Victoria.
GEEN ALGEMENE REGEL
VOOR DE SPIJTOPTANTEN
k
Regering beantwoordt „kernenergie-nota"
van de Tweede Kamer
„DE 37" KUNNEN NIET NAAR
NEDERLAND TERUGKEREN
Breuk in Amsterdamse
studenten-civitas
MINISTER SAMKALDEN ANTWOORDT:
Veel lof in Kamer
voor min. Klompé
VRIJDAG 14 NOVEMBER 1958
DE LE1DSE COURANT
PAGINA 9
Nederlands achterstand op nucleair
gebied moet men niet te somber zien''
De op 3 juli 1957 door de minister van Economische Zaken aan de
Tweede Kamer aangeboden nota inzake de kernenergie was in het bijzon
der gewijd aan de toepassing van de kernenergie ten behoeve van de elek-
triciteitsvoorziennig. De minister had zich in deze nota beperkt tot het
aspect van de elektriciteitsvoorziening, omdat hij deze toepassing van de
kernenergie van primaire betekenis acht en omdat slechts het gebruik van
kernenergie ten behoeve van de elektriciteitsproduktie reeds praktische
perspectieven biedt. In het voorlopig verslag van de Tweede Kamer wer
den ook andere aspecten van de kernenergetische ontwikkeling ter sprake
gebracht. De regering is daarom thans ook op andere aspecten van de kern
energie ingegaan.
REGERING HOUDT
EEN TOEZIEND OOG
Het standpunt van de regering is
dat in het algemeen in ons land de
taak van de overheid zich beperkt
tot het stimuleren, ondersteunen en
coördineren van de activiteiten der i
verschillende maatschappelijke groe
peringen, en het waar nodig
stellen van regelen. Ook op het ge
bied van de kernenergie ziet de re
gering geen noodzaak tot verder
gaande bemoeiingen, gezien de ge
bleken bereidheid der betrokken
groeperingen om de nodige activi
teiten te ontplooien.
De achterstand van Nederland op
nucleair gebied moet niet te somber
worden gezien. Uiteraard kan Neder
land niet zo volledig aan deze ont
wikkeling deelnemen als b.v. de Ver
enigde Staten en Engeland. Dit is
mede de reden dat de regering streeft
naar zo intensief mogelijke interna
tionale samenwerking.
Reactorcentrum Nederland
De regering verwacht, dat het reac
torcentrum Nederland een belangrij
ke en centrale plaats zal innemen bij
de ontwikkeling van de praktische
toepassing van de kernenergie in ons
land.
Het blijft het streven van de rege
ring het R.C.N. op zijn specifieke ge
bied dat is het verkrijgen van
kennis en ervaring met betrekking
tot reactoren en hun toepassingen
tot een krachtig centraal orgaan te
doen uitgroeien, dat over een zoda
nige kennis en ervaring beschikt dat
allen, die straks reactoren of onder
delen daarvan zullen ontwerpen,
bouwen of gebruiken vanzelfspre
kend het R.C.N. zullen inschakelen.
De bouw van de te Petten te plaat
sen hoge flux-reactor van het R.C.N.
kan begin 1959 gereed zijn. Voor I960
wordt gerekend met een personeels
bezetting van 300 a 350 man, waar
van 80 a 90 academici.
Het R.C.N. heeft zich bij gebrek
aan middelen tot de minister van
economische zaken gewend voor een
verhoging van de kapitaalbijdrage
van de staat met 14 miljoen. Daar
bij is het aanbod gedaan dat het aan
tal regeringsvertegenwoordigers in
het bestuur met twee zal worden ver
meerderd.
De regering heeft besloten, aan het
verzoek van het R.C.N. te voldoen.
Onze energiesituatie
De energiesituatie van West-Euro
pa, en die van Nederland in het bij
zonder, dwingt tot een krachtige be
vordering van de toepassing van
kernsplijting voor de energievoorzie
ning. Reeds nu moet Nederland de
helft van de grondstoffen voor zijn
energiebehoefte importeren.
