L.P.G.
Nederland bezit 1,5 miljoen
motorrijtuigen
Scherp
Het ijzeren rolgordijn van Leiden
DINSDAG 9 SEPTEMBER 1958
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 2
Enthousiasme na de
bisschopswijding
Toen de stoet van bisschoppen en
prelaten de consecrator en de nieuw-
gewijde hogepriester uitgeleide deed
en de trappen van het priesterkoor
afdaalde, ontlaadde het opgekropte
enthousiasme bij de verzamelde
priesters en gelovigen zich in een
spontaan en overweldigend applaus,
dat zich steeds weer herhaalde, luid
en vasthoudend, tot buiten in de tuin
der pastorie toe, waar vele honder
den door hetzelfde enthousiasme
werden aangegrepen. De consecrator
en de coadjutor zegenden beiden de
opgedrongen mensenmassa, de eerste
stil en ontroerd, de tweede blij en
gul-lachend, hier en daar op een
kinderkopje een kruisje drukkend.
GEEN V.S. ANTWOORD
AAN OOSTDUITSLAND
•Het Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken heeft zieh maan
dag oohter West-Dritsland ge;
door een Oostduits voorstel te ver
werpen voor een viermogendlheden-
conf eren tie (met de beide Duitslan-
den) over een Duits vredesverdrag.
Het ministerie verzekerde nogimaals
dat Amerika van mening is dat vrije
verkiezing van een Duitse regering,
die het hele Duitse volk vertegen
woordigt een onontbeerlijke eerste
■tap is voor zulk een verdrag. Er zal
geen Amerikaans antwoord op deze
nota gegeven worden.
HET AMBACHT OP DE EXPO
Maandagochtend is op de Expo in
het paviljoen van Nederland een
tentoonstelling geopend, gewijd aan
„de mens bij de hervorming van het
ambacht". Verscheidene ambachts
lieden e.a. pogen aan te tonen hoe de
mens in de gemechaniseerde en ge-
industrialiseerde 20ste eeuw zich als
scheppende kracht blijft handhaven.
Deze tentoonstelling, die vooral uit
een reeks demonstraties bestaat,
wordt gehouden tot 19 oktober.
HET LAWAAI VAN STRAAL
VLIEGTUIGEN.
De Canadees Neely heeft op de in
ternationale luchtvaartconferentie, die
te Madrid wordt gehouden, ver
klaard, dat de geleerden tot nu toe
betrekkelijk weinig succes hebben ge
had bij hun pogingen om het lawaai
van straalvliegtuigen te verminde
ren.
Volgens hem moet men de startba
nen voor straalvliegtuigen zo ver mo
gelijk verwijderd houden van woon-
centra. Fabrieken, gebouwd in de
buurt van vliegvelden, kunnen in dit
verband, misschien als bufferzoóne
dienen voor de steden, zo meende
Neely.
KOOL!
De savooiekool van de foto heeft
een doorsnee van 1 meter 30 en
weegt niet minder dan 13Vs kg. Ter
vergelijking zijn meegefotografeerd
zoon en dochter v. d. Ploeg, die resp.
11 en 12 jaar oud zijn. Deze kool is
door de heer J. v. d. Ploeg in zijn
volkstuintje aan Huize „Sancta Ma
ria" te Noordwijkerhout deze zomer
geteeld. Een dergelijke exemplaar
van deze afmeting werd in deze
streek nog nimmer aangetroffen.
Installaties voor auto's en trucks
Vraagt offerte bij:
GEBR. VAN ULDEN
VERDAMSTRAAT 6
TELEF. 23041
DE GROEI VAN ONS VERKEER
In het begin van deze eeuw was het de bijna stormachtige ontwikkeling
nog mogelijk dat de kinderen in alle
rust midden op de straat hun spel
speelden, het leven kende toen geen
bijzondere haast en het straatbeeld
vertoonde toen, een voor ons, bijna
romantische rustige gang. Daar kon
den zelfs de ca. 30 personenauto's die
Nederland toen bezat niets aan ver
anderen. Nederland dacht toen ook
KATWIJK
Taakverdeling B. en W. Door
het college van B. en W. werden de I nog niet aan verkeersproblemen en
de bromfiets. Van een pril begin
in 1949 is de bromfiets het tweede
nationale vervoermiddel geworden.
