RADIO-ACTIEVE NAALD BRAK AF
DIJ GENEESKUNDIGE BEHANDELING
„Wij hebben het huis"
Prins Bernhard naar Liberia
PUTTEN VREEST BESMETTING
Het lijkt te spoken in Putten
Vreugde in arbeidersgezin te
Hank (N.Br.) over S.U.S.-!ot
De ,Noodkistf in Maastricht
geopend
MAANDAG 20 JANUARI 1958
DE LE'DSE COURANT
PAGINA 10
door het staatstoezicht op de volks
gezondheid. Wel heeft de directeur
van het gerechtelijk nafcuurweten-
I schappelijk laboratorium te Den
Haag een bezoek gebracht aan Put
ten en Utrecht In overleg met de
I officier van justitie zal de justitie
zich nog nader beraden over de te
nemen stappen.
Maandagmorgen zullen de eerste
rapporten van het ingestelde me-
j dische en biofysische onderzoek bij
de directeur-generaal voor de volks
gezondheid, prof. dr. P. Muntendam,
worden ingediend, waarna men zich
zal beraden over de te nemen maat
regelen.
Het wordt niet uitgesloten geacht,
wanneer blijkt dat het gehele huis
en zijn omgeving radioactief is, dat
de woning, die eigendom is van de
gemeente Putten en vier jaar gele
den werd gebauwd, zal worden af
gebroken.
Ook hierover zou waarschijnlijk
hedenmorgen een beslissing worden
genomen. Metingen hebben inmid
dels uitgewezen, dat de binnenmuur
tussen de woning vam de familie
Haiansohoten en de daarnaast lig
gende woning van de familie Wil-
lemsen niet radio-actief is.
Dr. J. J. Went van de K.E.M.A.
te Arnhem zal begin dezer week
een voorstel doen over de oprui
ming van de radio-actieve as en
aarde die momenteel nog in afge
sloten emmere is geborgen.
Kans op „besmetting" gering.
Deze foto toont het grondonderzoek met een Geigerteller in de tuin van
het huis te Putten, dat radio-actief besmet is.
De vijf-jarige Joke Haanschoten uit de Schoolstraat te Putten is woens
dag 15 januari jl. het slachtoffer geworden van een uitzonderlijk ongeval,
waarvan momenteel de consequenties nog niet zijn te overzien. Het kind
werd op die dag behandeld in de neusheelkundige afdeling van het Stads
en Academisch ziekenhuis te Utrecht.
Reeds een half jaar geleden werd zij in het ziekenhuis Salem te Ermelo
opgenomen voor het knippen van de amandelen. De operatieve ingreep had
evenwel niet het gewenste resultaat en op advies van de behandelend ge
neesheer is het kind naar het ziekenhuis te Utrecht verwezen, waar men
haar behandelde met radium, in verband met complicaties in de neusholte.
Woensdag jl. heeft men haar eveneens tijdens een controle-onderzoek met
radium behandeld, waarbij een radiumnaald In haar neusholte werd ge
voerd.
Zonder dat men op de.neusheelkundige afdeling van het ziekenhuis daar
van iets gemerkt heeft, is het eind van de naald, waaraan zich de radium-
kop bevindt, afgebroken.
Kruis slaapplaatsen hadden ingericht
Zaterdag werd het onderzoek
voortgezet in het huis van de fami
lie Haanschoten en in de tuin, waar
bij de medewerking werd verkre
gen van de K.E.M.A. te Arnhem,
dde met Geiiger-Müller-tellere de
aanwezige radio-activiteit registreer
den. De radio-actieve as en de aarde
in de tuin werd in afgesloten em
mers gedeponeerd en in een schuur
opgeborgen, die later werd verze
geld. De tuin werd, om verder stof-
verbreiding te voorkomen, afgedekt
met piastic. Het huis aan de School
straat werd omheind door een prik
keldraadversperring, terwijl van ge
meentewege een bord werd aange
bracht waarop staat vermeld, dat
het betreden van het afgezette ter
rein levensgevaarlijk is.
Bij een onderzoek van het gezin
Haanschoten bleken geen positieve
afwijkingen aanwezig te zijn. Wel
werd een geringe aifwijking geregis
treerd op een schoen vain een da1
personen die bij het onderzoek was
betrokken.