De ontginning van nieuwe mijnvel-
den en de voortschrijdende mecha
nisatie in de steenkolendelving zul
len, aldus de minister, de ramingen
van de Nederlandse steenkoolproduk-
tie tot 1975 slechts in geringe m^te
beïnvloeden. Het duurt immers S i
minste 15 jaar advorens een nieuwe
mijn een enigszins redelijke produk-
tie geeft, terwijl tegenover de pro
ductieverhoging door grotere mecha
nisatie, de slechtere exploitatiemoge
lijkheid van oudere mijnen staat.
Voorspellingen ten aanzien van de
aardolie- en aardgaswinning zijn
moeilijk te doen.
Ook indien het energieverbruik
minder zou toenemen dan in de nota
wordt voorzien, zal, aldus de minis
ter van Economische Zaken, de im
portbehoefte aan energie-grondstof
fen nog altijd zo groot zijn dat op
richting van kernenergiecentrales
aanbeveling verdient.
De kostprijs verhouding tussen de
conventionele- en de kernenergeti
sche elektriciteitcentrales zal naar
verwacht wordt niet ongunstig
worden beïnvloed door verdere tech
nische ontwikkeling.
Van bepaalde zijde in Engeland
verwacht men zelfs dat de kernener
getische elektriciteitsopwekking in
1962 goedkoper zal zijn dan die met
conventionele middelen.
Een adviescommissie van de elek
triciteitsbedrijven maakt éen studie
van de exploitatiegegevens van en
kele voor de eerste Nederlandse kern
energiecentrale in aanmerking ko
mende types.
De toepassing van de kernenergie
zal, aangezien er van uit wordt ge
gaan, dat economische elektriciteits
produktie wordt verkregen, niet tot
tariefverhoging behoeven te leiden.
Risico-spreiding
De risico's bij de exploitatie van
kernenergiecentrales zijn vooral ge
legen in de onzekerheid over de
technische levensduur der centrales
en in de kans op storingen.
De aard der. risico's maakt het ge
wenst, deze zoveel mogelijk te sprei
den. Mede naar aanleiding van de
resultaten van de studie van boven
genoemde adviescommissie hebben de
elektriciteitsbedrijven overeenstem
ming bereikt over het navolgende.
Door de Provinciale Noordbrabant-
so Electriciteits Maatschappij zal zo
mogelijk en op zekere voorwaar
den nabij Geertruidenberg een
kernenergiecentrale worden gebouwd.
Ook Engeland richt zich meer en
meer op de energievoorziening door
middel van kernsplitsing. Deze foto
geeft een beeld van de Chapelcross-
kern-energie-centrale te Annan in
het Engelse graafschap Dumfries
shire. De vier reactoren van dit cen
trum, het tweede van Engeland, zijn
gelijk aan die van Calder Hall, Enge-
lands eerste atoom-centrale. Het
werk aan Chapelcross is begonnen in
november 1955. Men verwacht niet
dat de eerste reactor voor 1959 in ge
bruik zal komen.
POLITIE SCHOOT OP WILDE-
JONGE) MAN.
Te Steen wijk is gisteravond even
voor zeven uur de jongeman A. J. die
zicht verzette bij zijn arrestatie door
een schot van een der politiemensen
in het been getroffen. J. is naar het
ziekenhuis te Heerenveen overge
bracht.
J. vertoefde ten huize van zijn
meisje, mej. V., waar een hooglopen
de ruzie ontstond. De familie waar
schuwde de politie, waarna J. verzet
pleegde en de politie bedreigde.
Minister van Justitie Samkalden
heeft gisteren in antwoord op vragen
van de Tweede Kamerleden gezegd,
dat hij er niets voor voelt een nieuwe
golf van repatrianten over Nederland
te doen uitstorten. Hij is dan ook niet
bereid de spijtoptanten, dit wil zeg
gen een aparte groep Indonesiërs, in
Nederland toe te laten. Wel wil hij na
een zorgvuldige keuze een beperkt
aantal Indonesiërs toelaten.
De minister voerde sterke argu
menten aan. Meer dan 9000 Indone
sische staatsburgers hebben na de
souvereiniteitsoverdracht geopteerd
voor het staatsburgerschap, ook al
omdat de Nederlandse gezagsdragers
daar het advies toe gaven. Dit zijn
met de gezinnen mee ongeveer
28.000 mensen. Ongeveer 2000 van
hen zijn naar Nederland gekomen.
