Middelbare schooljeugd geconfronteerd
met betekenis der bezettingsjaren
Spaans danspaar Susana y José
Oma Vergeer hield te Stompwijk
haar honderdste kleinkind ten doop
DINSDAG 29 MAART 1960
DE LE1DSE COURANT
PAGINA 6
Kathol ek Leiden nam afscheid
van de heer F. A. M. Gründemann
,3ijna e®n mensenleeftijd lang"
heeft de heer F. A. Gründemann
(Lorentzkade 32 te Leiden) zich ver
dienstelijk gemaakt voor sociaal-cha
ritatief werk en het onderwijs.
Op 1 april aanstaande neemt hij
afscheid van de Sleutelstad om zich
in Bergen op Zoom te vestigen. Het
spreekt vanzelf, dat katholiek Lei
den hem niet zonder officieel af
scheid wilde laten gaan en daarom
werd gisteravond in de Vakschool
voor Meisjes aan het Galgewater te
Leiden een bijeenkomst gehouden,
waaraan, naast de deken van Lei
den en de pastoor van de Hartebrug,
pastoor H. J. Tijnagel, deputaties
van de verenigingen, waarvoor de
heer Gründemann van betekenis
is geweest, tegenwoordig waren.
Dit waren mr H. F. Donders, die
het armbestuur en het bestuur van
Huize St. Maarten vertegenwoordig
de, de heren E. A. M. Pley en N.
B. M. Vreeburg, namens de Bijzon
dere Raad van de St Vincentius-
vereniging, de heer P. G. Hilger-
som namens de Bijzondere Raad
voor de Stille Armen, mevr. A.
Creyghton-Vam Woerkom en mej.
W. T. A. Laken, namens de afdeling
Meisjesbescherming van de Zita-
vereniging, het schoolbestuur van
de Vakschool voor Meisjes, de di
rectrice van deze school, mej. T. W.
van Mechelen, en familieleden van
de heer Gründemann.
Pastoor H. J. Tij nagel, die als
„chef de réception" op deze „in
stuif" optrad/, dankte voor de
vriendschap, die hij persoonlijk van
de heer Gründemann heeft onder
vonden in de korte tijd, dat hij
pastoor is in Leiden. Hij sprak de
wens uit, dat de liefde, die de heer
Gründemann voor de kinderen van
anderen heeft getoond, in rijke ze
gen over zijn eigen kinderen mag
terugkomen. Namens het Sociaal
Charitatief Centrum overhandigde
hij een envelop met inhoud. Een
kist sigaren voegde hij „namens
zichzelf" daaraan toe. De deken
van Leiden sprak van de ontwikke
ling, die de charitas en het onder
wijs in de loop van de ruim veertig
jaar, waarin de heer Gründemann
dit werk doet, heeft doorgemaakt.
Niet alleen zijn toewijding en door
zettingskracht, maar ook zijn aan
passingsvermogen zijn 'n voorbeeld
voor de jongeren van nu. De deken
sprak dankwoorden namens geheel
katholiek Leiden.
Volgende sprekers belichtten de
verschillende werkzaamheden, die
de heer Gründemann op voortref
felijke wijze verricht heeft. Mr. H. F.
A. Donders sprak over de verdiens
te, die de heer Gründemann had
voor het St. Maartenshuis en het
Armbestuur. In een ander afscheids
bijeenkomst neeft hij hier al over
uitgeweid. Er valt weinig aan toe
te voegen: hij blijft erbij, dat de
heer Gründemann een figuur is,
die op markante wijze zij-sporen
heeft getrokken.
De heer Gründemann is een groot
liefhebber van muziek, mr Donders
bood hem een envelop met inhoud
aan: voor grammofoonplaten.
Het voorbeeld werd door andere
sprekers gevolgd, waardoor de hul
diging een veeltonig karakter kreeg.
Mevr. A. Creyghton-Van Woerkom
reikt de heer Gründemann de hand
ten afscheid. Rechts de secretaris
van het schoolbestuur, mr D. Holtz.
(Foto: De Leidse Courant)
zondere plaats in de gezinnen van
St. Vincentius inneemt. Zijn ge
schenk was een cadeaubon voor 'n
ingeblikt concert.
De heer Gründemann sprak een
verzorgd dankwoord, zich richtend
tot elk der sprekers afzonderlijk en
met humor wijzend op de betrek
kelijkheid van alle hulde. „Straks
gaat u heen, en ik blijf alleen staan,
aldus spr. Dit is tragisch, maar de
herinnering blijft, mede dank zij de
muzikale geschenken, aan de pret
tige samenwerking en de vriend
schap die ik heb ondervonden".
