Burgemeesters zien in de toekomst
Van harte dank
V/oorschoten
ZvA/ammerdam
Boskoop
U/oubrugge
Bodegraven
DE LEIDSE COURANT
50 JAAR
1 OKTOBER 1959
0©
0
Het is mij als burgemeester der gemeente Voorschoten
zeer aangenaam in de gelegenheid te worden gesteld
de aandacht voor deze gemeente te mogen vragen ter ge
legenheid van het 50-jarig jubileum van de Leidse Cou
rant. En wanneer ik dan tezamen met dit dagblad deze
50 jaar mag overzien, dan zie ik als treffend feit, dat een
halve eeuw geleden het aantal inwoners van Voorschoten ongeveer
3300 bedroeg, terwijl dit aantal thans is verviervoudigd tot bijna
14.000 inwoners.
Dat er groei is geweest is, zeker voor wat de na-oorlogse periode
betreft, niet zo opzienbarend. De mate van groei is wel zeer op
vallend, maar belangrijker is toch wel de vraag of de gemeente zich
harmonieus heeft ontwikkeld en hierbij haar karakter heeft weten
te bewaren.
Het is nog niet zo eenvoudig aan te geven, welk karakter Voor
schoten heeft. Met de term „Forensengemeente" kan beslist niet
worden volstaan en hiermede doet men Voorschoten stellig te kort.
Weliswaar is een aanzienlijk gedeelte der inwoners elders werk
zaam en ook is het streven van het gemeentebestuur er op gericht
in de toekomst zeer velen in de gemeente op te nemen, die voor
namelijk in Den Haag of Leiden hun dagelijkse arbeid verrichten,
maar toch is het niet zo, dat bijvoorbeeld in de vroege ochtenduren
met de vertrouwde blauwe tram of met andere vervoermiddelen een
eenzijdige „uittocht" uit de gemeente plaats heeft. Ook vindt dan
een „intocht" plaats en wel van de zeer velen die bij de Voorscho-
tense bedrijven werkzaam zijn. Deze bedrijven zijn er van allerlei
aard en omvang en aan hen is het toch te danken, dat Voorschoten
een grote mate van levendigheid bezit, waardoor het nog aan aan
trekkelijkheid wint. Voorschoten zal men stellig niet kunnen ver
wijten, dat het saai of vervelend is.
Het spreekt wel vanzelf, dat het geen geringe taak is voor het ge
meentebestuur om voortdurend met zijn maatregelen en voorzie
ningen gelijke tred te houden met de groei van het inwonertal en
van de plaatselijke bedrijven. Veel steun ondervindt het hierbij van
de zijde der bevolking, die een groot aanpassingsvermogen blijkt te
bezitten.
In het bijzonder denk ik hierbij aan de oorspronkelijke inwoners,
die spoedig bereid blijken te zijn de „nieuwelingen" als mede
bewoners te accepteren. Zeer treffend is het te bemerken hoeveel
nieuwe inwoners na luttele jaren reeds een leidende functie in het
plaatselijk verenigings- en organisatieleven hebben weten te ver
werven. Ook de gemeenteraad geeft hiervan een duidelijk beeld.
Toch is bij alle groei en modernisering nog iets overgebleven van
het oorspronkelijke agrarische karakter der gemeente. Niet alleen
bespeurt men dit wanneer- men bij een avondwandeling door de
gemeente nog hier en daar de melkbussen op straat ziet staan, maar
in het bijzonder wordt dit element nog bewaard in de vele ver
maarde tuinbouwbedrijven, welke in de gemeente gevestigd zijn.
Zo is dus, zeer in het kort gesteld, het karakter van Voorschoten.
Deze gemeente verheugt zich er over een eigen aard en een eigen
taak te bezitten. Voorschoten verheugt zich óók over zijn gunstige
ligging: ten noorden van het regeringscentrum Den Haag en ten
zuiden van de mooie oude universiteitsstad Leiden.
