Journalistieke herinneringen
van Troubadour
SHM trJKttttrJS feheb ik inhart
was het zó
En 50 jaar geleden
Het bleef bij een paardentram
Niemand kreeg de kans te
onder de preek voor de
slapen
krant
Qrïjp uw kans: een gouden regen van prijzen
DE LEIDSE COURANT
1 OKTOBER 1959
„MIJN MOOISTE TIJD U/AS IN LEIDEN" I"aiss%?LXk a?mooie steen
En op die grafsteen stond gegrift
Mu is het dan zover. De Leidse meend was, als ik schreef, dat mijn nog altijd in haar eigen schrift:
Courant, mijn krant, is vijftig mooiste journalistieke tijd in Leiden Hier in dit eenzaam donk'™
jaar geworden. Ik zeg: mijn krant, lag. Ik heb herhaaldelijk als mijn in- rust ons lief X-tje.
want van die vijftig jaren heb ik er nigste overtuiging uitgesproken, dat
bijna twintig zelf intens beleefd. Ik het leven in een kleinere stad, waar ryat was zo de toon in die dagen,
mag wel zeggen, dat ik mijn harte- iedereen iedereen kent veel gemoe- LJwanneer nn de zaterdag het .lied
geleden schreven over de krant in
proza en poëzie.
Waar wij al niet op hebben gedicht.
Op oude schoenen, vuilnisbakken,
varkens en snert, sinterklazen en de
mode, op schoonmaak en de Muider-
tol, op zijden kousen en mooie meis
jes. Nylons waren er toen nog niet.
Zelfs hebben wij ons eens gewaagd
aan, een berijmd drama in vijf be
drijven op de bouw van het nieuwe
stadhuis, waarvoor wij met een forse
ingreep de Gijsbrecht van Aemstel
van Vondel om het leven brachten,
zaaltje Dat waren de schone dagen van
Aranjuez.
jP\ie goede, oude Leidse Courant is
L-'na mijn vertrek nu weer vijf en
bloéd daar "heb uitgestort. Ik weet delijker is, omdat men daar "buiten van'TzTtijd® verscheed? w^matr jaar """er èn wijzer gewor-
het zeker, later, als ik zal zijn heen- op straat dezelfde gemoedelijke sfeer jaar in jaar uit iedereen natuurlijk ik ben haar trouw gebleven. Ik lees
gegaan, zal men getuigen, dat ik aan treft als m huis. Iedereen groet en verlangend uitkeek. Onbegrijpelijk haar nog altitd
de redactie van De Leidse Courant iedereen kent elkaar. Kom je in een vind ik dat nu. Moet U ook doen al heb ik dan ook
twintig jaar mijn allerbeste krachten restaurant voor een kopje koffie of D l,»,, t toidcl dJ
hph apapwri Wüarnm t/ih iir hot Hor» \rr\r\y iotc- inHorc Ho»-, «HnHt mnn +,..;n Bovendien blijkt mij nu sinds giste- mijn Leidse lieraan de wilgen ge-
heb gegeven. Waarom zou ik het dan voor iets anders dan vindt men twin
nu zelf niet vast zeggen? tig vrienden, in een grootstad niet.
Maar ook kan ik nu naar waarheid Ik heb dat nu ondervonden. Ook
ren, dat Maaltje helemaal niet dood hangen en schrijf ik er geen versla-
Zij leeft, zij heet nu mevrouw gen meer in van feestavonden, die
mooiste jaren van mijn nu bijna vijf gesloten,
i dertig journalistieke jaren zijn ge
kend. Waar we al niet over schreven! v0°r de gouden jubilaresse, die zij
wêelt Stom" dat'Tk*'ooit'ben*heenge- NT u moet U niet denken, dat ik in Wij schreven over paaseieren in pro- nu is-
gaan heb ik wel eens gedacht toen die twintig Leidse jaren altijd zo za en poezie, over het leven der poe- Gouden, trouwe Leidse Courant, mijn
zwaardere journalistieke zorgen mijn plichtsgetrouw die vergaderingen sen in maart in proza en poëzie, zo- oprechte gelukwensen.
