S)e CétdaeSoti/ïcmt
Eisenhower en Macmilian voor T.V.
Adenauer maakt vriendelijk
gebaar naar Warschau
EISENHOWER
W.-Berlijn zal niet aan z'n
lot worden overgelaten
De komende ontmoeting
Eisenhower-De Gaulle
Aan vooravond van 20e verjaardag
van aanval op Polen
Directeur: J. F. J. M KOENS.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
BUREAUS: PAFENGRACHT 32
DINSDAG 1 SEPTEMBER 1959
50ste JAARGANG No. 14802
TREKT VERDER
Telefoon: Directie. Abonnem. Drukkerij 20935: Red 20015. 25594: Advertenties 20826 Giro 103003 Abonnementsprijs f0.59 p. w„ f2.55 p. maand, f7.50 p. kwartaal Franco p.p. f8.—. Advert.: 17 et p m.m Telefoontjes fl.50.
Betrekkingen Amerika-Gemenebest beter dan ooit
In het televisiegesprek van Eisenhower en Macmilian, dat gisteravond is
gehouden, heeft de Britse premier verklaard, dat het voornaamste probleem
waarvoor de wereld staat, het bewerkstelligen van „vrede in rechtvaardig
heid" is.
Eisenhower zei dat de betrekkingen van Amerika met de landen van het
gemenebest nooit beter zijn geweest dan nu. Wat het houden van een top
conferentie met Rusland betreft zei Macmilian: „Ik heb nimmer verheeld
dat ik een topconferentie wens. Uw initiatief (de uitnodiging aan Chroesjt-
sjef en de bereidheid Moskou te bezoeken) stelt ons in staat die conferentie
onder zo gunstig mogelijke omstandigheden te hebben".
Als er een topconferentie komt, zei Eisenhower, moet Chroesjtsjef be
grijpen dat vrede een dwingende eis is. Als hij dit inziet is er werkelijk
hoop dat een topconferentie nuttig kan zijn, aldus de Amerikaanse president.
Er moet volgens Eisenhower wel
enig uitzicht op resultaat bestaan
voordat hij aan een topconferentie
deelneemt.
Eisenhower is voor uitwisseling
van bezoeken tussen oost en west,
zij zullen uiteindelijk tot begrip
leiden.
Over Berlijn zei hij, dat de twee
miljoen West-Berlijners niet aan hun
lot zullen worden overgelaten.
Als voorbeeld van goede buur-
betrekkingen noemde Eisenhower
zijn eige» land en Canada. De grens,
die 5000 km. lang is, wordt slechts
door vriendschap verdedigd, zei hij.
Forten of kanonnen bevinden zich
er niet. In dit verband prees de
president ook de totstandkoming van
de NAVO.
De onderontwikkelde gebieden.
Het vraagstuk van de onderont-
wikelde gebieden is volgens Eisen
hower belangrijker voor de weste
lijke beschaving dan het probleem
van de Russische-westelijke geschil
len. „Zeventienhonderd miljoen men
sen hebben onvoldoende voedsel,
kleding en onderdak. Zij berusten
daar niet langer in. Zij vergelijken
hun leven met dat van anderen. Het
komt tot een uiibarstig als wij hen
niet helpen".
Eisenhower sprfck als zijn mening
uit, da', een telangrijk middel om
volken nader tot elkaar te brengen,
Verkeerde
berichtgeving
PAUS JOHANNES XXIII heeft
woenidag op een audiëntie te
.Castel Gandolfo een toespraak ge
houden, waarvan het persbureau
Reuter en verdraaide samenvatting
heeft gejeven en dat aan de pers is
doorgege/en onder de kop: „Paus be
schuldigt het protestantisme".
De leziig, welke Reuter gaf, kwam
ons zo orwaarschijnlijk voor, dat we
het bericit niet hebben opgenomen,
maar ancere bladen deden het wel.
Het blijkl dat er met dit bericht ge
leurd wo:dt, zodat enige toelichting
nodig is.
De „Oservatore Romano" geeft
van de p.uselijke toespraak de vol
gende sar.envatting:
„De PaiS spoort allen aan tot een
bijzondere verering van de H.
