„Geen achterbaksheid van Leiden
RAAD NAM GEWIJZIGD VOORSTEL
OVER HET STRUCTUURPLAN AAN
Nieuw besluit maakt deur
voor overleg wijd open
Nakaarten over geheimzinnige verschillen
DINSDAG 21 JANUARI 1958
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 1
De raad van Leiden heeft gisteravond het ontwerp-structuurplan voor de
Leidse agglomeratie om één uur 's nachts zonder hoofdelijke stemming aan
genomen. De discussies waren mild, er was weinig oppositie en dit was op
de eerste plaats te danken aan het feit, dat b. en w. in hun voorstel een
ingrijpende wijziging hadden aangebracht. Zij hadden nl. plan 3 en 4,
d.w.z. het gemeenschappelijke basis-plan en het Leidse plan in het besluit
van elkaar gescheiden, zodat de raadsleden niet verplicht waren beide
voorstellen gelijktijdig te aanvaarden of te verwerpen. Bovendien werd ge
sproken over het scheppen van een mogelijkheid voor de uitgroei van de
Leidse agglomeratie tot een woon- en werkgebied van 220.000 tot 250.000
inwoners in de geest van de door Leiden orftworpen kaart en over
nader overleg met de gemeenten Leiderdorp, Oegstgeest, Voorscho
ten, Warmond, Zoeterwoude. Leiden heeft hiermede de argwaan van de
partners in het overleg weg willen nemen en de deur voor verder overleg
open willen zetten.
beoordelen, als er tussen de gemeen
ten overeenstemming is. Dit is niet
het geval.
Nachtwerk
Dit werd door de raadsleden op
prijs gesteld. De beschuldigingen van
de gemeenten zijn wel ter sprake ge
komen en de wethouder heeft de han
delwijze van Leiden verdedigd, maar
toch waren de raadsleden het spoedig
met elkaar eens. Het late uur en
dit op de tweede plaats heeft ook
aan de versnelling van de menings
vorming meegewerkt Om één uur
stelde de heer Meester voor van ver
dere repliek af te zien met 't oog op
het late uur en de raadsleden gingen
hier opgelucht op in. Zij aanvaardden
de voorstellen, de heer Van Dijk wen
ste geacht te worden tégen het twee
de lid van het voorstel gestemd te
hebben.
Wethouder Jongeleen werd van ve
le zijden geluk gewenst en even leek
de raad op het parlement, waar een
minster zojuist een overwinning in
de wacht heeft gesleept. Dit alles
speelde zich af tegen een achtergrond
van planologische kaarten, die tegen
over de publieke tribune ten gerieve
van de bezoekers de tribune was
goed gevuld en de raadsleden wa
ren opgehangen.
Mentale voorbereiding.
De eerste die zijn visie gaf op het
structuurplan was de heer Meester,
voorzitter van de P.v.d.A.-fractie.
Hij betreurt het dat er ten aanzien
van de ontwikkeling van Randstad
Holland geen coördinatie in de plan
ning bestaat. Nog steeds is hij van
mening, dat de Leidse agglomeratie
een inwonertal van minstens 300.000
kan hebben. Het structuurplan wenst
hij dan ook ruimer van opzet. Hij
herinnerde er aan, dat hij steeds heeft
aangedrongen op degelijk overleg
van de betrokken gemeenten, 'n over
leg, dat mentaal voorbereid had moe
ten worden. Hij betreurt dat dit niet
het geval is geweest en dat het over
leg dat aan de korte kant was
erg moeizaam is verlopen. Naar zijn
inzicht moest dat overleg leiden tot
aanvaarden of niet aanvaarden, een
tussenmogelijkheid was er niet. Zijn
fractie wil het basisplan van de be
trokken gemeenten accepteren.
Eenheid.
Hij was overigens van mening, dat
alle betrokken raden op dezelfde
avond hun besluit hadden moeten ne
men. Nu hebben, de raden elkaar be-
invloed. Naar zijn mening is het gro
tere plan van Leiden niet aangetast
door het kleinere van alle gemeenten.
Het is goed, dat Leiden het overleg
met de andere gemeenten voortzet
ook over de verdere uitbouw van de
agglomeratie. Zouden wij nu niet een
instantie in kunnen schakelen, zo
vroeg hij zich af, die zorg draagt voor
de coördinatie en verantwoordelijk
wordt voor de uitvoering?
Openheid in het overleg achtte hij
van het grootste belang. Misschien
kan deze bevorderd worden door een
openbare behandeling van de proble
men. Angsten van welke zijde dan
ook dienen uitgebannen te worden.
Leiden contra „de rest".
