3)e flebd&e&ywicvnt
Signalen van de kunstmaan worden onregelmatig
Gaaf de „Spoetnik" zakken of zijn de batterijen op?
Twee wachters draaien mee met de maan
Na de kunstmaan 't ruimtestation
Internationaal toezicht
op ruimteraketten
Aanschouwelijk onderwijs op Moskouse pleinen
Poets uw tanden electrisch
Russen willen Amerikaanse
instrumenten meenemen
WOENSDAG 9 OKTOBER 1957
49ste JAARGANG No. 14229
Krijgt ,Spoetnik'
er genoeg van?
Directeur: C. M. v. HAMERS VEI D. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN. BUREAUX: PAPENGRACHT 32
Telefoon: Directie. Abonn., Drukkerij 20935; Redactie 25594 en 20015; Advertenties 20826 Giro 103003. Abonnementsprijs ƒ0.59 p.w., ƒ2.55 p.mnd., ƒ7.50 p.kwart. Franco p.p. ƒ8.—. Advertenties: 17 ct. p. mjn. Telefoontjes ƒ4.50
Morgenochtend boven Nederland
Radio-stations uit alle delen van de wereld meldden dinsdag, dat zij het
contact met de kunstmaan, welke de Russen „Spoetnik" noemen, verloren
hebben. Slechts hier en daar werden dinsdagmiddag nog zwakke signalen
opgevangen.
Sommige deskundigen spraken reeds het vermoeden uit, dat de satelliet
dichter bij de aarde komt en zijn signalen gestoord worden door de iono-
sfeer. Radio-Moskou maakte dinsdagavond evenwel bekend, dat de radio-
seinen binnenkort kunnen ophouden, omdat de batterijen van de satelliet
uitgeput raken.
De doelen, welke de Sowjet-deskundigen zich gesteld hebben, zijn be
reikt, aldus de radio. Er zijn waardevolle gegevens verkregen. Als de sa
telliet geen signalen meer uitzendt, zal de observatie met optische middelen
en radio-peilingen vanaf de aarde worden voortgezet.
Op de radio-kamer van het A.N.P is de satelliet dinsdagochtend tussen
7.55 en 8.12 uur voor het laatst gehoord. De seinen waren toen nog duide
lijk. Het aantal seinen dat werd gegeven bedroeg echter 178 per minuut,
aanzienlijk meer dan enige dagen geleden toen 138 seinen per minuut ge
teld werden.
De seinen zijn echter dinsdagavond om 22.55 uur Ned. tijd toch nog in
Sydney opgevangen, toen de satelliet Australië passeerde.
Woe. I agmorgen vroeg werden ook weer signalen opgevangen door het
Cavendish-laboratorium te Cambridge in Engeland.
DAALT DE KUNSTMAAN?
Een woordvoerder van het radio-
observatorium Mullard te Cambrid
ge in Engeland heeft woensdagoch
tend vroeg verklaard, dat de Russi
sche kunstmaan in slechts enkele om
wentelingen 100 km is gedaald en
zich thans op een hoogte van 800 km.
boven de aarde bevindt
Haar snelheid is met twee procent
afgenomen en men verwacht daar,
dat zij binnen enkele uren naar be
neden komt. Zij zal opbranden wan
neer zij de atmosfeer van de aarde
bereikt, aldus de woordvoerder.
WAARNEMINGEN.
De kunstmaan is dinsdagavond tus
sen 20,15 en 2(0.45 Ned. tijd in Mid
den-Frankrijk met het blote oog
waargenomen. In Bours en Nevers
heeft men de satelliet aan de zuide
lijke hemel gezien als een lichtend
stipje.
Blijkens gegevens van radio-Mos
kou zal de kunstmaan donderdag
tien oktober in de buurt van Neder
land komen. Zij passeert dan 's och
tends om 06.34 uur Ned. tijd Brussel.
Als het weer een beetje zou willen
meewerken en de lucht helder zou
zijn, is het niet onmogelijk, dat men
dan de „Spoetnik" zal kunnen waar
nemen als een zwak sterretje. Men
zal wel een kleine verrekijker en een
goed lopend uurwerk nodig hebben.
Volgens radio-Moskou heeft de
kunstmaan woensdagochtend om 7
uur Ned. tijd 63 maal om de aarde
gedraaid.