C. J. v. d. HOEVEN,
Burgemeester van Voorschoten.
A an Uw verzoek om ter gelegen-
•/*heid van het 50-jarig bestaan van
de „Leidse Courant" de toekomst van
de gemeente Zwammerdam onder de
loupe te nemen, wil ik, zij het met
enige schroom, gaarne voldoen.
Met enige schroom, omdat uw lezers
kring op de hoogte is van de voor
stellen tot wijziging van de gemeen
tegrenzen in het hart van Zuid-Hol
land, waarbij in het allerergste geval
aan het zelfstandig gemeentelijk be
staan van Zwammerdam een einde
zal worden gemaakt.
Het is toch de bedoeling dat de Over
tocht bij Bodegraven zal komen en
de „Tempel" bij Reeuwijk. Het moei
lijke punt is echter de kom van de
gemeente Zwammerdam, welke zich
als woongemeenschap, gegroepeerd
rond de gerestaureerde Ned. Herv.
Kerk, over de gemeentegrenzen heen,
langs de Rijn uitstrekt.
Deze gemeenschap is op kerkelijk,
onderwijs en cultureel gebied een
hecht geheel, doch een voor deze tijd
„te klein" geheel. Gemeentegrenzen
zijn hier nimmer een beletsel ge
weest en ook grenswijzigingen in de
toekomst zullen hier geen verande
ring kunnen brengen.
De nieuwe Chr. school, welke thans
op het gebied van Alphen aan den
Rijn is verrezen, mag dan ook gezien
worden als het resultaat van goede
samenwerking tussen de beide ge
meentebesturen. 40 van de leer
lingen behoort tot Alphen, de ove
rigen zijn kinderen van Zwammer-
damse gezinnen, doch allen behoren
ze tot de Zwammerdamse gemeen
schap.
Overigens is de scholensituatie in
Zwammerdam ook in ander opzicht
merkwaardig, omdat alle katholieke
scholen van de gemeente op de
„Overtocht" te vinden zijn, op een
steenworp afstand van de bebouwde
kom van Bodegraven. De schoolbe
volking is hier 85% Bodegraven en
15 Zwammerdam.
Binnen enkele weken is het dus zo,
dat in het centrum van Zwammer
dam slechts één school in stand blijft,
namelijk de openbare lagere school.
T"A at het contact tussen de gemeen-
L-'ten Zwammerdam en Alphen aan
den Rijn goede resultaten heeft ge
had, kan een ieder constateren aan
de woningbouw van de gemeente
Zwammerdam op Alphens gebied in
de Vinkebuurt. Hier toch is een nieu
we woonkern ontstaan, welke er zijn
mag, terwijl voor dit gehele gebied
binnenkort een rioolwaterzuiverings
installatie met bemaling op de Rijn
zal worden aanbesteed. Ook de nieu
we brug zal de gemeenschap een
nieuwe kans geven; het ligt namelijk
in het voornemen de Zwammerdamse
Rijnoeververb'inding door een nieuwe
te vervangen.
Deze brug z._l tevens een goede ver
binding naar het noorden langs de
Ziende mogelijk maken. Ook de nieu
we weg Amsterdam-Rotterdam (ten
westen van de kom van Zwammer
dam) zal de nu reeds centrale ligging
van Zwammerdam nog meer ten goe
de komen.
Zo nodig in samenwerking met Al
phen aan den Rijn gaat de gemeente
Zwammerdam rustig verder met uit
breidingsplannen, scholen- en wo
ningbouw, al of niet op eigen ge
meentelijk gebied, in de vaste over
tuiging hiermede de gemeenschap te
dienen.
Alleen op deze wijze kan zich een
steeds hechtere Zwammerdamse
woongemeenschap ontwikkelen. Of
deze gemeenschap zich uitstrekt op
het gebied van twee of drie gemeen
ten, geeft alleen administratieve zor
gen, welke wij steeds hebben kunnen
overwinnen.
