RANG
DE TEXAS-RANGE
de zonnige
T20 JAAR GELEDEN: HITLER ONTKETENT DE WERELDOORLOG
Om kwart voor vijf greep
Hitier naar de wereldmacht
i S
RANG
't Gouvernement heeft groot nieuws over
de expeditie „Sterrengebergte"
MET BRANDKAST
ER VANDOOR
MAANDAG 31 AUGUSTUS 1959
DE LEIDSE COURANT
PAGINA
Maandag:, 4 september.
ENGELAND EN FRANKRIJK BEGEVEN ZICH IN DE OORLOG
DUITSLAND ANTWOORDDE NIET OP DE ULTIMATUMS
CHAMBERLAIN
ZAG ZIJN VREDESWERK
IN PUIN STORTEN
Klokslag 11.15 (Britse zomertijd)
richtte de Britse minister Cham
berlain zich tot de Engelse natie
over alle Engelse zenders voor
het uitspreken van de volgende
boodschap:
„Ik spreek in het kabinetsvertrek
in Downingstreet 10. Hedenmor
gen heeft de Britse ambassade in
Berlijn de Duitse regering een
laatste nota overhandigd, verkla
rende, dat tenzij wij van haar vóór
elf uur vernamen dat zij bereid
is, haar troepen uit Polen terug
te trekken, de staat van oorlog
tussen ons zal bestaan. Ik moet
u thans mededelen, dat geen be
lofte van dien aard is ontvangen
en dat bij gevolg dit land in oor
log is met Duitsland" (etc.).
„Wij heben een zuiver geweten.
Wij hebben alles gedaan, wat
een land kon doen om de vrede
te vestigen. Wij bevinden ons
echter in een toestand waarin
men geen vertrouwen zou kun
nen stellen in een der woorden,
gegeven door de leider van
Duitsland en waarin geen enkel
volk zich in veiligheid kan voe
len".
Minister-pres. Daladier sprak
voor de radio tot de Franse be
volking. Hij zei o.a.:
„Frankrijk en Engeland hebben
hun pogingen om de vrede te
redden vermenigvuldigd. Nog he
denmorgen hebben zij een drin
gende stap te Berlijn gedaan om
bij de Duitse regering een be
roep op de rede te doen en haar
te vragen, de vijandelijkheden te
staken en vreedzame onderhan
delingen te openen.
Duitsland heeft geweigerd".
En verder:
„Ons kerende tegen de verschrik
kelijkste der tyrannieën en ons
gegeven woord nakomende, strij
den wij voor de verdediging van
land en haardstede en voor onze
vrijheden. Ik ben mij ervan be
wust, zonder ophouden en tot de
laatste minuut tegen de oorlog te
hebben gevochten. Ik richt met
bewogenheid een groet tot onze
jonge soldaten, die thans de hei
lige plicht gaan volbrengen, die
wij-zelf hebben vervuld".
„De zaak van Frankrijk smelt
samen met die van de gerechtig
heid. Het is de zaak van alle vre
delievende en vrije volken. Deze
zaak zal overwinnen".
President Rooseveldt van de
Verenigde Staten zeide in een
radioboodschap tot het Ameri
kaanse volk, dat hij niet iedere
Amerikaan zou kunnen vragen,
in gedachten neutraal te blijven
„want zelfs als men neutraal is,
kan men niet vragen zijn geest
of geweten te sluiten".
„Zolang het ln mijn macht
blijft, zal ik voorkomen, dat de
vrede in de Verenigde Staten
verstoord wordt".
Krakau
Reeds is Krakau in Duitse handen,
een gevolg van de snelheid van de
Duitse troepen. Hier ziet men een
lichte afdeling in opmars".
„Hoe hartstochtelijk wij echter
verschoond wensen te blijven,
zijn wij echter toch gedwongen,
ons ervan bewust te blijven, dat
elk woord dat door de ether
komt, elk schip dat op zee vaart
en elke slag, die gestreden
wordt, invloed heeft op de toe
komst van Amerika.
