ROYAL Mc BEE GAAT GROOTSTE
FABRIEK VAN LEIDEN BOUWEN
Modern complex
voor 1300 arbeiders
Scherp
POTLOOD EN GEEST
DINSDAG 18 NOVEMBER 1958
DE Ï.EIDSE COURANT
PAGINA 9
De „Royal Mc Bee Nederland n.v., i 108x84 meter en de kantoren, die
(fabriek van schrijfmachines) geves
tigd te Leiden, heeft b. en w. ver
zocht, in verband met de voorgeno
men bouw van een nieuwe fabriek
ter plaatse, van de gemeente te mo
gen kopen het perceel industrieter
rein, gelegen aan de Trekvliet, de
Voorschoterweg en de Roosevelt-
straat. Een gedeelte van het Delftse
Jaagpad, kan echter eerst worden ge-
men op bovenstaande schets ziet ach
ter de fagade 21x25 meter.
Aan de zijde van de Roosevelt-
straat kunnen de materialen worden
aangevoerd, aan de andere zijde wor
den de noodzakelijke ruimten aan
gebracht, zoals kleed- en douchegele
genheden, ruimte voor de dokter en
de zuster etc.
Vanmorgen spraken wij met de di-
leverd, nadat het in eigendom van de recteur van de Royal Mc Bee, mr
gemeente is overgegaan, hetgeen
binnenkort zal geschieden.
Met de „Royal Mc Bee" is overeen
stemming bereikt omtrent de ver
koopprijs van 656.500.in totaal.
De grond wordt door de gemeente
geleverd bouwrijp, tot 0,30 m n.a.p.
opgehoogd, terwijl aan de verkoop de
algemeen gebruikelijke voorwaarden,
alsmede de voorwaarden, genoemd
in de brief van adressante van 16 ok
tober 1958 zullen worden verbonden.
Tegen deze verkoop onder de bedoel
de voorwaarden bestaat volgens b. en
w. geen bezwaar.
Het verheugt hen, dat blijkens de
ze transactie dit voor de gemeente
belangrijke bedrijf zich zal vestigen
in een nieuwe fabriek en zich aan
merkelijk zal uitbreiden.
De fabriek, die bij de Voorschoter
weg wordt gebouwd, gaat de grootste
afmetingen van enige fabriek in Lei
den krijgen: de fabriekshal w°-dt
NIEUWE LOODS
AAN KAARSENMAKERSSTRAAT
Zoals bekend is, worden in de Ge
meentelijke Werkplaats o.a. werk
zaamheden voor derden verricht.
Onlangs is de directie van de Ge
meentelijke Werkplaiats er in ge
slaagd van een onderneming opdrach
ten te verkrijgen tot het bewerken
van plastic-drtikelen. Deze artikelen
nemen evenwel zeer veel ruimte in.
De betrekkelijk beperkte magazijn
ruimte van de Gemeentelijke Werk
plaats is hierop niet berekend.
Aangezien door bedoelde opdrach
ten, naar mog worden verwacht, een
geregelde werkvoorziening voor een
aantal tewerkgestelden, onvoorziene
omstandigheden voorbehouden, is ge
waarborgd, zijn b. en w. van oordeel,
dat tot uitbreiding van de opslagruim
te dient te woixlen overgegaan. Dit
kan geschieden door het plaatsen van
een loods op het terrein, gelegen te
genover de Gemeentelijke Werkplaats
aan de KaarsemakersstTaat. De kos
ten hiervan worden op 13.260.ge
raamd, welk bedrag in 10 jaren kan
worden afgeschreven.
Ballard, die ons wees op de grote
buigzaamheid van dit plan. Men
houdt er n.l. rekening mee, dat in de
nabije toekomst het fabriekscom
plex in grootte verdubbeld zal wor
den. Daarom kan eventueel alles
voor van alles dienen.
Nu al werken ruim duizend men
sen in deze schrijfmachine-fabriek.
In de nieuwe fabriek, die volgens
de plannen van het „vader-concern"
in Amerika in 1960 gereed zal zijn,
zullen zeker 1300 arbeiders tewerk
worden gesteld. Hiermede is de Royal
Mc Bee ook wat personeel betreft,
de grootste van Leiden.
