Plan voor de toekomst van Leiden en omgeving
Sleutelstad wil méér dan
ontworpen siructuurplan
Groot recreatiegebied
zuidelijk van de Vliet
In structuurplan Leiden e.o. bleef
bij Warmond een vraagteken staan
DINSDAG H JANUARI 1958
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 7
Het structuurplan van Leiden Is verschenen. Dit is het plan, dat in grote
lijnen aangeeft hoe Leiden in de toekomst uitgebouwd zal worden. De Leid-
se gemeenteraad zal deze plannen maandag a.s. bespreken. Het spreekt van
zelf, dat dit plan niet kon ontworpen worden zonder overleg met de ge
meenten, die in Leidens nabijheid liggen. Het structuurplan immers strekt
zich verder uit dan de gemeentegrenzen van Leiden en op het grondgebied
van een ander heeft het gemeentebestuur van de Sleutelstad niets te ver
tellen. Er zijn dan ook vele vergaderingen met b. en w.'s van Oegstgeest,
Leiderdorp, Warmond, Voorschoten en Zoeterwoude met hun adviseurs aan
voorafgegaan en het spreekt ook vanzelf, dat de vergaderden het niet da
delijk met elkaar eens konden worden. Eerlijk gezegd helemaal eens zijn
ze het niet geworden, de besprekingen hebben slechts geleid tot een mini
mum-plan, waarmede alle gemeenten zich konden verenigen.
Een gelijk aantal zal buiten de
grenzen gebouwd moeten worden.
Er is voorts een groot tekort bin
nen de stadsgrenzen aan recreatie
terrein voor openbare en bijzon
dere bebouwing en voor de indus
trie. Leiden zal dus buiten zijn ge
meentegrenzen moeten stappen.
Hoe? Het structuurplan geeft op
deze vraag geen antwoord. In de
randstad Holland wordt voor de
agglomeratie Leiden een groei van
het aantal inwoners verwacht tot
220.000 inwoners. Het structuurplan
dient hiervoor ruimte te scheppen.
Ruimte aan 250.000
inwoners in stad e.o.
Leiden vindt dit plan voor haar
ontwikkeling onvoldoende en we le
zen dan ook in de conclusie van het
raadstuk, dat men het slechts kon
aanvaarden als de eerste stap in een
veel verder voerend plan, dat Leiden
wil uitwerken. De raadsleden zullen
maandag a.s. dan ook onderhouden
worden met twee plannen: het basis
plan, waar ieder het mee eens kon
zijn en het plan, dat b. en w. van
Leiden noodzakelijk achten.
Uit eerbied echter voor het over
leg en omwille van de goede ver
standhouding heeft Leiden zich te
gen het ontwerpen van een mini
mum-plan niet willen verzetten.
Merenplan
Een groot struikelblok was het Me
renplan. Leiden stelt zich op het
standpunt, dat het in het belang van
de recreatie op de Kagerplassen en
de ontsluiting van Warmond is, dat
de Zwanenburgerpolder verdwijnt en
plaats maakt voor plassen, die het
voor de watersporter mogelijk ma
ken ineens het Kagermeer te berei
ken zonder de Grote Sloot of de
Leede te behoeven uit te varen. Lei
den heeft ook het zand, dat onder
deze polder zit, hard nodig. Warmond
kan het daar niet mee eens zijn. De
stad wil wel tegemoetkoming in de
eisen, die de recreatie stelt en de
Grote Sloot verbreden en de nieuwe
bebouwing, die oorspronkelijk langs
de Grote Sloot was geprojecteerd
(het loodrechtplan), langs de Leede
(aan de overzijde) uit te voeren. De
zuidelijke over van de Grote Sloot
zou dan aan de recreatie geofferd
kunnen worden.
Groei van Leiden
Leiden heeft in 1980 ongeveer
116.000 inwoners. Rekening houdend
met terrein, dat nodig is voor indus
trie, uitbreiding universiteit, groen,
etc. blijkt, dat nog 6.700 woningen
binnen de gemeente gebouwd kunnen
worden.
Het structuurplan, dat nu uit de
bus is gekomen kan men dus be
schouwen als de grootste gemene
deler van de verschillende meningen
der betrokken gemeenten.
