De bussen van straks gaan
ook andere wegen zoeken
ZO KUNT U STRAKS DOOR LEIDEN RIJDEN
Een nieuw schema voor het openbaar
personenvervoer te Leiden
Betere verbinding buitenwijken
stadskern én ontsluiting
Natu-raLax
DONDERDAG 26 FEBRUARI 1959
DE LEIDSE TOURANT
PAGINA 8
Het gemeentebestuur van Leiden is kennelijk niet tevreden met het open
baar personenvervoer zoals dat tot nu toe in de stad plaats vindt. Anders
had men zeker niet aan het Nederlands Verkeersinstituut een rapport en
plan gevraagd. Na Let wegenschema nu dus het vervoersschema.
De stad is snel gegroeid en het vervoer is niet geheel aangepast. Daarbij
dient men te vragen of nieuwe voorzieningen in de stad rendabel zullen
zijn. De tekorten van het openbaar vervoer thans in Leiden vatten de
rapporteurs uit Den Haag als volgt samen.
houdens het eindpunt bij de Hoge
Rijndijk. De geprojecteerde lus, waar
op zowel uit- als in kan'worden ge
stapt, geeft een groot deel van de
Professoren wijk een rechtstreekse
verbinding met het centrum en met
het station.
Leidse Hout, Noord en
Z.West in aandacht
1. Verscheidene wijken missen een
goede verbinding met het stads
centrum.
2. De tram heeft een stagnerende
invloed in de Haarlemmerstraat
en vooral bij het eindpunt al
daar.
3. Het net vormt, bij drie ver
schillende maatschappijen in ex
ploitatie zijnde, geen eenheid,
hetgéen o.a. blijkt uit het ont
breken van een tarief voor over
stappen tussen de drie lijnen-
groepen.
Vertoont de bestaande vervoers
voorziening tekortkomingen, een her
ziening wordt ook noodzakelijk door
de verdere uitbreiding van de stad.
Een gunstige omstandigheid voor een
zodanige herziening is het voornemen
van de NZHVM om de tramlijnen in
busdiensten om te zetten. (Zoals be
kend is dit in 1961 het geval). Te
vens mag worden gehoopt op ver
plaatsing van het huidige eindpunt
van de „gele tram" naar het Sta
tionsplein.
We kunnen niet te diep ingaan op
de vele argumenten die het rapport
aanvoert.
Bij de beoordeling van de ver-
voersvoorzening dient In aanmer
king te worden genomen, dat het
stadsplan de mogelijkheden voor
het openbare vervoer ten zeerste
beperkt. In het centrum lopen de
belangrijke straten (Breestraat
i en Haarlemmerstraat) West-Oost
en Is het verkeer met het noor-
I den en zuiden van de stad zeer
i moeilijk. Ook aan de periferie
van de city en zelfs daarbuiten
I zijn de mogelijkheden van Noord-
Zuld-verkeer beperkt. Voorts
vormt de Trekvliet een grote
hindernis voor het verkeer tus
sen de stadsuitbreiding in het
Zuidwesten en de binnenstad.
Op de tweede plaats dient men niet
uit het oog te verliezen, dat in een
stad als Leiden de omvang van de
behoefte aan openbaar personenver
voer beperkt is. Dit kan olijken door
vergelijking van het aantal ritten per
inwoner per jaar (1956) in een aan
tal gemeenten, waarbij er evenwel
mede rekening moet worden gehou
den, dat in vele gevallen het verzor
gingsgebied en het gemeentelijk ter
ritoir niet geheel samenvallen.
Zelfde tarieven?
In de toekomst dient men rekening
te houden met de ontwikkeling van
de Leidse agglomeratie. T.V., fietsen
en toenemende motoriseringen zullen
ook hun invloed (maar dan omge
keerd) doen gelden.
Om tot betere exploitatie te ko
men, zou men ook tot tariefsverho
ging over moeten gaan, maar men is
van mening, dat men toch niet boven
de tarieven van met Leiden te ver
gelijken steden mag uitgaan.