deel werden. In Leiden, als redacteur beb afgelopen,
van de Leidse Courant bovenal, Je deed als redacteur van een pro-
wöonde je en werkte je zo gezellig, vinciaal blad van alles en dat was
Je kende er iedereen en iedereen de charme van 't vak. Je corrigeerde
kende jou. Je kwam op alle vergade- de proeven, je ging 's zondags mee
ringen. Je had er de vaste verenigin- met A.S.C., toen nog eerste klas club
gen, die je altijd deed. Mij waren bij- naar een voetbalwedstrijd in Amster-
voorbeeld de ledenvergaderingen van dam en 's avonds was er wel eens een
de R.K. Onderwijzersvereniging „St. feestavond van „Werkmans Wils-
Augustinus", van de R.K. Vrouwen- kracht". Bestaat dat nog? Zo was er
bond en de R.K. Volksbond toegewe- eens een feestavond van een of an-
zen, alsmede zo wat gemeenteraden dere muziekvereniging in Oud Hor
als die van Alphen aan den Rijn en tuszicht op de Witte Singel. Ik moest
Woubrugge daar heen. Voor de krant. Maar ja;
Nu wil ik niet de indruk wekken, dat êing toen ju,ist, weer eens op vrij-
ik juichend en hiep, hiep, hoera roe- ersvoeten en ik had die avond im-
als wij nu precies vijf en twintig jaar
Het nieuwste van het nieuwste:
de autobus te Bodegraven.
FRANS SCHNEIDERS.
achterhuis hoorde zeggen: „daar is
de nieuwe krant; 't zal mij benieu
wen wat dat geven zal".
Toen ontvlamde mijn eerste belang
stelling voor de L. C. en erg nieuws
gierig was mijn vraag ik was toen
nog erg bescheiden „nichie, mag
ik asjeblieft de krant ook eens zien."
Toen kwam mijn eerste kritiek op
da kon men nog slechts fietsend of ^1' d*e kter zelf-kritiek moest
met de huurauto van de heer Tim- worden: er staan maar weinig klei-
mers, via de bijna onberijdbare Goud- advertenties in, dat mag weljan-
se straatweg. ders worden, want wat kan mij de
Dreyfus-kwestie schelen, daar be-
Na enkele jaren evenwel verscheen rij ik toch niks van
de dubbeldeks autobus op massieve Dat was de eerste keer dat ik de ha_
D, banden. De bus was gauw uitgeram- neerseleed had voor de Leidse
e laatste vijftig jaar van de ge- derij tot twee, soms zelfs tot drie ver- meld. Nog enkele autobusenthousias- rm,rant niet wetende dat ik viiftii»
jf» r->schiedenis van Bodegraven zijn schillende woningen. ten waagden een poging, maar na alle io+è»- on ,n„pi0
pend naar Alphen aan den Rijn toog, mers een afspraak Och dacht ik: wat begonnen in het teken van een drie- Bodegraven scheen bestemd een mislukte ondernemingen kwam de 2?
