Nederlandse burgemeesters zagen West- en Oost-Berlijn
WARMONDS BURGEMEESTER VERKIEST
DE KAAG BOVEN DE WANNSEE
West-Berlijn telt 30
vluchtelingenkampen
ZATERDAG 4 JULI 1959
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 6
gERLIJN IS EEN STAD, welke thans meer dan ooit in het brandpunt van
de wereldbelangstelling staat. Misschien meer dan de West-Berlijners
zelf lief is, want belangstelling is uitstekend, maar de reden van deze
belan'gstelling is ietwat benauwend. Het is de hand, welke Chroesjtsjef
uitstrekt naar het Westelijk deel van de stad en de vraag of hem die greep
gelukken zal. Van de andere kant doen de West-Berlijners hun best om de
aandacht van de Westerse wereld zo veel mogelijk op hun stadsdeel te
richten, in de speculatie, dat het Chroesjtsjef des te moeilijker zal vallen
om West-Berlijn naar zich toe te halen naarmate er meer ogen op zijn
manupulatie gericht zijn.
Eén van de middelen om goodwill te kweken is het ontvangen van con
gressen, zoals bijv. het congres van de Internat. Vereniging van Gemeenten,
dat van 18 tot 23 juni onder voorzitterschap van prof. dr P. J. Oud in West-
Berlijn is gehouden. Aan dit congres hebben ook verscheidene Nederlandse
burgemeesters deelgenomen, o.a. burgemeester van Warmond, Voorschoten
en Woubrugge, van wie Warmonds burgervader, jhr mr L. M. E. von Fisen-
ne ons het één en ander van zijn ervaringen verteld heeft.
het West-Duitse vluchtelingenkamp
„Marienfelder" de volgende cijfers:
Sedert 1945 zijn er reeds 1.300.000
vluchtelingen uit de Sowjet-zöne aan
gekomen. Daarvan zijn 850.000 door
gegeven naar West-Duitsland, 200.000
zijn in West-Berlijn blijven hangen
en de rest is vermoedelijk weer te
ruggekeerd. In de top-jaren 1952
1953 kwamen er gemiddeld 40.000
per maand binnen; thans is de stroom
wat geluwd, maar bedraagt toch al
tijd nog 8.000 per maand. In de vluch
telingenkampen worden allen deug
delijk doorgelicht lichamelijk en
geestelijk en dan blijken er van
zelfsprekend ook minder geschikte
elementen onder te schuilen. Men
schat het aantal „Verbrecher" echter
op niet meer dan 1 pet. In West-Ber
lijn zijn 30 kampen, 12 voor doortrek
kers en 18 voor degenen, die geen
vergunning krijgen door te reizen.
Degenen, die in West-Berlijn blijven
hangen, hebben het niet gemakkelijk
ze worden veelal met de nek aange
keken. De motieven van de vluchte
lingen lopen sterk uiteen, maar bij het
z.g. „gewone" volk is de zucht naar
meer materiële welvaart wel primair,
terwijl bij de meer ontwikkelden de
zucht naar vrijheid de voornaamste
reden is.
Het is begrijpelijk, dat velen, die
met overdreven illusies naar het
Westen zijn overgekomen, teleurge
steld worden. Sommigen keren dan
terug, maar ze worden niet met open
armen ontvangen. Bij hun terugkeer
vinden zij hun hele hebben en hou
den opgeruimd, alles verbeurd ver
klaard en verkocht op de vendu.
Hij mag dan nog blij zijn als hij
in een laag bezoldigd baantje wordt
geduld.
OERLIJN is met de trein, per auto
*-*of per vliegtuig te bereiken, zon
der speciaal visum, maar de ligging
in de Sowjet-zöne en het feit, dat
hier een deur openstaat in het IJze
ren Gordijn geven aan een reis naar
de oude Duitse hoofdstad toch een
bijzonder cachet. Dat bijzondere valt
al op, als men bijv. gaat vliegen: een
rechtstreekse vlucht van Schiphol
naar Berlijn is niet mogelijk. Jhr. v.
Fisenne reisde met een Fins vlieg
tuig naar Hamburg en werd daar
door de Amerikaanse pendeldienst
cp Berlijn overgenomen. De bezet
tende mogendheden hebben nl. het
recht om een geregelde luchtdienst
op West-Berlijn te onderhouden.