Nieuwe voorstellen
Uit de grondslagen van openbare
vervoersvoorziening en uit de ana
lyse van de vervoersstromen te Lei
den, kan worden geconcludeerd, dat
de lokale lijnen voornamelijk ver
binding moeten geven tussen de
woonwijken en het station alsmede
tussen de woonwijken en de stads
kern.
De woonwijken welke een zodanige
verbinding moeten hebben, zijn:
a. Houtkwartier (en Oegstgeest)
b. Noorderkwartier,.
c. Kooipark en Lage Rijndijk,
d. Hoge Rijndijk en Professoren-
wijk-oost,
e. Zuiderkwartier en Professoren-
wijk-west,
f. Wijk „Zuidwest",
g. Witte Singel (met Diaconessen-
huis),
h. Morskwartier.
Voorts dient er een verbinding te
bestaan tussen het Station en de
stadskern.
Deze verbindingen kunnen worden
gerealiseerd door lijnen met de vol
gende tracé's (zie ook de kaart).
Lijkt op de oude
Lijn 1: Oegstgeest, Rhijngeester-
straatweg, Geversstraat, Rijnsburger-
weg, Station, Stationsweg, Steen-
straat, Blauwpoortsbrug, Princesse-
kade, Kort Rapenburg, Breestraat,
Korevaarstraat, Levendaal, Plantage
laan. Hoge Rijndijk, BurggTavenlaan.
Uhlenbeckkade, Duivendakstraat, Ka-
naalweg (woonstraat). Hoge Rijndijk
enz.
De lijn komt grotendeels overeen
met de bestaande stadstram lijn, be-
Van Mors naar Kooi
Lijn 2: Vondellaan, Lage Morsweg,
Morsweg, Morssingel, Station, Sta
tionsweg, Steenstraat, Blauwpoorts
brug, Haarlemmerstraat, Havenplein,
Haven, Zijlpoortsbrug, Lage Rijndijk,
Sumatrastraat, Timorstraat, Stadsuit
breiding-Noord, Sumatrastraat enz.
Deze du'bbel-radiale lijn vergemak
kelijkt het verwijderen van de „gele
tram" uit de Haarlemmerstraat en
brengt een verbinding tussen deze
drukke winkelstraat en twee dichtbe
volkte wijken tot stand.
Zuid-West
Lijn 3; Station, Stationsweg, Steen
straat, Blauwpoortsbrug, Princesse-
kade, Kort Rapenburg, Noordeinde,
Noordeindsplein, Haagweg, Da Costa-
straat, Frederik van Eedenlaan, Wil
lem Klooslaan, Boshuizerkade, Mont-
gomerystraat, Leiden Zuidwest, Swee-
lincklaan, Telderskade, Boshuizer
kade enz.
Deze lijn moet de gehele wijk
„Leiden-Zuidwest" bedienen, wat
door de grote in- en uitstaplus inder
daad mogelijk is. Voorlopig kan defce
lijn slechts enkel-radiaal zijn, doch
als t.z.t. jen nieuwe verbinding met
het Houtkwartier nodig wordt, komt
deze lijn voor doortrekking in aan
merking.
Ringlijn
Lijn 4: Station, Stationsweg, Steen
straat, Blauwpoortsbrug, Princesse-
kade, Kort Rapenburg, Noordeinde,
Noordeindsplein, Witte Singel, Heren
straat, Koninginnelaan, Zeemanlaan,
Van den Brandelerkade, Burggraven-
laan, Hoge Rijndijk, Utrechtsebrug,
Utrechtse Veer, Zijlsingel, Herensin
gel, Lusthoflaan, Bernhardkade, A
van Saksenstraat, Marnixstraat. Prins
Hendrikplein, Maresingel, Rijnsbur-
gersingel, Schuttersveld, (aanvanke
lijk: vervolg Rijnsburgersingel, Sta
tionsweg), Station (ringlijn).