Rondom de stad zijn volgens het
gemeenschappelijk plan drie woon
wijken gedacht:
a. het gebied ten noorden van Lei
den rond en met Oegstgeest;
b. een westelijke woonwijk in de
richting van rijksweg 4b;
c. een oostelijke woonwijk rond
en met Leiderdorp. De totale
capaciteit van deze woongebie
den is ca. 107.700 inwoners.
Recreatie
Wijkrecreatie is in de rand van de
ontworpen woonwijken geprojec
teerd. Vrijwel overal ligt een open
groene zoom tussen de woonwijk en
de hoofdverkeersweg.
Voor massarecreatie: bosplan
met waterpartijen, fietspaden, kam
peerterrein etc. heeft men een ge
bied op het oog gelegen tussen
rijksweg 4a, 4b en de Vliet.
Deze gedachte spruit niet zozeer
voort uit het constateren van reeds
bestaande zomergeneuchten langs het
Rijn-Schiekanaal als wel uit de om
standigheid, dat dit gebied beschouwd
kan worden als een voortzetting van
de open strook, welke van Den Haag
af tussen de Vliet en rijksweg 4a is
gelegen. Deze strook heeft voor de
recreatie een oppervlakte van ca.
26o ha. Bestaande landbouwbedrijven,
die hier gevestigd zijn. kunnen waar
dit verantwoord is gehandhaafd blij
ven. Aan de noordzijde van Leiden
kan eveneens een massarecreatie door
het verbreden van de Grote Sloot ge
schapen worden. In het Leids struc
tuurplan wordt in dit verband op
gemerkt, dat het jammer is, dat War
mond niet tegemoet wil komen aan
het scheppen van recreatie in de
Zwanenburgpolder, temeer omdat de
recreatiegordel tussen Vliet en rijks
weg 4a niet op korte termijn aange
legd kan worden.
Industrie
De behoefte aan industriegrond is
zeer groot. Volgens het structuur
plan zijn nieuwe industrieterreinen
ontworpen in de Grote Polder in Zoe
terwoude en aan de Zijl in Leider-
doi-p. De mogelijkheden in Leiden-
zuidwest kunnen practisch verwaar
loosd worden, omdat deze terreinen
deels voor handelsterrein en klein-
industrie deels voor uitbreiding van
bestaande bedrijven bestemd zijn. In
totaal levert dit 60 ha. terrein op.
Volgens het Leidse plan moet aan
een tekort van ca. 100 ha. industrie
terrein tegemoet gekomen worden.
Verkeer
De hoofdverkeerswegen, welke de
begrenzing van de agglomeratie vor
men, dienen voor het grote interloka
le doorgaande verkeer. Dit verkeer
gaat dus zowel buiten de stad als
buiten de agglomeratie om: rijksweg
4 voor het verkeer van Den Haag
naar Haarlem en Amsterdam de
noordelijke route (via de doorge
trokken provinciale weg 5bis) voor
het verkeer uit de richting Utrecht
naar de bollenstreek, Kagerplassen
en de badplaats Noordwijk, de zui
delijke route (via de doorgetrokken
rijksweg 4b) voor het verkeer uit de
richting Den HaagRotterdam naar
de badplaatsen Katwijk en Noord-
wijk.
Rijksweg 4a doorsnijdt de agglome
ratie. Voor het onderlinge contact
met de verschillende woon- en werk
gebieden zijn in totaal vijf viaducten
aanwezig: Vrouwenweg, spoorlijn
naar Utrecht, Hoge Rijndijk, Lage
Rijndijk en een viaduct in Leider
dorp, waarvan de viaducten Vrou
wenweg en Hoge Rijndijk aanslui
tingen geven aan de kruisende we
gen.
Forensenweg
Een nieuwe hoofdverkeersweg tus
sen Den Haag en Leiden is door de
provinciale planologische dienst ont
worpen langs de westzijde van de
spoorlijn om de rijksweg 4, een der'
drukste wegen van ons land, te ont
lasten. Deze nieuwe weg, de zgn. „fo
rensenweg" loopt op dit plan onder
de omhooggebrachte spoorbaan bij
de Vink door en leidt langs de Haag-
weg, de Toussaintkade, over het
I spoorwegemplacement naar de „city-
ring1'. De verbinding van de Tous
saintkade naar het Levendaal (door
de Hortus!) vraagt om nadere bestu
dering. Dit geldt in wezen voor een
groot gedeelte van de hoofdverbin
dingen door en om de city heen,
mede in verband met de noodzaak
om zowel aan de binnen- als aan de
buitenkant van de „cityring" op rui
me schaal parkeerruimte te schep
pen. Dit dient in het reconstructie
plan voor de binnenstad nader te
worden bezien.