Door kou bevangen
zwaluwen van Helsinki
naar Hamburg per vliegtuig
Honderdvijftig door de kou be
vangen zwaluwen zijn door Fin
se dierenliefhebbers op het
vliegtuig naar Hamburg gezet,
waar de vogels in de warme
middagzon spoedig bijkwamen.
De temperatuur was in Hel
sinki in enkele uren gedaald van
26 tot 6 graden en duizenden
zwaluwen zijn daardoor om het
leven gekomen. (Reuter).
Na 4 eeuwen uit
de zee gehaald
Vorige week hebben lood vissers
twee eeuwenoude kanonnen uit de
Noordzee opgehaald. De stukken die
elk 300 kg. wogen, droegen het op
schrift Anno 1540. Een van de ka
nonnen was nog geladen.
Het blijkt dat deze kanonnen af
komstig zijn uit het wrak van een
'schip, dat nog uit de Tachtigjarige
oorlog stamt. Een aantal ijzeren ko
gels en enige stenen kruiken zijn
ook van de zeebodem opgehaald.
Een van de loodvissers, Jan Mos,
heeft vorig jaar bekendheid gekre
gen door de grote partijen lood, die
hij met zijn broer, die duiker is, uit
de Noordzee heeft gevist. Sinds die
tijd zijn zij doorgegaan met het af
zoeken van de zeebodem met het ver
melde resultaat.
Een grote reflector die de Duit
sers in de oorlog aan de Franse kust
hebben gebruikt voor het opsporen
van geallieerde vliegtuigen, heeft
zaterdag te Ponchel (Dep. Pas de
Calais) een ongeluk veroorzaakt. De
reflector is na de oorlog door een
handelaar opgekocht en in zijn tuin
geplaatst. Zaterdagmiddag stond de
70-jarige moeder van de handelaar,
die in de tuin werkte, even voor de
reflector stil. Kennelijk juist in het
brandpunt, want binnen enkele se
conden vlogen haar kleren in brand.
De vrouw werd zwaar gewond.
GRAFISCH O/ERZICHT VAN HET VERLOOP m DE2e WERELDOORLOG T0V DUITSLAND
,,De zinloze eerzucht
van een man"
„Wij zullen marcheren, ook als al
les in scherven breekt", zo zongen <n
Duitsland Nazi's reeds tijdens hun
strijd om de macht. Zij kregen hun
scherven maar de afdrukken van hun
laarzen hebben zich op heel Europa
gedrukt. Van het ogenblik af dat Hit-
Ier besloot om politicus te worden,
werd er gemarcheerd. Eerst in bruine
hemden en na september 1939 in het
„Feldgraü". Nog steeds zijn de scher
ven van hun mars duidelijk merkbaar
en de huidige politieke situatie van
Europa is er nog een gevolg van.
Wij willen hier een opmerkelijk,
grafisch beeld van Hitiers greep naar
de wereldmacht in beeld brengen.
Duidelijk ziet men dat de Nazi's
dicht bij de overwinning in Europa
zijn geweest. Toen zij echter eenmaal
over de „top" van hun successen heen
waren bleef de lijn van hun „geluk"
dalen, om in mei 1945 in het bran
dende Berlijn geheel onder te gaan.
(65)
Achter de ondertekening van de
capitulatie van Duitsland," op 7 mei
1945 in Reims, verrees daarop een
gehavend maar vrij Europa uit zijn
puinhopen. Dat een deel van dat
Europa kort daarop met de grootste
spoed een ander regime kreeg opge
legd, behoort tot de politieke ontwik
keling van na de oorlog die buiten
dit kader valt, maar die er niettemin
toch zeer nauw mee verbonden is.
In de grafiek laten wij nu duide
lijk zien welke, van de talrijke ge
beurtenissen uit die fel bewogen ja
ren vooral hebben bijgedragen tot het
succes en de ondergang van dg
Nazi's.
Het hoogtepunt van hun macht be
reikten zij in de tweede helft van
1941 tot de eerste helft van 1942.
Toen de Duitsers de befaamde slag
bij El Alamein tegen Montgomery
in Egypte verloren, verspeelden zij de
kans om in een reusachtige tangbe
weging contact te maken met hun le
gers in Rusland.