Groot is de belangstelling voor het on
derzoek naar radio-activiteit in een
woning te Putten. De woning is de
eerste van een blok, dat vier jaar ge
leden gebouw werd.
Gevaar voor kind
en familie
Het meisje wendl naar 'huis gezon
den met de mededeling na veertien I
dagen terug te komen.
Omstreeks 10 uur woensdagavond
werd het kind onweL Zij werd bleek i
en braakte. Dit braaksel werd door
haar vader opgevangen in een pa- j
pieren servet, diat direct in de kachel
werd geworpen. Het meisje voelde i
zich kort daarop weer beter en had
een goede nachtrust, 's Morgens be
zocht zij normaal de kleuterschool
„Hummeloord", samen met haar
buurmeisje. Omstreeks een uur
's middags speelde het meisje bij
haar buurmeisje, toen een agent van
politie haar moeder mededeelde dat
zij zich onverwijld met haar doch
tertje naar het ziekenhuis te Utrecht
moest begeven.
In het Stads en Academisch zie
kenhuis in Utrecht had men n.l.
omstreeks half twaalf donderdagmor
gen gemerkt, dat de radiumkop vam
de naald afgebroken was. Men zocht
met een meetapparaat de operatie
kamer af, doch nergens week de
naald af, zodat moest worden aan
genomen, dat de vermiste radium
kop buiten de kliniek moest zijn.
Aan de hand van de behandelings
rapporten kon worden opgemaakt,
dat Joke Haansdhoten uit Putten de
laatste behandeling met de radium
naald had gehad.
Alarm.
Onmiddellijk werd de politie in
Putten gealarmeerd. Men verzocht
de politie 'het kind onverwijld naar
Utrecht te zenden. Dit telefoonge
sprek werd enige minuten later her-|
haald onder mededeling dat voor
het kind en haar omgeving levens- j
gevaar aanwezig was. Moeder en
dochtertje konden nog juist de trein
van tien voor twee naar Utrecht h'a<-
len. In het ziekenhuis werd het kind
onderzocht waarbij blek, dat de ra
diumkop zich niet meer in de neus
holte van Joke bevond. Zij werd
daarop naar huis gezonden. Inmid
dels spoedde enkele medici van de
neusheelkunde afdeling zich naar
Putten, om met behulp van een
Geiger-Müller-teller (het radium-
kopje in de woning van de familie 1
Haanschoten te zoeken. In het huis
sloeg de meetapparatuur onmiddel
lijk uit. Vooral bij de kachel en la>-
ter ook in de tuin waar as uit de
kachel was gestort. Toen ook verna-
men de medici dat het kind had ge- j
braakt en dat het braaksel in dei
kachel was gegooid.
Uit het onderzoek kwam vast te
staan, dat het radiumkopje in het
vuur van de kachel was gesmolten,
waardoor het stof in de kamer, de
as in de kachel, de schoorsteen en
de gehele omgeving van de tuin ra- j
dio-actief was geworden.
Op advies van de medische auto-
riteiten werd het gezin Haanschoten
geïsoleerd. Het bleek noodzakelijk
dat het gezin eerst werd gebaad en
van nieuwe onder- en bovenkleding
werd voorzien. De schoenen bleven
achter in de woning.
Het gezin (man, vrouw en vijf
kinderen) werd donderdagnacht
overgebracht naar het politiebureau
te Putten, waar het groene kruis en
de transportcolonne van het Rode j
Haansdhoten in contact waren ge
weest Hiervoor meldden zich zon
dagmiddag tien personen, onder wie
enkele buren, famdlieden en leve
ranciers. Dit onderzoek nam de ge
hele zondagmiddag in beslag. Naar
wij vernemen is bij dit onderzoek
geen radio-activiteit op de personen
geconstateerd.
De officier van Justitie te Utrecht,
heeft zich inmiddels op de hoogte
gesteld van de toedracht van het on
geval. Of de justitie een vervolging
zal instellen op grond van grove na
latigheid, is tot nu toe nog niet be
kend, dit zal afhangen van een me
disch onderzoek dat ingesteld is
In medische kringen te Utrecht
vraagt men zich af, hoe het mogelijk
is geweest, dat de radiumkop onop
gemerkt in de neusholte van het
kind is achtergebleven. De naalden
zijn meestal van platina of goud en
hebben een bepaalde stevigheid,
waardoor een afbreken van de kop
waarin radium geborgen zit, opge
merkt moest v/orden.