De porsonefiauto's zijn vooral na 1953
snel in aantal toegenomen en ook de
motoren en scooters, waarvan er van
dit laatste vervoermiddel er ca. 44.090
exemplaren in ons land rijden. Het
vervoermiddel met een motor neemt
in ons land dus een steeds grotere
taken tussen de leden van het colle-1 zeker niet aan zijn 3( auto's die men Plaats is. En als wij alle bromfietsen,
ge verdeeld als volgt: Burgemeester hoogstens „opzienbarend" vond. Deze j futo's- motoren etc. over het eerste
H. Duiker: financiën, onderwijs en1 30 auto's waren echter de schauduw kwartaal van dit jaar samentellen
alle overige zaken, welke niet aan
- - 11 I van de komende dingen want thans is zien wij dat Nederland ca. 1.5
de. wethouders zijn opgedragen. Wet- aaTltai uiteefrroeid tot ver over miljoen motorrijtuigen bezit.
Ingezonden door:
J. v. d. PLOEG,
Hoogstraat 14, Noordwijkerhout
SASSENHEIM
Jongetje overreden
en gedood
Gistermiddag om 4.20 uur is op de
Hoofdstraat tussen Zuilhofstraat en
Hoekstraat een ongeval gebeurd,
hetwelk een jongetje het leven
kostte.
De 4-jarige A. Eikeleboom liep met
een ouder zusje aan de oostzijde van
de Hoofdstraat, toen hij zijn moeder
aan de overkant zag, rukte hij zich
los en stak pardoes de weg over. Een
uit Leiden komende zandauto kon,
ondanks zeer krachtig remmen, een
aanrijding niet meer voorkomen.
Het kind werd door de zijkant van
de wagen tegen de grond geslagen en
liep een schedelbasisfractuur op. Ter
plaatse is het overleden.
Oranjevereniging Op 12 sep
tember a.s. des avonds tussen half
acht en half tien is in het hotel het
Bruine Paard nog gelegenheid zich
te laten inschrijven voor de puzzel-
ritten en volksspelen.
Ondertrouwd: Joh. L. M. A. Wil-
lemse 26 j. en Corn. E. M. van dei-
Voort 23 j.; H. G. Kniest 20 j. en H.
Honders 21 j.; Jan de Vries 26 j. en
Willy Petronella Havenaar 23 j.;
H. M. de Bruin 24 j. en W. J. Kool
25 j.; M. Buijs 24 j. en G. A. Kranen
burg 25 j.
Getrouwd: L. W. Passchier en G.
G. M. Vrijburg; H. Colijn en L. W.
Duijm; Q. J. ter H&ar en C. E. M.
Elferink; C. P. J. Boekei en J. A.
Smit.
houder H. P. Bloot: openbare wer
ken en grondbedrijf. Wethouder C.
van der Plas: sociale zaken, huisves
tingaangelegenheden, sport en ver
lening van gemeentelijke garanties
op aan te gane hypothecaire geldle
ningen. Wethouder Mr. J. van der
Plas: gemeentebedrijven voor gas,
water en electriciteit.
Schoolmelk Het plaatselijke
schoolmelkcornité zal woensdagmid
dag 10 septembei des middags te 2
uur een bespreking houden met de
schoolbesturen c.q. hoofden van
scholen over het invoeren van de
melkvoorziening op de scholen.
VOORSCHOTEN
Gereformeerde kerk gemoderni
seerd Vrijdagavond is de gemoder
niseerde gereformeerde kerk door de
commissie van beheer overgedragen
I aan de kerkeraad. Maar het was
meer dan modernisering van de kerk
alleen. Er is een bijgebouw bijgeko
men met vergaderruimte voor circa
120 personen. Alles is nu in moderne
tinten geschilderd. Ter besparing
van kosten werd de restauratie in
eigen beheer uitgevoerd. De commis
sie van beheer stond onder de stu
wende leiding van de heer A. Th. v.
d Lecq. De heer J. de Graaff trad
op als aannemer. In nauwe samen
werking met de heer A. Boesveld
werd het liturgisch centrum ontwor
pen. Het hoofdpad loopt nu midden
door de kerk. Het aantal zitplaatsen
is vergroot. Het orgel is mede ge
restaureerd en gemoderniseerd en
opnieuw geïntoneerd door de bou
wer de firma Valckx en Van Kaute-
ren uit Rotterdam. De restauratie
vergde een bedrag van 200.000.—.