De verfrissingen en versnaperin
gen op deze avond waren voortref
felijk verzorgd door leerlingen van
de vakschool.
HIJ KON NIET LEZEN
Een 32-jarige fabrieksarbeider uit
Sassenheim verscheen voor de Haagse
politierechter, omdat hij een door zijn
vrouw op straat gevonden gouden
damespolshorloge niet had aangege
ven maar voor 50.had verkocht".
„U wist best dat U dit niet mocht
doen", verweet de rechter hem.
„Nou, daar ben ik niet zo mee op
de hoogte, want ik kan niet lezen en
niet schrijven", repliceerde de ver
dachte.
De rechter vond dat dit er niet veel
mee te maken had, maar hij infor
meerde toch hoe het kwaim dat de
fabrieksarbeider analphabeet was.
Verdachte vertelde dat zijn vader
vroeg was gestorven en dat hij daar
om niet naar school had kunnen
gaan. Hij had al jong de tuin in ge
moeten om te verdienen. Wel bleek
hij in staat te zijn zijn eigen naam
te schryven.
Het is al lang geleden en verdach
te verkeerde in moeilijke omstandig
heden, zo overwoog de officier van
justitie en hij vorderde ƒ25.boete
of 5 dagen.
„Dan hebt U nog 25.winst, dat
PROEF
WERK-
DRUKTE
FIT MET
is natuurlijk niet in orde", zei de
rechter, maar tevens bedacht hij dat
het geld natuurlijk al lang in het
huishouden is opgegaan en daarom
veroordeelde hij de fabrieksarbeider
toch maar overeenkomstig de eis.
Initiatief van Expogé Leiden
beloond met grote belangstelling
Voor ruim 500 leerlingen van de hoogste klassen van het middelbaar on
derwijs in Leiden en omgeving zijn de bezettingsjaren van '40-'45 een ogen
blik levend geworden. Deze jeugd is gisteravond met het gebeuren uit de
oorlogsjaren geconfronteerd in de grote zaal van de Stadsgehoorzaal, waar
op initiatief van het bestuur van de afdeling Leiden van de Ned. Vereniging
van Ex-Politieke Gevangenen, Expogé, vijf figuren uit het voormalig ver
zet uiteenzettingen hebben gegeven van wat ons land en zijn bevolking
gedurende die vijf jaren hebben moeten doorstaan. De bijeenkomst was
georganiseerd in het kader van de 15-jarige herdenking van de bevrijding
en ter gelegenheid van het derde lustrum der afdeling. Aanwezig waren
o.a. de rector-magnificus der Leidse Universiteit, prof mr J. E. Jonkers, de
burgemeester van Katwijk, de heer H. Duiker, leden van het Leids studen
tencorps en de Ver. van Vrouwelijke Studenten, het hoofdbestuur van
Expogé en de voormalig commandant Ned. Binnenlandse Strijdkrachten,
de heer W. de Gast.
voorgehouden: de vrijheid van ge-
f\ loof, de vrijheid van politieke over-
1/6 lOnaeren in tuiging, vrijwaring van vrees en
3 vrijwaring van gebrek.
nol t/OrTol In komende weken herdenken
IICI VCI&wl wij. weer de 250.000 Néderlanders,
die voor deze vrijheden zijn geval-
De voorzitter der afdeling, de A°??v(mil±o"n land"' ZT
heer L. Questroo, onderstreepte wat ÏAnArA win Af" J3"
het betekent, in vriiheid te moren koopvaardij, 3000 gefusdleerden uit
ken, nu, vijftien jaar na de oorlog",
aldus spr. „In hun hart is kloppend
gebleven wat bij duizenden anderen
al dood was"a
In die dagen, aldus formuleerde
Winston Churchill het, stond men
verbaasd, dat -o weinigen zoveel
voor tallozen deden. Spr. bond zijn
jeugdig gehoor op het hart, «lat ook
zij klaar zouden staan voor hun ge
loof, hun vaderland en hun volk als
't sein misschien eens gegeven wordt.
Met een staande gezo: gen Wilhel
mus werd deze bijeenkomst, die op
jongeren grote indruk heeft gemaakt,
besloten. Muzikale medewerking
werd verleend door leden van het
Leidsch Politie Muziekgezelschap.
