De Ok Sibil alleen voor tien uur
's morgens bereikbaar
DONDERDAG 16 APRIL 1959
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 7
Nieuw Guinea, land van verrassingen
De laatste etappe deed een
dag van het schema sneuvelen
4 April 1959, een stralende lentedag. De dag, waarop dromen werkelijk
heid zouden worden en de grote reis naar het Sterrengebergte, met een
voorbereiding van ruim drie jaar, een aanvang zou nemen.
Om half zes moesten we, dr W. Vervoort, dr A. de Wilde, dr Van Zanten,
de heer C. van Heyningen en ik, ons op Schiphol melden. Wij waren de
laatste deelnemers, die zich nog bij de expeditie, welke op 10 april in de
Ok-Sibil-vallei zou starten, zouden voegen. De beide leiders, dr Brongers-
ma en overste Venema, waren al een maand eerder uit Nederland vertrok
ken; er moesten nog diverse regelingen getroffen worden. Vraagt U zich
niet af wat een enorme voorbereiding een dergelijke expeditie vereist. Een
half jaar naar een van de meest onherbergzame delen van de wereld: het
grotendeels onbekende Sterrengebergte, gelegen op de grens van Neder
lands- en Australisch Nieuw-Guinea.
272 Dag in de wolken
Precies om tien voor zeven
's avonds reed de super-constella-
tion Phoenix" de startbaan op. En
onwillekeurig gingen mijn gedach
ten toen terug naar een koude ok
toberdag in 1957, toen dr. Brongers-
ma mij \roeg, of ik er eventueel iets
voor zou voelen om deel te nemen
ana een te houden expeditie naar
Nederlands Nieuw-Guinea, die zou
aanvangen op 1 januari 1958. Mijn
gedachten gingen terug naar de vele
tegenslagen die de expeditie sedert
dien ondervonden had.
Tegenslagen, vooral financiële, die
het bestuur der Stichting Expeditie
Nederlands Nieuw-Guinea noopten
om de begindatum uit te stellen van
1 januari 1958 tot 1 april van dat
jaar en van 1 april 1958 tot een da
tum die zou vallen na augustus
1958 en toen, vrij plotseling nog, de
definitieve datum: 9 april 1959! De
reden hiervan is inmiddels achter
haald, maar hierover later. Maar nu
was het dan toch zo ver. Een oor
verdovend geloei van motoren (en
een blik op mijn horloge: vijf voor
zeven) en we waren-los. Even nog
een flits van het platform met
zwaaiende, bijna al niet meer te on
derscheiden wegbrengers en we za
ten in de wolken.
IN DE WOLKEN
Twee en een halve dag zou de
„Fhoenix" ons tehuis zijn. Op een
hoogte van 5000 m. vlogen we over
de Alpen, waarvan we jammer ge
noeg niets hebben kunnen zien. Za
terdagavond, 11 uur, landden we op
het vliegveld van Rome. Rome bij
avond, vanuit de lucht gezien, is
een onvergetelijk gezicht; duizende
nee, tienduizende lichtjes lagen
verspreid over de zeven heuvelen.
In Rome hadden we een stop van
één uur, welk uur we benutten om
een kop onvolprezen capucino te ge
bruiken. Om even 12 uur weer de
lucht in. Via Athene en het eiland
Rhodos naar Beirut, waar we zon-
Nieuw Guinea, land van verrassin
gen.
De postzegel, die bij gelegenheid
van de start van de expeditie naar
het Sterrengebergte werd uitgege
ven. Een papoea met stenen bijl,
kijkt vol bewondering naar een heli
copter.
dagmorgen zeven uur aankwamen.
In Beirut was er een stop van een
goed half uur. Hier maakten we voor
het eerst kennis met het Oosten. Ge
sluierde vrouwen en mannen met
tulbanden. Graag had ik hiervan
een foto willen maken, maar in het
vliegtuig waren we gewaarschuwd,
dit niet te doen, daar dit onherroe
pelijk moeilijkheden zou opleveren.
En deze knapen aanziend, leek het
me toch maar beter het fototoestel
hier weg te houden.
Van Beirut vlogen we naar Kara
chi en van Karachi naar Calcutta
en vandaar, het was inmiddels al
maandag geworden, naar Bangkok.
In Bangkok hebben dr. van Zanten,
onze botanicus, en ik, gebruik ge
maakt van de zeer summiere bewa
king van het vliegveld, om dit te
verlaten voor een korte wandeling.
Toen weer door naar Manilla, waar
we maandagmiddag om vier uur
landden. Hier moest iets vervangen
worden aan onze vogel „Phoenix".