Eenmaal op Tempelhof aangekomen
bemerkt men weinig van de omstan
digheid, dat men hier reeds diep in
de Sowjet-zöne zit. De West-Berlij-
ner gaat onverstoord zijn gang met
de wederopbouw van zijn stad en
met zijn taak om doortocht te ver
schaffen aan de duizenden vluchte
lingen uit het Oosten. Voor de Wes
terling, die Berlijn bezoekt, is de toe
gangspoort naar Oost-Berlijn de
grootste zij 't wat griezelige at
tractie, nieuwsgierig als hij is om eens
te neuzen in die wereld, welke zich
steeds meer van ons vervreemdt.
Natuurlijk heeft Warmonds burge
meester ook van de gelegenheid ge
bruik gemaakt om een kijkje te ne
men in de Oostelijke stadshelft, waar
bij hij in de gelukkige omstandigheid
verkeerde, zich te kunnen laten in
lichten door de Nederlandse Kamer
van Koophandel in Oost-Berlijn. Dat
er daar in Oost-Berlijn nog een Ne
derlandse K. v. K. is, mag misschien
verbazing wekken, maar IJzeren
Gordijn of geen IJzeren Gordijn
de handel gaat door, ook met de Sow
jet-zöne. De Democratische Volksre
publiek is altijd nog een belangrijke
exporteur van chemische producten
o.a. van kali, een zeer belangrijke
kunstmeststof voor de landbouw.
Voor een buitenlander met een geldig
paspoort is het geen kunst om in
Oost-Berlijn door te dringen, de deur
staat wijd open, zij het dan, dat er
een mannetje van de passencontrole
naast staat. Moeilijker is het om van
West-Berlijn uit iemand in Oost-
Berlijn op te bellen. Er is nl. niet één
De Congres-zaal, een der moderne
na-oorlogse bouwwerken in
West-Berlijn.
rechtstreekse kabelverbinding meer.
Wie telefoneren wil, moet dat doen
via Frankfort!
ff ET ASPECT VAN OOSTBERLLTN
**is overigens wel heel anders dan
dat van West-Berlijn. Onmiddellijk
valt het geringe autoverkeer op. Is
het in West-Berlijn al niet zo druk
met auto's als in Amsterdam of Den
Haag bijv. in Oost-Berlijn is de
leegte in de straten beslist opval
lend. Ook wat de vernieuwing van de
kapot geschoten gebouwen betreft is
het verschil met het Westelijk deel
van de stad opmerkelijk. De Russen
hebben wel voor een paar imposante
monumenten gezorgd, welke hun
eigen roem in de ogen van de Oost-
Berlijners moeten verhogen, maar het
puin ruimen hebben zij aan de be
woners zelf overgelaten, die dat kar
weitje met weinig enthousiasme
schijnen op te knappen. In de winkel
straten valt het oog direct op de
vele H.O.-winkels; dat zijn geen ha-
vermout-winkels maar staatswinkels,
evenzovele getuigen van het sys
teem, dat de Russen hebben inge
voerd. Op enkele uitzonderingen na
is alles staatsbedrijf. In de H.O.-win-
kels is van alles te krijgen, maar de
keus is bedroevend klein. Veel zal
de gemiddelde Oost-Berlijner ook
wel niet te kopen hebben; een ar
beider verdient in doorsnee niet meer
dan 500 mark per maand. Wanneer
een pond boter 5 mark kost, kan een
geroutineerde Hollandse huismoeder
wel vermoeden wat het levensonder
houd daar zoal kosten moet. Overi
gens is het inkomen niet bij ieder
een gelijkgeschakeld; het verschil
in „stand" (dat afgeschaft heet) en
het verschil in salariëring is hier
veel groter dan in het Westen.
WANNEER MEN DE KIER in het
IJzeren Gordijn zo wijd open ziet
staan, zou men denken, dat het wel
een enorm gedrang moet 2ijn om van
het Oosten naar het vrije Westen te
vluchten. Nu is het zó, dat het niet
zo moeilijk is om van Oost- naar
West-Berlijn te komen maar dat
het niet meevalt om vanuit Oost-
Duitsland naar Berlijn te geraken.
