S)e &2id6e(2ot4/Ya/iit
TWEEDE RUSSISCHE KUNSTMAAN IN DE RUIMTE
Een hond als eerste ruimtevaarder
De
Woefüooefnik
Spoetnik II weegt achtmaal
zwaarder dan de Spoetnik I
Vandaag: koperen jubileum van
Neerlands bevrijding
Goed geschoten
Amsterdam herdacht de Hongaarse opstand
Herdenking in
Hongarije
Regen en wind
MAANDAG 4 NOVEMBER 1957
49sté JAARGANG No. 14250
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Directeur: C. M. v. HAMERS VELD.
Hoofdredacteur: L. C. J ROOZEN. BUREAUX: PAPENGRACHT J
Telefoon: Directie. Abonn., Drukkerij 20935; Redactie 25594 en 20015; Adver tenties 20826 Giro 103003 Abonnementsprijs ƒ0.59 p.w., ƒ2.55 p.mnd., ƒ7.50 p.kwart. Franco p.p. ƒ8.—. Advertenties: 17 ct. p. man. Telefoontjes 1.50
In de Sowjet-Unie is gisteren een tweede kunstmaan afgeschoten, dit
maal met een hond aan boord. De nieuwe kunstmaan weegt 508,3 kg, acht
maal zoveel als de eerste, die op 4 oktober werd afgeschoten. Zij beweegt
zich op een hoogte van 1600 km met een snelheid van 28.000 km per uur.
Hedenmorgen om 4 uur was zij volgens „Tass" al dertien maal om de
aarde gecirkeld.
In de aardsatelliet bevinden zich vele instrumenten, die in code-signalen
gegevens naar de aarde zenden, ojn. over de gedragingen van de hond, die
de start heeft overleefd.
DE EERSTE PASSAGIER.
De hond, die wordt meegevoerd,
zo meldde Radio-Moskou, is van een
Eskimoras (in het Russisch Laika). De
Laika, een wijfje, gedraagt zich rus
tig en haar algemene toestand is be
vredigend. De bus, waarin zij zich be
vindt, is hermetisch afgesloten.
Tot dusver waren Russische expe
rimenten met honden in raketten tot
hoogten van meer dan 100 km bekend
gemaakt. Prof. Prokrafsky deelde in
juni jl. mee, dat de honden zich na de
landing normaal gedroegen. Zij zijn
een Russisch type van de Eskimo
hond. Zij zijn kleiner en hebben
scherpe vosachtige koppen en helde
re intelligente ogen.
De Russische professor Blagonra-
vof, een van de mannen die de eerste
Russische kunstmaan ontwierpen,
verklaarde, dat de hond, die in kunst
maan nummer twee zit, een apparaat
bij zich heeft, dat gegevens over de
ademhaling, ie hartwerking en de
bloeddruk van de hond registreert.
De hond heeft al enige raketvluchten
meegemaakt en heeft een speciale
training ontvangen om tegen omstan
digheden, zoals deze zich bij zijn hui
dige tocht voordoen, bestand te zijn.
De professor was voorts van me
ning, dat de gegevens, die verkregen
zullen worden van „Spoetnik" num
mer twee, de wereld nog meer in
verbazing zullen brengen dan die
van „Spoetnik" nummer één.
„Woef-woef, ik moet er even uit".
Per valscherm terug?
Een Russische geleerde heeft tegen
een verslaggever van het Westduitse
persbureau DPA gezegd, dat de hond
aan een valscherm naar de aarde te
rug zal keren, nadat „Spoetnik" num
mer twee door middel van een spe
ciaal radio-signaal heeft meegedeeld,
dat de hond de kunstmaan verlaat.
Het zou dan twee a drie uur duren
voordat de hond weer op de begane
grond is. Op basis van bepaalde bere
keningen zou het dan mogelijk zijn te
bepalen waar de hond neerkomt. Men
wil dan vliegtuigen naar de bewuste
plek zenden.
De grootste verrassing.
De grootste verrassing voor de Ame
rikaanse geleerden en technici was
zondagmorgen de grootte en het ge
wicht van de nieuwe kunstmaan.
„Spoetnik" nummer twee voert we
tenschappelijke instrumenten en an
dere uitrustingstukken met zich mee,
die in totaal meer dan 500 kilo we
gen.
DIENSTREGELING SPOETNIK IL
Radio-Moskou publiceerde zondag
avond tabellen van de tijden, waarop
we twee kunstmanen boven de ver
schillende landen zullen verschijnen.
Hieruit blijkt, dat de eerste satelliet
boven Europa in noordoostelijke rich
ting draait en de tweede in zuid-oos
telijke.
Een Russische geleerde, prof. Koe-
kakin, verklaarde via radio-Moskou
dat de tweede kunstmaan „aanzien
lijk langer" om d^ aarde zal draaien
dan de eerste.