Manilla zelf is een prachtige stad
met een fantastisch strand. Alleen is
hier, jammer genoeg, zeer duidelijk
sprake van een Amerikaanse in
vloed, wat tot gevolg heeft dat de
oorspronkelijke cultuur van de Phi-
lippino's zeer snel aan het verdwij
nen is. Overal zijn de reclames van
Coca-Cola en diverse sigaretten
merken opgesteld, vaak op de mooi
ste plekjes. Het was ruim half acht,
voordat we richting Biak vlogen.
We waren er dinsdags om 1 uur
in de morgen .Eindelijk hadden we
dan toch Nieuw-Guinea bereikt en
we hadden allen het gevoel, dat we
nu, gebeure wat er gebeurt, er toch
waren.
De „Phoenix", die ons zo trouw
over landen, zeeën en door wolken
gebracht had naar Nieuw-Guinea,
vloog hier, na een korte stop, door
naar Sydney, zijn voorlopig einddoel.
In het K.L.M.-hotel in Biak werden
we in de gelegenheid gesteld om ons
wat te verfrissen en om te ontbijten.
Om half zeven zouden we met een
marinevliegtuig, type Mariner, door
vliegen naar Hollandia en vandaar
direct door naar de Ok-Sibil-vallei.
Maar zo ver was het nog lang niet!
Half zeven werd tien uur en het
was bijna half één toen we weggin
gen. De tocht van Biak naar Hollan
dia is prachtig en voert geheel langs
de kust van Noord-Nieuw Guinea.
Schitterende stranden en zeer hoge
bergen wisselen elkaar af. Om kwart
over twee landden we op het vlieg
veld van Hollandia, waar we welkom
werden geheten door mejuffrouw
Tamson, de secretaresse van de G.G.
Ook was de televisie aanwezig en
een verslaggever van de „Nieuw
Guinea Bode". Aan belangstelling
dus geen gebrek!
„JAS EN DAS"
Juffrouw Tamson had wel een te
leurstellende mededeling voor ons:
we zouden pas op z'n vroegst vrijdag
morgen kunnen doorvliegen naar het
expeditiegebied. Dat vliegen van
Hollandia naar de Ok-Sibil is een in-
Leidse Courant
méé op expeditie
Zoals wij al hebben aangekon
digd verzorgt één van de deel
nemers aan de Nederlandse
expeditie naar het onbekende
Sterrengebergte in Nieuw Gui
nea, John Staats uit Leiden, voor
ons een reisverslag. Vandaag de
eerste aflevering, die we van
morgen per luchtpost aankregen.
drukt voelen, zoals van zekere zijde
gesuggereerd wordt.
Om zes uur kwam de bus ons op
halen om ons naar het vliegveld te
brengen. Het was wel opvallend stil
op de weg en bij de bushaltes ston
den wel wat papoea's voor him doen
wat opgewonden te praten, maar ver
der leek alles normaal. Even later
bleek er wat er aan de hand was:
vlak bij he vliegveld, bij de kampong
Makmer, was de weg over een stuk
van dertig a veertig meter volkomen
versperd. Er was door de enorme re
gen van de afgelopen nacht een aard
verschuiving geweest en bomen, aar
de en stenen lagen op de weg; er was
geen sprake van dat de auto hier door
zou komen. Dus maar weer terug naar
het hotel. Hier direct het vliegveld
opgebeld, waar de chef-vlieger ons
vertelde, dat, al zouden we kans zien
het vliegveld te bereiken, er die dag
niet gevlogen zou worden, vanwege
de slechte weersomstandigheden.
Morgen, zaterdag, zou er weer een
poging ondernomen worden.
Zo zijn we nu dus weer terug m
het hotel „Jas en Das", met voorlopig
één dag vertraging op het officiële
tijdschema.
We hopen allemaal vurig, dat het
morgen zal lukken de Ok-Sibil-vallei
4.y;
Speciale aanbieding
Waarborg-
herenondergoed
(geldig tot en met 25 april)
Per stel 3.90
Per 2 stel 6.90
Prachtige katoenen
singlets en slips („Startex")
van prima kwaliteit
en pasvorm.
Degeliik afgewerkt.
Profiteer van deze
extra voordelige aanbieding.
(Advertentie)
Kabinetsformatie
De kabinetsformateur, prof. De
Quay, heeft een onderhoud gehad
met mr. Ph. van Campen, lid van
de Eerste Kamer voor de KVP en
met de heer S. J. van den Bergh,
lid van de raad van bestuur van uni-
lever en vice-voorzitter van de n.v.
unilever. Hij is ook commissaris van
de Kon. Luchtvaart Mij en woont in
Wassenaar.
Naar verluidt is mr. Van Campen
aangezocht voor het ministerschap
van Economische Zaken.
De liberale heer Sidney James
Van den Bergh, die generaal-ma-
joor en kwartiermeester-generaal
van de Kon. Landmacht is geweest,
schijnt gevraagd te zijn voor de post
van defensie. Hij heeft zijn ant
woord even in beraad gehouden.