Deze lijn komt grotendeels over
een met het gemeenschappelijke
gedeelte der huidige Eltax-Iijnen;
alleen is het tracé iets minder
bochtig en zijn de „uitlopers"
verdwenen. Dat deze ringlijn, zij
het verbeterd, in dit nieuwe Uj
nenplan wordt gehandhaafd,
komt doordat deze voor een
groot deel (nl. tussen Koningin
nelaan en Station en tussen Bern
hardkade en Station) een radia
le functie vervult, waarbij het
tracé hoofdzakelijk door de loop
HET MILJÓENENLIJNTJE.
In 1956 bedroeg het vervoer te
Leiden per lijn:
stadstram 3.945.462 reizigers
lijn S 868.389 reizigers
lijn K 804.125 reizigers
blauwe tram 450.000 reizigers*
gele tram 75.000 reizigers*
(•alleen lokaal vervoer, geschat)
De relatief grote vervoersom-
vang op de stadstramlijn is te
verklaren uit de belangrijke ver
bindingen die deze, in een nage
noeg rechte lijn en met een hoge
frequentie, geeft, nl. van woon
wijken in Leiden en Oegstgeest
met geheel het centrum, het sta
tion en twee ziekenhuizen.
tussen de wijken aan de Oost
zijde van de stad.
Het verdwijnen van de „uitlopers'
geeft boven het huidige tracé jiet
voordeel, dat alle punten aan de ringi eindspïein overstappen op "lijn 3.
men dan nog wel tot een rendabele
exploitatie kan komen.
In de vroegte en 's avonds (T.V.)
kan de frequentie worden verlaagd.
Nota van B. en W.
B. en W. geven op dit rapport nog
een nota waarin zij enige adviezen
van de Verkeerscommissie aanhalen.
Lijn 2 wil zij liever laten lopen via
Oude Singel, Lange Mare, Haarlem
merstraat, omdat men een deel van
de Haarlemmerstraat kan vermijden
en gebruik kan maken van de ideale
halte Lange Mare.
Lijn 3 wil de commissie doortrek
ken tot het Houtkwartier: ten gun
ste van de streekscholen, diacones-
senhuis en sportcomplex. Voorts voelt
men weinig voor afwisseling Haag-
weg en Herenstraat.
Toch Morsweg
De Verkeerscommissie wijst er op,
dat lijn 4, komende van de Zeeman
laan, niet zal rijden via de van den
Brandelerkade, zoals in het rapport
vermeld is, doch via de Lorentzkade
Ter ontlasting van de Blauwpoorts
brug en ter vermijding van het druk
ke kruispunt nabij de De Gijselaars-
bank, komt het de commissie gewenst
voor, dat deze lijn zijn route kiest
via de Rijnzichtbrug en de Morsweg
naar het Station. De passagiers, die
op het Kort Rapenburg en omgeving
moeten zijn, kunnen nabij het Noord
even gemakkelijk bereikbaar zullen
worden; echter zal de stationshalte
als terminus moeten fungeren en zul
len doorgaande oasagiers aldaar eni
ge tfjd moeten wachten, aangezien
alleen reeds om vertragingen te ega
liseren de dienstregeling een rust
tijd moet bevatten.
Voorts is het gewenst, dat fle in
terlokale lijn naar Voorschoten haar
plaats in het stadsvervoer behoudt en
de omgeving van de Voorschoterweg
en de Lammenschansweg bedient. Dit
lokale vervoer zal wellicht een spits-
versterking tussen het station en de
gemeentegrens op deze lijn noodza
kelijk maken.
Ook de buslijn LeiderdorpLeiden
zou misschien te eniger tijd ook een
rol in het stadsvervoer kunnen spe
len.
Hoe dikwijls?
Voor Lijn 1 denkt men aan een
frequentie van 7Yi minuut. De bus
der singels is bepaald; voorts' sen op de andere lijnen wil men om
blijkt inderdaad enige behoefte het kwartier laten rijden en de rap
te bestaan aan een verbinding porteurs hebben voorgerekend, dat
Voorts merkt zij op, dat er reke
ning mede gehouden dient te worden,
dat deze route binnen afzienbare tijd
enige wijzigingen dient te ondergaan
in verband met het tot stand komen
van de N.S.-halte Leiden-Lammen
schans en de nieuwe veemarkt annex
sporthal in Groenoord.