Invalswegen
Andere belangrijke invalswegen,
welke geen of minder vraagtekens
oproepen, zijn:
a. de weg van het uiterst gewich
tige verkeersknooppunt bij de krui
sing van de rijkswegen 4 en 4b af
langs de universiteitswijk naar de
zuidzijde van het Stationsplein; op
logische wijze sluit de weg uit Kat
wijk langs Valkenburg en de Rijn
hierop aan;
b. de weg, welke van de noord
west-hoek van de agglomeratie uit
via de Rijnsburgerweg naar het hart
van het Stationsplein voert;
c. de invalsweg door de Broek- en
Simontjespolder naar de noordzijde
van het Stationsplein;
d. de provinciale weg 5 via de nieu
we provinciale brug over de Zijl en
de Willem de Zwijgerlaan met haar
aftakkingen naar de stadscentra;
e. bij de kruising van de randweg
(5 bis) met rijksweg 4a is een ver
binding opgenomen voor 'n weg naar
de traverse Lage RijndijkLange-
gracht;
f. een nieuw gedeelte van de pro
vinciale weg 6 geeft enerzijds een
verbinding met de onder e genoem
de traverse en anderzijds, in zuide
lijke richting met 't industrieterrein
in de Grote Polder en de dorpskern
van Zoeterwoude;
g. van de richting Utrecht uit
vormt de rijksweg 11 de bestaande
verbinding van het industrieterrein
Grote Polder met de stad;
h. van Zoeterwoude uit leidt de
nieuwe Vrouwenweg via de nieuwe
provinciale Lammenbrug en de Lam-
menschansweg naar het hart van de
stad;
i. ook de Voorschoterweg behoudt
haar belangrijke functie als invals
weg naar het centrum.
Tezamen met enkele wijkverbin-
dingen, welke in het later in te die
nen wegenschema volledig zullen
worden uitgewerkt, vormt een deel
van de bovengenoemde wegen de
volgende ringweg:
Willem de Zwijgerlaan weg door
de Kikkerpolder Warmonderweg
Morskwartier viaduct Dt Lelylaan
Churchilllaan Vrouwenweg
Ommedijkseweg kruising Rijn
naar viaduct onder rijksweg 4a in
Leiderdorp weg door woonwijk
Leiderdorp Willem de Zwijger
laan.
De spoorlijn via Schiphol naar Am
sterdam-Zuid is thans ten noorden
van Warmond langs de rijksweg ge
projecteerd. De tramverbinding Den
HaagWassenaarLeiden heeft ge
deeltelijk een nieuw tracé door het
Morskwartier gekregen.
Het hoofdwegenstelsel vormt de
basis van het secundaire wegenstel
sel in onze stad, zoals dit in het we
genschema nader zal worden vastge
legd. De structuur van de binnenstad
hangt daar ten nauwste mee samen,
waarbij de saneringsplannen een
grote rol spelen. Daarnaast zuilen
nog tal van andere vraagstukken die.
nen te worden opgelost, zoals het
scheepvaartverkeer door Leiden, de
problemen rond de Veemarkt, oe
vuilverbrandingsinrichting, de riool
waterzuiveringsinrichting Noord, de
uitbreidingsmogelijkheden voor de
Stedelijke Fabrieken van Gas en
Electriciteit, verbreding en verdie
ping van de Rijn, een mogelijke vaar.
verbinding met het Amsterdam
Rijnkanaal enz.
Bebouwing parallel
aan de Leede
Uit het prae-advies van Warmond
over het structuurplan voor de agglo
meratie Leiden ontlenen wij o.m.,
dat Warmond het eerste ontwerp van
Leiden niet aanvaardbaar achtte met
het oog op het daarin opgenomen
Merenplan.
Warmond is hoofdzakelijk in de
agglomeratie betrokken door de Ka
gerplassen als recreatiecentrum.
Het Merenplan van Leiden acht
men in Warmond onaanvaardbaar.
De positie van de Zwanenburger
polder vinden B. en W. van vitale
betekenis voor de verdere uitgroei
van de gemeente.