Overigens wordt aan het radio-ac
tieve gevaar niet zo*n grote betekenis
toegeschreven. Er zouden volgens
deze medische kringen, grotere waar
den worden gemeten in ruimten
waar wordt doorgelicht
Zo er besmetting bestaat van per
sonen. die de laatste dagen in de wo
ning van de familie Haanschoten,
Het eerste van de 5 woonhuizen,
ter waarde van 25.000.uit de 4e
SUS-aktie zal in het Noordbrabantse
dorpje Hank worden gebouwd.
Zaterdagmorgen op de dag van de
le SUS-trekking ontving de 55-jarige
gehuwde fabrieksarbeider, de heer
zijn geweest, zou aldus het ministerie Jan Sgroot, Buitendijk 58, een schrij-
deze. voornamelijk zijn veroorzaakt ven van de burgemeester dat hem
door de radio-activiteit van de kachel door de gemeente een woning werd
nadat 't braaksel daarin verbrand toegewezen.
5* liM ...«u,» Dit aanbod betekende voor het ge-
De straling welke van het kind zelf! van _Tan kin
Zus, want zo noemen ze allemaal
mijn vrouw, gek geworden was.
Met kracht sloeg ze haar beide
handen op tafel, sprong van haar
stoel op en plofte met een smak weer
neer, daarbij uitroepende: Ze zijn al
lemaal gek, want wij hebben het
huis".
Hij vervolgde zijn verhaal met:
„Waar ze zo gauw naar toe vertrok
ken waren, weet ik nu nog niet, maar
mijn vrouw en kinderen waren weg
en ik zat met de 3 loten alleen in de
kamer en ik dacht: misschien zijn
ze zelf wel'getikt, want ik wil het
toch eerst zelf zéker weten en die
Uitgebreide voorzorgsmaat
regelen.
Vrijdagnadht en ook zaterdagmor
gen is de familie Haanschoten op het
politiebureau gebleven. Zaterdag
middag werden zij door een ambu-
lamceauto van die geneeskundige
dienst te Utrecht naar het zieken
huis aldaar vervoerd voor nadere
observatie.
Op last van de burgemeester van
Putten, jhr mr W. W. F. Quarles
van Ufford, werd de kleuterschool
Hummeloord te Putten, die vlak
achter de woning van de familie
Haanschoten gelegen is, gesloten.
Het meisje Joke had ook deze school,
waarop ongever 80 kleuters gaan,
bezocht. Zaterdag werd het onder
zoek voortgezet. Het bleek noodza»
kelijk, enkele personen op te roe
pen die na woensdag met het gezin
Staatsiebezoek
van 5 dagen
Gisterochtend tegen 12 uur is Z.K:H.
prins Bernhard met de regeringsda-
kota Douglas DC3 CPHPBA van
het vliegterrein Soesterberg vertrok
ken naar Monrovia voor een officieel
tegenbezoek van de president van Li
beria en mevrouw V. S. Tubman. De
prins werd uitgeleide gedaan door
H. M. de Koningin en door de prin
sessen Beatrix, Margriet en Marijke.
De eerste landingsplaats was Lissa
bon, waar de prins in een hotel over
nacht heeft.
Vandaag gaat de tocht tot Villa
Cisneros in de Sahara en dinsdag tot
het vliegveld Freetown bij Dakar.
Op 22 januari omstreeks 12 uur zal
het gezelschap te Monrovia aanko
men.
Het officiële bezoek van de prins
aan Liberia duurt tot 27 januari.
Prins Bernhard zal nog tot het eind
van februari in Liberia verblijven
om tochten te maken o.a. langs rub
ber- en cacaoplantages en ijzer- en
kopermijnen. Hij hoopt omstreeks 1
In het Americainhotel te Venlo
zal voor de tweede maal een grote
nertsbeurs worden gehouden. Het
initiatief voor deze beurs werd ver
leden jaar genomen, toen de prijzen
in de nertsihandel tot een dieptepunt
zakten. Sinds de beurs van vorig
jaar is de handel, vooral de export
weer sterk toegenomen. De prijzen
liggen voor de nertsfokkers nu weer
op een redelijk niveau.
j- „;„i_ u~a 5iA ren niet langer op een open zolder
mftZ Tfctlnri h V I zouden behoeven te overnachten,
met de afstand tot b.v. mede-reizi-1 h(itrpkkpn van de wonine
gers in de trein en de beperkte tijd j echter niet te denken daar de wens werd vervuld want juist op
waarover het contact ach heeft uit-1 huur ten be(jrage Van 12.80 perdat moment herhaalde de omroeper
<r 'A ïonu vn week hoog bleek voor de smalle één van de lotnummers: D 185.857.
beurs van het gezin en reeds was
besloten de burgemeester maandag
20 januari een bezoek te brengen om
het genomen besluit mede te delen.