De aanhangig zijnde grenswijzigings
plannen kunnen ons dus wel veront
rusten, het gemeentebestuur zal ech
ter voortgaan op de ingeslagen weg,
in de vaste overtuiging, dat, alle
grenswijzigingen ten spijt, de Zwam
merdamse woongemeenschap zich te
allen tijde zal kunnen handhaven.
C. G. VAN DOBBEN DE BRUYN.
Burgemeester van Zwammerdam.
"^"oor de lezerskring van de Leidse
Courant zal Woubrugge zeker
geen onbekende klank zijn. In ant
woord op de belangstellende vragen
van hen, die de streek niet kennen,
waar deze gemeente zo ongeveer is
te vinden, kunnen vele aanduidingen
worden gebruikt, variërend tussen
„vlak bij Leiden" en „in de buurt
van de Brasem". Beide aanduidingen
zijn juist, doch beide evenzeer on
volledig.
Grenzend aan de Brasem ligt het
dorp Woubrugge, maar tot de ge
meente behoort evenzeer het dorp
Hoogmade als de Woudsedijk, even
zeer de buurtschap Of wegen als het
verkeerssnijpunt nabij Ter Aar. Van
deze onderdelen is het speciaal Hoog
made, waar de Leidse Courant wel
haast huis aan huis wordt gelezen.
Hoogmade, het dorp, dat eeuwen ge
leden langs de Does werd gebouwd:
schilderachtig vanaf het water op
mooie zomerse dagen en niet minder
tijdens deugdelijke winters, wanneer
het een levend schilderij van vroe
ger jaren schijnt maar vormend
een onpractische bouw in deze tijd,
waarin een steeds massiever worden
de stroom van voertuigen zich door
de te lange en te smalle Kerkstraat
moet voortbewegen. Een verkeer te
onverwacht voor de spelende kinde
ren te langzaam voor de automo
bilisten, te snel voor de geldende be
palingen, te traag voor het huidig
tempo van hen, die de weg door de
polder nemen om hun beroep uit te
oefenen, dan wel om recreatie te
zoeken.
Dat tempo vraagt ruimte, vraagt om
een oplossing. Nu alweer goed 30 jaar
geleden werden de verbindingen met
Woubrugge en met Leiderdorp ver
beterd door een nieuwe provinciale
weg, voor welke weg echter over
tempo gesproken reeds vóór de
oorlog een gewijzigde projectie werd
ontworpen, ten dele om het dorp
heen. Inmiddels maakte deze pro
jectie plaats voor een nog forser op
zet, waaraan thans wordt getekend
en gemeten, als onderdeel van de
weg „binnen-door" van Leiden naar
Amsterdam.
T-I et tempo bracht na de oorlog de
1 1 Rijksweg 4-A, welke verkeers
ader sedert 1958 gebruikt kan worden
van Rotterdam tot Hoogmade, de aan
leg, die verdriet bracht en boosheid
om het verlies niet alleen van „best
land", maar ook van oude, vertrouw
de hoekjes, paadjes en bruggetjes
doch anderzijds een aanleg, die
nieuwe mogelijkheden opende en an
dere waardebepalingen deed ont
staan, een aanleg waardoor mede de
stoot werd gegeven aan het Ruilver-
kavelingsplan-Ade, in welk gigan
tisch werk ook Hoogmade is opgeno
men voor een nieuwe toekomst.
Die nieuwe toekomst zal zeker ho
gere lasten met zich brengen, hogere
lasten, die te becijferen schijnen te
zijn, maar doelmatiger indeling, van
de bedrijven, winst op landarbeid en
inrichting, meer bedrijfszekerheid
door betere oever-verdediging, de
mogelijkheid van woning-sanering,
deze factoren kunnen moeilijk door
allen worden berekend, zijn nog niet
voor alle betrokkenen aanvaardbaar.