Aan giften werd ontvangen 50.000.
Het restant werd gedekt, met een
obligatielening, die in twee dagen
voltekend was. De beroepen tweede
DE ALGERIJNSE OPSTAND
In de week tot 1 september heb
ben de Fransen 540 opstandelingen
gedood en 155 gevangen genomen,
aldus werd in militaire kringen te
Algiers verklaard.
In dezelfde periode werden 45
Algerijnen en vijf Fransen door ter
roristische aanvallen gedood, aldus
de genoemde kringen.
INCIDENT IN KOREA.
en 120 gewond.
POTLOOD en GEEST
IIET VENEZOLAANSE
STROOVUUR
De vier grootste politieke partijen
in Venezuela, vakverenigingen, ka
mers van koophandel en studenten
organisaties hebben geëist dat de re
gering de militaire politie ontbindt.
Van deze politie is, naar men gelooft,
de mislukte staatsgreep van zondag
uitgegaan. Ook wordt het ontslag
van onbetrouwbare legerofficieren
gevraagd.
De vakbonden hebben maandag de
stakingsoproep ingetrokken en alle
arbeiders verzocht het werk te her
vatten.
De regeringsjunta heeft maandag
avond in Caracas bekendgemaakt,
dat bij de opstand van zondag 20
mensen om het leven zijn gekomen soldaten maandag voor het aanbreken
van de dag te Tsjorwon een plotselin
ge aanval hebben gedaan op een Zuid-
koreaaanse voorpost ten zuiden van
de gedemilitariseerde zone. Een Zuid-
koreaanse soldaat werd gedood en een
zwaar gewond.
De aanvallers trokken zich terug na
een kort maar hevig vuurgevecht.
Waarnemers der V.N., zullen, waar
schijnlijk heden, een onderzoek instel
len.
KORTE golf
Het 500 ton metende m.s. „Va
nessa" uit Delfzijl is maandagmiddag
ter hoogte van Furusund, ten n.o.
van Stockholm, aan de grond gelopen.
Het is met een lading zout op weg
rnaiar Domsjoe in Noord-Zweden. Er
bestaat geen gevaar voor sohip en be
manning. Men is begonnen een deel
van de lading over boord te zetten
om gemakkelijker vlot te komen.
Het spoorwegverkeer tussen Ita
lië en Zwitserland door die Simiploai-
tunnel zal dinsdag 9 september wor
den hervat. De tunnel is vorige maand
door grondverschuivingen versperd.
De Franse overheid zal de gezin
nen van de twee Italianen, die, aan
gezien voor Algerijnse terroristen,
enkele dagen geleden bij Versaille
door een schildwacht zijn doodgescho
ten, een schadevergoeding verlenen.
De Sowjet-Unie en Marokko
zullen diplomatieke betrekkingen op
ambassadeur, niveau aanknorpenJ, zo
is te Rabat meegedeeld.
De 73-jarige bromfietser J. J.
J. Baars uit Hengelo is gisteren op
het kruispunt de Thiemseforuig- bij
Hengelo door een vrachtauto, welke
hij geen voorrang verleende, gegre
pen en gedood.
Door hooibroei is de grote land-
boirwsohujur van hoeve „De Oor
sprong" op Texel, eigendom van de
heer D. Dijkshoorn, tot de grond toe
afgebrand. Een grote partij hooi en
stro en de inventaris gingen verlo
ren. De schade bedraagt circa 70.000
De landbouwer was verzekerd.
No. 538. Horizontaal: 1. gebint, 5
gem. in Over., 6. gem. in N. Brab., 8.
voorvoegsel, 10. meisjesnaam, 13.
spoedig, 15 fijn, meestal geknoopt
goud- en zilverdraadwerk, 16. tover
godin, 17. klein paard, hitje. 18. ge
wicht, 20. zoon van Jacob en Lea, 22.
tegenstelling van kort, 24. oogvocht.
Verticaal: 1. vergissingen voorbe
houden (afk. Lat.), 2. voor, 3. door
weekt, 4. scheikundig element (afk.),
5. schrijfstift, 7. dag der week, 9. tel
woord, 11. aanwijzend voornaam
woord, 12. biersoort, 13. bedekking
van een gebouw, 14. bekend gebouw
in Amsterdam, 18. nakroost, 19.
groente, 21 vidit (afk.), 23. meisjes
naam.