Was hun dit gelukt dan zouden de
rijkdommen van Afrika en het Mid
den-Oosten voor hen open komen te
liggen. Ertsen en olie zouden in grote
hoeveelheden in hun handen zijn ge-
vallen en de Duitse oorlogsproduktie
zou tot een fantastische hoogte zijn
gestegen.
Engeland zou van zijn levenslijn
naar Azië zijn beroofd en de Duitsers
hadden een zeer grote politieke druk
op de Aziatische landen uit kunnen
oefenen, met alle gevolgen van dien.
Het was voor Europa dan ook een
zeer kritieke periode, zelfs toen, Gode
zij dank, het getij in de loop van 1942
ging keren.
De Russen brachten de Duitse op
mars in de Kaukasus tot staan, het
tegenoffensief bij Stalingrad begon en
in Noord-Afrika landden de geallieer
den, terwijl de luchtaanvallen op
Duitsland in hevigheid en aantal
steeds zwaarder werden.
Naar ons gevoel veel te langzaam,
maar in werkelijkheid vrij snel, be
gon daarop de macht van de Nazi's
af te brokkelen. In juni 1944, vijftien
jaar geleden dus, kwam daar de zo
vurig verlangde invasie in Frankrijk
en na een laatste wanhoopsoffensief
van de Duitsers in België (Arden
nen), volgde de overgang van de Rijn
en stootten de geallieerden Duitsland
in, terwijl in het oosten de Russen
aankwamen razen die eerst bij de
Elbe stopten en daar bleven zij....!
Verdwenen pariyvond
toevallig een rivier
In mededelingen, die het gouver
nement van Ned. Nieuw Guinea aan
de pers heeft vestrekt, wordt over de
jongste verrichtingen van de expe
ditie in het Sterrengebergte het vol
gende bekend gemaakt:
De expeditie in het Sterrengebergte
heeft 27 augustus gepoogd, uit vlieg
tuigen voedsel te „droppen". Dit ge
schiedde ten behoeve van de leden
van de expeditie, wier taak het was,
een doorsteek uit voeren in het ge
bied van de Sobger-rivier.
(Deze rivier is een der bronrivie
ren van de grote Idenburg-rivier, en
ontspringt in het meest oostelijke!
deel van Ned. Nw. Guinea, nabij de
grens met Australisch Nieuw Guinea,
ten noorden van het Sterren-, Orion-
en Antaresgebergte-complex, waarna
hij in noordwestelijke richting loopt.
De bovenloop van de Sobger staat
niet vast en is op de kaarten met
stippellijnen aangegeven).
Het rapport van gouverneur Plat-
teel vervolgt:
Het gelukte de piloot van de
„Twin-Pioneer" niet, de „party" van
de expeditie te vinden en nadat
enige keren was gezocht moest zelfs
worden geconstateerd, dat de door-
steek-partij de Sobgerrivier in het
geheel niet had bereikt. Na drie uren
zoeken is het vliegtuig onverrichter
zake naar zijn basis teruggekeerd.
Besloten werd, de volgende dag, 28
augustus, opnieuw naar' de „door-
steek-party" te zoeken.
Het Cessna-vliegtuig van di CAMA
met als piloot de heer Johanson
heeft toen het geluk gehad, de te
voren afgesproken rookgordijnen op
te merken en heeft de „Twin" ge
waarschuwd, die op dat ogenblik
eveneens in de lucht was, nl. op weg
naar het bisiskamp te Ok Sibil met
een lading vliegtuigbenzine.
Zowel de Cessna als de Twin zijn
daarna te Sibil geland, alwaar het
weer snel aan het verslechteren
was. Daarna zijn ze gezamenlijk uit
gevlogen en heeft de Cessna de Twin
geleid naar de plaats waar de rook
pluimen waren gezien. De Twin heeft
toen het zoeken overgenomen en de
„doorsteek-party" in blakende wel
stand aangetroffen. Ze bevond zich
aan een geheel verkeerde rivier, nl.
de „A-rivier". Deze staat op de kaar
ten aangegeven als een stippellijn
met een vraagteken, hetgeen bete
kent, dat men omtrent de loop van
deze rivier in het duister tast. De
A-rivier loopt aanvankelyk evenwij
dig aan de Sobger-rivier, doch is van
deze gescheiden door een bergmas-
sief van 3.000 meter hoogte.