als daar de raad van de gemeente geeft dat- Men had ons immers net- tal grootheden: de kaasmarkt, de knooppunt te worden van tramlijnen, heer Van Bunningen en zegevierde p opvatten om daarin te schry-
onder leiding van burgemeester P. jes een gedrukt programma bij de trein en de tram. Aan deze drie bron- Het is bij een paardentram meestal over zijn concurrenten, totdat hij in ven'
A. Colijn bijeen kwam. Je kwam dan uitnodiging toegezonden, waar alles nen vooral aan de Kaasmarkt moest je op bepaalde slechte weg- de laatste wereldoorlog zijn hoofd Nog herinner ik mij de eerste reactie
om 's middags vier uur na een wel- in stond en wat er zou gaan heeft Bodegraven de snelle uitbrei- gedeelten uitstappen en soms zelfs moest buigen voor de Spoorwegen en op de nieuwe, krant, zondagsmorgens
bestede dag van de krant thuis en je feiV G 1S .9° JJ?n^ geweest. Gierde ding na het herstel van de grote helpen duwen gebleven; begin hun dochteronderneming „De Rijn- na de vroegmis in de herberg van
ging om half zeven weer de deur uit *s belangrijker dan een muzieKieest brand in 1870 te danken. In enkele 1914 werd tot opheffing besloten. De streek", later „Citosa". Het isolement Schuur waar de borreltjes op de
om toch maar geen woord te missen, in een tuin bn llc wlst n" toch al wat jaren tijds leidde de opbloei van de rails werden opgebroken en verkocht van Bodegraven was voorgoed voor- toonbank altijd op de kerkgangers
BODEGRAVEN
e,-.." ..wc., uw .cc, j--j-■c C. iaiia wciucii uiygcuiuncii cu vcinuuii
dat van de lippen dier vroede vade- er zou worden gespeeld. De liefde markt tot een nieuwe ontwikkeling aan de Limburgse 'mijnen. Naar Gou-
ren zou rollen. Om acht uur begon was sterker dan de plicht. Van de kaashandel, het aantal vesti-
het feest. Je liep in Alphen de Sta- De volgende dag schreef ik een ly- gingen steeg, er kwam nieuw leven
tionsstraat af en kwam dan bij een risch verslag over dat feest in de in Bodegraven,
overhaal. Daar hing een bel aan een tubl van Gud Hortus Zicht. En het
paal. Als je gebeld had, kwam er na kwam in de krant ook. Een hele ko- De gemeente heeft zich weinig aan
niet al te lange tijd aan de overzijde loni was het. Laat me nou dat hele de uitbreiding gelegen laten liggen,
van de Rijn een man uit een huisje, feest niet zijn doorgegaan. Maar ik De bouw-initiatieven kwamen van
Die stapte bedaard in een roeibootje v°ud dat het per slot van rekening paiticuliere zijde. Er was zo weinig
en voer over. Wij stapten erin en hij mijn schuld niet was. Eerst iemand interesse op het gemeentehuis, dat
voer wéér over. Zo kwamen we dan uitnodigen met een heel programma toen in 1913 het station afbrandde,
in dat oude Raadhuis en in die oude erbiJ en dan de zaak niet laten door- en daarmede de kans kwam om het
raadzaal, waar soms nog publieke êaan- Ik vond dat geen stijl. Hadden nieuwe recht voor de Prins Hendrik-
belangstelling was ook. Maar koffie ze dat maar moeten zeggen. Maar straat te plaatsen, de heren voor deze
kregen we wel bij ons werk. Om ons mijn hoofdredacteur vond het ook enorme verbetering mets over had-
op een droogje te laten zitten, zo was Seen stijl» dat ik verstek had laten den.
bij.
ZOETERWOUDE
P. A. Colijn nu ook weer niet. - IXteiiefde""1 P''Cht belangrijker Van brand weet Bodegraven trou-
Ik vond het altijd heel schoon, dat Hij had nog gelijk ook en het is mij
hii de vereaderineen onende met niet ureer crehenrd Niet dat ik- van-
wens nog meer mee te praten. Om
stonden te wachten.
De algemene klacht was ook daar:
te weinig kleine advertenties en „ze
magge wel zurrege dat de martbe-
richten beter worden anders komt er
van onze aandelen geen bliksem te
recht". Men vond dat er te weinig
„Gemengd Nieuws" te veel uit de
stad en te weinig van de „durpen"
in stond.