Rekening houdend met deze perspec
tieven, zal het dorpsleven verande
ren, al schijnt het niet te verwachten,
dat in dit zeer agrarische dorp in
dustrievestiging zal plaats vinden,
wellicht echter vestiging van hen, die
in de stad werkend, in de schoonheid,
op het platteland willen leven. Er is
ruimte voor deze forensen, het uit
breidingsplan biedt plaats voor hui
zenbouw: traditionele bouw en bouw
met bungalowfantasieën, gesierd door
groenstroken. Veel zal er gebouwd
moeten worden want niet alleen de
normale vraag voor de groeiende be
volking moet opgevangen, ook dienen
de schilderachtige krotten gesloopt
ten einde het dorp te moderniseren,
zoals de straatverlichting een nieuwe
glans geeft, evenals het deze zomer
geopende gebouw van de Coöp. Boe
renleenbank, klaar om de zaken te
bundelen, verband houdend met plan
nen van deze tijd, waarin ook de
café-houders ter plaatse geloven, ge
zien hun plannen.
Een van de uitspanningen - om nog
eens een modern woord te ge
bruiken ziet uit op de Wijde Aa,
verbindingsweg tussen Kaag en Bra
sem, geliefkoosd oord voor vissers,
zeilers en bezitters van woonschepen,
vormend deze laatste soort bewoners
een probleem van deze tijd met bot
sende belangen van bestuurderen en
aspirant bewoners, die niet alleen on
gerept natuurschoon en rust begeren,
maar liefst ook electrische stroom,
leidingwater en berging voor huis
vuil.
Deze problemen vertonen zich overi
gens in de gehele gemeente, in beide
dorpen, die beide agrarisch zijn in de
ruime zin van het woord. Veehou-
Zoals bekend is, is
Boskoop het cen
trum van de boomkwe
kerij in Nederland.
Daar is o.a. de Rijks
Middelbare Tuinbouw
school met leerlingen
afkomstig uit alle delen
van Nederland, de hoge school voor
tuinarchitecten, een nieuw proefsta
tion voor de boomkwekerij, een
Christelijke lagere tuinbouwschool,
terwijl voorts tuinbouwcursussen
worden gegeven. De producten van
Boskoop vinden over de gehele we
reld hun weg.
Boskoop moet ook een boomkwekerij -
gemeente blijven. Industrie heeft het
nimmer begeerd. Wel is er industrie
aanwezig, doch deze bestaansbron is
in verhouding tot de sierteelt niet
omvangrijk. Niettemin is zij in haar
huidige omvang toch ook weer een
onmisbaar complement. Ik wil noe
men de N.V. Mulder ter vervaardi
ging van rollend materieel en de bus
onderneming Citosa N.V. en verder
het eigenlijke industriegebied langs
de Gouwe. Hier is nog enige moge
lijkheid voor uitbreiding.
De vooruitzichten voor de boomkwe
kerij zijn gunstig. Zolang er geen wa
pengeweld komt, is er geen enkele
reden voor een pessimistisch geluid.
Op wetenschappelijk gebied boekt de
boomkwekerij steeds vooruitgang. Er
is een goede samenwerking tussen de
wetenschap en de bedrijven. Door
onderzoek en voorlichting worden de
Nederlandse boomkwekerijen nieuwe
wegen gewezen om te komen tot be
tere bedrijfsresultaten. De vereniging
„Het Proefstation voor de boomkwe
kerij" en de rijkstuinbouwvoorlich-
tingsdienst Boskoop nemen hierbij
zeer belangrijke plaatsen in.
Er zijn proeven genomen om het pu
bliek meer bekendheid met de sier
teeltproductie te geven. Er is een
tuinbouwcentrum opgericht, waar de
mensen via zelfbediening hun plan-
ders, bouwboeren, tuinders en bloe
misten, vormende een dorpsgemeen
schap met ambachtslieden, midden
standers, kooplieden en typisch plaat
selijke industrieën. De intensivering
van de tuinderscultuur, streven naar
forensen-vestiging, versterking van
de sport- en de recreatie-mogelijkhe
den, zijn als doelstellingen te zien
voor de naaste toekomst. Daarnaast
heeft Woubrugge evenals Am
sterdam een tunnelplan en kent
het als de Europoort eigen ha
venplannen. Gaarne wordt ruimte ge
laten voor particuliere initiatieven,
waarbij wordt gedacht aan een
Jeugdhuis, een R.K. kapel in Wou
brugge-West en een N.H. Rusthuis,
passend in de 20ste eeuw.