Hy zei voorts, dat de nieuwe satel
liet twaalf minuten kan worden
waargenomen. Voor de eerste was dit
slechts zes minuten. Dit is een gevolg
van de grotere omvang en de grotere
hoogte van de nieuwe kunstmaan.
De radiokamer van het AJN.P. nam
zondagavond om 22.16 uur gedurende
nog geen minuut een onderbroken
zwak signaal van de nieuwe kunst
maan waar.
Volgens Radio-Moskou moeten de
radio-signalen van de nieuwe kunst
maan aanzienlijk sterker zijn dan
die van Spoetnik" nummer één.
Waarnemers horen een „fluitende
toon", die een groot aantal signalen j
bevat, waaruit de geleerden vele din
gen van belang kunnen opmaken, al
dus radio-Moskou. De geleerden zou
den op gronr van de gegevens o.m.
kunnen nagaan, hoe de hond zich op
zulk een reusachtige hoogte voelt!
Het gedrag van de hond zal de we
tenschap gegevens van onschatbare
waarde verschaffen voor het bestu
deren der mogelijkheden van de rei
zen van mensen door de oneindige
ruimte.
EN NU NAAR DE MAAN!
Radio-Moskou meldt, dat de Sow-
jet-Russische professor in de wis- en
natuurkunde Gleb Alexandrowitsj
Chabotaref heeft verklaard, dat een
kunstmatige aardsatelliet in ongeveer
tien dagen een reis heen en terug naar
de maan kan maken, indien de hui
dige snelheid van 28.000 kilometer per
uur tot 40.000 kilometer zou kunnen
worden verhoogd.
Professor Chabotaref verklaarde
nog: „De reeds in de Sowjet-Unie be
reikte resultaten tonen aan, dat het
mogelijk moet zijn ook de maan te be
reiken.
Een voor de maan bestemde raket
zou slechts brandstof nodig hebben,
om zich van de aarde te kunen ver
heffen. De rest van haar vlucht zou
worden afgelegd onder invloed van de
zwaartekracht van aarde, zon en
maan.
pe raket zou moeten opstijgen met
een snelheid van 11.000 meter per se
conde. Dit is zeer goed te verwezen
lijken, daar de kunstmanen werden
afgeschoten met een snelheid van
8.000 meter per seconde."
Leidse professor Oort:
Nieuwe kunstmaan
enorme vordering
De directeur van de sterrewacht te
Leiden, prof. dr. J. H. Oort, heeft
het lanceren van de tweede Russische
kunstmaan een „enorme vordering"
genoemd. Als de nieuwe satelliet in.
derdaad meer dan 500 kilo weegt en
zich op meer dan 1500 km van de
aarde beweegt, dan betekent dit een
grote stap voorwaarts, aldus prof.
Oort, die voorts meent, dat de Russen
de Amerikanen nog steeds voor zijn
op dit gebied.
Prof. Oort geloofde niet, dat bij het
lanceren van de nieuwe Spoetnik een
nieuw soort brandstof of kernenergie
is gebruikt, omdat de Russen dat dan
waarschijnlijk wel bekend zouden
hebben gemaakt.
Affiche in Leiden
weerstond de jaren
altijd even lekker
Bij het Nationaal Monument op de Dam in Amsterdam vond zondag een sobere herdenking plaats van de Hon
gaarse opstand, nu een jaar geloden. Deze herdenking werd oa. bijgewoond door mevrouw Anna Kethly, die
wij hier aan de linkerzijde van burgemeester Van Hall van Amsterdam zien staan tijdens het zingen van het
Hongaarse volkslied.
In geheel Hongarije zijn zondag
bijeenkomsten gehouden ter viering
van de eerste verjaardag van de re-
gering-Kadar, aldus meldt radio-Boe-
dapest.
In verscheidene steden zijn monu
menten ingewijd ter nagedachtenis
van de „helden", die door de „con
tra-revolutionairen" tijdens de op
stand zijn gedood.
In Cegled is een monument voor
Lenin onthuld. Men verwacht, dat
dergelijke monumenten in het gehele
land zullen worden opgericht ter ver
vanging van de standbeelden van
Stalin, die tijdens de opstand werden
neergehaald.
Gezien het feit, dat het dezer da
gen 12V2 jaar geleden is dat wij be
vrijd werden, is het niet verwonder
lijk, dat er nu veel koperen jubilea
I gevierd kunnen worden. Het mag
echter wel hoogst merkwaardig wor
den genoemd, dat een aanplakbiljet
tot de jubilarissen behoort, zij het
dan, dat dit aanplakbiljet enigszins
is gehavend, waardoor de juiste da
tum net niet meer leesbaar is.
Doch U kunt Uzelf in de Vrouwen-
steeg, nabij de Haarlemmerstraat, er
van overtuigen, dat het op goede
gronden berust dit aanplakbiljet de
voor zijn soort zeer hoge ouderdom
van 12^"* jaar toe te kennen.
