle
werkzaamheden tijdelijk gestaakt
teneinde aan het blanke personeel
de gelegenheid te geven, de vrou
wen en kinderen naar Rhodesië te
brengen, zo heeft een woordvoerder
van de maatschappij te Brussel mee
gedeeld. O.a. zijn waterkrachtcentra
les tot stilstand gekomen. Men be
trekt nu elektrische stroom van Rho
desië. Zodra de Europeanen terug
zijn, zou het werk worden hervat.
BEROEP OP V.N.
Patrice Loemoemba, de Kongolese
premier, heeft, door tussenkomst
van dr. Ralph Bunche, hoofd van het
secretariaat voor buitenlandse zaken
van de Verenigde Naties, een beroep
gedaan op de V.N. om militaire spe
cialisten te zenden om te helpen bij
de reorganisatie van het Kongolese
leger, aldus een bericht van het
Belgische persbureau Belga.
Dr. Bunche, die op het ogenblik in
Kongo verblijft, heeft dit verzoek
naar New York doorgezonden.
DE CENTRA v.d ONRUST
Dit nummer bestaat uit 8 pagina's
ALGEMENE
KINDERBIJSLAG
De wettelijke vorm voor een alge
mene kinderbijslagregeling, waar
al jaren op wordt gewacht zal nu
in het najaar haar beslag kunnen
krijgen, indien, zoals minister Van
Rooy hoopt, nog vóór het reces de
Memorie van Antwoord aan de Ka
mer kan worden toegezonden en
indien de Kamer tegen de vorm,
waarin deze wettelijke regeling ge
goten is, geen al te grote bezwaren
zal maken, want er liggen op dit pad
nogal enkele voetangels en klem
men.
Zoals men weet is een regeling
van de kinderbijslag een oude wens
van de KVP. Prof. Romme begon als
minister van Sociale Zaken met een
regeling vanaf het derde kind, om
dat hij liever een half ei had dan
een lege dop. Toen in 1945 de ver
deling kwam van onze armoede werd
er een noodregeling in het leven ge
roepen een tijdelijke maatregel om
de kinderbijslag te verlenen vanaf
het eerste kind om het de gezinnen
met kinderen wat gemakkelijker te
maken.
De gedachte bleef er echter op ge
richt om niet alleen de gezinnen van
loontrekkenden te helpen, maar alle
gezinnen, dus ook van de midden
standers. Daarop heeft de KVP altijd
aangedrongen. De KVP heeft er ech.
ter ook op aangedrongen, dat de
zelfstandigen zelfs vanaf het eerste
kind kinderbijslag zouden krijgen.
De berichten luiden echter, dat 't
wetsontwerp blijft zoals het was en
zoals het door minister Suurhoff is
ingediend en dat betekent, dat voor
de zelfstandigen de kinderbijslag
eerst zal beginnen bij het derde kind.
Alleen voor de loontrekkenden
blijft dan via de tijdelijke regeling
de kinderbijslag gelden vanaf het
eerste kind. Het nieuwe wetsontwerp
gaat er namelijk van uit de bijslag
te beginnen bij het derde kind.
De zaak ligt namelijk aldus, dat
het kabinet geen kans ziet de kin
derbijslag te betalen uit de algemene
middelen, het zal dus moeten ge
schieden via een premieheffing. Met
een regeling vanaf het derde kind
zou deze premie moeten bedragen
2.1%, maar zou men een regeling
maken vanaf het eerste kind dan
zou deze premie 5.5% moeten be
dragen.
Dat zou dus neerkomen voor
AOW, AWW en AKW tezamen op
13^%. En dat is nogal veel.
Daarom heerst in verschillende
kringen, vooral in die van de
PvdA, de opvatting, dat deze pre
mies dan maar moeten worden be
taald uit de algemene middelen.
Vanaf het derde kind zou dat neer
komen op 300 miljoen, maar komt
men met een kinderbijslag vanaf 't
eerste kind (en 70% van de gezin
nen heeft 1 of 2 kinderen) dan zou
dat voor de schatkist neerkomen op
1 miljard gulden.
