TOU/ER OF LONDON DE PLANT VERBERGT EEN GROOT GEHEIM 1 DE GESCHIEDENIS VAN DE AUGUSTUS 1958 DE LEIDSE COURANT PAGINA door Penelope Turing Negentienhonderd jaar geleden werkten Britse slaven onder de blik ken van hun Romeinse opzichters aan de bouw van verdedigingsmuren van de nie'-we Londinium Byna negenhonderd jaar geleden bouwde Willem I een groot vierkant fort aan de oostelijke grens van die stad, een teken van de macht van de Normandische overwinning.... Zevenhonderd jaar geleden werd het kasteel wederom vergroot, nu met muren en torens. Tijdens de Tweede Wereldoorlog viel een deel van deze laatst opge trokken muren in de slotgracht, als gevolg van een bombardement door vijandelijke vliegtuigen. Doch deze mu ren werden na de oorlog spoedig her steld. In de loop der eeuwen hebben dus veel personen, waaronder slaven, metselaars en architecten mee helpen bouwen aan het bouwwerk dat de naam draagt: Tower of London. Ieder jaar weer bezoeken duizen den toeristen de Tower, het is een van de belangrijkste bezienswaardigheden van de wereldstad. Zij wandelen dan over de groene grasgazons rond om de Tower, zij beklimmen Wil liam's „White Tower" en zij bekijken de prachtige verzameling wapenuit rustingen; zij staren naar het houten blok van de beul en naar de zwarte raven die hier mistig rond lopen en zij kijken gefascineerd naar de schoon heid van de kroonjuwelen. Slechts weinigen beseffen wat er allemaal in dit grootste aller Britse kastelen is gebeurd. De gehele geschiedenis van Londen ligt binnen deze muren besloten. Ieder gebouw heeft zijn eigen ge schiedenis en de betovering van de Tower ligt niet in datgene wat men er kan aanschouwen, maar in de sfeer, die er heerst, in de herinnerin gen en de schaduwen van de gebeur tenissen die er hebben plaats gevon den. Vroeger was de Londense dieren tuin, die in de 19de eeuw naar het Regent's Park verhuisde, gevestigd in de koninklijke stallen, die dichtbij de ingang aan de landzijde van de Tower was gelegen. In 1341 bezat de dierentuin van de koning, volgens schriftelijke aantekeningen, „een leeuw, een leelwin, een luipaard en Vier welpen van de leeuwin". Aan de andere zijde van de slot gracht, die inmiddels gedempt is, en achter de grote poort van de Byward Tower, staan wij tegenover de Bell Tower, waar Elizabeth I door haar zuster Koningin Mary gevangen werd gezet. Even verder is de indrukwek kende watersport, de z.g. Traiter's Gate, welke de toegang te water vormt tot de Tower. Via deze poort zijn veel beroemde gevangenen ge passeerd zoals Thomas More, twee vrouwen van Hendrik VIII, de Hertog De kraaien, die nestelen op de Tower, vormen een oude en eerbied waardige traditie. Volgens de legende zal een ramp het Britse rijk treffen, waneer de kraaien de Tower zouden verlaten. van Monmouth. Zij werden allen ter dood gebracht. Het hart van het kasteel is de White Tower, die echter al lang niet meer wit is, zoals de naam zegt, maar door de jaren heen een grauwe tint heeft gekregen. Tot het begin van de 17de eeuw was dit een koninklijk paleis, geboorteplaas en residentie van Engelse koningen en prinsen. In de Council Chambers in dit ge bouw werd Richard H gedwongen af te treden ten gunste van Henry Bo- lingbroke, de eerste koning van Lan cashire. In de White Tower bevindt zich de prachtige Normandische Ka pel van St. John, en tevens de be roemde nationale verzameling har nassen en antieke wapenen. Buiten de White Tower zyn nu ka zernes en in de morgenuren kunt U het aflossen van de wacht aanschou wen vóór de Tower, waar vierhon derd jaar geleden, Anna Boleyn en Katharina Howard onder de bijl vielen In de Beauchamp treft men veel aantekeningen van wanhopige gevan genen op de muren aan, en ook in het King's House hebben veel trage diën en avonturen plaats gevonden. Hier heeft Anna Boleyn gevangen