Detaillering van deze en andere pro
blemen zou te ver voeren in dit arti
kel, waarin enkele gedachten wer
den gevraagd in een kleine bijdrage,
volgens de wens van een jubilerende
krant.
Geluk Leidse Courant, geluk met Uw
blad in een zich ontwikkelende
streek.
VAN WAGENINGEN.
Burgemeester van Woubrugge
ten kunnen kopen. Het blijkt een
succes te zijn.
Het streven moet er op gericht zijn
de gemeente zodanig te verfraaien,
dat Boskoop met recht het tuindorp
van Zuid-Holland zal kunnen worden
genoemd. Dat is de beste reclame
voor Boskoop. Dit zal het vreemdelin
genverkeer zeer kunnen bevorderen.
Accomodatie voor het bezoek van
vreemdelingen is aanwezig, terwijl
plannen tot verbetering worden ge
stimuleerd.
De woningnood is nog groot en baart
vele zorgen. Er zijn op heden nog 447
woningzoekenden en we moeten 80
huizen per jaar bouwen willen we
over 9 jaar uit de woningnood zijn.
Met alle mogelijk toelaatbare midde
len moet worden getracht het wo
ningtekort in te lopen, zoals opvoe
ring van het woningwetcontingent,
het bouwen door kwekers op de kop
pen van tuinen, premiebouw door
particulieren enz.
In het uitbreidingsplan, genaamd
Snijdelwijk, voorzover dit in onder
delen is uitgewerkt, is plaats voor
plm. 500 woningen. In het nog in
hoofdzaak geprojecteerde deel zal
plaats zijn voor plm. 1200 woningen.
Verder worden er voor enkele an
dere delen der gemeente uitbrei
dingsplannen voorbereid.
Zeer na aan het hart ligt ons de af
bouw van het zwembad. Door middel
van een prachtig geslaagde burger
zinlening kwam er een kleuterbad en
een instructiebad tot stand. Voor de
bouw van het grote bad wordt nog
geen toestemming verkregen. Eerst
moet er mirable dictu werk
loosheid in het bouwbedrijf zijn.
Ook staat er de bouw van een tunnel
onder de oostelijke oprit van de hef-
brug op het programma, de bouw
van een derde gymnastieklokaal, de
aanleg van sportvelden, een tweetal
kleuterscholen, een Chr. lagere tuin
bouwschool en een R.K. landbouw-
huishoudschool. De bouw van een
nieuw politiebureau is reeds aanbe
steed.
Zo levert Boskoop haar solidariteits
bijdrage aan de opbouw van ons va
derland na 1945.
september 1959.
Mr Dr E. P. VERKERK,
Burgemeester van Boskoop.
Wanneer ik hier enkele gedach
ten ontvouw over de toekom
stige ontwikkeling van Bodegraven
dan moet ik voorop stellen, dat de
opvattingen en verwachtingen die
dienaangaande in de gemeentelijke
bestuurskring bestaan voor de aan
dachtige en meelevende lezer van dit
streekblad niet onbekend zullen zijn.
Zo is van gemeentelijke zijde in
het jongste verleden in woord en ge
schrift een en ander maal duidelijk
gesteld, dat twee belangrijke facto
ren mede van invloed zijn op de toe
komst van Bodegraven, welke nauw
samenhangt met de ontwikkeling van
het middengebied van de Randstad
Holland. Een gebied met aanzienlijke
ruimte, stellig in staat tot het leveren
van een waardevolle bijdrage ter
voorziening in de snel stijgende be
hoefte met name van de grote be
volkingskernen in het Westen des
lands.
