In de rimboe bouwden KAJ-ers
een seminarie voorde inlanders
De natuur leverde het materiaal
Drie deskundigen
tegen raketbasissen
Verheugend grote belangstelling voor 1
Nederlands paviljoen te Brussel
Gronchi onderwierp zich aan de Engelse traditie
ZATERDAG 17 MEI 1958
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 7
Twee van de zes Ka jotters, die in Tanganyika, in de missie hebben gewerkt,
hebben wij dezer dagen weer gesproken. Het eerste contact, dat wij op
Schiphol met hen hadden was van zo'n vluchtige aard en de jongens werden
zó door de thuiskomst in beslag genomen, dat wij eigenlijk niet tot een
gefundeerde conclusie konden komen. Zo hebben wij bijvoorbeeld de vorige
maal geschreven, dat de jongens als team geen positief apostolaatswerk heb
ben kunnen doen. Wij hebben de Kajotters hier gistermiddag weer over
gesproken en het blijkt nu wel, dat zij dit zo stellig nooit hebben willen
zeggen en hun bedoelingen zijn wel verkeerd geïnterpreteerd, indien wij tot
een dergelijke negatieve conclusie zijn gekomen.
Op de eerste plaats met het werk
niet. Zij moesten werken met het ma
teriaal, dat het gebied oplevert. Met
stenen, die aan de oever van de rivier
werden gestoken en daarna gedroogd,
waarna zij voor de bouw van het
seminarie en het patershuis gebruikt
konden worden. De hulp van de Afri
kaners' was zeer ongeregeld. Er wa
ren tijden, dat honderd inlanders bij
het karwei hielpen, op andere dagen
zag je er maar twee of drie. Dat was
vooral in de regentijd het geval, als
de inlanders hun eigen schamele
stukje grond moesten bewerken, voor
het verbouwen van mais, bonen en
malesi, een zaadsoort waarvan het
inlandse bier wordt gebrouwen.
Moeizaam, maar
vruchtdragend werk
„Hoe kan je weten of wat je ge
daan hebt, geen uitwerking heeft op
de Afrikaners, waarmede wij ge
werkt hebben?", zegt Piet de Ridder
uit Noordwijk en hier heeft hij de
vinger op de gevoelige plek gelegd.
Men zegt wel eens „menselijker
wijze gesproken"; niemand kan zeg
gen hóe Gods genade het werk van
deze Kajotters een diepe zin geeft
Missionarissen, die over hun missie
werk spreken, komen zelden met ge
tallen en cijfers aandragen. Zij wer
ken omdat God hen er toe geroepen
heeft, zonder meer. Het resultaat
van hun werk willen zij ook gaarne
in handen van de Voorzienigheid leg
gen.
Dit geldt in dezelfde mate voor de
Kajotters.
Toegegeven: de inlanders hebben
een geheel andere mentaliteit dan
Nederlanders. Men kan niet verwach
ten dat in korte tijd deze geest omge
bogen kan worden. Maar alléén al
hun voorbeeld; alléén het feit, dat de
KAJ'ers zonder loon twee jaar hun
beste krachten wilden geven, kan
een gunstige invloed hebben.
Wouter Lagerberg, die ook bij dit
gesprek aanwezig was (Frans Habra-
ken was helaas buiten de stad) sloot
zich hierbij aan.
Het is moeilijk deze jonge Kajotters
over hun werk aan het praten te krij
gen. Zij lopen niet met hun belevenis
sen te koop. Deze zwijgzaamheid
komt voort uit een te waarderen be
scheidenheid. Het laatste wat zij
wensen is, hun de rol van helden
wordt toebedeeld.
Zij hebben het gedaan twee jaar......
r.aar beste vermogen en daarmee uit.
Tussen de regelds door kan de man,
die hen aan het praten wil krijgen,
wel begrijpen, dat zij het niet gemak
kelijk hebben gehad.
De taal.
Het contact met de Afrikaner was
moeilijk. 120 Talen worden in Tan
ganyika gesproken. Veel inlanders
behelpen zich met een handelstaal,
het liswahedi. Dit was ook de taal
waarin de KAJ'ers met de Afrika
ners praatten. Maar veel arbeiders
verstonden het niet eens. Nu zijn op
een bouwerij een stuk of twintig
woorden wel voldoende om de meest
eenvoudige opdrachten» te kunnen ge
ven, maar voor ->en gesprek is wel
iets meer nodig.