De oude heer Adolf Meyer, de enige
ambtenaar ter secretarie werd de
eerste correspondent van Zoeterwou-
Franciscus Cornelis Xaverius Mos- voor dat de neutraliteit van de de. Naast zijn pensioen als mare-
mans, 31 jaar deken en pastoor katholieken in Frankrijk de oorzaak chaussee verdiende hij 4.per
van Zoeterwoude, had al jaren lang was dat in dat land een kerkvervol- week, dus kwam de kleine bij
zijn donderpreken gehouden tegen ging was uitgebroken. verdienste wel te pas.
het gevaar voor de katholieken van Zo was in Zoeterwoude de oprich- In 1913 schreef ik mijn eerste „Ge-
hij de vergaderingen opende met niet weer gebeurd. Niet, dat ik van- streeks J910 brandde in de Tolstraat de neutraliteit, maar toen het ka- ting van De Leidse Courant de ont- meenteraad van Zoeterwoude". Hoe
gebed doet men dat nog? Ik weet wege de liefde of anderszins nooit Kapitaal panü at waarin de heer tholieke dagblad voor Leiden en plooiing van de katholieke emanci- graag of ik in dit artikel over mijn
het niet. In 's Lands vergaderzaal meer verstek heb laten gaan, maar r"N *i_eericKs aen Kaas-groothandel omstreken „De Leidse Courant" zou patie, een actie met een voorbeeld ervaringen als correspondent zou
,oi rdot ot» vnnrai d070 iv g-, kaas w^F reeds*spoedig °P8ericht worden kreeg niemand van volgzaamheid aan de priester, schrijven het kan niet. Het hoogte-
in ieder geval niet en vooral in deze nadien heb ik altijd de voorzichtig-
tijd van secularisatie voel ik dat als heid in het oog gehouden en de vol-
een ernstig tekort.
Maar met die kapitein van
bootje ging je dan 's nachts om een
uur of twaalf, als de vroede vaderen yy
gehouden en de vol- a r A n a^xL p° meer kans onder de preek te slapen, want toen de Deken had bevolen, punt was de vijf-koloms kop, „Ruzie
gende dag even bij een collega geïn- Nationalfl Rank ^a J*"zelfs in de hooitijd niet, want zijn dat er aandelen moesten worden ge- in de Raad van Zoeterwoude" met
roei- formeerd of het wel was doorgegaan. arhtt_ R_nk" hpt 1klappen op de rand van de preek- nomen, schreven boer en burger in een hele pagina, bijna vol.
keihuis minder f?esrhikt en hnnwdë stoel galmden door de gewelven van op de uitgifte van De Leidse Courant Vijftig jaar is de L. C. van bijna alle
JVClHUib Ilimuei ge.SCXUKt en DOUWae „IJon na do mododolinn- do U„ li;„l„ -7„,.n1iF
een tijd was dat! Laat ik me het tegenwoordige pand. De naam
weer terug en dan met de trein naar nu maar even voorstellen. Trouba- Rotterdamse Bank kwam er toen op,
Leiden. dour. De oudere lezers en lezeressen na de fusie tussen deze en de Natio-
Dan kon je echt wel zeggen: nou 't 20„van Y^^eiT. deftig jaar terug nale.
was me 'n dagje wel! Want dan kwam zullen zich mijner misschien herin- Qude foto's tonen, dat het er erg ge-
je om een uur of één thuis en dan neren.
zijn nieuwe kerk en aldoor maar on na de mededeling: „de Gardisten katholiekt Zoeterwouders het lijf-
nog amper waren uitgepraat ook J. ÏSJSÜTtSSZ Rotterdam^ ^ijdendtegen de neutraliteit - zullen de abonnementen komen in- blad geweest. Lief en leed werd door
-- -1- - - w bulderde de stem van de deken: „Ah, schrijven hebben de propaganda- dit blad bekend gemaakt. Het moge
als gij koud of warm waart, maar ton van De Jonge Garde nergens dan een „Leidse" wezen, het is toch
nu gij lauw zijt spuw ik op u". „hun kop gestoten". ook een Zoeterwoudse krant want zij
De laatste bedstede en de eerste die ook nog een ander blad lezen
een uur of één thuis en dan "^en. zelliS kon ziJn in Bodegraven, vooral Als deze Evangelische woorden wa- Leidse Courant,
de hoofdredacteur het toch Dat is met een altez^or gewaagde dinsdags in de Tolstraat, welke toen ren verklonken en het gehoor daar Het was al laat i
1,1- ziJ grijpen toch het eerst naar De
dinsdags in de Tolstraat, welke toen ren verklonken en het gehoor daar Het was al laat in de avond wij Leidse Courant, waarin zij als kind