De heer Woudstra (Prot. Chr.) zei
dat het structuurplan vele vragen
bij hem oproept, waarop hij geen ant
woord weet. Hij wil echter gaarne
meegaan met zaken die hjj niet kan
Het overleg is zelfs gegroeid tot een
controverse Leiden tegenover „de
rest." Het is merkwaardig, dat er
zelfs vergaderingen zijn geweest,
waarin één burgemeester het woord
voerde namens de vijf opponerende
collega's.
Het leek op een samenspel tegen
Leiden en dit moet afgekeurd wor
den. Is er een excuus voor dit optre
den? Als Leiden in het overleg on
behoorlijk gehandeld heeft wél en de
andere gemeenten hebben reeds dit
verwijt aan Leiden gericht. Dit is een
ernstige beschuldiging en het college
heeft de plicht deze beschuldiging te
ontzenuwen. Aan de hand van de
raadsverslagen uit de naburige ge
meenten wenste hij te weten wat het
college kan antwoorden op beschuldi
gingen dat Leiden een eigen struc
tuurplan indiende terwijl een werk
groep, waarin de stad was vertegen
woordigd, bezig was met het ontwer
pen van een plan.
De colleges der randgemeenten heb
ben gesteld dat het structuurplan niet
ten einde is en dat verdere uitbrei
ding nader bestudeerd zou worden.
Mochten de colleges der randgemeen
ten op goede gronden verwachten dat
b. en w. van Leiden slechts de in
stemming van de raad zouden vra
gen met het basisplan? Hij wenste
met het besluit van b. en w. mee te
gaan, indien men de nadruk legt op
verder overleg in de geest van de
plannen van kaart 4.
De bestedingsbeperking liet toch nog
een glaasje sinaasappelsap toe. Het
was wat zuur, maar moest de raad
van Leiden ook niet door een zure i
appel heenbijten? En Merenplannen I
maken dorstig. De foto laat de bode I
zien en achter de tafèl de wethou-1
ders Van Schaik, Jongeleen, de bur-j
gemeester en de secretaris mr. J. Bool.
Gedeelte laten vallen.
De heer Van Dijk, fractievoorzitter
van de K.V.P. zei, dat het basisplan
offers vraagt van verschillende ge
meenten. Het verheugde hem, dat
het college het merenplan los heeft
willen laten, daarmede een bron van
onenigheid met Warmond uit de weg
ruimend.
Bij nadere bestudering van de stuk
ken had hij zich echter afgevraagd in
hoeverre dit gemeend is. Spr. kan
zich nog geen omlijnde voorstelling
maken van de toekomst der Leidse
agglomeratie. Daarom meende hij dat
het juister is, dat men het gemeen
schappelijk structuurplan als basis
voor verder overleg gebruikt, ook al
zijn er vele leden in de 'raad, die de
eerste stap breder wensen. Hij gelooft
dat b. en w. er goed aan doen, wan
neer zij het tweede deel van hun be
sluit over het Leidse plan, laten val
len. Het overleg zal hiermee gebaat
zijn.
Als een spin in zijn web.
De heer Van Iterson (Prot. Chr.)
stelde vast, dat het structuurplan
géén bindend voorstel is. Leiden kan
een grote rol spelen alleen al door
zijn ligging in de Randstad. Het
ligt in het centrum, aan belangrijke
waterwegen, verkeersknooppunten en
spoorwegen. De stad ligt als een spin
in haar web. Een groei van de agglo
meratie tot 250.000 acht hij dan ook
alleszins redelijk. Hij vroeg of nu
spoedig een plan voor de Leidse bin
nenstad, bebouwing en wegen, het
licht ziet en hij besloot met de wens,
dat, als de kruitdamp is opgetrokken, j
de eensgezindheid in de agglomeratie
even groot zal mogen zijn als in de
Leidse raad.
Vragen.
Vóór dokter Kortmann (K.V.P.)
zijn stem bepaalde, wenste hij ant
woord op enkele vragen. Hij stelde
eerst vast dat deze lijst afstand van
rechten vraagt zowel van het indivi
du als van de gemeenschap. In dit
verband wees hij op het streven om
te komen tot één Europa.
Hij vroeg o.m. hoe 't college het gro
te verschil in percentage tussen be
volkingsgroei van Leiden en de groei
van het aantal woningen kan ver
klaren. De bevolking groeit tot 1980
van 95.000 tot 116.000; het getal wo
ningen echter van 22.800 tot 33.250.
Spr. acht het voorts gevaarlijk het
opofferen van cultuurgrond aan re
creatieterrein als werkhypothese te
aanvaarden. Als men uitgaat van 30
vierkante meter per inwoner, zou
een recreatiegebied van 15.000 hecta
re nodig zijn. Dit een stuk land, waar
op 500 boerderijen van 30 hectare
een plaats kunnen vinden. Het kan
zijn dat zoveel recreatieterrein nodig
is, maar hij wenste toch, dat de raad
zich goed bezint op deze problemen.