Het is dan ook niet zo, dat minis
ter Van Rooy dit laatste zou hebben
voorgestaan en dat minister Zijlstra
zich hiertegen zou hebben verzet. In
het kabinet is besloten zich in grote
lijn te houden aan het ontwerp-
Suurhoff en dus de premiebetaling
te handhaven. De consequentie hier
van is, dat men voor een algemene
kinderbijslag pas kan beginnen bij
het derde kind zoals ook Suurhoff
heeft voorgesteld, omdat anders de
premie 5.5% te hoog zou worden.
Ook bij de premie van 2.1% zal er
een compensatie moeten komen,
maar de moeilijkheid is, dat men
over een x-aantal jaren deze com
pensatie royaal vergeten is en dan
op zijn loonzakje nog altijd die 2.1
(of 5.5%) zal zien staan als premie
voor de algemene kinderbijslag. Men
zou dat kunnen ondervangen door
voor alle sociale verzekeringen 1 pre
mie te heffen, d.w.z. voor de alge
mene ouderdomsvoorziening, voor de
weduwen en wezenvoorziening en
voor de algemene kinderbijslag.
Daarmee zijn echter wat dit wets
ontwerp betreft de moeilijkheden de
wereld niet uit.
De KVP wenst een algemene kin
derbijslag van af het eerste kind, de
PvdA wenst, dat deze zal worden
betaald uit de algemene middelen
(kosten één miljard), het wetsont
werp komt, zoals Suurhoff het heeft
aangediend, met een algemene kin
derbijslag vanaf het derde kind én
premieheffing.
Minister van Rooy zal het bij de
verdediging van zijn wetsontwerp
niet gemakkelijk krijgen.
De Memorie van Antwoord is er
nog niet. Sociale Zaken hoopt deze
nog vóór het reces van de Kamer
te kunnen inzenden. Veel verschil
maakt dat niet, omdat ook dan de
behandeling ervan eerst in het na
jaar kan plaats hebben. Het wets
ontwerp moet voor enkele techni
sche herzieningen nog naar'het mi
nisterie van Financiën en van Bin
nenlandse Zaken, inzake de rege
ling voor de ambtenaren. En daarna
zal men moeten afwachten hoe de
KVP en de PvdA, welke laatste het
ontwerp van Suurhoff in grote lij
nen ongewijzigd krijgen voorge
schoteld, daarop zullen reageren.
Regering krijgt
vertrouwen
België heeft de hulp van zijn bond
genoten en van internationale in
stellingen ingeroepen, omdat het niet
alleen de „reusacuuge taa«v tcaa er-
vullen waarmee we thans (in Kon
go) worden geconfronteerd", aldus
verklaarde premier Eyskens maan
dagmiddag in de Kamer.
Eyskens weidde hierover niet uit.
Hij deed een beroep op „alle ver
antwoordelijke Belgen, zowel in
openbare dienst als in dienst van
particuliere ondernemingen om in
Kongo te blijven" om in samenwer
king met de Kongolese autoriteiten,
het economische en bestuursappa
raat in stand te houden.
De Belgische regering kreeg met
105 tegen 65 stemmen het vertrou
wen van de Kamer van Volksverte
genwoordigers, nadat premier Eys
kens had meegedeeld, dat alle nood
zakelijke maatregelen zouden wor
den genomen om de veiligheid van
het leven en de eigendommen van
Belgen te beschermen. Hij voegde
hieraan evenwel toe, dat België de
onafhankelijkheid van Kongo zou
eerbiedigen. Hjj deelde mee, dat nog
500 militairen per vliegtuig naar de
voormalige kolonie werden gezon
den.
Eyskens zei dat 13.500 Belgen uit
Kongo naar buurlanden zijn uitge
weken. Naar verluidt zijn 7.000
vluchtelingen in het kopergebied van
Noord-Rhodesia aangekomen.
GENERAAL JANSSENS
Tijdens het debat heeft de voorzit
ter van de C.V.P., Theo Lefevre, de
vroegere Belgische commandant in
Kongo, generaal Janssens, de schuld
gegeven van de ontevredenheid in
Groot is het leed, veroorzaakt door de relletjes in Kongo, volgend op het
verwerven van de onafhankelijkheid. De stroom Belgische vluchtelingen
vloeit voort op de nationale luchthaven van Brussel. Volkomen overstuur
wordt hier een vrouw met haar dochtertje door een familielid ontvangen.