Kwartier
Zij deelt het standpunt van de di
recteur van Gemeentewerken, dat
het aanbeveling verdient voor lijn 4
een kwartierdienst in te voeren, het
geen te bereiken is door 1 extra bus
in te schakelen, dus niet zoals het
verkeersinstituut stelt door 2 extra
bussen. Juist de frequentie van de
huidige stadsbusdienst is een van de
FRANSE COGNAC
ƒ7.95 per fles.
(Advertentie)
Natu-raLax werkt anders en kan
zonder bezwaar ook bij werk bul
ieosbuls gebruikt worden.
Natu-raLax is géén gewoon laxeer
middel, maar herstelt de natuurlijke
regeimaatzodat U met een
gerust hart elke dag aan uw werk
kunt gaan, ook buitenshuis of op reis
,de regelmaat wan de klok9
Een uitkomst bij hardnekkige verstopping!
(Advertentie)
bezwaren, die sterk gevoeld wordt,
aldus de commissie. Met een bus
dienst, die de kans biedt, dat men ge
ruime tijd moet wachten, houdt men
geen rekening, indien men gezond
ter been is en geen bagage heeft. In
dien maar enigszins mogelijk is.
dient de frequentie opgevoerd te
worden.
Maandag aanstaande zal de Leidse
raad over dit alles spreken.
Radiaal buitenwijk met cen
trum verbindend.
Klok op Waalsdorpervlakte
De stichting Oorlogsmonument
1940—1945 heeft een klokkengieterij
in Aarle-Rixtel opdracht gegeven
voor het gieten van een monumen
tale luidklok. Deze klok zal worden
geplaatst op de Waaldorpervlakte,
in de nabijheid van de bestaande ge
denksteen.
De klok heeft een diameter van
1.96 m. en een hoogte van 1.78 m,
hij weegt 5000 kg en het geluid ervan
draagt zeer ver. De klok wordt voor
zien van een door prof. mr. R. P.
Cleveringa ontworpen randschrift:
„Ik luid tot roem en volging van
die hun leven gaven tot wering van
onrecht, tot winning der vrijheid en
tot waring en verheffing van al
Neerlands geestelijk goed."
Bovendien zal er een opdracht van
de stichting en een jaartal op worden
aangebracht. De klok wordt geplaatst
in een klokkenstoel en het streven is,
dat dit monumentaal instrument
vóór 4 mei te bestemder plaatse is
opgesteld.
In bijgaande tekening is een enigs
zins geschematiseerd beeld gegeven
van de voorgestelde busdiensten. De
routes van de diensten zijn als dik
ke doorlopende lijnen, dikke stippel
lijnen en dikke streeplijnen weerge
geven. De radicale diensten (1, 2 en
3 zijn de dikke lijnen, de ringdinst
(4) de gestippelde lijn, en de ook
plaatselijk van belang zijnde dienst
naar Voorschoten en verder (iden
tiek aan de NZH-Lijn van thans) de
ongenummerde dikke streepjeslijn.
Langs de routes zijn de nummejs van
de diensten vermeld. Waar routes
samenvallen zijn deze als één lijn ge-
Itekend, waar radicale- en ringlijnen
samenvallen als een gecombineerde
doorlopende en gestippelde lijn. Een
ien ander ter vereenvoudiging en be-
Itere „leesbaarheid" van de kaart.
Ter oriëntatie zijn voorts enkele
belangrijke straten aangegeven als
dubbele lijnen. De straten waar bus
lijnen lopen zijn slechts als zodanig
en niet als straat aangegeven. Voorts
zijn de spoorlijnen als dikke dubbele
lijnen met dwarse verbindingsstreep
jes getekend. In deze tekening zijn
ter vereenvoudiging straten en
spoorlijnen in uniforme breedte aan
gegeven.
Ter verdere oriëntatie toont de te
kening voorts enkele markante ge
bouwen (zwarte blokken), enkele
markante terreinen (grijze vlakken)
en de voornaamste wateren (met
slangetjes gearceerd).
