Heldhaftige strijd
j
1
AMSTLEVEN levensverzekering
in witte oneindigheid
I geelt zijn geheimen prijs
Schoenenmode brengt voortzetting van de hoekige lijn
20 MAART 1959
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 9
Geharde onderzoekers trotseren koude en ontberingc
(Bijzondere medewerking)
Eenzaam en verlaten in eindeloze blanke
verten van sneeuw en ijs, werken sedert vele
jaren geleerden en mannen van de praktijk, stug
en alle koude ten trots aan de vergroting van
onze kennisomtrent klimaat en weersgesteld
heid, omtrent grenzen en kustlijnen in de nog
zo weinig doorvorste Zuidpool-gebieden. Hun
avonturen en hun leven daar bieden stof voor
menige roman.
^WETENSCHAPPELIJKE Robinson Crusoe's, zo kan
men de mannen noemen, die in het onmetelijke
grote „Sneew- en IJscontinent" Antarctica, rond de
Zuidpool gelegen, nu reeds jaren lang hun koude,
zware plicht vervullen en belangrijke bijdragen leve
ren, tot de kennis van dat rijke, vermoedelijk zelfs
zeer rijke land, dat onder een kap van „wit water" in
ijzige verstarring onbenut blijft. Tot dusver! Want
reeds wordt er gerekend met de mogelijkheid, dat ook
Antarctica zijn schatten zal moeten prijsgeven ten be
hoeve van de welstand der mensheid. Intussen, zover
is het nog niet. Moeizame onderzoekingen op velerlei
terrein zullen nog moeten plaatsvinden alvorens An
tarctica in exploitatie genomen zal kunnen worden.
De Australiërs begonnen met de voorbereiding van
dit werk in 1947. In 1948 trok de eerste lichting van
Australië zuidwaarts. Het doel van de reis waren de
eilanden Heard en Macquarie. Telkenmale één jaar
moeten de ploegen in Antarctica blijven, ver van vrouw
en kind, ver van de beschaving, waarmede zij slechts
langs radiografische weg en met behulp van een spora
disch komend vliegtuig enig contact houden. Twaalf
tot veertien maanden duurt het verblijf in die barre
gewesten voor iedere ploeg. Dan komt de aflossing.
HEARD ISLAND
ALS een reusachtig zeemonster schijnt het met ijs-
kammen bezette, met rotsblokken bezaaide Heard
Island te deinen op de groen-grouwe golven van de
Zuidelijke Oceaan. Waarschijnlijk is Heard het meest
geïsoleerde en eenzaamste plekje land op aarde. Het is
ongeveer 40 km. lang en 15 km. breed. De hoogste
top is Big Ben, die zioh een kleine 3000 meter boven
het zee-oppervlak verheft. Het weer is er guur en on
gastvrij. De wind, zeer vaak een storm, maakt het
werken extra moeilijk, maar niettemin bouwden de
eerste onderzoekers een uitstekend meteorologisch sta
tion, dat jaren lang voortdurend radiografisch met
Australië in contact stond. Ook de topografische en
geologische onderzoekingen gingen er gepaard met
bijna bovenmenselijke inspanningen.
De eerste winter vooral was heel zwaar. „Een einde
loze reeks zware stormen maakt het weer onverwacht
extra ruw en slecht", seinde de chef-meteoroloog
Gotley in juli 1948 naar Australië. „Weken achter
een hield de wind een snelheid van 80 km. per uur en
vaak gierde hij over ons onder de sneeuw bedolven
kamp met een snelheid van 160 km. per uur.... dat
v/as geen feest!" Niettemin gingen de mannen voort
met him taak. Op de top van een der hoogste bergen
riohtten zij een klein kamp in om het eiland goed in
kaart te kunnen brengen, doch de striemende storm
scheurde hun speciaal voor het verblijf in de Pool
gebieden gemaakte tent aan flarden. Toen deden zij
als de Eskimo's en bouwden een hut van blokken be
vroren sneeuw.