Bij het navolgen van de wensen
van de KVP- en AR-fractie die
nog in een motie omschreven zouden
worden zou er een volksverhui
zing van 30.000 zielen ontstaan. De
regering zou hen arbeid moeten ver
schaffen, het vervoer en de huisves
ting moeten bekostigen. Maar al
dus de minister als we de spijtop
tanten toelaten ,dan komen daar
weer ongeveer zeventig-duizend ge
lijk te stellen personen voor in aan
merking, laat staan allen, die door
huwelijk of anderszins op een of an
dere wijze met Nederland verbonden
zijn. Indien men aan de spijtoptan
ten dit privilege zou schenken, doet
men onrecht aan de vele duizenden,
die om een of andere reden nog méér
recht hebben zich in Nederland te
vestigen.
Daarom aldus de minister
kan men geen algemene regel
voor de spijtoptanten in het le
ven roepen; men kan slechts een
selectie toepassen om naar
gezond verstand zoveel mo
gelijk noodgevallen te helpen.
Hij stelde vóór dit vraagstuk in
behandeling te nemen met de
Kamercommissies en de betrok
ken ministers.
Geen precedent.
Vervolgens sprak de minister over
de 37 verstekelingen. Zijn oordeel
luidde: zij kunnen niet naar Neder
land terugkeren. Hij gaf voor de
muisstil luisterende Kamerleden en
het publiek op de overbezette tribu
nen een uiteenzetting van de om
zwaai van de regering ten aanzien
van deze 37. Men had hem gevraagd,
waarom de regering nu ineens de 37
in Nieuw Guinea aan land zette, was
dit dan ook geen Nederlands grond
gebied.
Zijn antwoord luidde in het
kort: de 37 waren door de actie,
die rond hen was gevoerd in ge
vaar gebracht, niet in het minst
door het feit, dat zij het bemid
delingsvoorstel van de president
van de Haagse rechtbank hadden
aanvaard. Het risico dat in Indo
nesië vergeldings-maatregelen
zouden volgen is aanzienlijk ver
groot.
Deze toelating in Nieuw Guinea
mag, aldus de minister, zeker niet ge
zien worden als een andere vesti-
SUIKER SYMBOLISEERT DE ZOETE BAND
Een goede driehonderd personen hebben gevolg gege ven aan de uitnodiging van de gevolmachtigde minister
van Suriname, mr H. Pos, en mevTouw Pos voor een ontvangst in hotel „Wittebrug" in Den Haag om hun op
wachting te maken bij de nieuwe Surinaamse premier, mr S. D. Emanuels. Behalve minister-president dr W.
Drees en verschillende ministers waren ook de voorzitters van de beide Kamers der Staten-Generaal aanwe
zig onder de talrijke autoriteiten. De chef-kok van „De Wittebrug" had voor deze bijzondere gelegenheid nit
suiker een Ridderzaal getoverd, welke hier door mr en mevr. Pos (links) en mr Emanuels wordt bewonderd.
gingspolitiek in Nieuw Guinea. Het
is géén precedent.
Men kan aanvoeren, dat de rege
ring opportuun is geweest, schijnbaar
de weg van de minste weerstand
heeft gekozen door de verstekelingen
dan maar in Nieuw Guinea aan wal
te zetten, maar niets is minder waar.
De regering kan door de gevoerde
actie haar inzicht niet laten beïn
vloeden en zij moest ook bij de in
terpellatie van mej. Ten Broecke
Hoekstra uiterst voorzichtig zijn in
haar antwoorden om -de moeilijkhe
den voor de 37 niet nog te vergroten.
Men kan dan ook niet.zeggen, dat de
regering door de knieën is gegaan
voor het schikkingsvoorstel van de
president van de Haagse rechtbank.
De betreffende Indonesiërs kunnen
toch nog naar Indonesië terugkeren.
Onder hen zo deeldt de minister
ook mede zijn jongemannen, die
verklaarden niet in dienst te willen
in Indonesië. Alleen om het deze 37
niet moeilijker te maken heb ik des
tijds deze zaken onberoerd gelaten.
Nu zij in Nieuw Guinea in veiligheid
zijn kan ik met dit alles voor de dag
komen.
In tweede instantie zal er dinsdag
middag aanstaande opnieuw over „de
zeven en dertig" gesproken worden.
