Navo eist, dat zee- en luchtmacht met
3800 man wordt uitgebreid
Kritischer houding ten aanzien
van vrijstelling van dienstplicht
DE 1000e
Geen sprake
weggegooide
iien miljoen
Gunstig tableau van eigentijdse
beeldende kunst
DE HAAGSE KUNSTKRING
IN DE LEIDSE LAKENHAL
P. v. d. A. neemt maatregelen tegen
„Sociaal - Democratisch Centrum"
weekelykse
CRonycke
ZATERDAG 14 NOVEMBER 1959
LNvynoo gsaTg'T sa
Minister Visser (Defensie) wil de een jaar,, tijdens welke de vrijstel-
Dienstplichtwet herzien. Daarbij zul- ling niet permanent is, met enige ja-
len o.a. de bepalingen betrefende ren te verlengen,
vrijstelling van dienstplicht wegens Minister Visser deelt dit mee naar
persoonlijke onmisbaarheid kritisch aanleiding van één van de 250 vra-
worden bezien. Dat dienstplichtigen, gen die hem uit de Tweede Kamer
die om deze reden worden vrijge- gesteld waren.
steld, na korte tijd het ouderlijk be- Met de vraag of het niet gewenst
drijf verlaten, om elders te gaan is ook hun die een „geestelijk of
werken, acht de minister n.l. onjuist, godsdienstig-menslievend" ambt ver-
Tot nog toe maakt de wet geen vullen of daarvoor worden opgeleid,
maatregelen tegen deze gevallen mo- dienstplicht op te leggen, wil de mi-
gelijk. De minister heeft zich nog nister bij de herziening van de wet
geen oordeel gevormd over de vraag, géén rekening houden. Hij meent dat
een jaar, tijdens welke de vrijstel- de vrijstelling van deze groep over
ling zal opheffen of de periode van eenkomst met de opvattingen van
grote groepen in ons volk.
Onderwijs
Ook is hij niet van zins, de facili-
Minisier van defensie: tei^n te* behoeYe.van.het onderwijs
verder uit te breiden dan tot nog toe
is gebeurd. In 1958 is aan 743 dienst
plichtigen de gelegenheid geboden,
van als onderwijzer werkzaam te blijven
of een betrekking bij het onderwijs
te aanvaarden. Slechts weinig ver
zoeken waren afgewezen. De meeste
gemeente- en sdholenbesturen heb
ben er van afgezien, verzoeken, die
niet onder de richtlijnen vallen, in
te dienen.
De minister acht het niet mogelijk
Er is geen sprake geweest van zijn beleid zodanig te wijzigen, dat
kwalijk te motiveren aankopen, de overweging, dienstplichtigen zo
waardoor het rijk een schade van veel mogelijk in de omgeving hunner
tien miljoen heeft gekregen, ant- woonplaats te stationeren, er een
woordt de minister van Defensie in doorslaggevende factor in vormt. Zo-
zijn nota naar aanleiding van het veel mogelijk wordt echter met de
verslag van de vaste commissie voor voorkeur van de betrokkene reke-
Defensie uit de Tweede Kamer over r.ing gehouden.
de begroting voor 1960. Voorzover hij
heeft kunnen nagaan heeft het be
drag van tien miljoen betrekking op
de posten „trekkers voor opleggers
voor ƒ7.500.000,en „trotylfabriek
n.v. O.C.I.O. voor ƒ2.200.000,—".
De in Engeland aangeschafte trek
kers, zijn geschikt voor het doel
waarvoor ze zijn gekocht. Er is ech
ter tot nu toe geen bevredigende op
lossing gevonden voor de construc
tie van een bij de trekker behoren
de oplegger, die aan alle te stellen
eisen (zoals draagvermogen en door-
rijhoogte onder viaducten) voldoet.
Het ligt in de bedoeling, zo deelt
de minister voorts mede, het fabrieks
complex van de voormalige n.v.