In een der zijkamers was een kleine,
doch boeiende tentoonstelling in
gericht van documenten, foto's en te
keningen, betrekking nebbend op het
illegale werk. Voorts werd een kleu
renfilm vertoorn ov-r de vele ere-
velden in Nederland en daarbuiten.
IN PLAATS VAN de voorstelling
door het Théatre comique de Pa
ris (door onvoorziene omstandighe
den in december 1.1. verhinderd) werd
gisteravond aan de leden van het
Kunstabonnement van K. en O. een
Spaanse dansavond aangeboden door
Susana en José's die daverend ap
plaus oogstten. Naast de veelzijdig
heid van hun kunnen geven zij stijl,
gloed en warmte uit Spanje. Het da
verde van applaus om de verschei
denheid van dansen aan klassiek,
volks- en flamencokunst. Laten wij
niet gaan vergelijken wie de meer
dere of mindere kracht is in dit en
semble, want beiden zijn een vrijwel
tot volmaaktheid uitgegroeid dans
paar. Bij voortduring boeiend is hun
kunst hartstochtelijk, dichterlijk of
manlijk sterk. Ook de choreografie is
interessant en fascinerend en beiden
dansen zeer exact; vlug, sierlijk, ge-
het betekent, in vrijheid te mogen
zeggen wat men wil. Daarvoor heb
het verzet, 600 slachtoffers van con
centratiekampen in Nederland,
ben duizenden hun leven gelaten, oo^ verlnrpn hpt 1„ in
„Wij willen jullie iets meegeven p«i J, fl? ^w22 -2
voor de toekomst opdat jullie voor 21000 hnnrpi kwam»n 2»n?h"
ogen houdt de wapenspreuk van £°m"
Leiden: Pax libertatis, te? wille van
de vriiheid vrïi om het eelonf fp hp- den niet terug uit Duitsland als
lijden, om'een politieke overtuiging wangarbeider een half miljoen
te hebben pn idéalen uit tP dra pph'r manP®n moesten deze slavenarbeid
ie nebben en idealen uit te dragen verrichten— 20.000 landgenoten, voor
De illegale pers.
de helft militairen, zijn omgekomen
in Indonesië en 100.000 Joodse land-
fA°^snvetATndeeIS in de gas-
meester van Ulrum en voormalig lid
van de verspreidingsgroep van
„Trouw" in de bezettingstijd, sprak
over de strijd van de illegale pers
Kapitein-aalmoezenier H. J. M.
Stoelinga, hoofdbestuurslid van Ex-
tegen de leugenpropaganda van de pogé en oud-bestuurslid van de Leid-
bezetter en tegen de gelijkgescha-
kelde pers in dienst van het natio- se ï,deUns' sPrak «n samenvattend
naal-socialsme. Een aantal mensen slotwoord. Achter ieder van het on
metelijk aantal stenen zerken heeft
heeft destijds gezegd: dit dulden wij
niet en dit mogen wij niet dulden.
Zo moest de illegale pers er komen, c" een "ee' drama voltrokken, al-
ondanks de terreur der Gestapo, dus aalmoezenier Stoelinga. Nog le-
Hat verspreiden van de illegale ven er vele tientallen, die nog dage-
1 wss ppn pnnrm
kranten in Ned-rland was een enorm
risico, waarop de doorstraf stond.
lijks denken aan hen, die hnn dier-
Alttfd.
Mr H. F. A. Geise voerde als oud
ste bestuurslid het woord namens
de Vakcshool voor Meisjes. „De heer
Gründemann is er altijd geweest"
zei hij „Althans, die indruk geeft
hij, want van het prille begin er
kwam toen in 1922 een mannenbe-
stuur in de Zita-vereniging was
hij tegenwoordig, en dit maakte dat
hy overal een oplossing voor wist
en de juiste koers wist aan te wij
zen, omdat het allemaal al wel eens
een keer was voorgevallen. Hij had
er het meeste verstand van. We zul
len zijn ervaring missen". Ook hij
overhandigde het „veeltonige" cou
vert
Mevr. A. Creyghton-Van Woer
kom sprak namens de Katholieke
Meisjesbescherming, wijzend op de
p->ttige samenwerking en de altijd
pasklare oplossing voor alle proble
men, die de Gründemann voorradig
had.
De heer E. A. Pley, sprekend na
mens de St. Vincentius-vereniging,
noemde 1914 als het jaar, waarin
de heer Gründemann lid werd van
de St. Petrusconferentie, waarvan
hij spoedig president werd. Later
werd hij president van de Bijzon
dere Raad en president van het
Liefdewerk Stille Armen. Bij elkaar
deed hij dit werk een mensenleef
tijd lang, en met succes ten bate van
de minder bedeelden. Ook hij schonk
een envelop met inhoud.