SPOED MET VOETBAL-TOTO
Minister Samkalden heeft gisteren
in de Tweede Kamer gezegd, dat hij
haast zal maken met het wetsont
werp voor de voetbaltoto. Hij vroeg
ook de Kamerleden haast te maken.
Bij het gesprek over de gerepa-
trieerden was de Kamer gisteravond
vol lof over het werk van de minister
van Maatschappelijk Werk, mej. dr
Klompé. .,Zij heeft in de jaren achter
ons en vooral in de verstreken maan
den zeer bijzondere aandacht besteed
aan de gerepatrieerdenzorg". Men
wees er op, dat de minister organi
satorisch een prestatie heeft geleverd,
waarop de minister en degenen, die
haar terzijde hebben gestaan met vol
doening kunnen neerzien.
De heer Fokkema (AR) formuleer
de het zo en hij werd terzijde ge
staan door de heer De Graaf (KVP)
en mevr. HeeromaMeilink (PvdA).
De heer De Graaf sprak ook met lof
over het particulier initiatief dat in
deze was ontwikkeld. Mevr. Heero
ma herinnerde er aan. dat de minister
zich steeds persoonlijk op de hoogte
stelde by aankomst en onderbren
ging van de gerepatrieerden. Aldus
spraken ook mej. Ten Broecke Hoek
stra en de heer Van der Wetering
(CHU).
De heer De Graaf vroeg nog om
het verblijf van de gerepatrieerden
in de contractpensions zo kort mo
gelijk te doen zijn en vroeg bijzon
dere aandacht voor de terugbetaling
van de Rijksvoorschotten, die gege
ven werden voor de betaling van de
overtocht en de aankoop van meu
bilair.
De heer Fokkema vroeg wat deze
begrotingspost voor Maatschappelijk
Werk betekent; „voor de reis van
enkele Ambonezen naar Nieuw Gui
nea". Is dit bedoeld als een experi
ment?
Mevr. Heeroma vroeg in welk pro
ject deze Ambonezen tewerk gesteld
zullen worden en om hoeveel perso
nen het hier gaat
DR DREES ONTVANGT
ZIJN BOEK
De minister-president, dr W. Drees,
die onlangs aan een persdiner mede
deling deed van de te verwachten
uitgave van door hem geschreven
memoires uit de bezettingstijd heeft
vanochtend het eerste exemplaar ont
vangen uit handen van de weten
schappelijk uitgever dr H. J. Prakke,
privaat-docent in de publicistiek aan
de Rijksuniversiteit te Groningen.
Het boek bevat tal van persoon-
1 ke herinneringen aan bezetting en
verzet. Dit persoonlijke accent brengt
met zich, dat unieke, nog niet beken
de voorvallen, in het lk'.t komen.
Deze memoires, in milde toon ge
schreven, zijn verlucht met verschei
dene foto's, ook van documenten.
Marine opkomstcentrum van
Voorschoten naar Hilversum
Door het overbrengen van het Ma
rine-opkomstcentrum van Voorscho
ten naar het opleidingskamp te Hil
versum denkt minister Staf een flin
ke besparing te bereiken in de gel
den die jaarlijks aan de Marine wor
den besteed. In een nota aan de Twee
de Kamer deelt de minister van oor
log en marine dit mee.
De minister voelt niets voor over
plaatsing naar Vlissingen. Evenmin
ziet hij iets in het plan om de ver
schillende keuringscentra van Lucht-,
Land- en Zeemacht tot een centrum
samen te voegen, daar de onderlinge
verschillen in keuring van de drie on
derdelen der krijgsmacht zeer ver
schillend van aard zijn.
Altijd ovenvers -
Altijd even lekker!