De inlanders waren van een vrien
delijk slag, maar zo 8rm als kerkrat
ten. Zo nu en dan nodigden zij de
jongelui uit in hun hutten. Terwijl er
vóór de opening tientallen Afrikaan
se jongetjes stil en nieuwsgierig naar
binnen gluurden, werd er onder het
genot van een kruik inlandse bier een
gesprek gevoerd. Uit deze gesprekken
bleek, dat de inlanders zich onder
geschikt voelen aan de blanken. Hun
klacht is „waarom zijn we niet wit"
en de opmerking van de Kajotters:
„als mensen zijn we toch allemaal
gelijk", maakte op hen maar weinig
indruk.
Afstanden.
Voor een goed begrip van het iso
lement van de plek, waar de Kajot
ters zaten, zij gezegd, dat de dichtst
bijzijnde missiepost Pilo, op een af
stand lag van 15 mijl, Nwage een
andere missiepost lag ook op deze
afstand. Op een afstand van 200 mijl
eerst lag het stadje Mpanda, waar
een loodmijn is. De grote weg
een eenvoudige zandweg lag op een
afstand van 27 mijl. In de buurt van
hun nederzetting waren geen andere
wegen, dan karresporen.
Geiten in de kerk.
In het kerkje te Karngesa werd
eens in de maand een H. Mis voor de
Afrikaners gelezen. De jongelui heb
ben hier wel eens een Mis bijgewoond,
die nu en dan werd gezongen in de
taal der inlanders met begeleiding
van de tam-tam.
In dit schamele kerkje huizen op
doordeweekse dagen de geiten en
kippen van de inlanders.
De Nederlandse Kajotters hebben
in Ufipa op een verlaten post een
patershuis en een seminarie voltooid.
Dit is het seminarie, dat
de Kajotters uit Neder
land in Ufipa, midden
in de rimboe, bouwden.
Het is de bedoeling van de missione
rende Witte Paters geweest, dat deze
huizen niet in de buurt van een mis
siepost zouden komen.
Zij liggen gewoon „ergens in de
rimboe". Jonge Afrikaners kunnen
hier op het klein-seminarie een be
gin met de priesterstudie maken. In
landse priesters zijn in de missie
dringend nodig. De Kajotters kunnen
er dus trots op zijn, dat zij op hun
wijze een steen aan de kerstening
van Afrika hebben bijgedragen.
De Volkswagen van
pater Hartman loopt
vast in de stenen, die
over de rivier zijn
gelegd.
Rapport aan minister Staf
„Vestiging van strategische raket-
basissen in ons land, zou de strategi
sche betekenis van ons land voor een
toekomstige vijand radicaal verande
ren: in geval van een conflict zou
deze zijn uiterste best doen derge
lijke basissen onmiddellijk uit te
1 oÉk-
Stenen van klei wer
den aan de oever van de
rivier gestoken en in de
zon gedroogd.
w-.h 4P ijSF?
EVERT VAN DIJK 65 JAAR
Evert van Dijk, oud gezagvoerder van de KX.M., bekend om zijn talrijke
pioniersvluchten (eerste vlucht over de Oceaan van Oost naar West met
Sir Charles Kingsford Smith met de Southern Cross in 1930 en de eerste
officiële vlucht van de K.LJM. naar Indië met de 3-motorige Fokker F7B)
hoopt 23 mei aj. te Wassenaar 65 jaar te worden.
Koningin Juliana
bezocht Soesterberg
Gistermorgen heeft H. M. de Ko
ningin een bezoek gebracht aan de
vliegbasis Soesterberg van de Konink
lijke Luchtmacht. Na het spelen van
het Wilhelmus door de Kapel van de
Koninklijke Luchtmacht en inspectie
van een ere-squadron volgde een
langdurig bezoek aan het vlieg-veilig-
heids oefen- en testcentrum, waar de
vliegers van de luchtmacht worden
geoefend in het gebruik van een vei
ligheidsuitrusting. Na inspectie van
een groep langs de hangars opgestel
de vliegtuigen, een bezoek aan de
technische dienst en inspectie van de
ambulances, luisterde de koningin in
de „briefingroom" naar een causerie
gegeven door de chef-staf, luitenant
kolonel F. L. M. Focquin de Grave.