De voorzijde van het gebouw aan
de Trekvlietweg wordt verfraaid
met een breed park. De nadruk wenst
de Royal Mc Bee erop te leggen, dat
de schrijfmachine die in Nederland
in Leiden en Cuyk gemaakt worden,
een totaal Nederlands product is, ge
maakt door Nederlanders. Dit wil
men ook in de advertentie-compag-
nes stelselmatig onder de aandacht
van het publiek brengen.
De vestiging in Leiden legt hierop
nog eens de nadruk. „Het is slechts
de vraag, of wij over voldoende per
soneel en over huizen voor ons per
soneel kunnen beschikken", zei mr
Ballard, maar dat is een probleem,
dat op de eerste plaats de gemeente
aangaat.
Leidse Marekerk is dringend
aan restauratie toe
Alarmerende nota van minister over monumenten
De toestand van de Nederlandse mo- gend nodig, zoals bij de stadhuizen
No. 512. Horizontaal: 1. plotseling,
8. bouwval, 10. in het jaar der we
reld (afk. Lat.), 12. priem, 13. voor
naamwoord, 14. bastaarduitgang, 16.
biersoort, 17. stad in Spanje aan de
Ebro, 18. spoedig, 19. hoofddeksel, 20.
atmosfeer (afk.), 21. voorvoegsel, 23.
munt in China, 24. ettergezwel, 26.
inwendige.
Verticaal: 2. slede, 3. straat (Fr.),
4. ouderwetse postwagen, 5. gewicht,
6. water in Friesland, 7. gem. in Z.H.,
9. betrekking waarin personen of za
ken tot elkander staan, 11. maand Op de jaarvergadering
van het jaar, 13. tuchtroede. 15. baan Bonte Duif werd de korte agenda vlug
Vioicrvoi Ifi Wnr.ni 91 klooster- afgewerkt en werden de kampioen-
VOOr balspel, 16. boom, 21. crhannon holrr»nrT opmaakt r>n versrhil.
voogd, 22. voorzetsel, 24. meisjes
naam, 25. scheikundig element (afk.)
numenten moet over het geheel ge
nomen zorgwekkend worden ge
noemd. De beschikbare middelen zijn
niet voldoende om onherstelbare ver
liezen te voorkomen. Naar schatting
tien miljoen gulden per jaar zal no
dig zijn ter subsidiëring in de kosten
van de meest urgente restauraties.
Dit heeft minister Cals meegedeeld
in zijn memorie van antwoord aan
de Tweede Kamer over de begroting
van O. K. en W.
De minister geeft in deze memorie
een uitvoerig overzicht van de toe
stand der Nederlandse monumenten.
De grote kerkgebouwen, welke nog
talrijke steden bezitten, zijn voor zo
ver zij niet zijn gerestaureerd, vrij
wel alle aan restauratie toe. Door het
treffen van noodmaatregelen worden
in vele gevallen de restauraties naar
de toekomst verschoven; desondanks
is er een groot aantal zeer belangrij
ke kerkgebouwen, waarvoor uitstel
van restauratie niet langer mogelijk
is en waarbij nochtans geen afdoende'
regeling voor het subsidie kon wor
den getroffen; b.v. de kerken van
Bergen op Zoom, Gouda, Geertrui-
denberg, Oudewater, Haarlem (Waal
se kerk), Leiden (Marekerk), Culem-
borg en de torens van Zwolle en De
venter. Bovendien moet het tempo
van de belangrijkste restauraties aan
merkelijk worden vertraagd, waar
door het werk in totaal veel duurder
wordt. Bijv. de Hooglandse kerk te
Leiden.
Ook van de dorpskerken verkeert
een aantal in zeer slechte conditie,
zonder dat direct ingrijpen mogelijk
is. Als voornaamste voorbeelden kun
nen worden genoemd: een groot aan
tal Romaanse kerken vooral in de
provincies Groningen en Friesland,
in Zuid-Holland (de abdijtoren van
Rijnsburg) en vele renaissance ker
ken door het gehele land, zoals in
Zoetermeer, Blokzijl, Coevorden en
Maassluis.
Ook stadhuizen.
POSTDUIVENNIEUYVS
Ter gelegenheid van het 35 jarig be
staan der Leidse Postduiven Club wordt
op 13 en 14 december in Oud-Hortus-
zicht een jubileumtentoonstelling geor
ganiseerd en wel met enkele bijzondere
hoogtepunten.