O.C.I.O. in de eerste plaats in stand
te houden voor de aanmaak van tro
tyl in oorlogstijd. De daartoe nodige
voorzieningen zijn of zullen worden
getroffen en het gehele bedrijf wordt
(Advertentie)
„Minimum Forces Requirements" Defensie,
plan voor de periode 19591963, dat
Het Eerste Kamerlid Frans van door de Navo is ontworpen. Woningbouw
Fn goede staat onderhouden. Ér wordt Vliet is bij zijn afscheid als bestuurs- De invoering van eenheden, uitge-
thans intern overlegd om het be- lid van de plaatselijke afdeling Eind- rust met geleide projectielen, en de .y:Ukswomngbouw voor militairen
drijf ook in vredestijd een nuttige hoven van de KAJ door de Paus be- plaatsing ervan in Duitsland, ver- V^ser overwegen in-
bestemming te geven over de mo- noemd tot Ridder in de orde van Sint eisen een aanvulling van het lucht- ?*en de göhruikely-
gelijkheid er een munitie-renóvatie- Gregorius de Groote, als blijk van machtpersoneel met 1800 man. De metnoce van bijdragen in de
wprlmlaats t.p doen inrichten Er is erkenning van zenn diensten voor de eisen van naraatheid die volgens ge- sl.lcntingSKOsten
dit percentage tussen de 30 en 35 pro
cent Bij vertrek met klein verlof is
dit gedaald tot ongeveer 25 procent
Bij de overige genie-onderdelen is het
percentage niet-zwemmers aan het
einde van de diensttijd 60 tot 65 pro
cent. De commando-opleidingen be
ginnen met een gemiddeld percenta
ge niet-zwemmers van 25, bij vertrek
met klein verlof is dit gedaald tot
'minder dan vijf, zo deelt de minis
ter van defensie mede in zijn nota in
antwoord op een desbetreffende
vraag in het verslag van de vaste
commissie voor defensie uit de Twee
de Kamer over de begroting voor
1960.
Om koud van
te worden
In het slachthuis te Venlo werd
donderdag een noodsladhting ver
richt, waarna het vlees in de koelcel
werd opgeborgen. Groot was de ver
bazing van het personeel van het
slachthuis, toen men in de koelcel de
heer D. en zijn zoon aantrof, die bij
een bezoek aan het Venlose slacht
huis door een misverstand in een der
koelcellen waren opgesloten. Dank
zij de noodslachting hoefden vader en
zoon niet de gehele nacht in de kou
de cel door te brengen.
Wordt „Zuiderkruis"
academisch ziekenhuis?
Bij de gemeente Amsterdam en de
Vrije Universiteit is een plan om van
het Rijk het emigrantenschip „Zui
derkruis", dat binnenkort uit de
vaart wordt genomen, te kopen of
te huren en dit in te richten voor
ziekenverpleging.
Dit idee zou niet alleen een snelle
oplossing van het grote gebrek aan
ziekenhuisbedden in de hoofdstad
betekenen, doch op kortere termijn
zou ook kunnen worden voorzien in
enkele wensen ten aanzien van de
gezondheidszorg in het stadsdeel be
noorden het IJ. In dat geval wordt
sterkte van de zeemacht met 2000 geschikte organisatie van zijn depar- gedacht het drijvend ziekenhuis te
man op te voeren. tement; zijn ambtsperiode is nog te meren aan de noordelijke oever van
Dit extra-korps van ongeveer 4000 kort. het IJ. Bovendien komt die plan vol-
militairen moet worden gevormd gens de wethouder tegemoet aan de
door hen die vrijwillig in dienst van VFFT ?ni n,TFY xttttt wensen in kringen van de Vrije Uni-
de strijdkrachten zijn getreden. Een VEEL N™* versiteit, om alvast met de aanwezige
Luchtmacht en Marine van ons en ander blijkt uit de nota die minis- zwmuuüjn medische kerr de academische opled-
land zullen vóór 1964 in totaal 3800 ter Visser heeft opgesteld naar aan- De lichamelijke opvoeding in Ne- ding te beginnen in een tijdelijke in-
man sterker moeten zijn. Dit is de leiding van het voorlopig verslag der derland heeft tot gevolg dat hij op- richting in afwachting van de vol-
consequentie van het zogenaamde Tweede Kamer over de begroting van komst gemiddeld 65 tot 70 procent tooiing van het in aanbouw zijnde
rw0v,o40 _Tw._r._j~ dienstplichtigen niet kan ziekenhuis (zevenhonderd bedden)
Gisteren was het voor de bekende
radio- en televisie speciaalzaak VAN
ZIJP, Haarlemmerstr. 279, te Leiden,
een bijzondere dag.