Oplossing morgenavond.
Oplossing no. 537. Horizontaal: 1.
singel, 5. een, 6. mentor, 8. ba, 9. erf,
10 els, 13. ia, 14. stelle, 17. rei, 18.
Leiden.
Verticaal: 2. nee, 3. Gent, 4. ent, 6.
Marat, 7. oblie, 8. Be, 11. sa, 12. klei,
15. ere, 1<6. lid.
dit aantal uitgegroeid tot
de 300.000. En deze honderdduizen
den staan waarlijk niet alleen, fiet
sen, bromfietsen, vrachtauto's etc.
eisen hun rechtmatig deel van het
straatbeeld orp en de kinderen kunne',
dan ook beslist niet meer uren ruscig
midden op de straac spelen.
Het verkeer heeft nu immers altijd
naast en deze haast is voor de mo
derne mens zo belangrijk geworden
dat ons land over twee jaar een ver
keersdrukte zal bezitten die ca. 3 x
zo intens is als in 1952. Zo snel gaat
de ontwikkeling van het verkeèr en
in onze grafiek „Waar ligt de grens?",
geven wij een duidelijk overzicht van
deze ontwikkeling van de verkeers
drukte. Het is verbluft te zien hoe
de motorisering van Nederland tot
uiting komt in het verkeer op de
rijkswegen.
Onze wegen kunnen wij natuurlijk
niet tot het oneindige blijven uit
breiden, maar Nederland zal toch de
noodzakelijke aandacht aan zijn we
gennet moeten geven wil het in de
toekomst geen „legpuzzel" op te los
sen krijgen. Thans bezitten wij dan
ook reeds bepaalde wegen die eigen
lijk „overbevolkt" genoemd moeten
worden. Daarmede bedoelen wij dan
dat de auto's etc, in hun snelheid be
lemmering ondervinden door de ver
keersdrukte. De huidige capaciteit
van onze wegen moeten wij stellen
op ca. 40006000 voertuigen per dag,
voor de wegen met meerdere rijbanen
ligt dat cijfer natuurlijk belangrijk
hoger.
Tot de wegen die wij als „overbe
last" moeten rekenen behoren o.a.
delen van de weg TilburgDen
Bosch, UtrechtAm' rsfoort, Amers
foortArnhem. In onze grafiek ,,We
predikant, ds Smit heeft het beroep gen die Nederland heeft" zien wij de
aangenomen en inmiddels is voor 1 stijging van het wegonpervlak buiten
WAAR LIGT DE GRENS?
HET WORDT STEEDS DRUKKER OP DE WEG
hem een pastorie aangekocht.
NIEUWKOOP
MELKAUTO TE WATER
Twee uur lang is gisteravond het
verkeer in de Dorpsstraat gestremd
geweest bij de bergingswerkzaam
heden van de grote wagen van de
melkrijder A. Broekhuizen uit Aar-
landerveen, die in zijn volle lengte
in de Voorwetering terecht was ge
komen.
Deze melkauto had juist enige re
paratie ondergaan in garage De Rooy
en zou door een van de chauffeurs
van de garage weer naar Aarlander-
veen gereden worden. Hij is echter
niet verder dan een paar honderd
meter gekomen, want bij het passe
ren van de auto van dokter Visser,
die voor de winkel van Ruiterman in
deze nauwe Dorpsstraat geparkeerd
stond, hetgeen waarschijnlijk met be
hoorlijke snelheid geschiedde, kwam
de melkauto in aanraking met een
van de witte paaltjes, die in de berm
staan. Hierdoor raakte de chauffeur,
Cor van Bezooien, de macht over het
stuur kwijt. De wagen slingerde de
berm op, rooide nog een tweede
paaltje en schoot de wetering in.
chauffeur was spoedig onge
deerd op het droge. Niet evenwel de
melkauto.
De kraanwagen, het hele personeel
van De Rooy, een heel stel zware
jongens voor ballast, later nog een
vrachtwagen, moesten er aan te pas
komen eer het gevaarte onder spon
taan gejuich van de jeugd op het
droge kwam. Honderden belangstel
lenden sloegen het reddingswerk
gade.
