Vee-smokkel
ZATERDAG 28 MAART 1959
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 3
Olijke boert/es
en boerinnetjes
op dorpsmarkl
is een
OP DE GRENS VAN EIRE EN ULSTER
PolHie-conirole is noodzakelijk
(Bijzondere medewerking)
Ierland ligt niet zo ver van Nederland.
Toch vernemen wy weinig over dat
„Groene Eiland". Een enkele maal lezen
wij iets over bomaanslagen of andere
„hevige dingen", doch daar blijft het bij.
Daarom waardeerden wij het zeer, in de
gelegenheid te worden gesteld om het
Groene Eiland te bezoeken en het leven
van alle dag daar te leren kennen.
EEN DEEL VAN IERLAND is onafhankelijk,
te weten de republiek Eire. De rest van het
Groene Eiland, Noord-Ierland of Ulster gehe
ten, maakt deel uit van de landen der Britse
Kroon. De meerderheid der Zuid-Ieren wil,
dat Ulster bij Eire komt. De meerderheid der
Noord-Ieren wil geen aansluiting bij Eire. Dit
leidt natuurlijk tot tegenstellingen, die soms
„ontploffen" en dan korte tijd Ulster in rep
en roer brengen.
Wij gingen niet naar het Groene Eiland om
de politieke problemen en controversen te be
studeren. Wij gingen er heen om het land en
de mensen gade te slaan. Wij zagen er veel en
wij spraken er met veel mensen. Een onzer
aardigste herinneringen is die aan de dorps-
markt in het Noord-Ierse plaatsje Garrison.
Misschien vonden wij die markt zo aardig, om
dat hij ons deed denken aan de markten in
Nederland vóór de Eerste Wereldoorlog. Doch
ter zake!
HALT, POLITIE!
DE IERSE REPUBLIEK waren wij doorge
sneld. De grens tussen Eire en Ulster pas
seerden wij zonder moeilijkheden. Doch kort
na de grens doken plotseling van achter een
heg twee Noord-Ierse politiemannen op. Cor
rect klonk hun vraag: „Uw papieren, astu-
blieft?" Wij toonden ze. Passen, rijbewijs, „Hol
landers? In orde dan. U kunt verder rijden.
Dank U!"
Waarom die controle? vroegen wij aan een
der politiemannen. Onze papieren zijn nog
geen twintig minuten geleden aan de grens
nagezien
„Het spijt mij" antwoordde een der politie
mannen „maar U rijdt in een auto met een
Iers nummerbord. Wij konden dus niet op het
eerste gezicht zien, dat" U buitenlanders bent.
En bovendien, morgen is er markt in Garrison,
weet U. Dan komen er vrij veel mensen uit
Eire naar Noord-Ierland. En het komt wel voor,
dat ze terugkeren met een of meer stuks vee,
begrijpt U?"
Met vee?
„Ja mijnheer, met koeien. De handel in
koeien is tamelijk lonend hier in de streek en
als de smokkelaars er in slagen om het vee
clandestien over de grens te brengen, verdie
nen ze een slordige duit
Dank U, zeiden we. En we dachten: Dus net
zoiets als de veehandel langs zwarte paden aan
de Nederlands-Belgische grens.
De politiemannen salueerden. Wij reden ver
der. Na een paar minuten zagen we al, dat
het „menens" was met die veesmokkel. Want
in een weiland waren enige politie-agenten
druk doende om het grazende vee nauwkeurig
te onderzoeken op brandmerken en andere ken
merken van eigendom en herkomst. Een kilo
meter of twee verder zagen wij twee geüni
formeerde politiedienaren met een kijker turen
over het land in de richting van de grens.
Hun taak? Zich van geen kwaad bewuste
koeien en op winst beluste smokkelaars te be
trappen langs de zwarte paden, die naar Eire
leiden.
's ANDEREN DAAGS
TOEN WIJ de volgende ochtend ons hotel
in de op een kilometer of drie van de
grens verwijderde plaats Garrison verlieten, be
grepen we nog beter, waarom de politie zoveel
aandacht aan het vee schenkt. In de hoofdstra
ten wemelde het van boerinnetjes, boertjes en
vee. Gezellig hadden de koeien zich op straat
neergevleid. Zij namen geen notitie van het
drukke gedoe en stoorden zich evenmin aan het
loven en bieden der mensen. Alleen, als zij
weer een keuring moesten ondergaan, waren
zij ongedurig en een beetje weerbarstig.
Dorpsmarkt in Garrison. We hadden het ge
troffen. Eenmaal in de maand (vernamen wij)
wordt die markt gehouden. Voor Garrison, als
voor andere plaatsjes op het platteland, is de
marktdag de dag der dagen. Dan ontmoeten
de mensen uit de wijde omtrek elkaar, dan
kopen en verkopen zij, dan brengen de boeren
hun vrouwen mee om haar te laten winkelen
en markten.
Garrison heeft geen eigenlijk marktplein.