„Toen we naar een lager punt gingen met onze in
strumenten, een afstand van ongeveer 300 meter naar
beneden", berichtten de mannen, „was er hoegenaamd
geen zicht meer en toen de wind sterker werd, was
De ijslaag die het grootste gedeelte van Heard Island
bedekt, bemoeilijkt het voortgaan. Op Heard Island,
ruim 5000 km. ten zuid-westen van Melbourne, is een
van de twee Zuidpool-weerstations gevestigd. Het staat
in voortdurend radio-contact met Melbourne, dat de
weerstoestand op de' Zuidpool in kaart brengt. De
wetenschapsmensen, die 14 maanden aan een stuk op
dit eiland moeten doorbrengen, hebben veel last van
de vrijwel onbegaanbare natuur.
het gevaar om onze instrumenten te verliezen zo groot,
dat wij ze, om ze niet uit onze handen te laten waaien
in de sneeuw moesten begraven". Soms moesten de
dappere onderzoekers op handen en voeten voortkrui
pen om te voorkomen, dat zij hun doel zouden missen.
Maar het werd toch bereikt!
Het leven van alle dag was in den beginne op Heard
Island allesbehalve saai. De in Australië gereed ge
maakte woonverblijven vielen reeds spoedig ten offer
aan de storm. De timmerlieden hadden dus de handen
vol. Een brand richtte grote schade aan. Wonderlijke
dieren braken de eentonigheid. En gevaarlijke tochten
getweeën of gedrieën deden zulks al evenzeer.
In het vroege voorjaar van 1955 werd het „meteoro
logisch dorp" op Heard Island tijdelijk ontruimd. De
„bevolking" en een deel der instrumenten gingen naar
Mawson, een nieuwe waarnemingspost op het vaste
land van Antarctica. Mawson, hoewel „moderner" in
gericht dan de post op Heard Island, is een niet min
der avontuurlijk en hard verblijfoord dan Heard
Island.
MACQUARIE
RUIM 15.000 km. ten zuidoosten van Tasmanië ligt
in de koude Antarctische wateren het in de ge
schiedenis der Zuidpoolvorsing zo bekende eiland
Macquarie. Geen boom groeit er! Een robben jager uit
Sydney ontdekte het eilandje in 1810. Russische ont
dekkingsreizigers bezochten die verlaten plek in 1820.
In 1840 kwamen er een aantal Noord-Amerikanen. De
beroemde Poolreiziger Scott verscheen er met zijn
schip „Disco-very" in 1901. Na hem deed Shackleton het
eilandje aan (1909). De Australiër Mawson probeerde
er in 1911 voor korte tijd een meteorologisch station
te laten functioneren.
„En dit eilandje, mannen", zei commandant Dixon
tot zijn gezellen na die korte uiteenzetting, „wordt nu
ons nieuwe tehuis!" Een felle noordwester blies langs
de ongastvrije rotsige stranden van de Buckles Baai.
Goede ankerplaatsen zijn er langs Macquarie's kust
niet te vinden. Bijna twee weken tijds kostte het de
eerste expeditie om alle meegenomen goederen te los
sen. Herhaaldelijk zag commandant Dixon zich door
Ver van het hoofdkamp in de poolkoude op een
gletscher te overnachten vereist een groot doorzettings
vermogen en een prima uitrusting. Maar de glimlach
is niet bevroren.
verloren in een waas van nevel en wolken. Zeevogels
vlogen in drommen naar ons schip toe en krijsten boos
aardig over onze aggri sie. Honderden pinguins dob
berden om het sahip heen en doken, dat het een lust
was
Maar vrij spoedig begonnen dieren en mensen aan
elkaar te wennen. De schapen en geiten, die de expe
ditie had meegenomen, kregen keurig op tijd jongen,
zonder dat de roofvogels hiervan hun deel opeisten.
De mannen namen tal van pelsrobben waar, die men
in die streken als gevolg van de krasse jacht-methode
van vroegere robben jagers uitgestorven waanden. Tot
in juli kunnen de mannen op Macquarie nog wel bui
ten werken, maar dan begint de Poolwinter met zijn
ijskoude stormen en hoge zeeën ter oostkust. Maar
wat op Macquarie wel gebeurt, te weten een enkele
maal bezoek van een schip of een vliegboot, misten
de mannen op Heard-Island geheeL
POOLVARIA
Binnen enkele uren woei een ijzige sneeuwstorm
metershoge wallen tegen de wanden van de hutten.
Ondanks dat de golfplaten daken met kabels in de
grond verankerd waren, stortten deze hutten spoedig
als kaartenhuizen in elkaar. Massieve ijs- en sneeuw-
hutten vervingen later de meegebrachte barakken op
Heard Island.
het ruwe weer gedwongen, weer zee te kiezen om
ongelukken te voorkomen.
