3)e CéidóeSoti/fccmt
Russische raket Loenik II
botst tegen de maan
DE WERELD VERRAST,
MAAR NIET VERONTRUST
raket „Lunik"
KRUIS EN
STER
Maan-
Niei hei gunsiigsie
iijdsiip voor lancering
MAANDAG 14 SEPTEMBER 1959
50ste JAARGANG No. 14813
Directeur: J. F J. M. KOENS
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
BUREAUS: PAPENGRACHT 32
Wordt
de maan f00(J?
Telefoon; Directie, Abonhem., Drukkerij 20935; Red. 20015, 25594; Advertenties 20826. Giro 103003. Abonnementsprijs f0.59 p. w., f2.55 p. maand, f7.50 p. kwartaal. Franco p.p. f8.—. Advert.: 17 ct p. man. Telefoontjes fl.50.
48 Uur vóór het bezoek van Chroesjtsjef aan EisenhowerZondag werd maan-dag
Voor de eerste maal in de geschiedenis der mensheid is een direct con
tact verkregen van de aarde met haar satelliet, de maan, door middel van
een Russische raket. Om twee minuten over tien zondagavond botste het
1500 kg wegende projectiel, de Loenik II, tegen het maanoppervlak na een
reis van bijna 400 duizend kilometer door het heelal te hebben afgelegd.
De tijd en de plaats van de lancering werd niet bekend gemaakt, maar
zaterdagmiddag drie uur had de raket reeds een afstand van 100 duizend
kilometer afgelegd. Toen de raket ongeveer 150 duizend kilometer had af
gelegd, stiet het gevaarte een radiumwolk uit die door vele observatoria in
Europa en Amerika is waargenomen. De sterrewachten te Leiden en te
Utrecht hebben de wolk niet kunnen waarnemen.
De lancering is volgens de internationale commentaren, vooral volgens
die van Amerika, gedaan op een wel zeer handig gekozen tijdstip namelijk
enkele dagen vóór het bezoek van Chroesjtsjef aan de Verenigde Staten.
Hetzelfde is reeds eerder geschied, n.l. voor het bezoek van Mikojan aan
Amerika. Men leidt daaruit af dat Chroesjtsjef het westen „een ondubbel
zinnige waarschuwing" heeft willen geven dat het streven „naar vreed
zaam naast elkander leven" geen aanleiding is om Ruslands deelname aan
de wedloop om de supprematie in het wereldruim te staken.
van de U.S.S.R. bij de landing op de
maan niet vernield zouden worden.
Met het bereiken van dat doel
heeft de satelliet zichzelf en alle in
strumenten, die hij met zich voerde,
vernietigd. Na het overschrijden van
het „dode punt" waar de zwaarte
krachtvelden van aarde en maan elj
kaar in evenwicht houden, was de
van wimpels en een Russich wapen
schild voorziene Loenik steeds snel
Ier naar de maan gevallen.
Volgens de berichten uit Moskou
had men speciale maatregelen geno
men opdat de wimpels en het wapen
Opnieuw heeft de Sovjet-Unie een
wereld-primeur behaald; zij is
de eerste, welke erin geslaagd is een
verbinding tussen aarde en maan
tot stand te brengen.
Behalve een technisch succes van
niet te onderschatten betekenis, is
het bovenal een morele overwin
ning en deze is nog veel minder te
verdoezelen.
De Sovjet-Unie, welke officieel
God en de hogere bestemming van de
mens loochent en bestrijdt, is het ge
geven succes op succes te behalen
door vernuft en krachtsinspanning.
Bewust en onbewust wordt de mens
heid beïnvloed door dit opzienbarend
welslagen en gaat zij de Sovjet-ster
aanbidden als een weliswaar aardse,
maar op bijna boven-menselijke pres
taties gerichte macht.
Christenen moeten zich door deze
verleiding, de „Vorst dezer aarde" te
aanbidden, niet laten aftrekken van
die wonderbare tegenstrijdigheid, dat
de overwinnnng van deze wereld niet
ligt in menselijke successen, maar in
de schijnbare nederlaag van het
Kruis: „Zie Ik heb de wereld over
wonnen".
Want deze wereld en al haar men
selijk zelfbewustzijn zal voorbijgaan.
Wat deze voorbijgaande wereld over
wint is ons geloof, dat hoger en die
per reikt dan menselijke prestaties,
omdat het verankerd is in het Kruis.
Op het feest van Kruisver
heffing 1959.
rakeften
Vóór op 3 januari j.l. de Rus
sische maanraket „Loenik" de
maan miste en in een baan om
de zon kwam, hadden de Ameri
kanen verscheidene pogingen
ondernomen om een raket naar
de maan te zenden.
