De Fin Jaervinen won te Oslo het
wereldkampioenschap schaatsen
Jan Pesman - winnaar 5000 en tweede
op de 10.000 meter - vijfde geklasseerd
De ielle strijd tussen Jan resman en
Knut Johannesen op 10.000 me er r^Knur^n't'^e^gew^
MAANDAG 16 FEBRUARI 1959 DE LEIDSE COURANT PAGINA 7
De klassementen.
500 meter: 1. Voronin (Rusl.) 42.4 sec.
2. Chu-Oheng (China) 42.4; 3. Gjestvang
(Noorw.) 42.7; 4. Salonen (Finl.) 42.9 1
5. Merkulov (Rusl.) 43.2; 6. Jaervinnen
(Finl.) 43.4; 7. 8. en 9. Aanes (Noorw.),
Hickey (Austr.) en Aas (Noorw.) 43.8;
10. 11. Gontsjarenko (Rusl.) en Niemi
(Finl.) 44; 12. 13. Sjilikofsky (Rusl.)
en Seiersten (Noorw.) 44.3; 14. 15. Mal-
kin (Eng.) en Kuhnert (O.-Dld) 44,4; 16.
Jokinen (Finl.) 44.5; 17. Cees Jan Kroon
(Ned.) 44.6; 19. 20. Johannesen (Noorw.)
en Jan Pesman (Ned.) 44.9; 21. Wim del
Graaff (Ned.) 45; 35. 36. Jeen van den
Berg (Ned.) en Monaghan (Eng.) 46.1; I
37. Kees Broekman (Ned.) 46.3.
,5000 meter: 1. Pesman 8.12.1; 2. Jo-
hannesen 8.12.2; 3. Jaervinnen 8.13.6;
4! Gontsjarenko 8.18.5; 5. Merkulov i
8.20.7; 6. Seiersten 8.21.6; 7. Monaghan j
8.22.5; 8. Kositskin 8.22.6; 9. Van den
Berg 8.23.8; 10. Broekman 8.24.1; 21. De
Graaff 8.30.8; 39. Kroon 9.06.4.
1500 meter: 1. Salonen 2.15.8; 2. Jaer-
kwam hem geluk wensen en de vele vinen 2.ie.2; 3. Kuhnert 2.16.7; 4. Mer-
fotografen gleden op het tweetal toe. kulov 2.16.8; 5. Aanes 2.16.9; 6. Chu-
Cheng 2.17.1; 7. Voronin 2.17.9; 8. Jo-
Gontsjarenko feliciteert Jan Pesman
Gontsjarenko verslagen,
de spanning steeg.
Gontsjarenko was dus verslagen,
maar nu pas begon de spanning zich
goed op te laden. Jaervinnen reed in
de derde rit tegen de Pool Kuch. De
Fin begon met drie ronden van 30 en
bleef dus twee sec. boven Pesman's
hannesen 2.18.2; 9. Seiersten 2.18.4; 10.
Aas 2.18.5; 11. 12. Hickey en Gontsja
renko beiden 2.18.6; 13. Kroon 2.19.3;
14. Pesman 2.19.4; 15. Wang Chin Yui
2.19.6; 16. Broekman 2.19.9; 17. 18. 19.
Karenus, Shilikovski en de Graaff 2.20.2
35. Van den Berg 2.23.5.
10.000 meter: 1. Johannesen 17.00.8; 2.
Pesman 17.01.5; 3. Kositskin 17.08.5; 4.
Seiersten 17.15.4; 5. 6. Wang Chin Yui
j~Q en Monaghan beiden 17.18.8; 7. Jaervin-
tijd, maar hij ging door met 39 sec. nen 17199; 8 Broekman 17.21.4; 9. Sa-
per ronde en dat leverde hem dezelf-1 lonen 17.22.8; 10 Merkulov 17.22.9; 11.
de 3000 metertijd op en een rondeGontsjarenko 17.28.8; 12. Karenus
later een tijd, die 2 seconden onder 117.35.9; 13. Tapiovaara 17.44.8; 14. Van
die van Pesman lag. Het was een den Berg^ 17.47.1; 15. Aas 17.48.2; 16.
ernstige bedreiging, immers van de
sprinter Jaervinnen mocht men ver
wachten, dat hij eveneens een sterke
finish had. De Fin had echter teveel
van zijn krachten aangesproken en
hoewel hij bij het luiden van de bel
Hickey 18.14.0.