Overal in het dorp, zij het voornamelijk in de
hoofdstraat, doen de mensen zaken. De meeste
boeren uit de streek zijn kleine boeren. Op
marktdag gaan zij reeds vóór zonsopgang op
weg naar Garrison. Zij zoeken, daar aange
komen, een plekje in de hoofdstraat voor hun
twee a drie stuks vee en wachten dan bedaard
tot er een koper komt.
Stellig zijn die Noord-Ierse boeren olijk. Zo
dra een koper en een verkoper beginnen te
loven en te bieden, verdringen de omstan
ders zich om hen heen. Zij geven gratis advies.
Zij spreken luide hun oordeel uit over het
vee. Kortom, iedereen leeft mee en geniet van
de ruzietjes en de verontwaardiging, die de
koop begeleiden. Is deze echter, soms na uren
onderhandelen, gesloten, dan gaan de koper en
de verkoper naar de naastbij zijnde herberg om
de koop met een ferme slok whisky te bezege-
lep. De vertering is vaak hoger dan het bedrag,
waarover koper en verkoper het laatste halve
uur gevochten hebben. Maar ja, je moet uit
zo'n verkoop halen wat je maar kimt, want
anders heb je d'r niets aan! zei ons zo'n markt-
ganger.
Koeien, paarden, varkens en ezels verwis
selden die dag onder het genot van gezellig ge
harrewar en een pittige dronk van eigenaar.
De Ieren hebben een heel aparte zin voor hu
mor! Een vaardige koper is vrijwel altijd zeker
van een applausje nadat de koop is gesloten.
Er tintelde ook humor in de ogen der markt-
gangers, toen een tweetal politiemannen een
kijkje kwamen nemen. Immers, de boeren wis
ten evengoed als de dienaren der wet, dat de
Noord-Ierse autoriteiten de veefokkers subsidie
geven, waardoor het dubbel lonend is om vee
Boven: Vee dat in Noord-
Ierland een dag voor markt
dag aankomt, wordt door de
politie met enige argwaan be
keken. Deze agenten contro
leren de brandmerken op een
terrein vlak bij de grens.
Onder: Een straatje in Car-
rison op marktdag. Ofschoon
er een groot aantal auto's
zijn in het hedendaagse Ul
ster, zweren nog vele boeren
bij hun paarden.
Marktdag is ook winkeldag voor de boeren
en boerinnen. Dit is de plaats waar men emmers,
oliekachels, tinnen badkuipen enz. kan kopen.
Zoals over alle ander koopwaar moet hierover
gemarchandeerd worden. Zodra de prijs ge
noemd is, moet de adspirant koper een gezicht
trekken waarvan men opperste verbazing en
afkeer kan afscheppen (midden op de foto).
Daarna zal hij wegwandelen om later terug te
keren met een tegenbod.
over de grens naar Eire te brengen. Daarom
is de politie zo bijzonder geïnteresseerd in alle
vee, dat tegen het naderen van de marktdagen
in de buurt van Garrison opdoemt. De bestem
ming van dat vee kon immers ook wel
Eire zijn!
EN DE BOERINNEN?
p^AT WINKELEN is voor de dames in de
U stad, is markt voor dc boerinnen op het
land. Daarom zijn die Noord-Ierse boerinnetjes
erg blij, als zij met haar mannen mee mogen
naar de markt van Garrison. Wel is het hoofd
zakelijk een veemarkt, maar er zijn toch ook
tal van andere zaken te koop: Kleding, lampen,
kachels, huishoudelijke artikelen, snuisterijen,
kortom, alles wat het boerinnenhart kan be
koren. Ook de boerinnen dingen af, ook zij
doen alsof zij onthutst, teleurgesteld of veront
waardigd zijn, ook zij zeggen, dat de vraag
prijs véél te hoog is. Eén verschil is er met
de boeren. Heeft een boerin een koop gesloten,
dan gaat zij niet met de verkoper naar de
herberg. Dat laten de vrouwen in Garrison aan
de mannen over!
Als wij laat in de middag uit Garrison weg
rijden, hebben wij eigenlijk niet veel anders
gezien dan een markt in een dorp in de grens
streek. Toch dachten wij er al rijdende met
plezier aan terug, want van de drukte en be
weging, van de uitingen van menselijke zwak
heid en vrolijkheid, van de olijkheid van het
„markt-spel" ging die dag een grote bekoring
uit.
Buiten Garrison kwamen wij nog tweemaal
een politie-patrouille tegen. Aangehouden wer
den wij echter niet. Kwam dit, omdat de mare
van onze komst reeds aan alle politiemannen
uit de streek bekend was of omdat ook in
Ierland de boeren geen koeien in een kleine
personenauto smokkelen?
Carrtoon ligt een mijl van de grens en sinds een regeringssubsidie de Noord-Ierse boer aan-
veeteelt .K bedr*Jv«n» is het over de grens smokkelen van vee een lucratieve bezig
heid. Deze leden van het Ulster Politie corps bespieden de heuvels langs de grens.