De eerste Amerikaanse maan
raket ontplofte op 17 augustus
1958 na een vlucht van slechts
77 seconden. De tweede, de
„Pionier 1", werd op 11 oktober
j.l. gelanceerd en kwam tot
133.750 km. van de aarde doch
viel vervolgens terug. De „Pio
nier 2", van 8 november, kwam
slechts tot 1.600 km. hoogte, de
„Pionier 3", van 6 december
reikte 107.250 km. Pas de „Pio
nier 4", op 3 maart van dit jaar,
drie maanden na de „Loenik"
dus, kwam in de buurt van de
maan, doch niet dicht genoeg.
Evenals de „Loenik" is deze ra
ket de maan voorbij geschoten
en in een baan om de zon ge
komen.
ren opvangen. Daarvóór waren de
signalen duidelijk gehoord. 20 Minu
ten voor middernacht Moskouse tijd
werden de signalen zwakker en
zwakker totdat zij helemaal niet meer
te horen waren Van dat ogenblik af
was alles wat te horen was een ge
luid als dat van een voorbijgaande
sneltrein.
Het Russische persbureau Tass
meldde, dat de „Loenik 2" de maan
om 2 minuten en 24 seconden na mid
dernacht (Moskouse tijd) bereikt
heeft.
De Russische maanraket was een
raket met verscheidene trappen die
een bolvormige houder van 1500 kilo
vervoerde met ongeveer 400 kilo in
strumenten.
Het hoofd van het Moskouse pla
netarium, Bazikin, heeft 'verklaard,
dat de laatste trap van de raket, die
de houder met instrumenten volgde,
de maan kan raken maar ook niet
raken. Als dit laatste gebeurt, zal de
raket een baan maken om de zon,
hoewel dit waarschijnlijk een klei
nere baan zal zijn dan die van de
Loenik 1, die in januari is gelanceerd.
Bij de botsing met de maan had de
Loenik 2 een snelheid van ruim 3 km
per seconde.
Het hoofd van Jodrell Bank Lovell,
heeft verklaard, dat in tegenstelling
tot zijn eerdere verwachtingen, de
Russische maanraket in het laatste
uur van haar reis zeker niet radio
grafisch geleid is.
Volgens de berekeningen zou de
Loenik 2 in het gebied van de „Zee
van Rust", een van de grote zwarte
vlakten die duidelijk met het oog
zichtbaar zijn, landen. Deze „zee"
ligt ten noord-westen van het mid
den van de maan.
Zaterdag hebben de Russen bekend gemaakt, dat zij met goed gevolg
een raket hebben gelanceerd. Deze heeft zondagavond de maan bereikt. Op
de foto zien we een technicus van de Moscovische radio club, die geduren
de de vlucht met zijn ontvanger naar radiosignalen van de raket speurt.
DE RAKET NAAR DE MAAN
NATRIUMWOLK ALS SEIN
Terwijl de raket steeds dieper de
ruimte inraasde en haar twee zenders
onder andere in Engeland gehoord
werden, maakte Moskou bekend dat
tegen acht uur zaterdagavond een na- prr |U fitfTfiDCD IC
triumwolk door de raket zou worden] DlVJIIi UixlUötK Ij
uitgestoten, die vanaf de aarde zicht
baar zou zijn. Op het voorspelde tijd
stip, toen de raket ongeveer 150.000
kilometer had afgelegd, stiet het
ruimtevaartuig inderdaad in de aan
gekondigde positie de wolk uit-.
Het zwakgele komeetachtige ver
schijnsel werd door verschillende
sterrenwachten in Europa, Afrika en
Aziëen door duizenden mensen ge
zien en gefotografeerd. Het vliegende
laboratorium had toen zijn topsnel
heid, ruim 40.000 kilometer per uur,
bereikt en reeds verschillende trap
pen afgeworpen. Naarmate de afstand
tot de aarde groter werd, vertraagde
deze snelheid. Zondag werd de in
strumentendrager van de laatste trap
weggestoten. Als „losgekoppelde
treinwagons" trokken laatste raket
deel en instrumentendrager achter
elkaar maanwaarts, de bol met in
strumenten langzaam uitlopend naar
mate de uitgebluste zwaardere laat
ste trap sterker door de aardse aan
trekkingskracht werd geremd.
BOTSING MET DE MAAN
Twee en een halve minuut na tie
nen zondagavond (Ned. tijd) werden
door de radio-telescoop van Jodrell
Bank in Engeland geen signalen van
de Loenik II meer opgevangen.
Volgens Jodrell Bank is de Loenik
waarschijnlijk te 22 uur 2 minuten en
23 seconden precies op de maan te
recht gekomen.
Later hebben functionarissen van
het Moskouse Planetarium aange
kondigd, dat de Russische maanraket
de maan getroffen heeft.
De signalen van de Loenik, die een
hoge toon hadden, waren sinds 19.00
uur, toen Jodrell Bank het opvangen
der signalen hervatte, door de En
gelse radiotelescoop luid en duidelijk
waargenomen.