De heer P. G. Hilgersom, die de
heer Gründemann als president van
de Bijzondere Raad opvolgt, be
loofde diens werk goed voort te zet
ten. Uit reacties was hem gebleken
dat de heer Gründemann een bij-
Honderden zijn bij dit werk gegrepen' baar zijn. „Neemt het hen, die ge-
In Vught werd°n op één middag 23
leden van de verspreidingsgroep
voeld hebben wat vervolging was,
niet kwalijk, dat zij er nog aan den-
BELEDIGING IN VIER TALEN
„Trouw" gefusilleerd.
Van huis tot huis gingen de kran
ten en zij werden stuk gelezen Men
vocht, gesterkt door de opbeuren
de woorden, verder voor de bevrij
ding van ons land. Geen Duitser is „Schaamt U zich. U bent mij nog
in staat jewecst, deze stroom van frs. 10oo._ schuldig. Leveranciers
'Af'lAAA "2en opgelet!» Kt had een importeur en
ging ermee door tot de bevrijding. exporteur uit Noordwijkerhout ge-
Dr J. F. Ph. Hers, voormalig lid <?Peen open briefkaart, die
van de le Nederlandse Inlichtingen- ln Jum 195® Per T>ost gezon-
dienst zei, dat vooral de jeugd in n naar een Luxemburgse schiulde^
het verzet heeft gebloed. De jeugdi- naar. De exporteur, die nu wegens
gen waren de exponent .n van het belediging voor de Haagse politie-
j meest ideale karakter, de meest ide- rechter terecht stond, had deze tekst
ale vorm van de Nederlandse ge- er in vier talen opgeschreven,
meenschap. Zij werden tot het ver- »**et .geen belediging, want ik
zet geroepen door het onrecht, dat ben geïnspireerd door de aanmanings-
de medemens werd aangedaan en zij briefkaarten van de rijksbelastingen,
gaven het antwoord op de storm- Buitendien staat er geen enkel scheid-
klok, voor het eerst geluid door prof. woord of beledigende term in de
Cleveringa, die protesteerde toen de tekst", meende de verdachte.
De politierechter vond het een
grensgeval, maar toch nog belediging,
want ook aanranding van iemands
Deze jeugd had te vechten tegen m goede g strafbaar. De
de zwakheid en het verraad in zich- briefkaart m geiheeI met tekst
zelf en in hun kringen. Ee-. vorm Leveranciers ODeelet" was kenne-
van passief verraad noemde dr Hers A5 kernle
de houding van hen, .ie gemakkelijk A AAA „ïï.deren deze ,™k
a. hu „.111^. zouden lezen. De officier van justitie
namen. Zo zijn de bunkers in ons
land gebouwd door Nederlandse han
den.
Vier grote vrijheden.
waren, de mensen die geen stelling 3^.7^
namen. Zo ziin de bunkers in onl vorderde ƒ50.- boete of 10 dagen.
De rechter meende dat hy de ver
dachte om principiële redenen moest
veroordelen, maar hij wilde er wel
rekening mee houden dat de Luxem
burgse schuldenaar nog nooit iets
Dr L. de Jong, directeur van het beeft betaald en ook niet meer beta-
Ryks Instituut voor Oorlogsdocu- len zal, terwijl men er geen deur-
mentatie, herinnerde aan de opwek- waarder op af sturen kan omdat de
king van president Roosevelt, die de incassokosten hoger zouden worden
vier grote vrijheden, waarvoor ge- dan de opbrengst. Hy veroordeelde
streden .noest worden, ons heeft de verdachte tot 10.boete.
Het was de afgelopen zondag voor
de familieschaar Vergeer een grootse
dag. Immers zondagmorgen om 5 uur
mocht bij de familie Piet Vergeer op
de hoek van de dr van Noortstraat
te Stompwijk het elfde kind een
welgeschapen dochter van 6 pond
het levenslicht aanschouwen.
Wy zouden van deze geboorte geen
gewag hebben gemaakt,, ware het
niet, dat de 81-jarige oma Vergeer,
wonende aan de Randenburgseweg te
Reeuwijk, met alles wat verder maar
Vergeer heette, zondagmiddag naar
café-restaurant „Het Blesse Paard"
in het landelyke Stompwijk was ge
togen om haar honderste kleinkind,
die bij het H. Doopsel toegediend
door pater v. d. Hulst de namen
van Hillegonda Theodora ontving,
ten doop te houden. De voeten van
oma Vergeer mogen zich dan niet zo
snel meer bewegen, toch droeg zij
vol trots haar kleinkind de parochie
kerk van de H. Laurentius binnen,
bijgestaan door de peter en meter
van de pasgeborene, t.w. de heer en
distingeerd, stijlvol en technisch knap.