Aan de heer H. A. Bonte, Maredyk 55
te Leiden, werd nJ. het duizendste
toestel verkocht. Het was een groot
beeld PHILIPS t.v.-toestel.
Bovenstaande foto toont het moment
waarop de heer P. J. van Zijp de heer
Bonte gelukwenst met zijn aankoop
en hem als herinnering aan deze dag
een televisietafel aanbiedt.
Extra-korps van
vrijwilligers
werkplaats te doen inrichten. Er is erkenning van zenn diensten voor de eisen van paraatheid die volgens ge- st.lcJ™ngsKosten van premie woningen
nog geen definitieve beslissing ge- arbeiders op politiek, sociaal en noemd plan aan de vloot moeten eJL
nomen. maatschappelijk terrein. worden gesteld, maken het nodig, de
indien geen andere, eenvoudiger weg
kan worden gevonden, om de militai-
ren te huisvesten*. Inmiddels is, ten UT. UreeS buitenaeWOOr)
PCVnlfTf» Vfln rlp r»v»pntp hpcliccincrian
van de
zwemmen. Bij de pontonniers licht aan de Amstelveenseweg.
Opnieuw geniet een tijdelijke tentoonstelling gastvrijheid in
het stedelijk museum „De Lakenhal" te Leiden. Het is een
tentoonstelling van werken van de Haagse Kunstkring: olie
verfschilderingen, tekeningen, lino's, etsen en sculpturen in
hardsteen, was, brons en gips. Een zeer uiteenlopende ver
zameling van uiteenlopende kunstenaars, die geen van allen
een afgebakende richting aanhangen. Uit de veelheid van
inzendinsren heeft de directeur van „De Lakenhal", de heer
J. N. v. Wessem, een keus gemaakt.
Bij het maken van zijn keus uit de veelheid van inzendingen
heeft de heer Van Wessem, directeur van „De Lakenhal" zich
voor ogen gesteld, dat het geëxposeerde werk-een tableau zou
moeten zijn van het oeuvre van de leden van de Haagse Kunst
kring.
Er is veel moois te zien en er zijn maar weinig dieptepimten.
Direct bij het binnenkomen van de zaal wordt een appèl ge
daan op de bezoeker door twee olieverfschilderijen van A. Ver
hoog. Het zijn „Slagveld" en „Charlie Brown as a young hero",
die beide afstoten en' aantrekken tevens. Beide doeken sym
boliseren de zinloosheid van de oorlog. Het is opmerkelijk, dat
de sfeer eerder door het dwingende coloriet wordt bepaald*, dan
door de compositie of de weergave van het onderwerp.
Direct hierop wordt het oog getrokken door drie metaal- i
plastieken van J. Snoeck, waaronder een ontwerp-gevelversie-
ring voor een technische school. Ze zijn vol spanning, vooral
„Coieoptère", maar bizar als electronische muziek. Een stap
verder de zaal in is een stapje terug op de weg naar meer
„orthodoxe" kunst: het tentoongestelde is afgezien van
enkele abstracte stukken en kleurencomposities als „Dode
Stad" en „Verloren Wereld" door M. C. D. Rutjes meer
figuratief.
Ultra-modern (1959) is een tweetal olieverfschilderijen van
H. Gordijn, „Sonja" en „Dansers", werken, die gevoelig en
vaktechnisch verrassend-knap geschilderd zijn maar die niette
min druipen van spot, cynisme en achterdocht jegens de men
sen. De ..Dansers" vooral, boeiend door een op magisch
realisme lijkende stijl.
Onder de tekeningen springen er een paar sterk naar voren.
Dat zijn het geestige, speelse „Wonderkind" van T. Hoogen-
doorn, de „zittende zwarte vrouw" van E. v. d. Valk een
beetje mat maar mooi van vorm en een „Haven van Barce
lona" van P. Braat.