Gelukkig gebeurde het ongeluk
juist voor het uitgaan der fabrieken,
wanneer het ter plaatse zeer druk is.
Anders waren er mogelijk nog per
soonlijke ongelukken gebeurd.
Z0ETERW0UDE
Van de brug in de sloot. Al
sinds vele weken is de brug liggende
voor de r.k. kerk in de Zuidbuurt
wegens gevaarlijke toestand afgebro
ken, terwijl de bouw van een nieuwe
brug op zich laat wachten. Hierdoor
moeten de kerkgangers uit de Wei
poort en alle schoolkinderen om
lopende gebruik maken van een
vlonderbrug zonder leuningen.
Reeds herhaalde malen is op deze
lastige en gevaarlijke toestand ge
wezen. Gistermorgen heeft het eerste
ongeluk- plaats gehad. Een zoontje
van de familie De Jong uit de Wei
poort viel van de draai, bij afwezig
heid van de naast liggende vlonders,
in de Zuidbuurtse vaart. Hij kon ge
lukkig door zijn broertje, toen hij
even weer boven water kwam, ge
red worden.
Van verschillende zijden is ons nu
verzocht te wijzen op deze onhoud
bare toestand. Het is nu betrekelijk
nog goed afgelopen, maar het bewijs
is nu geleve I, dat het gevaar groot is.
Motoraanrijding. Zondagmiddag
werd op de Schoutenbrug bij de
Dorpsstraat de bromfietser C. Kooien
uit Leiden door de motorrijder W.
v. L. uit Zoeterwoude zodanig aan
gereden, dat hij aan het hoofd werd
gewond en aan zijn bromfiets be
langrijke schade werd toegebracht.
De motorrijder was doorgereden,
doch kon door de politie spoedig ach
terhaald worden, waarna procesver
baal is opgemaakt. 1
de bebouwde kom. De lijn van de
verkeersdrukte blijkt nu veel sneller
te stijgen dan ons wegopoervlak. Blij
ven onze wegen dan ook in het sta
dium dat zij thans bezitten dan is,
met de steeds stijgende verkeers
drukte op deze wegen, een groot deel
van de belangrijkste Nederlandse we
gen in 1970 „overbevolkt". Tot deze
„overbevolkte" wegen behoren dan
o.a. de verbindingen UtrechtZwolle
Groningen, NijmegenRoermond
Maartricht, UtrechtDen Bosch-
EindhovenRoermond, Middelburg
Breda, en HaarlemAmsterdam. Na
tuurlijk zal de toename van het ver
keer niet overal gelijk zijn, voor bij
na geheel oostelijk Nederland, van
Groningen tot Maastricht, verwacht
men voor 1970 een toename van het
autoverkeer met 240%, vergeleken
met 1954. De verkeerstoename is voor
het westen veel lager berekend maar
komt toch altijd, voor 1970 nog op
een stijging van 100—150%. Voor de
uitgesproken landbouwgebieden van
ons land verwacht men de minste
toename en wel 50%.
Hoe de verhoudingen en de ontwik
keling van ons verkeer nu precies
liggen, toont U onze grafiek „Oh
dat verkeer". Voor alles zien wij hier
VERKEER VAN AUTO'S MOTOREN BROM
FIETSEN EN R'JWIELEN OP DE R'JKS-
WEGEN (basis1938/"39=100)
teni-
'50 '51 '52 '53 '54 '55 1956
Vóór honderd jaar
Uit de Leidsche Courant van
Dingsdag 9 September 1858.
Berlijn. Uit Lublin (Russisch-
Polen) wordt gemeld, dat on
langs een tijger en twee hyena's
uit een menagerie zijn ontvlugt
en de wijk hebben genomen in
de bossen van Belzyce en Ko-
nopnica, twee dorpen in den
omtrek. Verscheidene personen
zijn reeds door deze dieren ver
scheurd en er heerscht onder de
bewoners zulk een angst, dat zij
het niet durven wagen hun hui
zen te verlaten.
Wat lezers schrijven
DE E.H.B.O. EN DE WEDSTRIJD
DOSR—WARMUNDA
Naar aanleiding van het ingezon
den stukje in uw blad van 8 sept.
1958, deel ik U het volgende mede.