Er zullen 350 duiven te bezichtigen
zijn met als extra attractie een show
van 10 duiven van de heer v. d. Linden
(Kweekstation de Witte Molen). Tevens
zijn er 20 duiven van de heer J. Rak
horst, welke over het zuivere ras Her
mans (België) beschikt.
De kampioenschappen werden als
volgt behaald:Vitesse: 1. J. Kukler; 2.
D. Mosseveld; 3. D. v. d. Nieuwendijk;
Fond: 1. C. de Groot; 2. D v. d. Nieu
wendijk: 3. W. Teske; Totaal oud: 1.
J. Kukler; 2. D. v. d. Nieuwendijk; 3.
D. Mosseveld; Jonge duiven: 1. J. Kqk-
ler; 2. M. de Lange; 3. P. Teske; Kam
pioen-Generaal: 1. J. Kukler; 2. D. v.
d. Nieuwendijk; 3. D. Mosseveld; 4. M.
de Lange; 5. H. van Alphen.
van Haarlem, Weesp en Geertruiden-
berg, Buren, Zierikzee, het v.m. raad
huis te Elburg, het museum en het
weeshuis te Gouda. Talrijke hofjes
dienen binnenkort te worden verbe
terd, zowel uit hoofde van de bouw
kundige toestand, als van de bewoon
baarheid. Ook vele stadspoorten vra
gen om herstel.
De kastelen en buitenplaatsen ma
ken over het algemeen een zeer
moeilijke periode door, aangezien ve
le sedert lange jaren in onvoldoende
mate konden worden onderhouden
en in verband daarmede voor een
aantal hunner een nieuwe bescher
ming moet worden gezocht.
Leidse Universiteit
Geslaagd voor het Doet. ex. God
geleerdheid de heer J. F. N. dc Wat-
teville te Den Haag.
Oplossing morgenavond.
Oplossing No. 511. Horizontaal: 1.
raaf, 4. raam, 7. ros, 8. beer, 9. plan,
11. smaragd, 14. Ede, 15. bedeesd, 19.
odol, 20. eind, 21. ent, 22. mast, 23.
toom.
Verticaal: 1. robe, 2. Ares, 3. for
meel, 5. alia, 6. mand, 9. present, 10.
schappen bekend gemaakt en verschil
lende prijzen uitgereikt.
Kampioen der kampioenen was wel
de heer G. v. Albada, die niet alleen het
Generaal kampioenschap won, maar
ook op de twee wisselprijzen beslag
wist te leggen.
Bij de bestuursverkiezing werd de
heer A. v. d. Meijs als voorzitter geko
zen en de heer W. C. Nagtegaal als se
cretaris.
Tot slot werd besloten om ter gele
genheid van het 30-jarig bestaan in dit
aga, 12. adé, 13. bed, 15. boom, 16. winterseizoen een clubtentoonstelling te
does, 17. dito, 18. Edam. houden.
HALTE TEVEEL.
Waarom, zo vroeg een automobilist
ons, heft men de tramhalte aan
het eind van de Breestraat bij
het Gangetje niet op, want dit is een
„brekebeen" voor het verkeer in deze
nauwe Leidse straat? Wij hebben de
politie naar haar mening gevraagd
en het standpunt van onze automo
bilist werd hierdoor verstevigd,
want ook haar is deze halte van de
stadstram een doorn in het politio
neel oog.
De tram immers houdt hier het
verkeer op, terwijl enige meters ver
der dit stadsvoertuig meestal wéér
moet stilstaan voor de verkeerslich
ten, terwijl .nog geen honderd meter
verder in de Hogewoerd al weer een
halte van de tram staat.
Eigenlijk zou men liever de tr^m
en ook de bushalten uit de Breestraat
hebben, zo vertelde ons hoofdinspec
teur Cornelisse, maar men heeft dat
niet in de hand. De vervoersmaat
schappijen stellen ook hun eisen. Er
ligt nog steeds een plan bijvoorbeeld
om op het nu nog ongedempte stuk
je Levendaal een centrale bushalte
te maken voor alle bussen, die de
Breestraat aandoen.
