3)e &2id6e6ou4cwtt
Opzienbarend voorstel van (hroesjtsjef in de
vergadering der Ver. Naties
Chroesjtsjef's
H-bom
Volledige ontwapening van alle
landen binnen vier jaar
Niet aanvalsverdrag tussen
NAVO en Warschau-pact
ALLE KERNBOMMEN MOETEN VERNIETIGD
Geen hoop meer voor ingeslotenen
Herter: „Niet nieuw, maar studie waard"
ZATERDAG 19 SEPTEMBER 1959
50ste JAARGANG No.
Directeur: J. F J. M. KOENS
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
BUREAUS: PAPENGRACHT 32
was „Natte voetzoeker"
Telefoon.- Directie, Abonnem., Drukkerij 20935; Red. 20015, 25594; Advertenties 20826. Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.59 p. w., f2.55 p. maand, f7.50 p. kwartaal. Franco p.p. f8.—. Advert.: 17 ct p. m.m. Telefoontjes f 1.50.
Ontmoeting van twee Nobelprijswinnaars
Premier Chroesjtsjef heeft in de Assemblee van de V. N. het volgende
voorstel gedaan:
In een periode van vier jaar moeten alle landen volledig ontwapenen. Zij
moeten na die tijd geen enkel middel meer bezitten om oorlog te voeren.
Dit betekent, aldus de Russische premier, dat er geen strijdkrachten meer
zijn, dat generale staven en oorlogsministeries worden afgeschaft, militaire
academies worden gesloten en dat tientallen miljoenen mensen terugkeren
tot vreedzame, scheppende arbeid.
Buitenlandse militaire bases moeten verdwijnen, alle kernbommen moe
ten worden vernietigd en verdere produktie daarvan verboden. Hun ener
gie moet voor vreedzame doeleinden worden aangewend.
Militaire raketten van alle soort moeten verdwijnen. Raketten dienen dan
alleen nog te worden gebruikt voor transport en voor het onderzoek van de
ruimte.
De staten zouden alleen nog kunnen beschikken over een beperkte politie
macht of militie, voorzien van lichte wapens, uitsluitend voor het handhaven
van de binnenlandse orde.
Om te voorkomen dat iemand zijn verplichtingen ontduikt, stelt de Sow-
jet-Unie een controlelichaam voor waarin alle landen vertegenwoordigd zijn.
Het moet in werking treden naarmate de ontwapening vordert. Als de ont
wapening volledig is, moet de controle ook volledig zijn.
Het spreekt vanzelf, aldus de Russische premier, dat de Sowjet-Unie be
reid is over een gedeeltelijke ontwapening te onderhandelen als het Westen
niet volledig wil ontwapenen.
Voor dat geval stelde hij voor:
1. Vorming van een zóne van controle en inspectie met een verminde
ring van de buitenlandse troepen in West-Europa;
2. De vorming van een atoomwapenvrije zóne in Centraal-Europa;
3. Terugtrekking van alle buitenlandse troepen en opheffing der bases.
4. Een niet-aanvalsverdrag tussen de NAVO en hef Pact van Warschau-
5. Een akkoord over de kwestie van onverhoedse aanvallen.
»RADICAAL
PROGRAM
In een Russische verklaring die aan
de VN-afgevaardigden werd uitge
reikt toen Chroesjtsjef zijn rede in de
VN hield, werd gezegd dat het ont
wapeningsvoorstel een radicaal pro
gram is maar dat dat juist de waar
borg is van zijn uitvoerbaarheid on
der de huidige internationale omstan
digheden die vragen om een gedurfd
en vèr-reikend besluit om de vrede
te verzekeren.
Na de uitvoering van het program
zouden er nog tegenstrijdigheden zijn,
vooral tussen staten met verschillen
de sociale en economische stelsels.
Deze zouden echter niet worden op
gelost door militaire botsingen maar
langs de weg van vreedzame econo
mische concurrentie, de strijd der
ideeën en door het toevlucht nemen
tot andere vreedzame middelen waar
in het VN-handvest voorziet.