Voor iedere reis heeft de Oost-Duit
ser een reisvergunning nodig en bij
aanhouding moet tekst en uitleg ge
geven kunnen worden. Vergeet daar
bij het verklikkers-systeem niet,
waarhij ieder verplicht is zijn buur
man aan te brengen, wanneer deze
De Katholieke St. Ansgar-kerk
W.-Berlijn is een staaltje van
moderne kerkenbouw.
verdachte aanstalten maakt om
tussen uit te knijpen!
Toch glippen er zoals voldoende
bekend is nog velen door. Jhr.
Fisenne hoorde by een bezoek aan
Boekbespreking
„De man zonder vrees", door
J. D. Degreef. Uitg. Hel
denserie. Uitg. „Helmond",
Helmond.
Een boekje waarin voor jonge
mensen op bevattelijke doch goede
wijze het leven van Charles Lind
bergh, de man die als eerste in z'n
eentje de oceaan overvloog, wordt
beschreven. Vooral het verhaal van
de historische vlucht zelf zal menig
een en niet alleen de jeugdige le
zers boeien.
Voor de jongensbibliotheek van
harte aanbevolen.
„Tanguy. Een kind in de
nacht", door Michel del Cas
tillo. Uitg. Het Spectrum,
Utrecht/Antwerpen (Prisma-
serie).
In dit boekje, uitgebracht in de be
kende vestzakserie, wordt in sterk
auto-biografische vorm de geschiede
nis van een jongetje verhaald, dat
reeds vroeg de angst der vervolging
en het leven in concentratiekamp en
opvoedingsgesticht aan den lijve
heeft ondervonden. Zoon van een
Spaanse revolutionaire moeder en
een Franse, rechtse vader, ziet hij de
vervreemding van zijn ouders voor
elkaar en wordt uiteindelijk door bei
den verlaten. Het boek is een aan
klacht tegen het vele leed, dat oor
log en burgeroorlog over de wereld,
vooral voor de kinderen brengt. Het
is fel en realistisch beschreven, doch
de geestelijke instelling van de schrij
ver blijft vaag. Voor rijpe lezers.
Een smal straatje in Hoorn, waar
twee mensen elkaar nauwelijks
kunnen passeren.
Foto Robert de Gast
W*
wel gezeild, maar lang niet zoveel
als hier op de plassen. Wat men er
wel veel ziet zijn kleine roeiboten,
meest wherries, Roeiwedstrijden wor
den er dan ook vaak gehouden. Het
verbaasde de burgemeester, dat er
geen snelboten op het wijde water te
bespeuren waren en dus ook geen wa
terskiërs; vermoedelijk is dat verbo
den. Het meer is omzoomd door tal
loze strandbaden, er is nagenoeg geen
stukje meer vrij om ergens te me
ren; vandaar dat verscheidene boten
him anker midden in het meer had
den uitgeworpen. Dat alles maakt het
leven en het vertier op het water er
niet gezelliger op. Op de Kaag heeft
men veel meer vrijheid om ergens
aan te leggen, het uitzicht is er meer
afwisselend, er is meer natuur
schoon. Neen, de burgemeester van
Warmond behoeft niet met heimwee
in het hart terug te deken aan de
Wannsee, de Kaag is toch beter!
|hr. v. Fisenne zou geen burge-
meester van een watersportge
meente zijn als zijn belangstelling
niet was uitgegaan naar de water
sportmogelijkheden van West-Ber
lijn. Binnen het ressort van de Wes
telijke stadshelft ligt de befaamde
Wannsee, een meer dat tweemaal zo
groot is als de Kagerplassen „Toch
zou ik het niet willen ruilen voor de
Kaag", zei de burgemeester en hij
legde ons uit waarom niet. Terwijl
rond de Kaag de uitgestrekte polders
liggen en magnifieke uitzichten vrij
laten over het wijde land, is de
Wannsee omringd door beboste heu
vels. Dat belemmert niet alleen het
uitzicht, maar ook de wind, zodat
de zeilgelegenheid er niet zo gun
stig is-als in Warmond. Er wordt
DE STERRENHEMEL IN JULI
Het monument, dat de Amerikanen in
W.-Berlijn oprichtten ter herdenking
van de „luchtbrug".