Maagd, de ons door de stervende
Christus tt moeder gegeven is. Ver
volgens wes hij erop, dat velen, of
schoon zij ér op staan Christenen te
worden gaoemd, deze laatste wils-
beschikkin; van de Verlosser verge
ten hebber en de verheven Moeder
van God a ons aller moeder niet
vereren, zals het hoortw.
Dit is ehter een samenvatting.
Een aanvulende tekst van de aan
gevochten jassage luidt volgens het
KNP:
„Maar zc vervolgde de Paus, toen
Christus an het kruis genageld
werd, had lij de H. Maagd Maria,
Zijn Moede1 bij Zich. De protestan
ten nu zoumen willen vragen, wat
zij met O. 1 Vrouw gedaan hebben.
Zij hebben laar uit het huis geban
nen. En da'is een onrecht, een be
lediging har aangedaan".
Men kan deze passage een be
schuldiging roemen, maar dan een
beschuldigiri in theologische zin,
en als zodaig niets nieuws. De Ma-
ria-verering is een overbekende
controverse '.ussen katholieken en
protestanten
Voor een „nieuws"-bericht geeft
de pauselijki toespraak in de juiste
lezing van d bewuste passage geen
aanleiding.
Wel geeft eze onjuiste berichtge
ving aanleidig de vraag te stellen
een vraaj die al meermalen en j
dringend geeld is of het niet j
dienstig zou ijn, dat de H. Stoel
over een mo'irn uitgerust persbu
reau te Rom beschikt, dat onmid
dellijke, en oftiële voorlichting geeft
aan de were)-persbureaux.
Wij hebbenn Rome wel eens cor
respondenten 7an persbureaux ont
moet, die nalvelijks Italiaans ver
stonden en ni-katholiek waren! De
Reuter-corresindent in dit verband
buiten beschtwing gelaten, is het
duidelijk, da bij een dergelijke
situatie verke'de lezingen van aan
hoorde of vai anderen overhoorde
pauselijke toeiaken e.d. moeilijk te
voorkomen zï»
uitbreiden van de handel is.
Het televisiegesprek tussen de
twee regeringsleiders is door alle
stations van de B.B.C. en de com
merciële Britse televisie uitgezon
den. Voorts namen de aangesloten
landen op het eurovisienet de uit
zending over. Het gesprek werd in
41 talen vertaald en op films opge
nomen, bestemd voor landen overzee.
EISENHOWER OP HET
BEELDSCHERM
De Nederlandse Televisie Stichting
zal morgen woensdag 2 september,
te 13.00 uur een extra programma uit
zenden, bestaande uit een telere-
cording van het vertrek van presi
dent Eisenhower uit Londen en
aankomst te Parijs. Deze uitzending
duurt tot plm. 13.55 uur.
Op dezelfde dag volgt 's middags
van 17.45-18.50 uur een directe uit
zending uit Parijs van de plechtig
heden bij de Are de Triomphe.
Voorts zal het NTS journaal op 2,
3 en 4 september uitgebreid aandacht
schenken aan het bezoek van de
Amerikaanse president aan Parijs.
Adviseurs van generaal De Gaulle hebben maandag in Parijus te verstaan
gegeven dat de Franse president, die zondag van zijn bezoek van vier dagen
aan Algerië is teruggekeerd met een zekere optimisme de besprekingen
voorbereid, die hij deze week met president Eisenhower zal voeren.
Uit Londen ontvangen berichten hebben in ambtelijke kringen in Parijs
een optimistische stemming gewekt; men gelooft dat de kansen gunstig
zijn voor overeenstemming tussen De Gaulle en Eisenhower over Algerië,
het beschikbaar stellen van Amerikaanse atoomgeheimen en gemeen
schappelijke controle over Amerikaanse kernwapens op bases in Frankrijk.
De overeenstemming over Algerië zou mogelijk zijn omdat De Gaulle
bijzonderheden over de kracht der rebellen heeft meegebracht, die Eisen
hower zouden kunnen overhalen het Franse standpunt te steunen.