In de grote rede die Chroesjtsjef
vrijdag in de algemene vergadering
van de Verenigde Naties heeft gehou
den, stelde hij vast dat het doel
waartoe de volkerenorganisatie ge
sticht is, niet is verwezenlijkt. De
mensen waren nog steeds in het on
zekere over hun toekomst.
De spanningen zouden op een nieu
we oorlog kunnen uitlopen, maar de
staten konden cr ook in slagen de
spanningen op tijd te doen verdwij
nen.
Succes is mogelijk, aldus de Russi
sche premier, als de staten zich con
centreren op hetgeen hen nader tot
elkaar kan brengen. Geen verschillen
in ideologie mogen de staten afhou
den van toepassing van de beginse
len van vreedzame coëxistentie en
vriendschappelijke samenwerking.
De tijd is nu gekomen voor een
periode van internationale onderhan
delingen, bijeenkomsten en conferen
ties van staatslieden, opdat de drin
gende internationale vraagstukken
worden opgelost, aldus Chroesjtsjef.
CHINA
Door de koude oorlog kon China
niet de plaats in de V. N. innemen
die haar rechtens toekwam. Het is
ondenkbaar, aldus de Russische pre
mier, dat iemand ernstig kan menen
dat er grote problemen kunnen wor
den opgelost zonder China. Vroeg of
laat zou Formosa met de rest van
China worden herenigd. Hoe eerder
dit gebeurde, hoe beter.
De conferentie van ministers van
buitenlandse zaken in Genève was
niet voldoende geweest voor een fei
telijke oplossing der problemen, maar
had de standpunten op een aantal
punten dichter bijeen gebracht. Er
was een vrij goede basis gelegd voor
het bereiken van overeenstemming.
Het was vooral bemoedigend, dat
er belangrijke stappen waren gedaan
tot ontwikkeling van de Russisch
Amerikaanse betrekkingen. De ont
wikkeling van de internationale toe
stand hing van die betrekkingen af.
Het ijs is begonnen te breken en wij
zijn daar oprecht blij om", aldus
Chroesjtsjef.
De Sowjet-Uiiie is bereid om sa
men met andere staten economische
hulp aan onderontwikkelde landen te
verlenen door gebruik van een deel
van de middelen die vrijkomen na
sluiting van een internationaal ak
koord over ontwapening en door de
vermindering van de militaire be
grotingen.
DE BEWAPENING
Eén probleem is er, aldus Chroesjt
sjef, waarvan de oplossing door alle
landen met ongeduld wordt verbeid,
namelijk dat der ontwapening. Een
juiste oplossing daarvan is beslissend
voor oorlog of vrede.
Er is nog nooit in een dergelijk J
tempo bewapend als nu het geval is,
zei de Russische premier. Nog nooit
ook zyn de wapens zo gevaarlijk ge
weest. Er bestaan diverse militaire
bondgenootschappen en er is zoveel
ontvlambaar materiaal bijeengebracht
dat een enkele vonk een ramp kan
veroorzaken.
De wereld heeft een stadium be
reikt, waarin „een belachelijk onge
luk" een oorlog kan ontketenen.
Vorig jaar had de Sowjet-Unie een
zijdig de kernwapenproeven gestaakt
in de hoop dat de andere mogendhe
den dit voorbeeld zouden volgen. Die
hoop was niet verwezenlijkt, maar de
Sowjet-Unie zou geen proeven meer
nemen als de anderen het ook niet
deden.
ONTWAPENING EN CONTROLE
De onderhandelingen over ontwa
pening hadden geleerd, dat een van
de voornaamste hinderpalen de kwes
tie der controle was.
De Sowjet Unie. aldus spr„ is voor
een stipte controle als er eenmaal een
overeenkomst bereikt is, maar zij is
altijd tegen een scheiding tussen con.
trole en de feitelijke ontwapening
geweest, tegen controle-organen als
er geen werkelijke ontwapening is.
Kort gezegd, aldus Chroesjtsjef, de
Sowjet-Unie is voor ontwapening met
controle, maar tegen controle zonder
ontwapening.