De behoefte aan grond 140 hectare
voor de Leidse universiteit leek
hem enorm Zelfs bij een verdubbe
ling van het getal studenten heeft
men zo'n groot gebied nog niet no
dig. En volgens het centraal planbu
reau hoeft men tegen 1970 nog niet
op een verdubbeling te rekenen.
De universiteiten gaan ook langza
merhand over tot hoogbouw, zie het
zoölogisch lab. en Preventieve Ge
neeskunde, daarnaast mag de medi
sche faculteit wel rekening houden
met de invloed van Rotterdam als
studiecentrum.
Sfeer.
De heer De Bree (K.V.P.) pleitte
voor samenwerking met de betrokken
gemeenten. Hij zei, dat men een sfeer
moet scheppen, die verder overleg
gunstig beïnvloedt. Er zijn punten van
overeenstemming uit het overleg ge
komen en deze kunnen uitgangspunt
worden. Ook de andere gemeenten
wensen verder overleg.
De heer Huurman (Pr. Chr.) vroeg
zich af welke consequenties aan het
aanvaarden van dit plan zitten. Is
het wel nodig zo'n grote mensenmas
sa binnen de Leidse agglomeratie te
halen? Kunnen we niet tevreden zijn
met 'n inwonerstal van 140 a 150.000
zielen? Papier is geduldig, zo be
toogde hij.
Heeft men zich wel eens gereali
seerd, wat bijv. het omleggen van
Rijksweg 4 moet kosten. Het bleek la
ter, dat de wethouder zich dit goed
gerealiseerd had. Aanleg van 'n nieu
we weg kost 2 miljoen per kilometer
de omlegging zou dus ongeveer 5 mil
joen moeten kosten, een bedrag, dat
Leiden nooit zal kunnen financieren.
De heer Schüller (P.v.d.A.) maakte
zich er bezorgd over hoe men na alle
moeilijkheden het overleg zal voort
zetten. Hij kan zich voorstellen, dat
andere gemeenten huiverig zijn \oor
nieuw contact als alleS weer op de
zelfde wijze moet gaan.
Niet achterbaks.
Voorzitter en wethouder Jongeleen
kwamen hierna tot eer uitvoerige
beantwoording. Beiden betoogden,
dat Leiden immers van goede wille
is geweest, nooit achterbaks heeft ge
handeld en de andere gen eentèn ook
steeds op de hoogte heeft gehouden
van al zijn plannen.
Men plaatst zijn radio in het oor
Duitse ingenieurs in Hannover hebben het op deze foto zichtbare radlo-
ontvangertje ontwikkeld, dat niet veel groter is dan een lampje uit een
zaklantaarn. Het ontvangertje kan in het oor worden gestopt en diverse
uitzendingen zijn dan goed te volgen. Het dwergradiootje is geheel gebouwd
met transistors en heeft daarom geen batterij nodig als energiebron.
De burgemeester, jhr. m~ F. H. van
Kinschot, zei onder meer, dat men
geprobeerd heeft de raden in een ge
meenschappelijke voorlichtingsavond
bijeen te brengen. Hiertoe had men
een spreker van het provinciaal pla
nologisch instituut uitgenodigd; de
bijeenkomst zou in februari gehouden
worden. De elf gemeentebesturen, die
men een uitnodiging toezond, hebben
echter alle in een gelijkluidend
schriftelijk antwoord betoogd, dat
een dergelijke bijeenkomst praema-
tuur werd geacht. Voor het gelijktij
dig houden van de raadszittingen
kreeg men van de vijf andere ge
meenten geen medewerking. De
voorzitter hield zich ook bezig met de
vraag, wat er nu moet gebeuren. In
stelling van een bovengemeentelijk
orgaan is zeer moeilijk. Het is een
vraagstuk dat reeds landelijk bestu
deerd is maar nog geen vaste vorm
heeft gekregen. Het college werkt
graag rnet alle betrokken gemeenten
Geheime diplomatie tussen mej. Van
Nienes en mej. Noordman.
samen, dit bewijst het verleden wel;
levering van electriciteit, slachthuis,
veemarkt eet. daarom spijt het hem
des te meer, dat Leiden en de andere
gemeenten eigenlijk als twee partijen
in het overleg tegenover elkaar ston
den. Natuurlijk zal men de samen
spraak voortzetten en hij hoopt, dat
de plattelandsgemeenten begrip zul
len hebben voor de problemen van
Leiden als centrumgemeente. Ten
slotte legde hij er de nadruk op, dat
Leiden zijn eigen plan voor een kri
tische beschouwing aan de andere ge
meenten had voorgelegd.
De grote stad.
Wethouder Jongeleen sprak langer
dan een uur. Hij zei onder meer, dat
het overleg zo ruim mogelijk en in
alle openheid was gevoerd. Het heeft
niet aan Leiden gelegen dat het niet
vlotte. Hij had meerdere malen ge
zegd: laten we niet klein zijn, als wij
het niet doen, doet Den Haag het wel.