garandeert U de versheid
(Advertentie)
St. Thomas'' trekt zich terug
Het bestuur van de Amsterdamse Ka
tholieke Studentenvereniging „Sanc-
tus Thomas Aquinas" heeft een brief
gericht tot de A.S.V.A., waarin het
zegt: „Kennis genomen hebbende
van het besluit, genomen in de
A.S.V.A.-ledenraadsvergadering van
12 november 1958, tot handhaving
van blijvende materiële en morele
steun van de A.S.V.A. aan Propria
Cures, zich accoord verklarende met
het standpunt van die leden van de
A.S.V.A.-ledenraad, zich noemende
„katholieke fractie" van oordeel te
zijn „dat de A.S.V.A. door ignoreren
van genoemd principieel standpunt
haar positie als algemene studenten
vereniging Amsterdam, waaraan iede
re student ongeacht zijn levensover
tuiging zijn medewerking moet kun
nen verlenen, heeft ondergraven en
meent, dat op deze principiële gron
den het voor de Katholieke Studen
ten-vereniging „Sanctus Thomas
Drie Kruisheren in
België gewond
Op weg van het klooster van de
Paters Kruisheren in het Limburgse
Neeritter naar Maaseik in België is
gistermorgen een auto, bestuurd door
rector A. Hogema van het klooster
der paters Kruisheren te Wuppertal,
waarin ook prior Wijnakker van het
klooster in St. Agatha en pater Die
ben uit het klooster in Maaseik wa
ren gezeten, tegen een muurtje van
een tuin vlak voor Maaseik gebotst.
De bestuurder is waarschijnlijk door
de mist misleid.
Bij de botsing werden de inzitten
den ernstig gewond. Rector Hogema
liep een ernstige dubbele beenbreuk
op en een shock benevens een kaak-
fractuur en talrijke kneuzingen;
prior Wijnakker een schedelbasis-
fractuur en pater Dieben een zware
hoofdwonde, terwijl een van zijn be
nen op twee plaatsen werd verbrij
zeld.
Alle drie de paters zijn in het zie
kenhuis te Maaseik opgenomen. Er
bestaat geen direct levensgevaar. De
auto werd aan de voorzijde volkomen
vernield. („Maasbode")
Na een aanrijding met een
bromfiets is gisteren de ruim 50-ja-
rige gehuwde wielrijder P. Hester uit
de Wijk (Dr.) in het ziekenhuis te
Meppel aan zijn verwondingen over
leden.
Aquinas" onmogelijk is geworden
de A.S.V.A. als vertegenwoordigend
voor alle Amsterdamse studenten te
blijven erkennen".
Het bestuur stelt dat zijn vertrou
wen in de A.S.V.A. door voorbijgaan
aan dit principiële standpunt zodanig
is geschokt, dat het meent alle ban
den met de A.S.V.A. te moeten ver
breken.
Het bestuur betreurt dit ten zeer
ste en hoopt dat de civitas-gedachte
zo al niet vanuit de A.S.V.A.-leden-
raad, dan wel vanuit andere univer
sitaire gemeenschapsbelangen tot
nieuw leven gebracht zal worden. Het
bestuur is te allen tijde bereid hier
zijn medewerking aan te verlenen.
SCHERPERE VERVOLGING
PORNOGRAFIE
Vorige week heeft mr Van Doorn
(KVP) in de Tweede Kamer vragen
gesteld over vervolging van de por
nografie en minister Samkalden heeft
gisteren toegezegd dat een meer ac
tief vervolgingsbeleid zal worden ge
voerd. De minister memoreerde dat
er in 1956 25 veroordelingen waren
tegen pornografie en in 1957 33.
Trouwen voor 'n huis
De heer Kikkert (CH) voerde be
zwaren aan tegen het feit, dat be
paalde bevolkingsgroepen voordelen
ondervinden van de regeling woon
ruimteverdeling. Gehuwde mannen
krijgen n.l. voorrang bij de toewij
zing. Veel katholieken, die het ker
kelijk huwelijk alléén als wettig zien,
maken hiervan gebruik door alvast
voor de wet in het huwelijk te tre
den en met het kerkelijk huwelijk
te wachten tot zy een woning krij
gen toegewezen. Protestanten erken
nen het wettelijk huwelijk en som
migen van hen voelen het als een
achterstelling, dat zij deze methode
niet kunnen volgen.
DE 37 VERSTEKELINGEN DOOR
KON. MARINE OVERGENOMEN
Vrijdagochtend om zes uur plaat
selijke tijd zijn de 37 verstekelingen
in de Arafurazee (ten zuidwesten
van Nederlands Nieuw-Guinea) van
het m.s. „Johan van Oldebarnevelt"
door Hr Ms ofcnemings vaartuig „Luy-
mes" overgenomen. Zij zullen door
de Koninklijke Marine in Merauke
aan land worden gebracht, alwaar
zij aan de zorgen van het gouverne
ment van Nederlands Nieuw-Guinea
worden toevertrouwd.