Bij een gedeeltelijke ontwapening
bleef altijd de kans op een aanval
bestaan. De vrees zou dan blijven en
die vrees was een belemmering bij
het onderhandelen over ontwapening
Geen enkele staat kan zijn militaire
geheimen prijs geven zonder zijn vei
ligheid in gevaar te brengen. Daar
om stelt de Sowjet-Unie een alge
hele ontwapening voor. Als twee lan
den het niet eens zouden kunnen
worden, moest de V N. hulp bieden.
Op het ogenblik, aldus spr.. ver
vullen de V. N hun taak niet. Niet
alle landen beschouwden de V. N.
met het nodige respect. Sommige lan
den trachten de V. N. voor hun eigen,
kleine belangen te gebruiken.
Chroesjtsjef sprak gedurende een
uur en 12 minuten. Hij kreeg een
donderend applaus.
Behalve in Amerika vond ook in Frankrijk een ontmoeting van twee groten
der aarde plaats: in het Elzassische dorpje Gunsbach bezoekt Nobelprijs
winnaar pater Pire namelijk de Nobelprijswinnaar dr. Albert Schweitzer.
De mijnramp in Schotland
Luns: „Propaganda"
De Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken, Herter, heeft op
vragen over het ontwapeningsvoor
stel van Chroesjtsjef meegedeeld dat
hij dit nog moet bestuderen.
Op de vraag of het voorstel hem
herinnerde aan een dergelijk voor
stel van Litwinoff, de Russische mi
nister van buitenlandse zaken voor
de tweede wereldoorlog, zei Herter:
„Dit is geen nieuw voorstel". Hij
antwoordde bevestigend op de vraag
of het voorstel zou kunnen worden
bestudeerd door de ontwapenings
commissie van tien landen.
Later gaf minister Herter de vol
gende verklaring aan de pers:
„Het ontwapeningsvoorstel van
premier Chroesjtsjef is een voorstel
dat zeer zorgvuldige bestudering
zal vereisen ook al schijnt het een
herhaling te zijn van de voorstellen
tot algehele ontwapening van de
Sowjet-Unie in 1932 en de meer ge
specificeerde voorstellen van 10 mei
1955.
In algemene termen gesproken
meen ik te kunnen zeggen dat de
V.S. even ver op de weg naar gecon
troleerde ontwapening zullen gaan
als elk ander land.
Ik leg de nadruk op het woord
„gecontroleerde" omdat de vorige
voorstellen tot nu toe zijn gestrand
Chroesjisjev bezocht Eleanor Roosevelt
Premier Chroesjtsjef heeft vrijdag een bezoek gebracht aan mevr. Eleanor Roosevelt. Eerst begaven zij zich sa
men naar de rozenhof, waar de Sowjet-premier een grote krans heeft gelegd op het graf van president Franklin
D. Roosevelt. Daarna hebben premier Chroesjtsjef en echtgenote en mevr. Roosevelt een ogenblik stilte be
tracht. Gearmd liep het drietal toen mevr. Roosevelt in het midden naar het huis van mevr. Roosevelt in
Hyde Park. Op de achter grond minister Gromyko.
op de Russische weigering om in te
stemmen met doelmatige controle".
Amerikaanse congresleden ontvin
gen het voorstel met reserve maar
over het algemeen was men het er
over eens dat het zorgvuldig moet
worden bestudeerd.
Het Witte Huis weigerde nu reeds
commentaar te geven. President
Eisenhower bevindt zich op zijn
boerderij in Gettysburg.
De Nederlandse minister van bui
tenlandse zaken, mr. J. M. A. H
Luns, noemde de rede van Chroesjt
sjef „propaganda".
„Natte voetzoeker"
Over het algemeen noemden wes
telijke waarnemers het een saaie
rede volgens de lijnen die reeds
achtereenvolgens door een aantal
Russische sprekers van hetzelfde
spreekgestoelte waren meegedeeld.
Een hoge Russische diplomaat had
voorspeld dat het voorstel van
Chroesjtsjef een groter bom dan de
H-bom zou zijn, maar westelijke af
gevaardigden en de waarnemers
zeiden dat het een „vochtige voet
zoeker" leek. Van de verschillende
redevoeringen, die Chroesjtsjef se
dert zijn aankomst in de V.S. had
uitgespoken, was dit de vervelendste,
zeiden zij.