Tot de heer Woudstra zei hij, dat
het schetsplan van Leiden ter vrije
discussie aan de andere gemeenten
was voorgelegd. De recreatie in het
structuurplan vraagt nadere bestude
ring, maar hierop wilde hij in het
overleg niet wachten. Hij erkende,
dat planologen niet altijd rekening
houden met de vraag, wat een vier
kante meter bouwgrond gaat kosten.
Tot de heer Van Dijk zei hjj, dat
het Merenplan een open plek is ge
bleven in het gemeenschappelijke
plan. Het is dus nog niet van de kaart.
Volgens een commissie die uitbrei
ding van de universiteit bestudeert,
is het gebied van 140 hectare, dat is
gereserveerd, nog te klein. Het is de
meest geschikte streek door goede
verbindingen en aansluiting aan de
terreinen van het Academisch Zie
kenhuis.
Als antwoord op de vriag van de
heer Kortmann over het verschil in
stijging tussen bevolking en woning
bouw antwoordde hij met een wis
kundige formule, die hij slechts sum
mier toelichte. Recreatie is broodno
dig in de moderne tijd, aldus de wet
houder. Hij verdedigde vervolgens de
belangrijkheid van het „eerste fase
plan" dat de groei naar grotere plan
nen niet uitsluit, en zei, dat hij begrip
heeft voor de kritiek van de andere
gemeenten. Zij bezien de vraagstuk
ken ook anders. In dit verband
sprak hij met waardering over de
woorden, die de heer v. d Poel in de
Zoeterwoudse raad heeft gesproken.
Deze had op zijn berut oog voor de
vraagstukken van een grotere stad.
Het voorstel van b. en w. werd ver
volgens z.h. stemming aangenomen.
Zoals bekend ligt het geheim van Leiden in het verschil tussen de kaarten 3 en 4. 3 Geeft een overzicht van
het gemeenschappelijk plan, 4 laat de visie van Leiden op de toekomstige ontwikkeling zien. Het persoonlijk
optreden van Leiden heeft in de nabuurgemeenten ontstemming gewekt. De foto laat de raadsleden Drijber,
mej. Van Nienes en v. d. Horst zien, sprekend over de typische verschilpunten in de beide kaarten.
STUDIEDAG VAN DE INTER
DIOCESANE RAAD VAN
OVERLEG
De Interdiocesane Raad van over
leg in de bisdommen Haarlem en
Rotterdam organiseert op woensdag
29 januari a.s. een Studiedag voor
de vertegenwoordigers der aangeslo-leraren verzoeken
ten sociale organisaties in het re- Tweede Kamer
traitehuis te Noordwijkerhout.
Het verleden heeft bewezen dat GCCD CXpCritDCIltCD Ïd
dergelijke bijeenkomsten in dubbel
het ontieiwijs
De Tweede Kamer heeft van de
Raad van leraren bij het voorberei
dend hoger- en middelbaar onderwijs
het verzoek ontvangen, het wetsont
werp tot het verlenen van groier vrij
heid van inrichting van het onder
wijs niet aan te nemen.
De Raad zegt, dat het ontwerp
zelfs niet de richting aangeeft, waar_
in een oplossing gezocht moet wor
den. Door het mogelijk maken van ex
perimenten, waardoor het karakter
van de bestaande schooltypen geheel
wordt ondermijnd, wordt veeleer het
gehele v.h.m.o. op losse schroeven
gezet.
De adressanten zijn voorts van me
ning dat het systeem waarlangs ver
gunning voor de experimenten moet
worden verkregen, er in de praktijk
op zal neerkomen, dat 't departement
van O.K. W. uit gaat maken, wat
al of niet geoorloofd is.
opzicht van betekenis zijn. Op de
eerste plaats brengt het versterking
van de vriendschapsbanden tussen
de verschillende organisaties, die
samenwerken in de Raad van Over
leg. Op de tweede plaats heeft deze
dag het karakter van een Studiedag.
Achtereenvolgens zullen worden
behandeld de onderwerpen:
„De Privaat-eigendom een chris
telijk beginsel" door prof. dr. M. G.
Platei O.P., hoogleraar in de socia
le wijsbegeerte aan de Kath. Econ.
Hogeschool te Tilburg. Dit onder
werp laat ons nadenken over de
vraag die in de titel ligt opgeslo
ten; vervolgens het onderwerp: ,,Is
Bezitsvorming noodzakelijk?" door
drs. A. J. Cuppen, financieel redac
teur van De Tijd.
Na iedere inleiding zullen de deel
nemers discussiegroepen vormen
voor een goed gefundeerde discus
sie daarna met de inleiders. i