Tijdens dit bezoek ontving de ko
ningin uit handen van het dochtertje
van de commandant-vliegbasis een
fraaie pop, gestoken in een vlieger-
costuum. Deze pop is bestemd voor
prinses Marijke.
Hierna volgde een bezoek aan het
eveneens op de vliegbasis Soester
berg gelegen kamp Nieuw Amster
dam, waar het 32ste squadron van de
Amerikaanse luchtmacht gelegerd is.
Op grond van de bepalingen in het
Benelux-protocol is met ingang van
16 mei alleen nog de invoer van
bloemkool uit België in ons land toe
gestaan. Er was de laatste tijd ook
steéds een flink aanbod van Franse
bloemkool, maar dit behoort nu tot
het verleden. De vorige week be
droeg de invoer van Franse bloem
kool nog 1250 ton. Er komt nu steeds
meer bloemkool uit kassen en Waren
huizen in ons land aan de markt. De
prijzen vertonen thans weer een voor
de telers bevredigende ontwikkeling.
Het koude weer stimuleert de vraag.
schakelen. Nederland zou in geval
van een conflict een van de eerste
doelwitten van waterstofbommen
zijn. Wü zijn ervan overtuigd, dat na
vestiging van raketbasissen hier te
lande vrijwel onze hele bevolking in
geval van oorlog het slachtoffer zou
worden en dat dus deze vestiging
een volkomen onaanvaardbaar risico
zou meebrengen".
Dit schrijven drie theoretische
natuurkundigen in een memoran
dum, dat zij hebben samengesteld op
verzoek van de minister van Defen
sie, ir C. Staf. De samenstellers zijn
prof. dr H. J. Groenewold te Gronin
gen, prof. dr B. R. A. Nijboer te
Utrecht en dr H. A. Tolhoek te Lei
den.
In het memorandum worden aller
eerst enkele technische gegevens
gememoreerd. De explosieve kracht
van een A-bom, is ongeveer 2000
maal krachtiger dan die van de
zwaarste bommen uit de tweede we
reldoorlog. Van een H-bom is nog
ongeveer 1000 maal zo groot. Een
explosie daarvan doet huizen instor
ten door de drukgolf tot circa 16
km, veroorzaakt brand tot op circa
17 km en levert gevaar voor ver
branding van niet-beschutte perso
nen op 25 km. Binnen één dag na de
explosie van een superbom wordt
een gebied van meer dan 20.000
kma (meer dan de helft van Neder
land) met een dodelijke radio-actief
neerslag bedekt. De explosie van één
enkele H-bom zou dus Rotterdam en
Den Haag (met tussenligend gebied)
EXPO trok reeds
5 miljoen bezoekers
Jhr. ir. F. E. C. Everst, directeur
van de stichting Wereldtentoonstel
ling Brussel 1958 afdeling Nederland,
en de adjunct secretaris-generaal der
tentoonstelling, de heer Marcel Thien-
pont, hebben tijdens een persconfe
rentie in het Nederlandse paviljoen
een overzicht gegeven van de resul
taten van de eerste maand.
Het Nederlandse paviljoen kan een
succes genoemd worden, zo verklaar
de de heer Everts. Waren de mees
te landen op de openingsdag nog niet
helemaal gereed met hun paviljoen 't
Nederlandse was al twee dagen te
voren klaar en dat heeft ons veel
goede publiciteit verschaft.
Onmiddellijk na de opening bleek
dat het paviljoen bij het publiek in
de smaak viel. Het publiek stroomde
binnen en die stroom neemt nog
steeds toe. Van de 440.000 mensen die
Hemelvaartsdag de tentoonstelling
bezochten, kwamen er ruim 150.000
in het Nederlandse paviljoen.
met één slag verwoesten en miljoe
nen slachtoffers maken, aldus de
drie geleerden.
Het belangrijkste effect van de ra
dio-actieve straling is, zo gaat het
memorandum voort, dat het in de
geslachtcellen veranderingen kan
veroorzaken, waardoor de erfelijke
eigenschappen van het na^esiacht
onherstelbaar en voor minstens 99
pet. van de gevallen in schadelijke
zin veranderen. Dit kan zich na één,
maar ook wel pas na tientallen ge
neraties uiten in lichamelijke of
geestelijke gebrekkigheid.