Alge
rië voornaam punt
van besprekingen
In kringen die in nauw contact met
De Gaulle staan verklaarde men gis
teren, dat de generaal in Algerië on
der de indruk is gekomen van de vor
deringen, die het leger en de burger
lijke overheid hebben gemaakt met
de pacificatie, in het bijzonder in Ka-
bylië, het laatste bolwerk van de op
standelingen. Voorts zou De Gaulle
getroffen zijn door het uitblijven van
„energieke" kritiek in de zo gevoe
lige Algerijnse pers op de bespre
kingen die hij heeft gevoerd en zijn
openbare uitspraken. Het thema van
zijn verklaringen is geweest, dat de
Algerijnen, als de rust en de orde
eenmaal zijn hersteld, zonder onder
scheid naar ras. kleur of geloof over
de eigen politieke toekomst zullen
kunnen beslissen.
Naar uit de naaste omgeving van
het Franse staatshoofd wordt verno
men, zal De Gaulle over ongeveer
twee weken een belangrijke verkla
ring over zijn standpunt ten aanzien
van Algerië afleggen. De kernpunten
hiervan zouden zijn. dat (1) de Alge
rijnen vrij zullen zijn door middel
van verkiezingen hun politieke toe
komst te bepalen, waarbij er geen on
derscheid tussen Mohammedanen en
Europeanen zal worden gemaakt en
2) dat er geen sprake kan zijn van
politieke onderhandelingen met lei
ders van het Algerijnse nationale be
vrijdingsfront.
De Britse pers verheelt zich niet
dat Eisenhowers bezoek aan Parijs
het moeilijkste deel van diens Euró-
pese reis zal zijn.
De Britse „omhelzing" is misschien
niet de beste inleiding voor Eisenho
wers besprekingen met de zich nogal
op 'n afstand houdende Franse rege- het blad.
Ike zette zijn zegetocht door Londen voort
Staande in een open wagen naast de Britse eerste minister, Harold Macmilian, wuift president Eisenhower
met beide armen naar de menigte bij het verlaten van de St. Pauls-kathedraal, waarvan hij de Amerikaanse
kapel heeft bezocht. De president en de premier reden naar 't Winfield House voor het gebruiken van de lunch.
ring, zo meent de „Guardian", maar
net als in Bonn en Londen, waar de
donkere wolken schenen te verdwij
nen, alleen door Ike's tegenwoordig
heid, zal alles in Parijs misschien een
vlot verloop hebben. Maar daar zul
len speciale vraagstukken aan de orde
worden gesteld, aldus het blad. Het
zal daar niet voldoende zijn om te
zeggen dat de betrekkingen tussen
beide landen nooit zo goed zijn ge
weest als thans. De Gaulle wil nauw
omschreven daden: hij wil dat Frank
rijk bij het overleg over de wereld-
strategie volledig betrokken wordt;
hij wil steun voor zijn Algerijnse po
litiek en hij wil zeggenschap hebben
over alle kernwapens die zich op
Frans gebied bevinden. Wat het eer
ste betreft kan Eisenhower hem mis
schien enigszins tegemoet komen,
maar de beide andere eisen zal hij
niet zomaar kunnen inwilligen, aldus
Besprekingen
blijven geheim
De perschef van het Witte Huis,
Hagerty, deelde maandag mede, dat
president Eisenhower aan het eind
van zijn verblijf in Engeland geen
persconferentie zal beleggen. Ook zal
er geen communiqué over de bespre
kingen van Eisenhower en Macmil
ian worden uitgegeven.
De Britse journalisten waren hele
maal niet ingenomen met deze be
kendmaking. Zij wezen er op dat
Eisenhower in Duitsland wel een
persconferentie had gehouden. Ha
gerty meende dat de president een
persconferentie niet nodig vond om
dat hij 's avonds met Macmilian voor
de televisie zou verschijnen. Een
journalist van de „Sunday Times"
De Westduitse bondskanselier dr. Adenauer heeft op de vooravond van
de 20ste verjaardag van Hitiers aanval op Polen en het begin van de
tweede wereldoorlog een rede gewijd aan de kwestie van de verbetering
der betrekkingen tussen Bonn en Warschau.