Het blad van de communistische
jeugdbeweging verklaarde dinsdag,
dat de „Spoetnik" behalve twee ra
diozenders ook nog andere appara
ten bevat.
TWEE WACHTERS
Het blad van de Russische commu
nistische partij, de „Prawda", heeft
vandaag bekendgemaakt, dat de Rus
sische kunstmaan op haar baan rond
de kap, die de kunstmaan beschermde
toen zij de ruimte werd ingeschoten,
als derde kunstsatelliet om de aarde
draait.
De „Prawda" maakte voorts be
kend, dat de „Spoetnik" codeseinen
heeft uitgezonden, die bijzonderhe
den over temperatuur en andere ge
gevens bevatten.
Volgens het blad is er reden aan te
nemen, dat de satelliet nog een aan
zienlijke tijd rond de aarde zal blij
ver bewegen.
De kunstmaan is bolvormig er is
gemaakt van aluminiuiruegeringeii.
Alle instrumen en bevinden zien otn-
de bol, die is gevuld met gasvor
mige stikstof welke tijdens de viMcnt
c*«c lieert. Dil is nodig f m de ver
eiste temperatuur tc handhaver.
Uit ren fut.» in net blad .blijki dat
de satelliet vier antennes heeft.
Voorts heeft hij twee machtige radio
zenders, waarvan de signalen, zoals
thans is gebleken, op een afstand
van 10.000 km kunnen worden ont
vangen, aldus de „Prawda".
De maan heeft gevoelige elemen
ten, die de radio-frequenties van de
signalen en de onderlinge verhouding
tussen hun duur en tussenpozen wij
zigen, zodra de temperatuur of an
dere omstandigheden veranderen.
De ontvangen signalen worden
thans gedecodeerd en geanalyseerd.
De Sowjet-Unie zal ook een kunst
maan lanceren, welke dieren aan
boord heeft, aldus meldt de „Praw
da". Hierdoor kan het gedrag van
levende wezens tijdens ruimtervluch.
ten worden onderzocht.
Eerst meer gegevens
Een Sovjet-Russische deskundige op
het gebied van de ruimtevaart, pro
fessor Joeri A. Pobedonostsef, heeft
dinsdag voor Radio Moskou medege
deeld dat men het lanceren van
kunstmanen moet zien als voorberei
ding van de bouw van een bemand
ruimte-station vanwaar ruimtevaar
tuigen kunnen vertrekken.
Het zou volgens hem geen zin heb
ben nu al met de bouw van zo'n
ruimtestation te beginnen omdat de
geleerden nog weinig weten over de
natuurkrachten die werkzaam zijn
op de hoogte waarop het ruimtesta
tion zou cirkelen.
Pobedonostsef zag de ontwikkeling
als volgt. Eerst gaat men een serie
kunstmanen lanceren met behulp
waarvan men de ruimte zorgvuldig
kan bestuderen. Zodra men genoeg
In het kader der
Ver. Naties
De Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken, Foster Dulles, heeft
dinsdagavond meegedeeld, dat de V.S.
bereid zijn met Rusland te praten
over het internationale toezicht op
ruimteraketten.
Dulles verklaarde dit nadat hij een
onderhoud met president Eisenhower
had gehad. Hij maakte het echter
duidelijk dat degelijke besprekingen
gevoerd zullen moeten worden onder
auspiciën van de V. N.
Een woordvoerder van het Ameri
kaanse ministerie van buitenlandse
zaken heeft dinsdag meegedeeld, dat
de V. S. elk idee van een tweezijdige
overeenkomst met Rusland verwer
den.