HAARLEMSE MISSIE-TENTOON
STELLING GROOT SUCCES.
Met de vernieuwing van de Missie
tentoonstelling blijken de paters mis
sionarissen een zeer goede greep ge
daan te hebben. De belangstelling
die op het ogenblik in Haarlem gaat
is enorm. Circa 10.000 bezoekers
brachten (buiten de bezoekers in
groepsverband zoals scholen) reeds
een bezoek aan de tentoonstelling.
De missionarissen die er bij de
nieuwe opzet naar gestreefd hebben
de bezoekers meer in kontakt met de
volkeren te brengen zijn in hun op
zet bijzonder geslaagd. Het is begrij
pelijk^ dat de bezoekers die doorgaans
weinig ingesteld zijn op de uitheemse
volkeren, aan het abstracte missie-
beeld niet voldoende hebben om het
missieleven en de missiebehoeften te
begrijpen.
Bijzondere aandacht van de duizen
den bezoekers krijgen de nieuwe
stand van Afrika, alsmede de afdelin
gen Nieuw-Guinea en de vervolgde
Kerk in China. De tentoonstelling
sluit zaterdagavond 17 mei.
Het gekozen thema „het water",
'blijkt een gelukkige vondst te zijn,
vertelde de heer Everts verder. Met
behulp van het water is het terrein
tot deel van de Nederlandse expositie
gemaakt Van groot belang is daarbij
geweest dat men het water in bewe
ging heeft gebracht. Het lijkt zo veel
op de zee, dat de mensen er hun vin
ger in steken om te proeven of het
zout is. Ook het geluid van de golf
slag draagt bij tiot het kweken van
de juiste atmosfeer.
Het carillon is ook een belangrijke
creditpost en de levende have is een
„best seller" gebleken. Op drukke da
gen moet er eenrichtingsverkeer wor
den ingesteld vanwege de koeien en
biggetjes en de geit is volgens ir.
Everts de meest geaaide geit ter we
reld.
Het trainsportpaviljoen met zijn
scheepsdek, mast en hiutten en niet
te vergeten zijn dekstoelen draagt ook
bij tot het succes, Een groot deel van
de bezoekers is nog nooit op een zee
schip geweest en vindt het een sen
satie. Het restaurant floreert en moet
van tijd tot tijd zijn deuren sluiten,
omdat een vlotte bediening anders
niet meer mogelijk is.
De bescheiden verwachtingen, die
op zakelijk gebied van de verschil
lende collectieve inzendingen had,
zijn overtroffen. Onze inzenders zijn
niet ontevreden en verwacht mag
worden, dat zij en vele andere Neder
landers zullen profiteren van de good
will, die buiten enige twijfel op deze
tentoonstelling voor Nederland wordt
gekweekt.
De heer Thienpont vertelde, dat ook
de wereldtentoonstelling als geheel
tot nu toe aan de gestelde verwach
tingen heeft voldaan. Tot gisteren
zijn vjjf miljoen bezoekers geregis
treerd, op het officiële parkeerterrein
werden 27.000 auto's geregistreerd.
Van de niet-Belgen die de tentoon
stelling bezoeken, staan Duitsers en
Nederlanders aan de top.
Op vragen van journalisten ant
woordde de heer Thienpont, dat zijn
indruk was, dat de prijzen voor eten
op de tentoonstelling redelijk waren.
De meeste restaurants berekenen prij
zen die liggen tussen de 20 en de 120
fr. voor een voortreffelijke maaltijd.
Hij gaf toe dat op enkele gebieden
de tentoonstelling nog iets te wen
sen overliet. Er zal volgende week
een speciaal klachtenbureau worden
opgericht waar klachten en sugges
ties kunnen worden ingediend ter
verbetering van het geheel.
Dat het Philips paviljoen nog niet
geopend is betreurde men allerwe
gen en men hoopt, dat binnenkort
ook dit onderdeel van de Nederland
se inzendingen zijn poorten zal kun
nen openen.
President Gronchi van Italië heeft tijdens zijn staatsie bezoek aan Engeland het eredoctoraat in de rechten van
de universiteit van Cambridge ontvangen. We zien hem hier in de stoet (tweede van voor) bij het verlaten van
de senaat, nadat hij uit handen van Lord Tedder zijn onderscheiding had gekregen.