Het spijt mij voor de zes heren,
die dit stukje ondertekenden, maar
het is nog steeds een bewijs van on
deskundigheid, wanneer men een
speler, die een trap in de maagstreek
krijgt, plat op de grond legt en op
rekt door hem omhoog te brengen.
Wat zou de heer Van Velzen doen
indien deze handeling een maagbloe
ding veroorzaakte?
Voorts moet ik er op wijzen, dat ik
de heer Van Velzen hierop attent
maakte, waarop hij mij toevoegde,
dat ik hier niets mee te maken had.
Op dat moment wilde hij bovenom
schreven handeling verrichten, wat
ik terecht verhinderde. Hierna wees
de scheidsrechter heer Van Velzen
van het veld.
Even wil ik in herinnering bren
gen, dat in de reglementen van de
KNVB een artikel is opgenomen be
treffende de verzorging van de spe
lers, waarin de verzorger uitsluitend
op een teken van de scheidsrechter
het veld mag betreden (dus geen
buitenstaander).
De opmerking, dat het EHBO-di-
ploma mijn inziens niets te beteke
nen heeft, is natuurlijk uit de.lucht
gegrepen.
Met dank voor uw plaatsing teken
ik:
A. KANTEBEEN
Scheepsberichten
BENINKUST 8 sept. van Amsterdam
naar Bremen; DALERDYK 9 sept. te
Rotterdam; OUWERKERK 9 sept. te
Amsterdam; ALBLASSERDIJK 9 sept.
van New Orleans na:r Galveston: AM-
PENAN 9 sept. te Kuwait; ANGOLA-
KUST per 9 sept. Finisterre naar Da
kar; KARENIA t. 9 sept te Kiel; MA-
TARAN 9 sept. te Lissabon; MELIS-
KERK 8 sept. van Aden naar Karachi;
POLYPHEMUS 10 sept. te Yokohama
verw.; ZUIDERKERK 8 sept. van New
Castle naar Brisbane.
WEGEN DIE NEDERLAND HEER
1940 1950
1030
Twee wijken in Leiden-Noord I noordelijke gedeelte van de Kooi in
groeien aan elkaar, nl. de buurt van de omgeving van de Kooilaan, de
de Willem de Zwijgerlaan en het I Timorstraat en de nieuwbouw in
Leiden-Noord: vijf en zes. Hoewel
deze buurten hemelsbreed gemeten
zeer dicht aan elkaar liggen is de
verbinding tussen de twee wijken
omslachtig, omdat de rails van het
„Herensingelspoortje" als 'n ijzeren
gordijn de twee stadsdelen afsluiten.
De kinderen van Leiden Noord, die
in de Timorstraat op school gaan,
moeten de Os- en Paardenlaan uit
lopen tot de Herensingel, waarna zij
weer terug (in noordelijke richting)
de school kunnen'bereiken.
Aldus blijft de Kooi een geïsoleerd
stukje Leiden, en voorlopig is er ook
niet veel aan te doen, omdat de ge
meente Leiden de spoorlijn en het
emplacement Kooilaèn niet kwijt kan.
In het uitbreidingsplan van Lei
den-Noord heeft men, hoewel grond
gemeente-eigendom is, voorlopig re
kening moeten houden met deze
spoorlijn, die voor verschillende in-
dustriën van belang is. Hoe graag de
stad van de spoorlijn af wil, kan
men begrijpen, indien men in aan
merking neemt, dat de Willem de
Zwijgerlaan in de nabije toekomst
als verbindingsweg van het station
naar het oosten een zeer belangrijke
rol gaat spelen. De weg zal op twee
plaatsen doorkruist worden, nl. door
de spoorlijn naar de Gasfabriek en
Herensingellijntje.
De foto laat zien, dat er voor de
bewoners van Leiden-Noord géén
oplossing is om snel van de Willem
de Zwijgerlaan de Kooilaan te be
reiken. Men heeft weliswaar een pad
aangelegd over de spoorlijn, maar
aan beide zijden van „het ijzeren
gordijn" zijn hekken aangebracht,
waarvan er echter één op slot is.
Voor kinderen vooral zou deze ver
binding te gevaarlijk zijn, omdat elk
uur van de dag goederentreinen pas
seren.
(Foto: De Leidse Crt.).