Het is niet bekend, op welke wijze
de „doorsteek-party" bij een andere
rivier is terecht gekomen. Het ver
moeden bestaat, dat de barre gesteld
heid van het terrein heeft geleid tot
het volgen van de een of andere zij
rivier, die in de „A-rivier" uit
mondt.
Nadat de vliegers de plaats van de
„party" nauwkeurig op de kaart
hadden aangegeven, is men terugge
vlogen naar Sentani, alwaar een voor
raad levenmiddelen werd ingeladen.
Enige uren later was men weer boven
een voor het afwerpen gereed ge
maakte plaats en werd het voedsel
„gedropt".
De „party" wil thans de A-rivier
vèrlaten en alsnog trachten, over hei
bergmassief heen, de Sobgerrivier
te bereiken op de plaats, die aan
vankelijk was afgesproken als plaats
voor het afwerpen der vooraden.
Men denkt daar op 12 september te
zullen aankomen, op welke datum
opnieuw voedsel zal worden afge
worpen.
Hieruit kan worden afgeleid, dat
op heden de „doorsteek-party" 16
dagen op het schema ten achter is
geraakt.
Volgens de vertegenwoordiger der
stichting Expeditie Sterrengebergte
dient grote lof te worden toegezwaaid
aan de chef-piloot van de Twin, de
heer Van Rijswijk, aan de tweede en
derde piloten, de heren Van Huiten
en Verschoten en aan de piloot van
de Cessna van de CAMA de heer
Johanson.
Aldus de mededelingen van gou
verneur Platteel.
TWEE BEJAARDE DAMES
VERONGELUKT
Een verkeersongeluk op de Rond
weg te Roosendaal heeft zondagavond
het leven gekost aan twee bejaarde
dames, terwijl vier mensen werden
gewond.
De 77-jarige mevrouw Suykerbuik
en de 66-jarige mevrouw Bruyns
staken de Rondweg over zonder acht
te slaan op een naderende motor. De
bestuurder van de motor, de heer
Van Waes uit Hontenisse, kon een
aanrijding niet meer voorkomen. De
beide dames werden tegen de weg
gesmakt en waren op slag dood.
De zoon van de motorrijder, die op
de duo zat, kreeg een zware hersen
schudding, terwijl de bestuurder zelf
licht werd gewond.
Doordat de motor nog een heel eind
doorschoof en daarbij op de linker
weghelft kwam, ontstond er nog een
een aanrijding.
Een uit de richting Bergen op Zoom
komende scooter botste op de onbe
stuurde motor Beide voertuigen vlo
gen in brand. De berijder van de
scooter, de heer Van de Avoirt uit
Oosterhout en zijn verloofde mejuf
frouw M. v. d. Berg uit Dordrecht,
die achterop zat, werden licht ge
wond.
In de nacht van zondag op maan
dag is uit het kantoor van de Gelder-
sche Tramwegen te Velp een brand
kast gestolen, waarin een bedrag van
enkele duizenden gulden geborgen
was, alsmede een hoeveelheid admi
nistratieve bescheiden.
De inbrekers de politie meent,
dat het er verscheidene geweest zijn,
omdat de brandkast nogal zwaar was
hebben een huzarenstukje uitge
haald omdat het kantoor dat wel
iswaar gesloten was ligt op een
terrein waar dag en nacht gewerkt
wordt door technici.
Hedenmorgen vond de politie in de
omgeving van dit terrein een autowiel
en de achterbank uit een auto Men
neemt nu aan, dat de inbrekers ge
bruik gemaakt hebben van een niet
te grote personenwagen, waaruit zij
het reservewiel en do bank moesten
verwijderen om plaats te krijgen
voor hun buit. De dieven kwamen
binnen door forcering van een
raampje. Zij hebben ook diverse la
den doorzocht, maar daarin niets
van hun gading gevonden.