Het plaatselijke beleid ten aanzien
van de toekomstige ontwikkeling de
zer gemeente wil zich daarom juist
ook richten op de taak. die dit mid
dengebied hierbij kan vervullen.
Het is vooral met het oog hierop,
dat reeds nu het meerdere tientallen
hectaren omvattende „plan-zuid"
werd ontwornen en vastgesteld, een
\I7ij danken allen die zich moeite gaven om met ons samen
alles te boekstaven wat wetenswaardig was. Geplukt
werd uit d'history en het heden wat is geschied, sinds vijftig
jaar geleden het eerste nommer van de krant verscheen.
Maar ook de toekomst werd er niet vergeten, al zouden U en
wij wel gaarne weten of alles uit zal komen als men denkt.
Geen burgervaêr, die in zijn veder is geklommen te schrijven
der gemeent' in dees' kolommen, onthouden wij ons' harte
lijke dank. Die acht en twintig goede magistraten, zij heb
ben het niet onder zich gelaten. Zij leven, mèt „De Leidse",
nog jaren langk!
plan waarvoor in brede kring belang
stelling bestaat vanwege zijn op
zet en omvang, en dat bovendien
na de vereiste goedkeuringen daarop
in onmiddellijke uitvoering kan
worden genomen, nu nagenoeg alle
daarin begrepen gronden reeds door
de gemeente zijn verworven. Voor
wat de eigen plaatselijke behoefte
betreft, voorziet dit plan in de be
hoefte van meerdere tientallen jaren.
Doch met het oog op de bijzondere
taak, die het zo juist genoemde mid
dengebied bij de ruimtelijke ordening
wellicht zal gaan vervullen, wordt de
verwezenlijking van de in het plan
geprojekteerde bouw van een 800-tal
woningen en van de overige daarin
cpgenomen bedrijfs- en openbare
voorzieningen binnen een tijdsver
loop van tien jaar zeer wel mogelijk
geacht.
Het is daarom, dat het gemeente
bestuur de hieruit voortvloeiende con-
sekwenties en de maatregelen voor
een nog omvangrijker uitbreiding in
d* naaste toekomst tijdig onder ogen
wil zien. Zo werd reeds gesteld de
noodzaak van de opstelling van een
structuurplan, zo mogelijk in samen
werking met enkele daarvoor in aan
merking komende omliggende ge
meenten. Voorts zal aan de tijdige
capaciteitsvergroting van de open.
bare nutsbedrijven de nodige aan
dacht moeten worden geschonken, als
ook aan de verbetering van de zoge
naamde secundaire vestigingsfacto
ren.
I_I et zal duidelijk zijn, dat de om-
A A vang en het tempo van de ge
meentelijke ontwikkeling in belang
rijke mate mede zal worden bepaald
door het nog steeds uitblijvende ant
woord op de hoogst urgente vraag,
welke taak men uiteindelijk op hoger
bestuurlijk niveau met name aan Bo
degraven zal toedenken ter oplossing
van de ruimtevraagstukken. Zo lang
niet bekend is in welke richting deze
oplossing zal worden gezocht, is het
uitermate moeilijk en niet verant
woord om plaatselijk het definitieve
beleid ten aanzien van de toekomstige
ontwikkeling reeds nu te bepalen.
Een tweede omstandigheid, die een
gezonde ontwikkeling van de ge
meente in de weg staat, althans na
delig beïnvloedt, is het reeds jaren
bestaande olan tot herziening van de
gemeentelijke indeling, inzonderheid
voorzover daarbij betrokken is het
onmiddelli'k ten westen en ten oos
ten van Bodegraven grenzende ge
bied. Moge een spoedige beslissing
de reeds zo lang begeerdp zekerheid
over het nieuwe grensverloop der ge
meente brengen.
Mr. J. J. CROLES.
Burgemeester van Bodegraven.