Boerderijen die thans in de be
bouwde kom staan zullen naar deze
polder overgebracht worden. Een
aanvraag om ruilverkaveling is reeds
uitgegaan. De uitbreiding van de ge
meente dringt er ook toe, dat een
gedeelte van de Zwanenburgerpolder
voor de woningbouw bestemd wordt.
De Raad van Warmond heeft altijd
ontsluiting van het plassengebied
voorgestaan. Via de Zwanenburger
polder zal men over wegen bij de
plassen kunnen komen. Het „Insti
tuut Stad en Landschap van Zuid
Holland" heeft in opdracht van War
mond een plan ontworpen, hetwelk
voorziet in een bebouwing langs de
grote Sloot, loodrecht langs op de
staande dorpskern, waar tevens
ruimte is voor recreatie. Een brug
van de dorpskern naar de Zwanen
burgerpolder over de Leede zal nood
zakelijk zijn. Zij komt ongeveer ter
hoogte van het gemeentelijk haven
terrein. Het loodrechtplan, leek ook
de raad van Warmond de beste op
lossing: minimum aan cultuurgrond
wordt opgeofferd, een maximum aan
belangen wordt behartigd.
Bezwaren.
Het gemeentebestuur van Leiden
echter ontwikkelde grote bezwaren
Op deze kaart van het struc
tuurplan komen de wegen, die
aansluiting geven op Leiden en
plaatsen in de omgeving goed
uitDe begrenzing van de ag
glomeratie wordt gevormd door
de interlocale wegen rijksweg 4
om het verkeer van Den Haag
naar Haarlem en Amsterdam,
de noordelijke route (via de
doorgetrokken provinciale weg
5 bis) voor het verkeer uit de
richting Utrecht naar de bollen
streek, Kagerplassen en de bad
plaats Noordwijk, de zuidelijke
route voor het verkeer uit de
richting Den HaagRotterdam
naar de badplaatsen Katwijk en
Noordwijk.
Wij wijzen op de zgn. foren
senweg, die langs de spoorbaan
LeidenDen Haag loopt.
Industrieterrein wordt op de
kaart met zwarte noppen aan
gegeven, grijze vlakken zijn
nieuwe woonwijken. Let op het
recreatiegebied tussen Vliet en
rijksweg 4A. Blokken geven de
uitbreiding van de universiteit
aan.
tegen dit plan. Ook de werkcomimis-
sie der planologische adviseurs was
er in meerderheid geei. voorstander
van. Deze werkcommissie projec
teerde een bebouwing parallel aan
de Leede, terwijl zij ter plaatse waar
Leiden haar Merenplan had gedacht
een vraagteken plaatste.
Leiden voerde aan, dat door de
loodrechtbebouwing het zicht vanuit
de geprojecteerde bouwblokken in
Leiden ten zuiden van de Groote
Sloot op het plassen- en poldergebied
geheel wordt afgesloten en dat de
creatie van een groot watersportge
bied door middel van zandwinning
niet mogelijk is.
Warmond voert aan. dat men zeker
niet kan zeggen, dat de plassen al
„vol" zijn. Dit is alleen het geval op
een warme zaterdagmiddag of zondag
in de zomermaanden.
En zelfs al zou er een tekort aan
water zijn' dan was dit nog geen
reden goede cultuurgrond op te offe
ren. Ook denkt het gemeentebestuur
ook aan z.g. polder- of landschap-
recreatie. Deze vorm van ontspanning
is niet minder belangrijk dan die op
het water. Een parallelbebouwing
sluit het fraaie uitzicht, dat Warmond
op polder en plas heeft, af.
Niet loslaten.
Ondanks deze bezwaren heeft War
mond toch gemeend, dat de parallel-
bebouwing aanvaard moest worden
en de loodrecht-bebouwing worden
prijsgegeven, indien tenminste Lei
den afziet van zijn Merenplan, anders
kan het ruilverkavelingsplan niet
doorgaan. Hierover zijn uitvoerige
besprekingen met Leiden gevoerd;
Leiden wil echter het zandwinnings
plan niet loslaten. Warmond heeft
dus niet mee willen werken aan een
structuur-plan, waarin een parallel
bebouwing was geprojecteerd en
tevens het Merenplan was gehand
haafd. Bij dit alles is na veel overleg
op de kaart een vraagteken geplaatst.
In het plan is nu alles weggelaten
dit geldt ook voor andere gemeen
ten waarover geen overeenstem
ming kon worden bereikt.
KaeRóN le;o xgkagf