Maar het is de vraag of men in
Leiden zelfs wel tot demping van dit
grachtje komt, omdat men het niveau
van de straat met nivelleren, hetgeen
niet alleen technische maar ook
aesthetische bezwaren met zich
brengt.
Maar die halte in de Breestraat,
daar is men het in verkeerstechnisch
onderlegde kringen in Leiden wel
over eens, zou er best uit kunnen. De
halte tegenover het stadhuis acht men
voldoende. Niet voor niets is destijds
al de halte tegenover de Stadsgehoor
zaal opgeheven.
Men zal opmerken, dat het terrein,
dat de Royal Mc Bee gaat bebouwen
oorspronkelijk bestemd was voor
N.V. Zaalberg te Leiden, die van
nieuwbouwplannen in Leiden heeft
afgezien.
Ook de Leidsche Onderwijs Instel
lingen, die in deze omgeving een
nieuwe bedrijfsruimte wilden bou
wen, zijn op hun plannen terugge
keerd.
Ontwerp van het architectenbu
reau AE. G. en J. D. Postma uit De
venter voor de nieuwe Royal Mc
Bee-fabriek van 10.000 vierkante me
ter in Leiden Zuid-West aan de Roo-
seveltstraat en de Voorschoterweg te
Leiden. De gevel rechts aan de Voor
schoterweg is ruim tachtig meter
breed. Links de ruim 100 meter lange
zijgevel aan de Rooseveltstraat. Er
zijn tekeningen van wat latere da
tum, waarin nog enige wijzigingen
zijn aangebracht.
INBRAAK BIJ JUWELIER.
In de afgelopen nacht, omstreeks
half twee, hebben twee mannen de
etalageruit van de juwelier en horlo-
gier H. Stutvoet aan de Assendorper-
straat te Zwolle met twee bakstenen
ingegooid en zich uit de voeten ge
maakt met 118 gladde, gouden rin
gen, 48 heren-zegelringen, 72 dames-
fantasieringen en een aantal horlo
ges. Elf jaar geleden werden op de
zelfde manier uit deze zaak 76 rin
gen gestolen, die later vrijwel alle
konden worden opgespoord. De da
ders waren toen enkele buurtbewo
ners.
Leidse agenda
DINSDAG 18 NOVEMBER
O.K.O-St. Leonardusparochie. Blij
spel „Bruiloft op ae Appelbloesem".
St. Antoniusclubhuis, 8 uur nam.
Expogé. Reis door Zuid-Afrika, le
zing door mr J. C. Woudstra, Har
monie, 8 uur nam.
Mij. voor Toonkunst. Münchener
Kammerorchester o.l.v. Hans Stadt-
mair, Stadsgehoorzaal, 8 uur nam.
Mij. voor Toonkunst. Jeugdconcert
Münchener Kammerorchester, Stads
gehoorzaal, half drie nam
St. Eloy. Adviesavond. Gebouw v.
Chr. Soc. Belangen. Half achtacht
uur nam.
KAB-wijk St. Petrus, en St. Lode-
wijk. Kaart- en sjoelavond. De Klei
ne Burcht, 8 uur nam.
Lezing over Lourdes. Spr. pater
Wijnand Sluys, Petruskerk, 8 u. nam.
Kon. Ned. Nat.-hist Ver. Leden
vergadering. Laboratorium „Zoölo
gie" (Sterrenwachtlaan) 8 uur nam.
WOENSDAG 19 NOVEMBER
Rozenkranskruistocht. St. Petrus-
kerk, 7 uur nam.
K.AJB. Najaarsledenvergadering.
Harmonie, 8 uur nam.
K.A.V. (Stad en afd. Leonardus)
Toneelavond. De eigen groep voert
op „Nicolientje knapt het wel op"
St. Antonius clubhuis 8 uur nam.
Oud-leerlingen T.S. „Don Bosco".
Forumavond over „Film en Film
kunst", Aula Boerhaavelaan, 8 uur
nam.
Smalfilmavond Leidse fotohandel.
Cabaret en filmquiz, Schouwburg, 8
uur nam.
Rijksmus. v. Geologie. Filmavond
over „Aardolie in Nederland", Ga-
renmarkt lb, 8 uur nam.
Mij. Tuinbouw en Plantkunde. Le
denvergadering. In den Vergulden
Turk, 8 uur nam.