Zoals bekend heeft Kroestsjef in
een vraaggesprek met James Reston,
een correspondent van df „New York
Times", het Voorstel gedaan om de
Russische kunstmaan en alle Russi
sche raketten onder internationaal
toezicht te plaatsen. Dit toezicht zou
dan een onderdeel moeten uitmaken
van een algemene overeenkomst tus-
de aarde door twee wachters verge-j sen de Sowjet-Unie en de V. S.
zeld wordt. De woordvoerder zei, dat de V. S.
zich houden zouden aan de voorstel-
Het was reeds bekend, dat ook hetlen inzake een algemene ontwape-
laatste doel van de raket, die de sa-1 ningsovereenkomst, die door meerde-
telliet in haar baan bracht, om de re landen onderteke.id moet worden,
aarde cirkelt, doch nu blijkt, dat ook 1 Deze voorstellen zijn gedaan op de
Vice-voorzitter Gatland van het
Britse genootschap voor ruimtevaart
heeft dinsdag te Barcelona gezegd,
dat de juridische problemen, die aan
de verovering van de ruimte zijn ver
bonden, van groot belang zijn nu de
Russische kunstmaan een feit is. Hij
achtte de aanbeveling van het con
gres te Barcelona om een commissie
ir te stellen, welke een studie moet
maken van het internationale recht
inzake de luchtruimte boven landen,
van groot belang.
Zjoekof in Belgrado
Zonder al te veel vertoon is de Rus
sische minister van defensie, maar
schalk Zjoekof, gisteren voor een of
ficieel bezoek in Zuid-Slavië aangeko
men.
Zjoekof had de reis gemaakt aan
boord van een Russische kruiser. Deze
meerde gisteren in de havenstad Za-
dar af. Vandaar is de maarschalk met
zijn gezelschap doorgevlogen naar
Belgrado.
Op het vliegveld van de hoofdstad
volgde de gebruikelijke begroeting. Er
werden natuurlijk de nodige vrien
delijke woorden gesproken. Het vlieg
tuig van Zjoekof werd niet geëscor
teerd.
In het Moskouse planetarium heeft men met behulp van een enorme globe aanschouwelijk voorgesteld hoe
de door de Russische geleerden gelanceerde kunstmaan om de aarde raast. Deze foto laat zien hoe belangstel
lende staatsburgers op het terrein van het planetarium bij de globe luisteren naar de uiteenzetting, welke een
astronoom geeft.
weet over de invloed van kosmische
stralingen, temperaturen enzovoorts
gaat men een zeer grote kunstmaan
lanceren die de kern moet vormen
van een ruimtestation. Die kern gaat
men geleidelijk vergroten. Zodra het
ruimtestation gereed is komeh er
proefdieren in. Doorstaan die dieren
de proef goed, dan is de tijd gekomen
om het ruimtestation met mensen te
bemannen.
Ontsnapt in een
olietank
Een Tsjechisch gezin bestaande uit
vader, moeder en twee jongetjes
negen en vijf jaar is in een tankwa
gen van de Tsjechische spoorwegen
In Wenen gearriveerd, na een van de
meest opmerkelijke ontsnappingen,
die ooit van achter het ijzeren gordijn
werd volvoerd.
„Laten we God danken, dat we ein
delijk de vrijheid bereikt hebben"
zei de 42-jarige Atonin Liszka, toen
hij, gevolgd door de rest van zijn ge
zin, door de opening van.de olietank
naar buiten kroop.
Jarenlang heeft Liszka naar de bes
te manier gezocht om te ontsnappen.
Hij noteerde de dienstregeling van al
le goederentreinen die naar Oostenrijk
gingen en nam ten slotte het besluit
de ontsnapping in een tankwagen te
proberen. Met een soort snorkel-ap
paraat voorzag het gezin zich van
zuurstof in de hermetisch afgesloten
wagen, waarin nog 20 cm olie stond.
„De vier gasmaskers, die we nog had
den meegenomen hebben we niet no
dig gehad" vertelde Liszka.
De 30-jarige vrouw -armilla deed
verslag van de meest kritieke ogen
blik tijdens de ontsnapping, toen hun
In de Parijse tentoonstellingszaal Porte de Versailles is de herfstsalon
geopend, waar weer diverse nieuwe uitvindingen zijn te bewonderen. Een
van de nieuwe constructies is een electrische tandenborstel, die is uitge
rust met een soepel wit borsteltje, dat in 40 seconden de tanden reinigt
zonder het tandglazuur aan te tasten.
wagen werd afgehaakt en op dood
spoor gezet nabij het grensstation.
„Maar later kwamen we gelukkig
weer bij", vertelt zij stralend.
De Oostenrijkse autoriteiten heb
ben het gezin, dat van plan is naar
Guatemala te emigreren, politiek
asiel verleend.