Adenauer zegt hierin nogmaals te willen verklaren, hetgeen hij in de
afgelopen tien jaar als bondskanselier al vaker gezegd heeft, dat Duitsland
er naar zal streven een grondslag te leggen van begrip, achting en
genegenheid tussen het huidige Duitsland en het Poolse volk, zodat op deze
basis een werkelijke vriendschap moge groeien.
Het sympathieke Poolse volk, al
dus Adenauer, heeft langer dan een
eeuw geleden onder de politieke en
gewapende twisten in Europa, zonder
er in enig opzicht schuld aan te heb
ben gehad. Drie keer werd Polen
verscheurd en verdeeld. Twintig
jaar geleden werd het het eerste
slachtoffer van de laatste oorlog,
toen het Duitsland van Hitier en de
Sowjet-Unie het land binnenvielen
en het wreed verwoestten. „Het
Kameraden rijst-tafelden te Peking
De president van de Chinese volksrepubliek M. Lioe Shao-Shi (rechts)
heeft in Peking de president van de volksrepubliek Vietnam, Ho Chi-Minh
(links) ontvangen. De foto toont de staatslieden na 't banket; Lioe Shao-Shi
heeft zijn jasje maar uitgetrokken.
Duitsland van vandaag is een ander
Duitsland dan dat onder Hitier", zo
ging Adenauer verder, „de triomfale
ontvangst die het Duitse volk enkele
dagen geleden de zegevierende leger
leider tegen Hitler-Duitsland bereid
de, bewijst levendiger dan woorden
dit kunnen, hoe diep de verandering
is die de houding van het Duitse
volk tegenover het nationaal-socia-
lisme, zijn leer en zijn daden heeft
ondergaan. Daarom zeg ik uit inner
lijke overtuiging, dat dit Duitsland,
het nieuwe Duitsland, eens een goede
buur van Polen zal worden".
Gebaar van vriendschap.
Algemeen wordt aangenomen, dat
de rede van Adenauer gezien moet
worden als een weloverwogen gebaar
van vriendschap jegens Polen. Dit
zou het resultaat zijn van een lang
durige en grondige studie van de
mogelijkheid om de betrekkingen
tussen West-Duitsland en zijn ooste
lijke buurlanden te verbeteren. Uit
deze studie werd de gedachte gebo
ren, die tijdens de Geneefse confe
rentie werd bekend gemaakt, om
Polen en Tsjecho-Slowakije niet-aan-
valsverdragen aan te bieden. Hoewel
hiervan niets is gekomen, werd het
zoeken naar een weg om de betrek
kingen te verbeteren voortgezet.
Er zijn twee grote hinderpalen
voor normale verhoudingen tussen
West-Duitsland en Polen: de zoge
naamde Hallstein-leer en de kwestie
van de Oder-Neisse-grens. De Hall
stein-leer, genoemd naar professor
Walter Hallstein, de huidige s voor
zitter van de EEG-commissie," die in
het Westduitse ministerie van buiten
landse zaken een hoge functie be
kleed heeft, behelst, dat West-Duits
land geen betrekkingen kan onder
houden met een land dat Oost-Duits
land erkent, zoals b.v. Polen en
Tsjecho-Slowakije. Bij de kwestie
van de Oder-Neisse-grens zijn voor
malige Duitse, thans bij Polen inge
lijfde gebieden, in het geding. Het
standpunt van het Westen is, dat zij
„onder Pools beheer" staan, hangen
de een overeenkomst voor een vre
desverdrag, maar in West-Europa en
ook in West-Duitsland bestaat er wei
nig twijfel over dat de grens per
manent is. De vrees om de stemmen
der ontheemden te verliezen heeft
voornamelijk belet, dat enige West-
Duitse politieke partij openlijk dit
feit erkent. Het uitblijven van deze
erkenning is een comunistische troef
geweest bij aanvallen op de politiek
van Bonn.
Diplomatieke betrekkingen?