Na een kort vrolyk Preludio ver
tolkten zij een langzame feestelijke
paardans, één en al gratie en charme
in onderling spel, met meeslepende
sierlijke bewegingen Les Majorales;
zuiver gerealiseerd Sant Ferrol. Wij
hoorden bij deze dansen uitsluitend
de suggestieve muziek van Antonio
Robledo, aan de vleugel uitmuntend
gespeeld door René Gerber. Ook de
mooie doeltreffende muziek bij het
Ballet „De Ballade van Carmen en
Don José" (naar 't bekende gegeven
van Prosper Merimée) was van zijn
hand, speciaal geoffreerd aan dit
dansipaar. Choreografisch vinden wij
dit een prachtstuk, waaraan behalve
Susana en José de pianist medewerk
te, de onvolprezen gitarist Paco Her
nandez, de begaafde flamencozanger
Manuel Maisena, en Claudio Iseli, die
voortreffelijk het slagwerk bespeelde.
Het verhaal, gedaan door de zanger
Mairena en Carmen, die de charme
van haar persoonlijkheid met goede
smaak maar kwistig ten toon spreidt,
doet de toeschouwers beklemmende
momenten beleven. Angstig en tevens
fraai is de dans van de geboeide jon
ge man. Treffend was de wedergave
van Carmen en José. rydend te paard
tot eindelijk het bittere eind (hoewel
sober gespeeld) een paar beklemmen
de ogenblikken veroorzaakte. Dit
dansspel werd geweldig expressief
vertolkt en luide toegejuicht.
MA DE PAUZE was het Ibiza, naar
muziek van Roblero, een dans
stuk, dat grote belangstelling had om
de eigenaardige tegenstelling erin.
Hartstochtelijk rhythmisch waren bei
den in „Encuentro ritmico", zo zon
der enige begeleiding uitermate sug
gestief en knap. Uiterst charmant
was de bezielde Soleares van Susana.
Heerlijk zo'n felle Zapateado, soms
een orkaan en soms zo teer in nau
welijks te horen voetgetrappel. Tech-
risch volmaakt, in strak rhythme.
Paco Hernandez was al evenzeer
op zijn post bij deze flamenco-dansen,
als de zanger Mairena. Bovendien
speelde deze een guitaarsolo „Granai-
nas", een volksmelodie in gefluisterd
p.p. en ruisend forte, een intieme
klankweelde. René Gerber solieerde
op een niet al te mooie vleugel in
Scarbo van Ravel, technisch perfect
en muzikaal.
Tot besluit een Fandango, Ook al
bedoeld in 't kader van volkskunst,
begeleid door guitaar en flamenco
zang een dans, die de toeschouwer
éanotioneerde- Onder de bekoring is
men gekomen van de vibrerende
casta gnettenklank in velerlei toons -
hoogten; betoverend, goede smaak
gaat gepaard aan eerlijk vurig sen
timent. In de zaal was er grote geest,
drift, geroep van Olé Encore
Bis wat men hier in Leiden niet
gauw doet, maar aldus was de wis
selwerking en hiervoor dankten de
dansers, misschien wel niet zo styl-
vol als hun dansen was, maar des te
charmanter. Bloemen voor de Balle
rina, die een keur van stijlvolle cos
tumes droeg.
J. KORTMANN.
mevrouw W. Vergeer uit Reeuwijk.
Oma Vergeer heeft zelf 14 kinderen
het levenslicht geschonken waarvan
er 11 zyn gehuwd en helaas 3 over
leden. Haar echtgenoot is 5 jaar ge
leden gestorven, hij was toen 86
jaar.
Het gelukkige Stompwijkse gezin
bestaat uit 5 jongens en nu 6 meisjes
en het was werkelijk een lust voor
het oog te zien op welke wijze dit
vrolijke stel met elkaar omsprong.
By de bloemen en het fruit, die de
kraamkamer van mevrouw Vergeer-
de Jong sierden, willen wij alsnog
gaarne onze welgemeende geluk
wensen voegen.
Het zij de krasse oma gegeven, dat
zij nog tal van jaren plezier van haar
kleinkinderen zal mogen beleven.