Alg. Bond van Gepensioneerden.
Ledenvergadering. Foyer Stadsge
hoorzaal, half drie nam.
K. en O.-cursus. Over Griekenland.
Spr. mr H. Scholte. Foyer Stadsge
hoorzaal, 8 uur nam.
K. en O.-cursus. Bloemschikken.
Spr. C. Kriest, Rapenburg 6, 8 uur
nam.
DONDERDAG, 20 NOVEMBER
Interdiocesane Jongerenstaf. Caba
retavond. St. Antoniusclubhuis, 8 uur
nam.
St. Augustinusvereniging. (Onder
wijzers) Rector Sondaal over: „De
stand van de bijbelwetenschap en het
godsdienstonderricht. Gulden Vlies,
7 uur nam.
Kynolr, envereniging „Rijnland".
Lezing over „Hond, 1 lens en Erfelijk
heid" door dr. J. v. d. Bosch; Zomer-
zorg, 8 uur nam.
Ned. Comité Pro Maria. Bèauraing-
Vóór honderd jaar
Uit de Leydsche Courant van
Dingsdag 18 November 1858.
's Gravenhage De heer J. A.
van der Ven, beeldhouwer te
's Hertogenbosch, heeft, op last
van H. M. de Koningin, een
nieuw kunststuk vervaardigd.
Het bestaat uit eene groep in
tvit marmer, voorstellende de
jonge prinsen Frederik Maurits,
den 4den Junij 1850 overleden,
en Willem Alexander, den 25ste
Augustus 1851 geboren.
Prins Frederik Maurits is hier
voorgesteld in de gedaante van
een engel in zwevende houding,
als uit den hemel nedergedaald,
een kind, prins Alexander, in
zijn armen dragende.
COGNAC BESTELLEN
ELSHOF BELLEN
Telefoon 21023
Haarlemmerstraat 139
(Advertentie)
avond 8 uur. Zaal Maria Gijzensteeg.
Huish.- en Gezinsvoorlichting.
Kookdemonstratie, Hoeksteen, Le
vendaal 1, 2.30 uur narïi.
VRIJDAG, 21 NOVEMBER
Speeltuinver. „Vogelenwijk". Feest
avond met Semper Avanti's „Jong
en Jolig", Patronaatsgebouw Oegst-
geest, 8 uur nam.
Mfj. Nijverheid en Handel. Koffie
maaltijd en lezing over „Wereld
gezondheidsraad'In den Vergulden
Turk, half één nam.
St. Christoffel, (Vertegenwoordi
gers etc.) Ledenvergadering, De Har
monie, 8.15 uur nam.
Speeltuinver. „Zuiderkwartier" Ba
zar in clubhuis Anjelicrstraat, 1923
uur nam.
ZATERDAG, 22 NOVEMBER
Ned. Kath. Grafische Bond. viering
50-jarig bestaan. Receptie St. Anto
niusclubhuis, 3.305 uu'- nam.
Leidse Jeugdactie. Optreden van
het Scapino-ballet. Stadsgehoorzaal,
half drie nam.
Speeltuinver. „Zuiderkwartier" Ba
zar in clubhuis Anjelierstraat, 1523
uur nam.
APOTHEKERSDIENSTEN
De avond en nachtdienst wordt
.waargenomen door:
Leiden: Apotheek Doeza, Doeza-
straat 31, tel. 21313; Apotheek Haven
Haven 18, tel. 20085.
Oegstgeest: Apotheek Oegstgeest,
Wilhelminapark 8, tel. 26274.
Enthousiaste OKO-speelgroep in
een gezellig blijspel
Er zijn nog feilen aan het spel van
de OKO-speelgroep, die gisteravond
in het St. Antonius Clubhuis het blij
spel „Bruiloft op de appelbloesem"
ten tonele bracht.
Maar daarnaast willen wij toch
gaarne de loftrompet steken over het
enthousiasme en de spontaniteit,
waarmee deze speelgroep het toneel
vult. OKO heeft de beschikking over
zeer veel uitstekende tonelisten. Zij
zijn meer dan typeurs, zij zetten een
karakter op de planken.
Wij hebben dan ook gisteravond
met het donderend applaus aan het
slot van de avond, toen pastoor van
Schalen een dankwoord sprak van
harte ingestemd.