C. P. J. PAARDEKOOPER.
VOnd wc T T
eigenlijk wel kwalijk dat je copij van veronderste nngen geenszins (jüe^- dé grote weg van Utrecht naar stil van was geworden, kwamen de werkten nog van 's morgens" vijf 'tot begonnen de le2e"n""waarTn de aan"
rond twee kolom met s morgens om want 1K neD net bewijs m n n Den Haag was Aan de Wllhelmlna. gezagsargumenten: „Paus en Bis- 's avonds acht was ik op de boer- kondiging van hun geboorte heeft
acht uur op de zetterij lag te pron- bewii2e ?raat lagen vroeger nogal wat boer- schoppen hebben zich uitgesproken derij van de Weduwe Ruigrok van gestaan en waarin zij die achterbln-
u S al j moet ik man en paard noemen in ?,er'jen' j!e techte.r verdwenen zijn. dat in het katholiek gezin een katho- der Werve-van Meurs een bedstede, ven eenmaal ons doodsbericht zullen
8 J ecrl«k.= da' hab 'k het pavilToen van het GeSeentemu- ^?en werlrte toen heel economisch en liek dagblad gelezen moet worden." de laatste van mijn leven, aan het lezen.
Siekaifgtd,%fndXmaafhe; seum^Den Haag een hap™ te eTen. timmerde elk woonhuis van een boer- Dan hield de herder zijn parochie timmeren toen ik Kaatje-nicht in het
moet niet ontaarden in werken. Met uw welnemen: gebraden kip met
D, -patates frites. Een eenvoudig hapje
at weren dan de moeilijke ogen- dus En daar staat plotSeline in het
kken van dit harde beroep. restaurant een dame op, die naar mij
Niet dat vergaderingen, iedere avond toe komt Kent u nog?> vraagt
opmeuvy, nu ook zo gezellig waren. zij Ik ken haar njet en m06et dat vol
Maar die mensen leefden echt met je scJhaamte bekennen. U bent toch
mee. Vooral, als je van een mislukte ,roubad0ur. Ja, ja dat was ik een-
vergadering zo n verslag had ge- maal. Maar wie is zij, dacht ik Mis-
maakt dat alle efwezigen, het gele- schien wel eens van de liefdes uit
zen hebbende, zich de haren uit het mijn jonggezellentijd, wie zal
hoofd trokken, dat ze verstek had- heJt zeggen? En als om haar bedoe.
den laten gaan. lingen onmiddellijk zuiver te stellen,
In vergaderingen van de Vrou- st zij. daar myn man. Ik bcn
wenbond werd je altijd persoonlijk Amalia van der Ven t zlj tenmin.
welkom geheten door Tante Jo. Nou ste da, was m.„ meisje?naam. Uhebt
d!' wy presidente, mevrouw die naam Ama]ja n0 eens een
Manders-Vermeulen, maar na enkele dicht gemaakt in de Leidse Cou.
jaren was ze voor qns Tante Jo. Sant Het was ZQ.n aardi dicht en
De Hanze in de bovenzaal van de het grappige is, zegt zij, dat ik dat
Turk was ook met gek. Er kwam al- dicht n0§it meer heb kunnen vin-
leen geen eind aan, maar het bestuur d totdat ik gisteren wat oude pa-
was met karig met biertjes Mun bes- ieren nakeek en het vond En *;u
te herinnering bewaar ik toch echter vandaag zie ik na al die jaren ook U.
aan een geste van de R.K .Onderwij- Ik heri«ner mij deze dame niet maar
zersverenigmg „St. Augustinus". Die wel het gedicht.
vergaderingen, altijd in „de jk ^et opgezocht. Mag ik het bij
had ik al jarenlang meegemaakt De deze gelegenheid voor de vele duizen-
bekende hoofdonderwijzer De Boer den iezers van de Leidse Courant,
uit Noord wijk was die jaren voorzit- dje kennen
nog eens over-
ter. Een filosoof was dat. srhriivpn?