Maar een correspondent van het
Russische persbureau „Tass" in New
York meldde dat diplomaten die
sedert de oprichting van de V.N. bij
deze wereldorganisatie werkzaam
zijn, zich geen enkele rede van een
andere staatsman kunnen herinneren
die een dergelijke grote indruk heeft
gemaakt als die van Chroesjtsjef.
CHROESJTSJEF GAAT FILM
STERREN BEKIJKEN
In het weekeinde zal Chroesjtsjef
een blik in de Amerikaanse film
wereld kunnen werpen. In Los An
gelos zal hij kennis maken met ster
ren als Marilyn Monroe, Maurice Che
valier, Frank Sinatra en anderen.
Ook Elisabeth Taylor, die hij reeds
eerder met Mike Todd in Moskou
ontmoette, behoort tot de gasten aan
de „intieme lunch" die de filmmen
sen de Russische heerser en zijn ge
zin aanbieden. Frank Sinatra leidt
Chroesjtsjef daarna rond in de stu
dio's van de 20th Century Fox Film,
waar men enkele scènes uit de mu
sical „Can-Can" zal zien opnemen.
Chroesjtsjef vliegt om half twee
Nederlandse tijd van New York naar
Los Angelos, waar hy zes en een
half uur later na een vlucht dwars
over het Amerikaanse continent aan
komt. Na de filmlunch maakt de Rus
een autotocht door de omgeving van
Los Angelos en 's avonds is hy ere
gast aan een diner, gegeven door het
gemeentebestuur van de filmstad.
Na zijn kennismaking met Holly
wood reist het Russische gezelschap
zondag per trein noordwaarts naar
San Francisco. Daar bieden Ameri
kaanse vakbondsleiders de Russen
een diner aan.
Er is geen hoop meer voor de 47
Schotse mijnwerkers, die door een
brand, driehonder meter onder het
aardoppervlak in een kolenmijn nabij
Glasgow van de buitenwereld werden
afgesloten.
Zes ingeslotenen konden worden
gered, terwijl reddingsploegen tot
nu toe één lijk hebben geborgen.
De brand was uitgebroken in een
ondergrondse luchtververser, De-ze
kon worden geblust, doch inmiddels
waren er weer andere branden.
Het reddingswerk werd zeer be
moeilijkt door hitte, rook en gas.
CHROESJTSJEF BEZOCHT
MEVR. ROOSEVELT
Premier Chroesjtsjef van de Sow
jet-Unie heeft vrijdagochtend een
bezoek gebracht aan mevrouw Elea
nor Roosevelt, de weduwe van Ame-
rika's oorlogsleider, president Frank
lin D. Roosevelt. Eerst begaven zij
zich samen naar de rozenhof, waar
de president op 15 april 1945 is begra
ven. Chroesjtsjef legde een grote
krans op het graf, waarna mevrouw
Roosevelt, Chroesjtsjef en diens echt
genote in de druilende regen een
ogenblik stilte betrachtten. Daarna
liep het drietal met mevrouw Roo
sevelt in het midden gearmd naar het
huis van de Roosevelts in Hyde Park,
dat na de dood van de president als
nationaal monument aan de Ameri
kaanse regering werd geschonken.
Na een kort bezoek aan Roosevelts
bibliotheek, waar Chroesjtsjef veel
belangstelling toonde, begaf het ge
zelschap zich naar mevrouw Roose
velts kleine villa op een ander deel
van het landgoed waar men koffie
dronk. Het bezoek duurde ongeveer
een uur.
De krans van orchideeën, rozen en
chrysanten, waarmee de vroegere
politieke commissaris van Stalingrad
hulde bracht aan de Amerikaanse
leider die de omstreden stad en Rus
land in hun donkerste uren hulp
had gebracht, was ruim twee meter
in doorsnee en moest door twee forse
Russen gelegd worden. Aan de krans
hing een kaart met het opschrift:
„Aan de eminente staatsman der
Verenigde Staten van Amerika
een groot kampioen van de vooruit
gang en vrede onder de volkeren,
Chroesjtsjefs enorme krans beheer-
Frankliy D. Roosevelt",
te het rechthoekige grasveld om de
tombe en overschaduwde de kleinere
krans die prinses Beatrix er een dag
eerder had neergelegd. De prinses
had de vorige nacht bij mevrouw
Roosevelt gelogeerd.