De hoop op een SUS-huis was niet
aanwezig. Er was nog nooit een prijs
van enige betekenis in de buurt van
Hank of in het dorp zelf terecht ge
komen, doch de echtgenote van dé
gestrekt, zo gering dat hieruit, vol
gens het ministerie geen verontrus
ting behoeft voort te spruiten.
maart m Nederland ten>8te zijn Met heer Sgroot ha(J A. a, zou
„Wi" het ditmaal nu maar eens een was-
een particuliere relatie van de prins,
die op eigen gelegenheid naar Liberia
komt, zal de prins in de binnenlanden
gaan jagen.
Voor zijn vertrek zeide prins Bern
hard, die enigszins verkouden was,
dat hij zich zeer verheugde op zijn
reis naar Liberia, waar hij nog nooit
is geweest.
machientje zijn!".
Het was moeder Sgroot die gespan
nen, met haar 3 SUS-loten voor zich
op tafel, zaterdagavond naar het
KRO-programma luisterde.
Sgroot las de krant!
Toen begon ik te beseffen dat ik
houder was geworden van een belas
tingvrij kapitaal van niet minder dan
25.000.—.
Een telefoonnummer wist ik niet,
maar mijn buurman, die telefoon
had, wel en direct beide ik de KRO".
Om drie uur ging men naar bed,
na eerst een vouw in de pantalon
van de heer J. Sgroot te hebben ge
perst want inmiddels was de heer
Sgroot reeds uitgenodigd om zondag
middag naar Roterdam te komen.
Zoals al geschreven: 't Staat vast dat
er in Hank een SUS-huis gebouwd
T_„ I zal worden en dat de naam van het
{huis in de dubbele betekenis SUS
zal zijn. De heer Sgroot vertelde, dat
Hij vertelde zondagmiddag op hetin Hank een pracht huisje één dezer
kantoor van de SUS: „ik dacht dat
Door bisschop
van Roermond
Met een kerkelijke plechtigheid
heeft de bisschop van Roermond, mgr.
Hanssen, zondagmiddag in een stamp
volle Sint Servaaskerk te Maas
tricht het begin twaalfde-eeuwse ver
guld koperen reliekschrijn van Sint
Servatius voor de tweede maal in zijn
ruim 850-jarige historie geopend. Dit
schrijn heeft wegens de verering
vooral ook in perioden van ramp
spoed, al in zeer oude tijden de volk
se benaming „noodkist" gekregen.
Het historisch merkwaardige
vroeg-middeleeuwse koperdrijfwerk
van het schrijn blijkt door de eeuwen
heen zoveel geleden te hebben, dat
de mogelijkheid van restauratie thans
door deskundigen zal worden onder
zocht. Daarom werden de relieken
uit het schrijn verwijderd en voorlo
pig in een andere eikenhouten kist
opgeborgen.
Mgr. Hanssen opende het schrijn,
gelijk op 9 november 1863 de inhoud
van het schrijn ook was onderzocht
door de toenmalige bisschop van
Roermond mgr. J. A. Paredis.
Nadat de noodkist naar het pries
terkoor was gedragen, en het „Veni
Creator", door de bisschop aangehe
ven, was gezongen, werd de lang
werpige reliekenkist opengeschroefd
en controleerde mgr. Hanssen of de in
1863 aangebrachte zegels ongeschon
den waren. De vijf pakken relieken
van de H. Servatius en de H. Marti-
nus van Tongeren, in blauwe zijde en
met zilverkleurige banden op de
eikenhouten kistbodem bevestigd, wa
ren verzegeld met zegels van de bis-
Radio-actieve besmetting in woning te Patten
schop en van de Sint Servaaskerk Zij
werden aangetroffen precies zoals in I goede raad om naar de 4 volgende
dagen gereed was gekomen waarvan
de prijs 18.000.bedroeg.