Het eindklassement luidt: 1. en we
reldkampioen "Jaervinen (Finl.) 190.155
pnt; 2. Salonen (Finl.) 190.837; 3. Mer
kulov (Rusl.) 191.015; 4. Johannesen
(Noorw.) 191.227; 5. Pesman (Ned.)
191.652; 6. Seiersten (Noorw.) 192.363;
precies gelijk lag, was zijn laatste 17. Gontsjarenko (Rusl.) 192.490; 8. Aas
Toen de Noorse sprinter Alv Gjest
vang zaterdagavond om half negen
zijn zware 5000 meter solo op het door
sneeuw stroef geworden ijs beëindig
de en de laatste toeschouwers de tri
bunes verlieten, was het al ruim twee
uur daarvoor vast komen te staan, dat
Nederland een grotè triomf had be
haald. Jan Pesman, de 27-jarige land
bouwer uit Holwierde, had ten aan-
schouwe van 27.000 enthousiaste
Noren, met hun sportieve koning Olav
en diens Zweedse gast prins Bertil in
hun midden, en niet te vergeten voor
de ogen van zijn ouders en zijn jonge
blonde verloofde Ida de 5000 meter
gewonnen.
Het was een zege, die zoveel vreug
de in de Nederlandse harten bracht,
dat de matige prestaties op de 500
meter en de teleurstellende 5000 m.
van Wim de Graaff er volkomen door
werden vergeten. En zij werden er
ook door gecompenseerd, want wie
in een gezelschap rijders zoals hier in
het Bisletstadion, het Scandinavische
schaatsmekka, op het ijs kwam, tij
dens een strijd om de wereldtitel de
eerste plaats op de 5000 meter ver
overt, levert een prestatie van de
allerbovenste plank.
Jan Pesman, die in het Europees
kampioenschap in Göteborg al zo
sterk had gereden, bewees al op deze
ronde niet snel genoeg: 8.13.6.
Jeen van den Berg noteerde een
goede 8.23.8 tegen de Oostenrijker
Eminger, waarmee de Fries weer ze
ker was van een plaats in het eind
klassement en vervolgens kwamen
Kuhnert en Merkulov aan de start.
Terwijl Kuhnert met stroeve, hoekige
stijl volkomen tegen de verwachtin
gen in steeds meer terrein verloor
reed de Rus precies op het schema
van Pesman tot hij vier ronden voor
het einde tot tussentijden van 41 sec.
terugviel en met 8.20.7 dus ruim
achter bleef.
Het was intussen donker geworden j
en er kwam meer wind. Op het ijs
j bleef de temperatuur twee graden
i onder nul, maar beter werden de om-
standigheden er niet op. Salonen kon
zijn aanvangstempo niet houden en
ook Torstein Seiersten, die 3 ronden
voor het einde nog 1 seconde onder
Pesman's tijd lag, kreeg de onvermij
delijk klap met twee slotronden van
43 en 42.6 en een totaaltijd van 8.21.6
tot gevolg. Na deze rit was het na
genoeg zeker, dat ook Shilikovski en
Rbald Aas geen betere tijden zouden
kunnen maken. De enige, die nog een
goede kans had Pesman van de eerste
plaats te verdringen was Knut Johan
nesen. Het werd tegen de rappe in
rood geklede katachtige Wang Chin
Yui een prachtige race met een ra-
Deze telefoto laat zien hoe Jaervi- zend snel door de Chinees geleid be
nen, nadat hij kampioen was gewor-gin en met rondetijden, die het sta-
I dion op zijn grondvesten deden tril
den, met de armen omhoog e len van het iaaien(je Noorse enthou-
lauwerkrans om, door het juc hende
(Noorw.) 194.097 9. Wang Chin Yui
(Chin.) 194.173; 10. Broekman (Ned.)