gezeten, voordat zij werd onthoofd, en veel later ontsnapte de Graaf van Nithsdale, die veroordeeld was we gens zijn aandeel in de Jacobijnse Opstand in 1715, uit het King's House, op de avond voorafgaande aan de dag van zijn executie en als vrouw ver momd. In de Wakefield Tower bevinden zich de kroonjuwelen. Afgezien van hun schoonheid en pracht, hebben de juwelen afzonderlijk ook nog een speciale betekenis in de geschiedenis van Engeland en het Britse Gemene best. In de Imperial State Crown die door de koningin wordt gedragen bij de opening van het Parlement zit een robijn die in de 13e eeuw aan de Black Prince is gegeven, en die door de koning-soldaat Hendrik V bij Agincourt werd gedragen. Tevens zit ten er in deze kroon paarlen oorbel len die eens aan koningin Elizabeth hebben toebehoord, alsmede de Stuart Saffier die James II met zich meenam toen hij het land ontvluchtte, die uiteindelijk weer terecht kwam bij George HI. De juwelen hebben ook hun rol ge speeld in de geschiedenis van de To wer. Een zekere kolonel Blood was in 1671 bijna in geslaagd om de kroonjuwelen te stelen. Enige jaren daarvoor was een zekere Izaak Wal ton, auteur van de roman „The Com plete Angler" en een vurig Royalist ten tijde van de burgeroorlog, er in geslaagd om een van 's konings ju welen, bijgenaamd „The Lesser Geor ge" de Tower binnen te smokkelen in handen van een zekere kolonel Blague. Vele eeuwen lang zijn er in de To wer ook munten geslagen en tevens heeft hij dienst gedaan als een muni tiefabriek waar de wapenen en de munitie werden gemaakt, die ge bruikt werden bij de veldslagen Van Crecy en Agincourt. De moderne wereld dromt om de Tower heen, maar het leven gaat er gewoon verder en haar kanonnen vuren nog als van ouds, doch nu al leen nog maar saluutschoten bij offi ciële gebeurtenissen. Het heden en verleden ontmoeten elkaar hier nog dagelijks om 10 uur 's avonds wan neer in tegenwoordigheid van de Yeo men Warders in hun Tudor uniformen en een militair escorte, de Tower wordt gesloten met de aloude „Cere mony of the Keys". Men kan deze zeer indrukwekkende traditionele ce remonie bijwonen na aanvraag bij de „Resident Governor and Major of the Tower, Constable's Office, H.M. To wer of London, London E.C. 3". CONTRAST OUD EN NIEUW I '«ifc, De nationale verzameling van wa penrustingen is ondergebracht in drie verdiepingen en in het sousterra in van de Witte Tower. Behalve wapen rustingen bevat de verzameling ook oude wapens, uniformen en hoofd bedekkingen, modellen van de Tower in diverse perioden en persoonlijke herinneringen, zoals de mantel, welke generaal Wolfe droeg te Quebec. Er zijn ook een paar griezelvoorwerpen in de collectie, zoals de bijl en het blok en andere uitrustnigsstukken van de beul, een galg en verschil lende folterwerktuigen. Een merkwaardige tegenstelling tussen oud en nieuw is de kerk van St. Thomas in New York. Het toch heus niet zo kleine bedehuis zinkt in het niet tussen de gladde wanden van de twee wolkenkrabbers, links het Tish- man-gebouw en rechts het Canadahuis. U/anneer is de mens in staat het te ontsluieren? stookt en de aardolieprodukten, die u in de vorm van benzine voor de auto of als petroleum voor uw kachel of kooktoestellen gebruikt, zijn alle energiebronnen van plant aardige oorsprong. Zij zijn afkomstig van planten, die eens op aarde leef den en die met hun verzamelde ener gie ten onder zijn gegaan. Wanneer we bedenken welk een enorme hoeveelheid energie er in deze stoffen opgeslagen ligt, dan kunnen we begrijpen, hoeveel kracht er eigenlijk m een enkele plant schuilt. Voor het grootste deel is dit zonnewarmte, die de plant in zich verzamelde en de manier waarop dit mogelijk is, is het grootste geheim van de natuur en wordt wetenschap pelijk de opslag van zonne-energie door foto-synthese genoemd. Het belangrijke