„De eerste aanblik van het eilandje was verbijste
rend", schreef een der deelnemers in zijn rapport, „de
steile oostkust rees op uit een kolkende zee en ging
/"\P alle „stations" in de Zuidpool-gebieden is het
leven vol van afwisseling en avontuur. De pinguins
zijn voor alle mensen een onuitputtelijke bron van
vermaak. Echte vogelliefhebbers kunnen er ook hun
hart ophalen aan de prachtige „Nellies", vogels, die
veel weg hebben van albatrossen. Van vleugelpunt tot
vleugelpunt bedraagt de afstand bijna drie meter. Als
de meeste vogels der Zuidpool-regionen zijn ook de
„Nellies" aasvogels. Een zee-olifant is wel geen alle
daagse figuur, maar vaak komt hij toch binnen het
gezichtsbereik, ja, soms zelfs wel tot vlak bij de neder
zettingen. Zo konden de mannen een radio-uitzending
van een „sprekende" zee-olifant verzorgen!
Sneeuw en ijs hebben nadelen, maar een voordeel is,
dat ze het gebruik van ijskasten geheel overbodig ma
ken. Ja, dikwijls moeten bijlen en houwelen er aan
te pas komen om de eigen ingevroren voedselvoorra
den „ijsvrij" te maken. Een dump onder een drie meter
dikke ijslaag met nog een meter sneeuw als „kop" is
geen zeldzaamheid. En als zo nu en dan een paar man
nen een speurtocht ondernemen en soms dagen achter
een weg zijn van het hoofdkampement, dan leren ze
eerst recht, wat sneeuw en ijs zijn. Zó gevaarlijk zijn
die uitstapjes, dat enigen reeds het leven verloren.
Per radio staan de „Koude Weer-stations" voortdurend
met ver afgelegen plaatsen, ja, zelfs met de posten der
Canadese Bereden Politie boven de (Noord) Pool
cirkel in verbinding en zo af en toe wordt er een par
tijtje radio-schaak tussen Noord en Zuid gespeeld.
Dit alles is natuurlijk interessant en mooi, maar een
der mooiste momenten is toch, als na ruim een jaar de
vervangers arriveren en zo gaandeweg het ogenblik
aanbreekt om naar huis, naar de warmte, de bomen
en de bloemen terug te keren. „Natuurlijk is dit zo",
zei een der mannen op Heard Island, „wij mensen
zijn toch geen pinguins of pelsrobben!"
Telkens voor de opening van de
seizoenen, in voor- en najaar, laat het
modecentrum voor de schoen- en le-
denbranche zijn mannequins voor pers
en radio in Carlton de revue passeren.
Te begeleiding doet de speaker en
kele mededelingen omtrent de in aan
tocht zijnde mode-verwachtingen.
Voor de lente 1959 zijn die nog al uit
drukkelijk, zowel ten aanzien van de
leesten en hakken als van de materia
len.
Verwacht wordt, dat de spitse leest
naar het Italiaans voorbeeld het mo
debeeld zal blijven beheersen. Als va
riatie op de zich ontwikkelende O-lijn
wordt de plateau-lijn gebracht, dat is
de „O" met opstaande kanten. Nieuw
voor ons land is de ,/flowline", welke
leest een voortzetting vormt van de
leesten met hoekige lijnen, die by de
ze nieuwe lijn zijn vervangen door
vloeiende lijnen. En dan is er nog
een nieuwste leest: de mandoline,
waaromtrent nog geen voorspelling
kan worden gedaan.
De hakken zullen zo mogelijk nog
dunner worden; zelfs de lage hakken
worden slank. De bedoeling daarvan
is, aan de schoen een elegante vorm
te geven. Zekere angst bij de toe
schouwers zal verdwijnen bij de ge
ruststellende mededeling, dat de ge
vaarlijke zeer hoge hakken uit het
modebeeld zullen verdwijnen. Ove
rigens vinden we zeven centimeter al
hoog genoeg. De grootste verkoop
verwacht men evenwel van schoenen
Hoofdtoongladde
leersoorten
verdwijning van
de zeer hoge hak
met hakjes van 3 tot 5l/t centimeter.
Ook hier wordt de elegance betracht.
Gladde ledersoorten zullen de
hoofdtoon voeren en v/el veel in ani
line geverfde. Suède zal een vrij on
beduidende rol gaan spelen. Omdat
de ongevoerde schoen een voorname
plaats gaat innemen. Er worden veel
zwaardere ledersoorten verwerkt.
Omdat het voorjaar iets te zeggen
heeft over kleur en fleur, kan wor
den aangenomen, dat ook allerlei
kleuren bij het nieuwe damesschoen-
werk zullen worden toegepast.