195.413; 11. Hickey (Austr.) 195.530; 12.
Karenus (Zweden) 195.538; 13. Monag
han (G. B.) 195.657; 14. Tapiovaara
(Finl.) 196.930; 15. Van den Berg (Ned.)
197.668; 16. Kositskin (Rusl.) 205.052.
(Telefoto A.N.P.)
stadion re>-d.
siasme.
Knut demonstreerde weer zijn
fraaiste stijl, een combinatie van
lichaamsbeheersing, sierlijkheid en
snelheid. Na 1400 meter was hij 2 sec.
eerste dag in Oslo, dat hij inderdaad sneller dan Pesman, na 2200 meter
lover een grote klasse beschikt. Wan-3 sec., na 2600 meter 4 seconden, na
1 neer men bedenkt dat Pesman de 3000 meter (4.50) 5 seconden en na
tweede rit reed en na hem nog cracks 3400 meter, dus nog vier ronden: te
als Europees kampioen Knut Johan-1 rijden, 6 seconden sneller. De Noren
mannen met de armen om eikaars
schouders. Het waren Lassi Parkki-
nen, de huidige voorzitter van de
Finse schqatsenrydersbond en zijn
beide landgenoten wereldkampioen
1959 Juhani Jaervinen en nummer
twee in het eindklassement Toivo
Salonen. Voor het eerst sedert 1947,
toen Parkkinen op deze zelfde baan
de titel veroverde, was een Fin we
reldkampioen geworden en voor het
eerst werd ook de tweede plaats door
een sport jongen van dat kleine land
ingenomen.
Het Noorse publiek voelde wat er
Pesman (rechts) werd na zijn zege
op de 5000 meter gefeliciteerd door
de Rus Oleg Gontsjarenko, die op de
5000 meter vierde werd. |km gezegevierd. Hij reed de laatste
1 rit van het gehele toernooi tegen Jo-
pv #11 I I I I ft hannesen en nadat hij halverwege
iA AAA finish terug, dat de Noor hem slechts
r Pesman die laatste sprong met be-
hulp van zijn verrassend grote voor-
Terwijl een official met een grote j De eerste drie van de vijfhonderd raa(j reserve-energie een baan eer-
lauwerkrans de baan kwam oprij- meter komen in het eindklasse-
den stonden midden in de ijsarena I ment zelfs helemaal niet voor.
van het Bisletstadion drie ontroerde Maar niet alleen bij de Finnen was
de vreugde groot. Ook de Nederland
se ploeg heeft een wereldkampioen-
schap achter de rug, dat als een van |g|
£-e succesvolste in de boeken van de meter 0p drie ritten na was afge-
KNSB zal worden opgetekend. werkt, waren er nog maar twee be-
Van de drie rijders die ons land iangrijke vragen, waarop een ant-
evenals Rusland, Noorwegen en Fin- j wpor^ moest komen, en 28.000 men-
land bij de laatste zestien mocht la- sen za^en en stonden zich te ver
ten starten, werd Jan Pesman met kneuteren in het vooruitzicht van de
een fantastische zege op de 5000 me- iaa^ste rjtt dje ^eze antwoorden zou
ter en een tweede plaats op de 10.000 brengen: de race van de kilometer-
meter vijfde in het eindklassement,vreters Johannesen en Pesman. Wie
waarmee hij zich dus op schitteren- ZQU ^eze tweekamp winnen, en zou
de wijze sedert de Europese kam- I den de tijden beter zijn dan die van
xaet nouisc yuuiicA vuciuc wou ci Pioenschappen m Goteborg had ge- Kositskin? Voor de rit van Jeen
in dat drietal omging en het slikte handhaafd" van den Berg tegen Tapiovaara,
de teleurstelling van de vierde Kees Broekman werd tiende, en door de Fin in 17.44.8 gewonnen,
plaats van de eigen favoriet KnutJeen van den Berg klasseerde zich had men nauwelijks belangstelling.