Uitgespaarde fragmenten geven een bijzondere diepte aan
het geheel. Dat geldt ook voor het „Provencaals landschap" van
G. Lutz, een tekening welke men als „te precies" zou kunnen
bestempelen, ware het niet dat de kunstenaar klaarblijkelijk
over een bijzonder snelle, rake pen beschikt. Een stuk, heer
lijk om naar te kijken.
Ook wordt het oog steeds getrokken naar de litho „Le grand
Mealnes" door B. Dolhain, geïnspireerd op het gelijknamige
werk van de schrijver Alain Foumier. Lieflijk, levendig, van
onze tijd en toch geheel in de sfeer van de negentiende eeuw.
Met de drie etsen van A. v. Dijk, „Twee bomen", „Schor
pioenen" en „Insecten op tak", ragfijn en vol geest en karakter,
vormt het werk van Dolhain wel het hoogtepunt van deze
kleine tentoonstelling.
Drie wassen vrouwenfiguurtjes van G. van Remmen vallen
op onder de aanwezige beeldjes. Ze zijn wat glad, daar is het
materiaal naar, maar hebben een geheel eigen en levendig
karakter door de bewegingen, die ze uitdrukken.
Rhytmisch van compositie zijn ook drie bronzen beeldjes van
K. de Kruyff, „Hoelahoepers", „Moeder en dochter" en „Vrouw
met hondje". Het zijn gave voorbeelden van eigentijdse sculptuur, die
vervaardigd zijn door een man, die in een enkele lijn een beweging weet
vast te leggen. Naar onze smaak horen ook deze drie bronzen tot de beste Beweging in enkele lijnen vastgelegd, noodzakelijk. Hij zal vermoedelijk
stukken van de tentoonstelling. eerlang ondergraven moeten worden
De expositie van de Haagse Kunstkring blijft in „De Lakenhal" van ten behoeve van de aanleg van de
zondag 15 november a.s. tot 7 december 1960. metro.
Daarna zal waarschijnlijk wor-
gevolge van de recente beslissingen ""J"-w den bepaald, dat het lidmaatschap
inzake het huurbeleid, een nieuw Ijri DarUihesiuur Xs!1 onverenigbaar is met
systeem voor de subsidiëring van de H J dat van de P. v. d. A. Tegen het
woningbouw ten behoeve van mili- t daarop eventueel volgend royement
taire gezinnen, in studie. congres van de P. v. d. A. heeft zal men dan bij het partijbestuur
Mochten in de toekomst hier en het 4 Partijbestuur gemachtigd om in beroep kunnen gaan.
daar nog complexen premiewoningen maatregelen te treffen tegen ,,de par- Na de herverkiezing van Evert
met financiële steun van Defensie m de party het ünkse Sociaal- Vermeer als algemeen voorzitter
verrazen, waarvan de huurprijs te Democratisch Centrum. werd dr. W. Drees tot buitengewoon
hoog zou blijken, dan is minister Vis- voorzitter, de heer Evert Ver- lid van het partijbestuur benoemd,
ser bereid, op de militaire bewoners meer, verklaarde, dat dit centrum Namens de partij werd dr. Drees
de zogenaamde 15 procentregeling onaanvaardbaar is. Het is de bedoe- en echtgenote een reis aangeboden
toe te passen. Deze regeling houdt in, bnS meteen tot royement van de le- naar Israël. Hij zal dan de gast zijn
dat de minister de woningen huurt ^en van be.* SDC over te gaan. Op van de Israëlische regering.,
en de militairen 15 procent van hun "korte termijn zal een gesprek wor- Het echtpaar Drees is tevens
salaris als huur betalen. Dit percen- den begonnen, dat ook op korte ter- 10.000 ter beschikking gesteld, een
tage acht de bewindsman nog steeds mijn tot resultaten zal moeten lei- bedrag, dat dr. Drees zei te bestem-
aanvaardibaar. den. men „voor de beweging".
De suggestie, dat hij sceptisch zou
staan tegenover de samenvoeging der
voormalige ministeries van oorlog en
marine, acht minister Visser onjuist.
Wel heeft hij zich nog geen gegrond
oordeel kunnen vormen over de meest
Behandeling van gevangene
was verantwoord
In antwoord op schriftelijke vra
gen van het Tweede Kamerlid mr.