Toen trouwde ik in de winter van
1934 in Budapest. Het heette: Maaltje.
Na enige weken kwam ik terug en Toen zij geboren werd, werd zij
toen ik weer aan het werk toog, was Amalia genoemd
mijn eerste avondvergadering, die en door een iegelijk om strijd
van „St. Augustinus" De vergade- geprezen en geroemd,
ring begon en De Boer stond op, zo- Zij was het allermooiste kind,
als hij dat kon doen, een beetje ge- dat men op heel de aarde vindt,
bogen en nog een blik op zijn pape- zij heette in haar eigen taaltje
rassen. En toen begon hij mij te ver- alleen maar X-tje.
welkomen en geluk te wensen hoe En toen zij naar de school toe ging,
juist is dat achteraf gebleken! met werd zij heel gauw bekwaam
mijn huwelijk in Budapest. Kort en en schreef op al haar schriften steeds
goed, tegen iedereen in, die mij een in schoonschrift hare naam.
lichtzinnige idioot vonden om een Soms was zij lief en zoet en braaf
meisje uit Hongarije te trouwen, dat al bleef dat ook een witte raaf
ik maar drie keer had gezien tijdens meestal was zij een klein schandaaltje
de journalistieke reis aldaar, stelde dat kleine X-tje.
hij het volste vertrouwen in mijn Toen Maaltje duizend weken werd
keuze. en zij aan 't vrijen ging
Dat was een wijsgeer en een ken- schreef z' ook wel eens een liefdes-
ner van de menselijke natuur. brief
Slechts insiders weten, hoe goed hij dat lieve kleine ding.
dat toen heeft gezien en dat zijn Als zij haar brief beëindigd had,
vertrouwen in mij niet is beschaamd schreef zij: als steeds je lieve schat t?„-
Toen hij uitgesnroken was, stond de en dan aan 't slot van het verhaaltje: Huim oUU gulden aan prijzen stelt de jubilerende Leidse Courant
lUVt Als^Maaltje6iang reeds moeder wa, s^rebj'3311 0P'°SSen
óveXndTed'emii nfmean1'het bestuur enlchrwftan'ïe/van huis en haard "e.1 za! u m,et al te veel moeite kosten; denkt u maar aan het feest, DE LEIDSE COURANT, PAPENGRACHT 32, LEIDEN,
een struik bloemen, die er niet om zo menig lieve brief. dat W1J vandaag vieren, dan vallen u de woorden vanzelf in. Schrijf de oplossing aan de achterzijde van de briefkaart met ver
loog. Een hulde aan mijn Hongaarse En aan het einde schreef zij weer DIT ZIJN DE PRIJZEN: melding van „REBUS" aan de adreszijde
23e3 U, dat waren de gezellige din- nTeXmeTeS^iyk haaltje: ie vriis T'" Vmdk'i on~ °P'oss'nÊen moeten 6 oktober aanstaande in ons bezit zijn.
gen aan onze Leidse Courant. Zo iets je Moeder X-tje. p 'j?' p in trekking vindt plaats op 7 oktober. Namen van de winnaars wor-
beleef je nergens anders. En dan zult Tenslotte kwam ook Maaltje's eind de PriJs 50,6e t/m 10e prijs25,den in de Leidse Courant gepubliceerd.
U ook wel begrijpen, dat het echt ge- en droeg men haar naar 't graf He t/m 20e prijs10,Prijzen worden per chèque toegezonden.
DIT MOET U DOEN;