Johannesen dapper weg, om Jaer- dank zij een val van Kositskin op de 1
vinen en Salonen een stormachtige 500 meter als vijftiende. Jan Pes-
ovatie te brengen. En het was bs- rnan heeft dus wel op een manier,
paald geen onverdiende hulde, want [die niet mis te verstaan is, zijn kan-
de wereldkampioen 1959 is een grootdidatuur voor tenminste één Olympi-
drie
Heroïse strijd.
Toen het programma op de 10.000
ais ijuiupccs xvamSJBocii i^'ui uuuu..-ijjucu, u scv.uuuc.i onene».. »_»c *1 u»c»» kampioen. Jaervinen won weliswaar
nesen, diens landgenoten Seiersten en I sloegen elkaar op de schouders. „Heia geen enkele afstand iets wat se-
,Aas, de Finnen Jaervinnen en Salo- Knut" was de gescandeerde kreet. - -
'nen, de Russen Shilikovski en Ko-1 Deze zege kon de Noorse lieveling
sitskin, de Chinees Wang Chin Yui en niet meer ontgaan. Toen hij in de vol
de Oostduitser Stayer Kuhnert aan de gende ronde 1 seconde van zijn voor-
i beurt kwamen, is het duidelijk, dat sprong verloor, leek er nog geen
I op de tribunes op het ijs en in de vuiltje aan de lucht. Maar ineens
I kleedkamers een spanning heeft ge- werd het stil. Kuppern begon te du-
I heerst, die bijna grijpbaar was. Niet wen. Er kwam een ronde van 41 en
J alleen de Nederlanders maar al de er ging weer een seconde af. Nog eens
1 duizenden, zo bij uitstek deskundige 41, dat bracht het verschil bij het in-
toeschouwers volgden de rondetijden gaan van de laatste ronde op 2 secon-
j van de grote mannen gretig. Steeds den, nog steeds in het voordeel van
I verstomde het gejuich van de vol- de Noor. Het stadion gilde het uit, de
I gepakte tribunes tot doodse stilte koninklijke toeschouwer volgde de
wanneer de voorste rijder langs de race zichtbaar gespannen, met gebal-
tijdwaarnemers flitste en de tussen- de vuisten voor zich op de rand van
tijd dus verwacht kon worden. Overalde loge.
zag men die tijden noteren.
Grondschema: 8.18.5.
Nadat Oleg Gontsjarenko in de
Jan Pesman moedigde
Johannesen aan.
Jan Pesman liet zien wat een spor-1
dert 1948 toen de Noor Odd Lund-
berg de hoogste titel won niet meer
is voorgekomen doch de PTT-man
uit Helsinki is een schitterend all
round rijder met de zesde plaats op
sche medalje in Sqaw Valley ge
steld. In waarlijk grootse stijl en
met een zeer sterke verdeling van
krachten heeft hij op de beide lange
afstand-races getoond met de Noor
Knut Johannesen de beste stayer
Vanaf het moment dat de matado-
ren Johannesen en Pesman op de
baan verschenen en een verken
ningstochtje langs de angstwekkend
diep uitgetrapte bochten begonnen te
ondernemen bleven aller ogen op
hen gericht. De verwachtingen ble
ken niet te hoog gespannen: het
werd een onvergetelijk c(uel. Met een
bijkans volmaakte techniek en m,et
een glijdende streek alsof er olie-qs
van het ogenblik te zijn, beter dus onder de ijzer lag, draaiden beide
de sprint, een tweede op de vijftien- °°k dan de Russen, die enkele jaren j rijders rondenlang gelijk op om
honderd, de derde op de vijfduizend
en de zevende op de tienduizend me
ter. Dit keer dus geen lange afstand
rijder bij uitstek, die het goud in de
wacht sleepte. Maar ook geen pure
sprinter.
geleden op weg leken te zijn een
aparte topklasse te gaan vormen.