Want het was een genoegelijke
tijdpassering, die de toneelspelers het
publiek geboden hadden. Een com
pliment voor de voortreffelijke keu
ze, wij weten hoe moeilijk het is een
stuk te vinden, dat het amateurto
neel op het lijf geschreven is.
Eden Phillpots heeft met dit blij
spel een heerlijk stukje Amerikaans
plattelandsleven op de planken ge
bracht, met milde humor, hier en
daar misschen wat „overdone", maar
altijd geestig en sprankelend,-vertelt
de auteur van de onaangename erva-
ringeh, die de ij dele Samuel Sweet-
land op het glibberige pad der liefde
ondervindt.
Zijn dochters krijgen trouwens
ook gelijke teleurstellingen te ver
werken, maar natuurlijk anders
was het geen blijspel klinkt aan
het slot een echo van de huwelijks-
klokken.
OKO had in dit stuk een massale
rolbezetting nodig en het doet ons
deugd, dat men over zulk een uitge
breid spelers-materiaal kon beschik
ken. Allen vervulden hun rol op een
wijze, die enige verdiepingen boven
het doorsnee amateurtoneel uitging
en daarbij komt, dat er enige bij
zondere goede acteurs doorheen lie
pen.
Wij hebben eerder al eens op de
bijzondere dramaturgische kwalitei
ten van mej T Brouwer kunnen wij
zen en ook gisteravond stelde zij
niet teleur in de rol van oude jonge-
juffer, die haar stand hoog houdt.
Noemen wij direct daarna en hierin
ligt geen discriminatie het voor
treffelijke spel van mevr. J. van Ier-
sel-Knüppe met haar eenvoudige,
hartelijke speelwijze als de sympa
thiek huishoudster van Sweetland,
die uiteindelijk de beste keuze van de
toekomstige bruidegom bleek.
Petronell en Sibley, zijn dochters
(resp. mej. Miep v. d. Meyden en
Ineke van Egmond behouden als
actrices 'n redelijk peil, de scène
met de debutant A. Juffermans, die
de rol van de verlegen, maar door
tastende minnaar van Petronell
speelde was kostelijk. J. Omtzigt in
zijn rol van Churdles Ash, de knecht
dient het geluidsvolume van zijn
stem wat terug te draaien: op deze
ruzie-achtige toon, die hij voert, is
het bijna onmogelijk het wisselen
van stemmingen uit te beelden.
Henry Coaker (L. v. d. Kraan)
amuseerde de zaal met zijn onbe
houwen opmerkingen en L. Hooge-
veen verrastte als Richard, de hu-
welijkscandidaat van Sibley door
zijn innemende manieren van „jeune
premier". Alleen vonden wij zijn
„American way of acting", wat
overdreven en hij dient zich bewust
te zijn, dat een toneeltekst niet met
de muzikaliteit van gedichten dient
te worden voorgedragen. Overigens
een sympathiek en veelbelovend
jong acteur.
Kostelijk hebben we ons ook ge
amuseerd met het optreden van re
gisseur F. J. v. d. Meyden in zijn
korte maar veelbetekenende rol van
dominee. Als regisseur verdient de
heer v. d. Meyden een open doekje
voor de wijze waarop hij het moei
lijke bedrijf, waarbij alle spelers op
het toneel waren tijdens een par
tijtje tot een goed einde heeft ge
bracht. Jammer dat het derde be
drijf, daar ver bij achterbleef maar
dat kan ook aan de tekst gelegen
hebben.
Louisa Wendett speelde aardig de
rol van de amazone, die voor de dui
vel nog niet bang is. Een aardige rol
zagen wij van mevr. J. Joannes-van
Loon als Mary Hearn en Fia Vinken-
stein speelde het klassiek dienst
meisjesrolletje goed. Onze opmer
king na een vorige uitvoering over
het „niet te dik opleggen" van de
grime blijft onverkort gehandhaafd
ten aanzien van enige rollen; er is
echter al een aanmerkelijke verbe
tering te constateren. De tonelisten
zullen het ook aan de rekening van
de pruiken-verhuurder merken.
Een aardige scène uit „het partijtje
bij miss Tapper". Sibley (Ineke van
Egmond) zingt een liedje, en zij deed
dit leuk.