Haar man, een adjudant bij de Force Publique in Kongo, is achtergebleven
in kamp Leopold bij Leopoldstad.
het Kongolese leger welke tot de
chaos geleid heeft. Janssens zou niet
voldoende Kongolezen in het kader
hebben opgenomen.
Generaal Janssens is gisteren per
vliegtuig uit Parijs in Brussel aan
gekomen.
Ofschoon de regering op de hoogté
was van zijn aankomst, was slechts
een adjudant van de rijkswacht aan
wezig om hem op het vliegveld te
begroeten.
De generaal vertrok onmiddellijk
naar het monument van koning Leo
pold II bij het koninklijke paleis. Hij
bracht een saluut voor het monu
ment en verklaarde demonstratief:
Sire, men heeft uw werk verbrast.
De Indonesische communistische
partij heeft in haar partijblad kri
tiek geleverd op het beheren van
voormalige Nederlandse ondernemin
gen.
Het blad schreef over de in beslag
genomen ondernemingen, waarvan de
meesten nu onder beheer staan van
officieren van de Tndonesische strijd
krachten: „De ondernemingen wer
den beheerd door bepaalde groepen,
die niet in staat zijn de leiding uit
te oefenen. Voorts is de houding je
gens de arbeiders slechter dan die
van de vreemde bazen".
weer
(Medegedeeld door het KNMI.
Geldig van dinsdagavond tot
woensdagavond. Opgemaakt te
11.15 uur).
ONBESTENDIG
Opklaringen maar later weer
toenemende bewolking en enige
regen. Weinig verandering in
temperatuur.
Aanvankelijk matige tot zwak
ke, later matige tot krachtige en
langs de kust mogelijk harde
wind tussen west en zuid.
VELDSLAGROME
13 Juli: zon op 04.35; onder 20.56;
maan op 23.23; onder 10.36.
Hoogwaterstanden
13 Juli: v.m. 6.26; n.m. 6.56.
Pst weer in Europa
De weerrapporten van hedenmor
gen 7 uur luiden:
temp.
gisteren
max. min.
HELSINKI
zwaar bew.
19
15
STOCKHOLM
geh. bew.
21
15
OSLO
zw. bew.
17
11
-
KOPENHAGEN
zw. bew.
19
13
ABERDEEN
zw. bew.
15
11
LONDEN
zw. bew.
18
12
t
AMSTERDAM
zw. bew.
20
13
BRUSSEL
zw. bew.
20
13
LUXEMBURG
zw- bew.
20
12
PARIJS
1. bew.
22
12
BORDEAUX
zw. bew.
22
13
GRENOBLE
h. bew.
23
16
NICE
zw. bew.
24
19
BERLIJN
zw. bew.
25
14
FRANKFORT
zw. bew.
23
13
MUNCHEN
regen
23
12
ZURICH
zw. bew.
17
13
GENèVE
1. bew.
19
10
LOCARNO
h. bew.
22
14
WENEN
zw- bew.
29
16
INNSBRUCK
regen
29
13
--
BELGRADO
onbew.
28
15
PR
ATHENE
onbewv
22
ROME
onbew.
30
15
NS
AJACCIO
zw. bew.
28
15
MADRID
1. bew.
31
15
MALLORCA
1. bew.
31
19
LISSABON
onbew.
25
15
Dit is een van de meest complete opnamen, gemaakt tijdens de recente ongeregeldheden in Rome; op de ach- V Ia*
tergrond bij de oude St. Pauluspoort, een menigte van communistische demonstranten, op de huid gereten O F f 6 I t 1 6
door een enorme strijdmacht van politie te paard. Rechtsonder een agent, die tracht weer op zijn paard te klim
men terwijl een burger met zjjn helm komt aandragen. Midden links wordt een demonstrant achtervolgd door Wie niets doet vergeet ook het ee
enige ruiters. leerde. 8