Twintig minuten voordat de raket
de maan trof had het planetarium te
Moskou geen krachtige signalen kun-
MEER GESCHIKT
In Amerikaanse wetenschappelijke
kringen wijst men erop dat het mo
ment van de lancering op een
de ongunstigste dagen viel. De
vormt ongeveer twee weken per
maand een mooie schijf, waarvan
vier dagen ideaal zijn daar zij zich
dan het dichtst bij de aarde bevindt.
Deze periode zou begin oktober val
len en het is dus het waarschijnlijkst
dat het lanceringstijdstip louter om
propagandistische redenen is geko
zen.
Volgens welingelichte kringen op
Kaap Canaveral zouden de V.S. zich
voorbereiden om begin oktober een
raket naar de maan te schieten.
Niettemin meent de technische des
kundige van een Romeins persbureau
in zijn commentaar op de lancering,
dat het „gemakkelijker is om deze
dagen de maan dan internationale
overeenstemming te bereiken".
DE NATRIUMWOLK VAN DE
MAANRAKET IN NEDERLAND
NIET WAARGENOMEN
De hoogleraar-directeur van d
Utrechtse sterrenwacht, prof. dr. M.
G. I. Minnaert heeft, naar hij
ANP desgevraagd meedeelde, de
natriumv/olk, die zaterdagavond om
19 uur 39 minuten 42 seconden zou
worden uitgestoten door de Rus
sische maanraket, niet kunnen waar
nemen. Hij had dit ook niet ver
wacht, omdat het op dat tijdstip nog
betrekkelijk licht en bovendien vrij
heiig was. Op de Utrechtse sterren
wacht had men toen nog een geringe
hoop dat er nog iets van de natrium-
wolk zou blijven hangen, zodat laat
op de avond nog waarnemingen zou
den kunnen worden gedaan.
Het ANP vernam van dr. M.
Schmidt van de sterrenwacht in
Leiden dat men daar het bereiken
van de maan door de Russische ra
ket niet heeft kunnen waarnemen.
Twee waarnemers hebben van tien
minuten voor tien tot tien minuten
over tien met behulp van twee kij
kers getracht iets van het gebeuren
r v/aar te nemen. Men was er van te-
vaji .'oren wel van ovartuigd, dat men de
eigenlijke raket niet zou kunnen
zien, doch had rekening gehouden
met de mogelijkheid dat de Russische
raketspecialisten een ontstekings
mechanisme in de raket zouden heb
ben aangebracht, welk mechanisme,
indien de raket de maan zou raken,
een lichtsein of iets dergelijks in wer
king zou stellen. Dr. Schmidt vond
het vooral voor astronomen van
grote betekenis dat het bewijs ge
leverd is dat men in staat is een ra
ket te zenden van het ene hemel
lichaam naar het andere. Hij vond
de geslaagde proef met de raket
voorts een belangrijke stap op de weg
naar de ruimtevaart.
HET GROTE DOEL... DE MAAN
Dil nummer bestaat uit 10 pagina's
(Medegedeeld door het KNMI,
geldig van maandagavond tot
dinsdagavond, opgemaakt te
11.15 uur.
NU EN DAN ZON
Droog weer met enkele wol
kenvelden, maar ook zonnige
perioden. Zwakke tot matige
noordoostelijke wind. Dezelfde
of iets hogere temperaturen.
15 Sept.: zon op 06.12; onder 18.58;
maan op 18.10; onder 04.18.
Hoogwaterstanden
15 Sept.: v.m. 2.03; nam. 2.30.
Het weer in Europa
De weerrapporten van hedenmor
gen 7 uur luiden:
HELSINKI zwaar bewolkt 12 C.
STOCKHOLM zwaar bewolkt 15
OSLO half bewolkt 18
KOPENHAGEN onbewolkt 18
ABERDEEN zwaar bewolkt 14
LONDEN licht bewolkt 25
AMSTERDAM zwaar bewolkt 22
BRUSSEL onbewolkt 24
LUXEMBURG onbewolkt 26
PARIJS onbewolkt 28
BORDEAUX mist 25
GRENOBLE zwaar bewolkt 26
NICE zwaar bewolkt 23
licht bewolkt 23
onbewolkt
BERLIJN
FRANKFURT
MüNCHEN
ZüRICH
GENèVE
LOCARNO
WENEN
INNSBRUCK
BELGRADO
ATHENE
ROME
AJACCIO
MADRID
MALLORCA
LISSABON
mist
zwaar bewolkt
zwaar bewolkt
zwaar bewolkt
onbewolkt
zwaar bewolkt
regen
licht bewolkt
licht bewolkt
onbewolkt
27
Korreltje
De man die meent nooit te dwalen,
is stellig op de verkeerde weg.
Het zwarte vakje geeft het gebied aan waarbinnen de raket is neer.
gekomen, -
In het openlucht-planetarium te Moskou juicht een menigte Russen bij het vernemen van de mededeling
dat de Loenik H op de maan is te recht gekomen. Telefoto ANP