En het heeft eigenlijk nog maar
een haar gescheeld of de donkere
pesman had na de 5000 meter over
winning van zaterdag ook op de 10
Rie Meyer kampioene lange baan
En nu
de Olympische Spe'en
Jan Pesman en zijn coach
Klaas Schenk waren na afloop
uiteraard dik tevrelen met de
resultaten van ae wereldtitel
wedstrijden in Oslo.
„Je hebt natuurhik toch met
dat idee in je achterhoofd gere
den van „als ik maar onder die
17.08,5 van Kositskin blijf; anders
was je misschien niet zovër
teruggevallen en dan had je met
die slotronden een mooie kans
gehad".
Klaas Schenk bedoelt het niet
nis een verwijt. Hij wilde Pes
man uit zijn tent lokken maar
Jan Pesman had geen verklaring
voor het hoe en waarom van de
race. „Ik weet het niet, ik geloof,
dat ik echt niet anders kon.
Maar een tweede plaats na een
gewonnen vijf kilometer gaat
toch cok wel, niet?"
Wat de selectie voor de olym
pische winterspelen voor het
volgend seizoen 1 etreft zal Klaas
Schenk e technische commissie
van de K.N.S.B. het voorstel
doen reeds in april of mei een
voorlopige ploeg aan te wijzen.
„Wanneer ik de jongens niets
kan zeggen en pas na de wereld
kampioenschappen, die vermoe
delijk in Davos zijn, rijders voor
Squaw Valley kan gaan aan
wijzen, dan komt er alleen al
van de zerfuwen niets terecht in
die Europese en v/ereldkam-
pioel schappen. De jongens moe
ten zich erop kunnen instellen.
eerste rit tegen de Italiaan Gios in tieve concurrent kan opbrengen. Hij
8.18.5 het grondschema had opgezet, za^ naast de baan zijn Noorse vriend
'trad Jan Pesman aan tegen Collin en rjvaai aan te moedigen. En K,nut|
Hicky. Slechts enkele ronden kon reed wat hij kon om niet weer bov'èn
deze toch heus niet slecht rijdende 40 seconden te komen.
Australiër nog enige strijd leveren, stem van de man aan de micro-
I daarna moest Jan het alleen doen. De fon veei donkerder dan daarvoor
Groninger reed voortreffelijk, in vol- toen hij na enkele seconden die minu-
maakte balans en met een bijzonder ten leken, bekend maakte, dat Johan-
lange soepele streek, 't bovenlichaam nesen 8.12.2 en. dus 0.1 meer dan Pes-
in de typische rechte houding met ge- j man hqd gemaakt,
heven hoofd. Het zag er lange tijd i Qp het middenveld zochten de ogen
naar uit, dat Pesman de tijd van I van Klaas Schenk het Nederlandse
Gontsjarenko vrijwel zou evenaren, groepje supporters en breed grijnzend
Na 1800 meter waren de tussentijden stah hij een duim omhoog. De span-
precies gelijk, na 3000 meter (4.56.-) njng had zich ontladen. De strijd op
was hij één seconde langzamer dan ae 5 hm was gestreden en het kwam
'de titelhouder en na de volgende uit, dat niemand meer aan een tijd
ronde was het verschil 2 seconden in van onder de 8.20.- kon tippen,
het voordeel van de Rus. Maar tot j Wim de Graaff reed in 8.30.8 een
grote verrassing van de Nederlandse ongeïnspireerde race tegen de Zweed
kolonie en tot stomme verbazing van Baekman en alleen Kees Broekman
de officials op de baan, bleek dat de kwam nog tot een goed resultaat na
Nederlander zijn krachten heel wat een knappe race. Tijdens de rit van
beter had verdeeld dan de beroemde Kees was het gaan sneeuwen en on
ervaren Oleg. j middelijk werd de baan stroever. De
Het verschil werd (met nog 1200 m. nog altijd mooie techniek van Broek-
te rijden) één seconde en toen kwam man was echter volkomen opgewas-
die ongelooflijk sterke finish, waarin sen tegen deze handicap en Albinson
Pesman aan de overkant van de baan werd in 8.24.1 verslagen. Voor onze
een arm los gooide. 39 sec. gelijk met
Gontsjarenko. „Jan" snerpte een
meisjesstem ergens van de tribunes.