Voor het geval U zich niet naar de
Vrouwensteeg kan of wil begeven,
hebben wij dat gedaan en nauwgezet
de historische tekst voor U opge
schreven.
Het biljet is gekroond met het em- I
bleem van ederlands Volksherstel: de j
letters NVH met boven de „V" een
klimmende leeuw.
Als motto volgt dan de aloude
spreuk: Bewaert, Heer Hollant en
Saelight Leyden.
Daarop in forse letters:
Proclamatie,
Stadgenoten,
In opdracht van de Nederlandse
Regering richten wij ons tot U. Ein
delijk is de vrijheid voor ons land
en voor onze stad gekomen. Eerbie
dig gedenken wij hen, die hun leven j
gaven voor vrijheid en recht. Het
werk, dat zij begonnen, zetten wij
voort. Veel leed dragen wij met ons. j
Doch de nieüwe dag vindt ons niet i
verslagen. Beproefd en versterkt I
door het lijden en strijden in de be- I
zettingsjaren staan, wij bevrijd van
angst, schouder aan schouder op de
drempel van een nieuwe tjjd.
NEDERLAND ZAL HERRIJZEN
Wij roepen U allen op.
Wij roepen allen op tot de afbeid
van opbouw en vernieuwing.
Wy roepen op, om de vrede die
ook ons vaderland ten deel valt,
waardig te zijn.
Wij roepen allen op tot een een
drachtig werken voor Nederlands
Volksherstel"
Zoals boven gezegd is het merk
waardige tijdsdocument onderaan be
schadigd, doch enige namen zijn nog
te lezen: „Leiden 1945;
Het plaatselijk kerncomité N.V.H.
C. Wilbrink, voorzitter; v. d.
Horst, secretaris; A. O. Schilp;
A. Snellen
Benoemingen
Bisdom Rotterdam
De Bisschop van Rotterdam heeft
benoemd tot kapelaan te Den Haag
(H. Liduina) de weleerw. heer F. A.
M. Kolb; tot kapelaan te Poeldijk de
weleerw. heer Th. A. van den Akker,
die kapelaan was te KetheL
Op de oceaan bevindt zich een om
vangrijk depressiegebied, waarvan
de kern maandagmorgen met een
luchtdrukwaarde van iets minder dan
970 mbar op ongeveer 700 kilometer
ten westen van Schotland lag. Actie
ve randstoringen ervan bewegen van
de Golf van Biscaye over Engeland
naar het Noordzeegebied. Een van
deze storingen trok maandagmorgen
vroeg, dicht langs de kust van Hol
land en Zeeland. De wind nam daar
tijdelijk toe tot zware storm, dit is
windkracht 10 Den Helder meldde
tijdens een bui bij het overtrekken
van een koufront een windstoot van
41 meter per seconde, (of ongeveer
150 kilometer per uur). Boven de
Golf van Biscaye ontwikkelde zich
maandagmorgen een nieuwe storing
en daar de algemene luchtdrukver
deling boven West-Europa nog vrij
wel niet verandert, mag verwacht
worden, dat deze storing ongeveer
dezelfde baan zal volgen als zijn voor
ganger. Na een tijdelijk afneming zal
de wind morgen dan ook weer gaan
toenemen en zullen ook de regen
kansen weer groter worden.
(Geldig van maandagavond tot
dinsdagavond. Opgemaakt
11.15 uur):
ONBESTENDIG.
Aanvankelijk opklaringen en
een matige tot krachtige zuid
westelijke wind, later weer meer i
bewolking. Tijdelijk regen en 1
mogelijk weer tot stormachtig 1
toenemende wind tussen zuid
west en zuid. Iiets koudere nacht.
Morgen overdag ongeveer de- j
zelfde temperaturen als vandaag.
5 Nov. zon op: 7.44; onder: 17.07;
maan op: 16.07; onder: 5.20.
Hoogwaterstanden
5 Nov. v.m. 2.n.m 2.15.
Het weer in Europa
De weerrapporten van hedenmor
gen 7 uur luiden:
HELSINKI
STOCKHOLM
OSLO
KOPENHAGEN
ABERDEEN
LONDEN
AMSTERDAM
BRUSSEL
LUXEMBURG
PARIJS
BORDEAUX
GRENOBLE
NICE
BERLIJN
FRANKFORT
MüNCHEN
ZURICH
GENèVE
LOCARNO
WENEN
INNSBRUCK
ROME
AJACCIO
MALLORCA
Korreltje
Een levende hond is beter dan een
dode leeuw.
weer
temp.
geheel bew.
5 C.
zwaar bew.
7
regen
8 M
half bew.
9
nevel
2
weerlicht
7
zwaar bew.
12
regen
11 H
zwaar bew.
10
geheel- bew.
12
geheel bew.
11
licht bew.
16
licht bew.
12
nevel
5
mist
3
mist
4
mist
2
licht bew.
6
regen
9
nevel
8
licht bew.
2
zwaar bew.
13
zwaar bew.
11 M
licht bew.
9