Weer bovengronds gekomen redders
verklaarden dat het beneden wel een
brandende oven geleek en dat het in
de hel niet erger kon zijn.
De zes geredden werden in volko
men uitgeputte toestand naar een
ziekenhuis overgebracht.
Er zouden vrijdag veel ineer man
nen in de mijn zijn geweest, ware
het niet dat er een staking is ge
weest, die donderdag j.l. eindigde.
Vele mijnwerkers hadden besloten
maandag het werk te zullen hervat
ten. Het reddingswerk is stopgezet.
In een officiële mededeling wordt
gezegd dat er practisch geen hoop op
overlevenden is. Het reddingswerk
is stopgezet om het verlies van nog
meer mensenlevens te voorkomen.
De redders liepen gevaar door mijn-
gassen. Besloten is de brand te blus
sen door een deel van de mijn onder
water te laten lopen, daarna over
twaalf uur, zal het reddingswerk her
vat kunnen worden.
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
weer i
(Medegedeeld door het KNMI.
Geldig van zaterdagavond tot
zondagavond. Opgemaakt te 11.15
uur).
RUSTIG WEER
Droog weer met wolkenvelden
maar plaatselijk ook zonnige pe
rioden. Zwakke wind. Dezelfde
temperaturen als vandaag of iets
hogere.
Rustig weer
DE Bilt, 19 sept.
Het hogedrukgebied waarvan het
hoofdcentrum nog boven midden
Engeland gelegen is, heeft zich in de
richting van Centraal Europa uit
gebreid. Op de oceaan werd het door
toegenomen depressieactiviteit aan
getast en dit proces gaat nog door.
Een depressie, die ten oosten van
New Foundland snel begon uit te
diepen, is naar het zeegebied tussen
IJsland en Groenland getrokken en
de luchtdruk daalde er tot 962 mb. i
De depressie koerst nog verder langs
de Groenlandse kust en het koufront
ervan zal morgen de Britse eilanden
naderen. De snelheid van dit oceaan- j
front is echer te klein om ons land
gedurende het komende etmaal te1
bereiken. In ons land blijft het weer
dan ook nog onder invloed van het
hogedrukgebied. De wind draait naar
zuidelijke richtingen, maar verder
blijft het droog met plaatselijk wol
kenvelden maar ook zonnige perio
den. De temperaturen bereiken de
zelfde waarden als vandaag of iets
hogere.
20 Sept.: zon op 06.21: onder 18.46;
maan op 20.18; onder 09.56.
Hoogwaterstanden
20 Sept.: v.m. 5.19; nam. 5.37.
Het weer in Europa
De weerrapporten van hedenmor
gen 7 uur luiden:
HELSINKI
STOCKHOLM
OSLO
KOPENHAGEN
ABERDEEN
LONDEN
AMSTERDAM
BRUSSEL
LUXEMBURG
PARIJS
BORDEAUX
GRENOBLE
NICE
BERLIJN
FRANKFORT
MUNCHEN
ZURICH
GENEVE
LOCARNO
WENEN
INNSBRUCK
BELGRADO
ATHENE
ROME
AJACCIO
MALLORCA
LISSABON
MADRID
zwaar bew. 12 C.
zwaar bew. 16
zwaar bew. 22
zwaar bew. 19
zwaar bew. 17
zwaar bew. 19
zwaar bew. 18
mist 20
onbew. 20
onbew. 24
mist 24
zwaar bew. 23
zwaar bew. 25
onbew 22
onbew. 21
onbew. 17
onbew. 19
zwaar bew. 21
geh. bew. 23
onbew. 17
onbew. 21
onbew. 18
zwaar bew.
zwaar bew 26
half bew. 26
half bew. 30
licht bew 25
half bew. 26
Korreltje
Tevreden zijn is een grote schat;
Tevreên in schyn, een klinkend
vat.