Aan landbouw wordt nu genoemd
ir. Staf, aangezien de aangezochte
kandidaat ir. A. P. Minderhoud voor
een ministersfunctie heeft bedankt.
De informateur heeft ook een on
derhoud gehad met staatssecretaris
drs Schim vlzer.
Kaih. studenten willen
politieke organisatie
Door enige katholieke studenten
wordt de totstandkoming van een Ka
tholieke Politieke Studenten Organi
satie voorbereid. Het ligt in de be
doeling deze organisatie een groepe
ring te doen zijn, die openstaat voor
iedere katholieke student, ongeacht
zijn politieke richting. Er zal geen
enkele binding bestaan aan welke or
ganisatie, vereniging of instelling dan
ook.
Omstreeks half mei zal een bijeen-
komst plaats vinden, waai-bij verte-
genwoordigers worden uitgenodigd j
uit alle universiteitssteden. Getracht
zal worden in september met de
werkzaamheden te starten.
Voor ogen staat, te komen tot auto
nome afde'ingen in alle universiteits
steden, t' ijl men nog de vraag be
studeert er een klein overkoepe
lend lanueiijk bestuur moet komen
of dat men kan volstaan met een cen
traal correspondentie-adres en jaar
lijkse bijeenkomsten van vertegen
woordigers der plaatselijke afdelin
gen ter bespreking van centrale pro
blemen.
Men stelt zich voor op deze wijze
te bereiken, dat vanuit studentenver-
band intensiever datgene wat zich in
het openbare leven voordoet op basis
van de katholieke levensbeschou
wing bestudeerd en bediscussieerd
wordt.
Er zal contact worden opgenomen
met de bestaande studentenorgani
saties, met bestaande politieke prac
tica-groepen en met bepaalde hoog
leraren.
KNAAPJE
DODELIJK AANGEREDEN
Gistermiddag omstreeks viif uur
werd het 7-jarig jongetje Pelle Al-
dendorff in de Hugo de Vrieslaan te
Amsterdam ernstig gewond op de
rijweg aangetroffen.
Het kind in in het Wilhelmina
Gasthuis overleden.
Het 3H-jarig dochtertje van de
familie Baas is bij het spelen in een
sloot bij de ouderlijke woning ge
raakt en verdronken. Het ongeluk
gebeurde gistermiddag in het dorpje
Lutjebroek.
In Delft is wederom een kind
het slachtoffer geworden van het
verkeer. De bijna zesjarige Robert
Bergman, dat met andere kinderen
aan het spelen was op Rijksweg 13,
in de buurt van zijn woning, werd
bij het oversteken aangereden door
een personenauto. Het kind werd op
slag gedood.
Eemskanaal: Na 80 jaar een arm erbij
Woensdagmiddag heeft de demissionaire minister van Verkeer en Water
staat, Z. E. mr. J. van Aartsen, de officiële opening verricht van de nieuwe
sluizen en de nieuwe kanaalarm te Delfzijl, waarvan zij deel uitmaken.
Sluizen en kanaalarm behoren tot de verbetering van het 80 jaar oude
I Eemskanaal, het scheepvaart- en afwateringskanaal van Groningen naar
de Eems te Delfzijl. Foto: na het schip, dat alle officiële genodigden aan
boord had, was het Nederlandse kustvaartuig „Rembrandt" het eerste schip,
dat na de opening de nieuwe sluis invoer.
GEBERGTE
Het land, waar de Nederlandse expeditie leeft: Het basis-bivak aan de
Ok Sibil ligt precies zuidelijk van Hollandia en wel op een afstand van
hemelsbreed 250 km. De afstanden van het basis-bivak tot Tanah Merah
en Merauke zijn respectievelijk 130 km. en 410 km. Hieruit blijkt, dat het
Sterrengebergte veel dichter bij Hollandia ligt, dan bij Merauke.
Het vliegveld in de Sibilvallei ligt op een hoogte van ongeveer 1300 m.
boven zee. De toppen van het omringende bergland zijn in het algemeen
3000 tot 4000 m. hoog. Alleen de Julianatop, meer dan 5000 m. boven zee
in het Juliana Gebergte, is met eeuwige sneeuw bedekt. Het hoogtepunt is
zeer sterk versneden door zeer steile V-vormige rivierdalen, waarin de
bovenlopen de Blauwe, Rode en Oost Digoel, de Ok Iwoer en de Kau
van de Digoel stromen. Het woord „ok" in de inheemse taal betekent water
of rivier. Enkele rivieren zoals de Ok Tajc, liggen ten noorden van de cen
trale waterscheiding en voeren hun water uiteindelijk op de Mamberamo
af. De rivieren zijn woeste bergstromen en zijn door hun vele stroomver
snellingen en watervallen onbevaarbaar. De Ok Sibil 'ligt in het laagste
gedeelte van een min of meer schotelvormige hoogvlakte, die wordt om
sloten door het Digoel en het Orion Gebergte. Aan het eind van de Sibil
vallei verdwijnt de Ok Sibil en stroomt onderaards naar de Digoel verder.