Maar Jan hoorde niets. Hij hoorde
nooit iets, vertelde hij later. Geen ge
juich, geen geroep, geen rondetijden.
„Ik rij en ik kijk naar het ijs en het
enige wat ik denk is, als ik maar niet
val, als ik maarniet val.
Jan Pesman viel niet en na de vier
laatste ronden in 40-39-39 en 38.1 sec.
tegenover de 41-40-41-42.5 van Gont
sjarenko vloog hij in 8.12.1 over de
landgenoot betekende dat de tiende
positie en dus ook weer een plaats
bij de laatste 16. Voor de 15 deelne
mers, die daarna tijdens een hevige
sneeuwjacht moesten rijden, was een
dergelijke tijd onmogelijk. Rondetij
den van 45 en 46 sec. waren nu reeds
geen uitzondering meer en ook Cees
Jan Kroon werd in de voorlaatste rit
tegen d^ Australiër Cassidy 't slacht
offer van de stroeve, klevende sneeuw
9.06.4.
Het was een ongelukkige dag voor
eindstreep. Een ovatie was het over- de kleine man uit Ter Aar, want al
schot, dat hij van de geestdriftige was hij op de 500 meter met 44.6 sec.
massa in ontvangst mocht nemen, de snelste Nederlander, de 17e plaats,
Gontsjarenko, die op het middenveld die hij er mee bezette, was toch be-
in een kleine cirkel was meegereden, i slist een tegenvaller.
c,
beurten uitlopend in de binnenbocht,
maar steeds weer bijeen bij het
passeren van de streep.
Spannend tot het eind.
Met ronden van afwisselend 40 en
41 seconden ging dit zo door tot 3200
meter waren afgelegd. Toen kwam
de Noor iets eerder door en lang
zaam maar zeker bleef hij het de
zelfde tussentijden uitlopen. Het was
alsof de langere slag van Pesman
ineens werd afgeremd. Na 5000 me
ter (8.31.was het verschil vier
seconden, na 5600 meter vijf secon
den en drie ronden lang was het zelfs
zes seconden. Pesman leek met een
zware inzinking te kampen te heb
ben. Zou het dan toch een grote
overwinning voor de Noor worden?
De Groninger lag op dat moment
achter op Kositskin en zelfs kwam
de tijd van Seierstein dreigend in
I het verschiet. Maar plotseling kwam
I er weer spanning en vaart in het
lichaam van onze landgenoot. Iets te
laat zoals later bleek, maar toen Jan
Pesman met nog zes ronden te rij
den zichtbaar begon terug te win
nen op zijn tegenstander leek alles
weer mogelijk. In een onbeschrijfe
lijke heksenketel van aanmoedigin
gen kwamen de laatste ronden.
De Noor voelde Pesman komen,
maar hij kon niet harder
Na achtduizend meter en met nog
vijf ronden te rijden was het ver
schil drie seconden, twee ronden later
nog twee seconden en bij het luiden
van de bel voor de laatste ronde
kwam Johannesen nog maar één se
conde eerder door. Pesman moest de
buitenbocht in en dat was jammer.
Met zijn laatste eindspurt, die een
slotronde van 38.5 seconden ople
verde, kwam hij naast het achterste
been van Johannesen- verder niet.
De Noor had gewonnen maar bei
de tijden lagen ruim onder de 17.08.5
van Kositskin, 17.008 voor Johanne
sen, 1701.5 voor Jan Pesman.
Voor de tweede maal in dit sei
zoen had de Nederlander de tweede
plaats op de 10 km veroverd.
Rie Meyer alt Wormer werd te Gor-
redijk kampioene langebaan dames van
Nederland. Men ziet hier hoe de kam
pioene, tot het uiterste gespannen, van
start ging voor de 1500 meter.