Een woordvoeder van de socialis
tische oppositiepartij heeft in Bonn
gezegd, dat, logisch redenerend, men
tot de conclusie moet komen, dat na
Adenauers radiorede diplomatieke
betrekkingen met Polen zullen wor
den aangeknoopt. Het zou verkeerd
zijn als de bondskanselier onder
scheid zou maken tussen het Poolse
volk en de regering.
De woordvoerder zei nog, dat de
opmerkingen van Adenauer in het
algemeen de volledige steun van de
socialistische partij hebben.
Zonnig
weer
De Bilt, dinsdag 10 uur.
Het KNMI deelt mede: De belang
rijkste ontwikkeling in het door onze
weerkaarten bestreken gebied heeft
plaats gevonden nabij de zuidpunt
van Groenland. Daar was gisteroch
tend een kleine depressie aangeko
men, die naar het noordoosten koer
ste. Onder invloed van het ter plaatse
in de hogere luchtlagen afstromen
van zeer koude uit de poolstreken
afkomstige lucht, diepte deze depres
sie sindsdien ongeveer 20 mb uit. Ze
begint nu in het zeegebied tussen
Schotland en IJsland sterke barome
terdalingen te veroorzaken, waar
door tevens het boven de Britse
eilanden gelegen gebied van hoge
druk enigszins wordt aangetast. Dit
hogedrukgebied verplaatst zich lang
zaam naar het oosten en neemt iets
in omvang af. Morgenochtend wordt
het centrum ervan op het midden
van de Noordzee verwacht. Het
hogedrukgebied blijft het weer in
onze omgeving beheersen. Daarom
wordt het morgen opnieuw zonnig
en droog.
vroeg zich echter af, of men hiermee
geen „betreurenswaardig precedent
ging scheppen: men zou vragen kun
nen vermijden door voor de televisie
te verschijnen. De officiële Britse
woordvoerder, Evans, merkte even
wel op, dat de besprekingen van
Eisenhower en Macmilland persoon
lijk en informeel waren geweest en
dat zij veel van hun waarde zouden
verliezen als het besprokene gepubli
ceerd zou worden.
Het enige wat de 400 journalisten
maandag op de persconferentie van
Evans en Hagerty te weten kwamen,
was dat de besprekingen van de pre
sident en de premier „bijzonder nut
tig" waren geweest met het oog op
Eisenhowers koménde besprekingen
met Chroesjtsjef.
Hagerty verklaarde nog dat het on
waarschijnlijk is, dat Eisenhower na
zijn ontmoeting met Chroesjtsjef weer
voor overleg naar Europa zou komen.
Wel zullen natuurlijk eventuele voor
stellen van Chroesjtsjef direct aan de
Westeuropese landen worden gezon
den, doch dit zal via de normale di
plomatieke kanalen gebeuren.
Dit nummer bestaat uit 10 pagina's
(Meegedeeld door het K.NM.I.
Geldig van dinsdagavond tot
woensdagavond, opgemaakt te
11.15 uur)
HETZELFDE WEERTYPE
Droog en zonnig met zwakke
tot matige oosteijke wind. Wei
nig verandering in temperatuur.
2 Sept.: zon op 05.51; onder 19.28;
maan op 05.05; onder 18.57.
Hoogwaterstanden
2 Sept.: v.m. 2.53; nam. 3.16.
Het weer in Europa
HELSINKI
STOCKHOLM
OSLO
KOPENHAGEN
ABERDEEN
LONDEN
AMSTERDAM
BRUSSEL
LUXEMBURG
PARIJS
BORDEAUX
GRENOBLE
NICE
BERLIJN
FRANKFORT
MüNCHEN
ZURICH
GENèVE
LOCARNO
WENEN
INNSBRUCK
BELGRADO
ATHENE
ROME
AJACCIO
MADRID
MALLORCA
LISSABON
geh. bew.
halt bew.
licht bew.
zw. bew.
mist
onbew.
licht bew.
onbew.
licht bew.
onbew.
half bew.
zw. bew.
zw. bew.
onbew.
licht bew.
onbew.
onbew.
licht bew.
motregen
zw. bew.
zw. bew.
niet ontvangen
onbew.
onbew.
zw. bew.
half bew.
zw. bew.
geh. bew.
Korreltje