Een aantal hoge toppen zijn Betelgeuze, de Leeuw, Kraanvogel, Andro
meda en de Antares. Deze namen in het Sterrengebergte komen overeen
met de bekende sterren en sterrenbeelden. Verder kan er nog weinig over
het gebied worden vermeld, daar het gebied nog onbekend is. De 141ste
lengtegraad vormt de grens tussen Nederlands Nieuw-Guinea en het Ter
ritorium van Papua and New Guinea.
„Papoea's zijn vriendelijke mensen".
Het portret van een papoea uit de omgeving van
Hollandia.
gewikkelde geschiedenis. Dit moet
met goed weer 's morgens vóór tien
uur gebeuren, daar anders de enige
kloof waardoor het vliegveldje te be
reiken is, dichttrekt met wolken,
van Hollandia-vliegveld werden we
naar Hollandia-Binnen gbracht naar
het Gouvernementshotel („Jas en
Das"). Deze naam wordt spottender
wijs aan het hotel gegeven, omdat
men hier tot voor kort niet in de eet
zaal kon verschijnen zonder jasje en
das.
Hollandia-vliegveld is vijftien km
van Hollandia-Binnen en Hollandia-
Binnen is zestien km van Hollandia-
Haven. Hollandia is dan ook de lang
ste stad ter wereld, gelegen aan de
mooiste natuurlijke haven, die je je
maar denken kunt: de Humbo ld-
baai. 'Donderdagmorgen maakten we
met een patrouilleboot een tocht in
deze prachtige baai. Tijdens deze
tocht hebben we enige kampongs be
zocht, die hier en daar verspreid in
de baai liggen; ze zjjn namelijk op
Trolen in het water gebouwd. We
hebben hier ook nog kennis gemaakt
met de bekende acteur Rob Geraerds,
die hier in Nieuw Guinea een serie
voorstellingen geeft.
Vrijdagmorgen zeven uur zouden
we dus vertrekken, maar het lot had
anders beschikt. Donderdagavond be
gon het te regenen, niet zo'n klein
beetje, maar met bakken tegelijk viel
het water uit de lucht. Veel kans om
weg te gaan gaven we onszelf niet,
maar in ieder geval moesten we ons
toch maar de volgende morgen om
vijf uur laten wekken. Prompt om
vijf uur werden we door de papoea-
bediende van het hotel wakker ge
maakt. De papoea's, waar we tot nu
toe mee te maken hebben gehad zijn
buitengewoon vriendelijk, zonder
slaafs te zijn echter. Het zijn echt
prettige, behulpzame mensen en op
geen enkele wijze krijgt men de in
druk, dat de mensen zich zo onder-
te bereiken, waar we kunnen begin
nen met de grootste expeditie, ooit on
der Nederlandse leiding en met Ne
derlandse deelnemers ondernomen
En hiervan hoop ik u de volgende
keer, dan vanuit de Ok-Sibil-vallei,
te vertellen.
Hollandia, 10 april 1959.
JOHN J. STAATS.
Reis naar Sterrengebergte
in bioscoop te volgen
Van bevoegde zijde wordt verno
men, dat er enige bezorgdheid is aan
de dag gelegd, dat van de Nederland
se expeditie naar het Sterrengebergte
in Nederlands Nieuw-Guinea niet of
onvoldoende filmopnamen zullen
worden gemaakt. Afgezien van de ac
tualiteit van het onderwerp, zal het
ook voor de toekomst wenselijk zyn,
dat deze belangrijke expeditie onder
leiding van dr. L. D. Brongersma vi
sueel wordt vastgelegd.
In verband hiermede vestigde men
er de aandacht op, dat in Nieuw-
Guinea sinds jaren een gouverne-
ments-filmdienst werkzaam is, die
regelmatig films over dat land op
neemt. De opnamen worden in Ne
derland afgewerkt en de films rou
leren in de bioscopen. Het televisie
journaal bevat geregeld reportages
van deze filmdienst. De film-équipe
in Nieuw-Guinea, zal, al naar de mo
gelijkheden, ook reportages en docu
mentaires vervaardigen van de expe
ditie naar het Sterrengebergte. Het
materiaal zal in de bioscooptheaters
en via de televisie worden vertoond.
Het ligt in het voornemen, uit het
materiaal ook een documentaire met
langere vertoningsduur samen te stel
len.