M. Vrolijk (P.v.d.A.) heeft de minis
ter van justitie gezegd, dat uit het
onderzoek, dat door een commissie
was ingesteld naar de behandeling
van een gedetineerde in het huis van
bewaring aan de Weteringschans te
Amsterdam had ondergaan, nadat de
ze bij een ontsnappingspoging be
trapt was, is komen vast te staan, dat
de behandeling van de gedetineerde
uit beleidsoverwegingen verantwoord
was.
De minister zegt, dat hij meent, dat
de genomen maatregelen een verant
woorde reactie zijn op de houding
en de gedragingen van de gedetineer
de en nodig waren, omdat de hou
ding van de gedetineerde bij herha
ling de vrees wettigde, dat de veilig
heid van het personeel gevaar liep,
dan wel dat hij pogingen zou doen
tot zelfmoord.
Rotterdamse
standbeelden verhuizen
Te Rotterdam staan twee, mis
schien drie, oude standbeelden op de
nominatie oni te worden verplaatst:
Gijsbert Karei van Hogendorp in het
gedrang gekomen, sinds het vroegere
Boymansplein, waar hij staat, een
binnenplaatsje met gras is gewor
den, dat binnen afzienbare tijd door
nieuwe bebouwing ook aan de derde
zijde een wand dreigt te krijgen.
Gijsbert zal binnenkort op de trap
pen van het Beursgebouw tegen de
rechter muur komen te staan.
Piet Heyn, de veroveraar van de
zilvervloot, is ook aan bod gekomen.
Oude bebouwing in Delfshaven moet
plaats maken voor nieuw.
Voor Erasmus wordt waarschijnlijk
K. de Kruyff: „Vrouw met hondje'', eveneens een andere standplaats
\X/aer sal ick deese weeck myn vaersen mee beginnen?
TT Met Ley den maer, het hemd is naeder dan de rock
en waer de eyghen crarvt ditmael de aendacht trock
en hoef ick myn niet langhe te besinnen.
Het silver van O. N. quam naer de Paepegracht,
waer heer L. C. M. Kaak nu veertich langhe jaeren
in dienst was van ons blad en yver paeren
mocht aen kennis. Dies wierd hem toegedacht
de fraaye plack, die Leydens's burghervaeder
hem prickte op de frack. Van hulde end eer
end loff weerkloncken schoone woorden, doch meer
dan wierd geseyd, dat deed hy altegaeder.
Heer Kaak, proficiat! Ick segh op eyghen wys:
nogh langhe jaeren. Al gaen de tyden
met 't climmen naer de top oock sneller dan we lyden
mooghen, Ge weet daermee wel raed. De prys
die Gy verwierf moogh langh Uw borst nogh eieren.
Nu springh ick oover naer een ander feest,
dat d'aendacht opeischt en dat is geweest
Van Berge Henegouw, die gulden trouw mocht vieren.
En achttien kynders welck getal die vieren 't feyt
met 't naecroost mee. Wie sal se tellen durven?
Och, wie in 't veen sit kyekt niet op wat turven
en raekt door d'oovervloed de tel soms quyt.
Nogh flux wat wyder, naer de laeghe landen
van 't nyver dorpjen Roeloff Aerends Veen.
Daer snellen onse feestgedachten heen
naer eene timmersaeck, die eeuwen reeds in handen
van één' faemilie en drie eeuwen in bedryff.
Een jubilaeum dus. Maer nogh twee jubilaeren,
d' een vyfftich en de ander veertich jaeren
in dienst. Dat moest gevierd en 't staet wel buyten kyff
dat er gehuldigd is op de maniere
voor Roeloff Aerends Veen caracteristique;
met gulle woorden en een klinckend stuck 'musique
terwijl de burghervaêr 't revers quam eieren
van Pieter Seip voor veertich jaer die 't brons
en Koos, syn broer, die silver toegeweesen
kreegh voor vyfftich jaer. Sy wieren hoogh gepreesen,
bij alle eerbewys voeghen we die van ons.
En wyders will' ick dan weer met U hoopen,
myn lieve leesers, op de dagh die morghen pryekt
op het caelenderblad. Houdt rust naer het U lyckt
en laet de sorghen naer de blixem loopen.
WILLEM VAN HORSTENDAEL