chemische proces voltrekt zich volgens de eenvoudige formule: koolzuur plus water plus licht is druivensuiker plus zuurstof. Dat klinkt simpel, maar hoe worden deze chemische stoffen omgezet? Dat is de grote vraag. Een geheim. Overal op aarde vinden we ontel bare fabriekjes waarin het plaats vindt, namelijk alle groene delen van planten en bomen, maar in weerwil van het feit, dat men het dus overal kan constateren en bestuderen is het geheim nog niet ontsluierd. De ontsluiering van dit geheim zou de grootste triomf van de weten schap zijn, omdat het de mens onaf hankelijk van de natuur zou maken. Waneer wij zelf in staat zouden zijn uit koolzuur, water en licht deze druivensuiker en zuurstof te maken, dan zou er geen hongersnood meer bestaan op de wereld. Wij zouden ruimschoots in staat zijn onze groei ende wereldbevolking van voedsel te voorzien. Maar het is een moeilijk probleem, want we zien hoe koolzuur, water en licht de plant binnengaan en kunnen dan later constateren, dat de stoffen zijn omgezet in druivensuiker en zuurstof, maar hoe gaat dit alles in zijn werk? Want de nieuw gevormde stoffen hebben een aanmerkelijk grotere energie, dan de stoffen kool zuur en water die werden toege voerd. Energie kan niet uit niets ont staan, dus moet de rest van de ener gie uit licht genomen zijn, de derde ongenomen stof. Op deze manier zet de plant dus zonne-energie in tast bare stof om. Het is een geniale zet van de natuur om zonne-energie te binden. Chlorofylkorrels als hartkamers. TNE WETEN SCHAP heeft zich in- tensief op dit probleem gewor pen en heeft belangrijke vorderingen gemaakt, al heeft men de zaak nog niet geheel onder de knie. Men heeft ontdekt, dat in het ge hele proces chlorofyl, de beroemde groene kleurstof, een zeer belang rijke rol speelt. De korreltjes chlo rofyl blijken de hartkamers te zijn van het gehele proces. Hier wordt koolzuur en water opgezogen en ont leed. Hierin bevinden zich de stof fen en mogelijkheden, waardoor de plant in staat is zonnestralen te ver werken. In chlorofyl blijkt zich een systeem van fermenten te bevinden, die de foto-synthese op gang brengt. Men vermoedt, dat het twee syste men zijn, waarvan het eerste water ontbindt in waterstof en zuurstof. Waterstof wordt gebonden aan het koolzuur en de zuurstof verlaat de plant weer. Het zou voor de mensheid reeds van het grootste belang zijn het eer ste systeem van fermenten te ken nen, want dan zou men, wanneer men dit systeem beheerste, in staat zijn met behulp van zonlicht water te ontleden in waterstof en zuurstof en dus stoffen met grote energie uit water te winnen. Nog andere stoffen. Voorts heeft men ontdekt, dat de ademhaling van de plant in het ge hele proces een uiterst belangrijke rol speelt. Wanneer de plant belet wordt adem te halen, houdt het ge hele proces op om niet eerder op gang te komen, dan wanneer de ademhaling weer normaal functio neert. Er blijkt nog een andere stof een grote rol te spelen, namelijk nicotine- zuuramide, een stof waaraan chloro fyl waterstof kan binden onder in werking van licht. In een tweede proces geeft de stof het weer af en bindt het aan koolzuur. Uit een en ander blijkt echter weer, dat er nog meer stoffen moeten zijn, die andere belangrijke functies uitoefenen in dit proces, maar het fijne weet men er nog niet van. De mannen van de wetenschap speuren echter ijverig verder en zij menen zelfs dat eenmaal de dag moet aanbreken, waarop de mens in staat zal zijn zonder de plant deze fantastische chemische processen te ontwikkelen, slechts met behulp van zonlicht. Dan heeft hij zich onafhan kelijk gemaakt van de natuur en zal hij over voldoende voedsel en ener gie kunnen beschikken. Maar of het ooit zover zal komen? Ot HUISVROUW VAM MEUtRLAND

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1958 | | pagina 12