Zo'n huisje laat Jan Sgroot bouwen
en maandag worden de besprekingen
daarvoor geopend. Hij heeft zich ook
gerealiseerd dat hij met de nog res
terende ƒ7.000.— verhuizing en ver
nieuwing zal kunnen betalen en daar
het geluk zelden alleen komt hoopt
hij zelfs middels het gemeentebe
stuur nog een subsidie op de bouw te
verwerven. Zus zei: „En dan te be
denken dat we dit allemaal krijgen
voor 0.20 en nooit huur meer, ons
leven lang zullen behoeven te beta
len".
Jan Sgroot weet dat op zaterdag
25 januari niet minder dan 40 Neder
landse bedrijven met een keur van
artikelen zullen aantreden om mid
dels het lot, getrokken door notaris
mr M, J. Meijer, Amsterdam, één van
de 5 gelukkige woonhuiswinnaars
tienduizenden guldens aan cadeaux
toe te bedelen. Toen de organisator
hem op een en ander opmerkzaam
maakte zeide Jan Sgroot: „Laat ik
daar niet op rekenen ik heb al
genoegen Zus zei: „Als dat waar
zou zijn worden we knettergek en
slapen we nooit meer". De 4 nog res
terende coupons van lot D 185.857
ontving het echtpaar terug met de
het protocol van 1863 was beschre
ven. De bewaarder van de schatka
mer van Sint Servaas, kapelaan L
Slangen, sprak de talrijke gelovigen
toe over de reliekenverering, welke
ook in deze tijd een belangrijk ele
ment blijft in de geloofsbelijdenis.
Mgr. Hanssen sprak aan het einde
der plechtigheid over het werk van
Sint Servatius, die reeds in de vier
de eeuw een Europese betekenis had
voor het geloofsbehoud en de geloofs
verbreiding, hetgeen o.a. is gebleken
uit zijn deelnemen aan verscheidene
kerkelijke concilies uit die tijd.
's Avonds heeft mgr. Hanssen de
ongeopende pakketten relieken in het
tijdelijke schrijn geplaatst en daar-
bij een uitvoerig protocol van de
I plechtigheid toegevoegd.
I De plechtigheid werd bijgewoond,
behalve door geestelijken van Maas
tricht, door de commissaris der Ko
ningin in Limburg, mr. dr. F. Hou-
ben, door mr. W. baron Michiels van
Kessenich, burgemeester van Maas
tricht, en de garnizoenscommandant
luitenant-kolonel D. Overbeeke, ter
ritoriaal commandant Maas-Zuid, als
mede door de leden van het comité
restauratie noodkist.
Nadat zaterdag het onderzoek in de
tuin en het huis te Putten, die radio
actief zijn, was afgesloten, werden, zo
wel huis als tuin, met plastic over
dekt, waarvan de foto een beeld geeft.
uitzendingen maar goed te luisteren
onder het motto van: „Je kunt nooit
weten", want wanneer reeds geble
ken is, hetgeen wel enig in de ge
schiedenis zal zijn, dat één mens in
Nederland twee huizen op één dag
krijgt aangeboden, dan zouden meer
dere prijzen op het betreffende lot
feitelijk geen verrassingen meer in
houden. Intussen heeft heel de
dorpsgemeenschap van Hank zich
niet onthouden van felicitaties aan
dit zo bijzonder gelukkige gezin en
zonder enige uitzondering is men er
van overtuigd dat deze gouden re
gendruppel van het SUS-programma
„Gouden Regen" op de juist plaats
en vooral op de gloeiende plaat te
recht is gekomen.
Het kantoor van de SUS-aktie te
Rotterdam deelt mede dat vanaf 28
januari op de verkoopadressen gratis
trekkingslijsten ter inzage zullen
zijn en dat men middels postreke
ning 4028 t.n.v. SUS Rotterdam reeds
thans trekkingslijsten ad 0.25 (5
trekkingen) kan bestellen.
Het tweede huis in Amsterdam.
Het woonhuis van de 2e trekking
werd middels lot D no. 84738 toebe
deeld aan mevr. H. Smit, Oostzaner-
dijk 14 te Amsterdam, moeder van 7
kinderen. Als bijzonderheid vermel
den wij nog dat mevr. S. zelf mede
werkster van de SUS is en zodoende
zelf ook één lot had gekocht.