Noorse verkiezingen
In Noorwegen zijn maandag parle
mentsverkiezingen gehouden. Hoewel
de uitslagen nog niet volledig bekend
zijn, staat vast, dat de arbeiderspar
tij van premier Gerhardsen weer
voor vier jaar aan de macht blijft.
De socialisten brachten hun abso
lute meerderheid in het .Storting",
dat 150 leden telt, van 77 en 78. Ook
de conservatieven en de agrarische
partij boekten een kleine winst. De
communisten verloren zeer waar
schijnlijk hun drie zetels en zullen in
het nieuwe parlement dus niet meer
vertegenwoordigd zijn.
De overwinning van de arbeiders
partij zal geen merkbare wijziging in
het Noorse politieke leven teweeg
brengen. De partij zal haar milde
vorm van socialisme, gebaseerd op
een zekere mate van staatscontrole
op de economie en de prijzen, bene
vens grote investeringen om de wer
keloosheid in de industrie laag te
houden, voortzetten.
Geen plaats in
Amerikaanse maan
Russische deskundigen hebben gis
teren het aanbod gedaan Amerikaan
se wetenschappelijke instrumenten
aan te brengen in de volgende Rus
sische kunstmaan. Met name zouden
de Russische geleerden graag het ap
paraat meenemen dat is ontworpen
voor het analyseren van de buitenste
lagen van de dampkring. Het is zeer
licht van gewicht en er is in de door
de Amerikanen ontworpen kunst
manen toch geen plaats voor te vin
den.
De Amerikaanse collega's van de
Russische deskundigen namen geest
driftig kennis van het Russische aan
bod, maar moesten meedelen, dat de
beslising er over een kwestie is, die
thuisbehoort bij de Amerikaanse rege
ring.
Er zijn tijdens het bezoek van de
Russische deskundigen, onder wie
zich ook bevond professor Blagonra-
vof, een van de knapste Russische
technici op het gebied van raketten,
tal van gegevens uitgewisseld en de
Russen maakten de indruk, dat zij,
ondanks hun zelfvoldaanheid over
de Russische aardsatelliet, toch wel
geïmponeerd waren over de wijze
waarop de Amerikanen bezig zijn
Corruptie in Bonn
In justitiële kringen te Bonn is mee
gedeeld, dat verscheidene ambténaren
van het ministerie van defensie zijn
betrokken bij een corruptieschan
daal, dat is ontdekt op het aankoop
bureau van de strijdkrachten.
De zaak is aan het rollen gekomen
door de arrestatie van een zaken
man in Bonn.
Naar aanleiding hiervan is o.a. een
kolonel verhoord.
Het onderzoek wordt bemoeilijkt
door het feit, dat de betrokkenen alle
tijd hebben gehad om compromitte
rende stukken te vernietigen.
hun eigen kunstmaanproject te berei
den.
President Eisenhower heeft giste
ren de leiders van het project-Van
guard (zo heet in Amerika het kunst
maanproject) bij zich ontboden om
volledig op de hoogte gebracht te
worden van de stand van zaken in
de Verenigde Staten. Na afloop werd
er over het besprokene niets bekcr.d
gemaakt. Alleen maakte het Witte
Huis opnieuw bekend, dat men zich
door het Russische succes niet van
de wijs zal laten brengen en dat het
niet zal leiden tot veranderingen in
het Amerikaanse plan.
De Amerikaanse raketdeskundige
prof. Durant heeft verklaard, de Sow-
jet-Russische verrichting „bewonde
renswaardig" te achten, waaraan hij
echter toevoegde: „Het Amerikaanse
programma voor het lanceren van
kunstmatige aardsatellieten gaat in
het algemeen genomen, veel verder,
omvat veel meer nieuwe vindingen
en werkt veel volmaakter dan dat
van de Russen".
Rustig weer blijft
In het grootste deel van Europa
staat het weer onder invloed van
een omvangrijk hogedrukgebied,
waarvan het centrum boven Zuid
west Rusland is gelegen. Gisteren
overdag was het in dit gebied op
de meeste plaatsen zonnig weer met
maximumtemperaturen van 20 gra
den in Midden-Duitsland en 25 gra
den in Zuid-Frankrijk. In ons land
waren de hoogste temperaturen 18
graden. Weinig bewolking en zwak
ke wind waren er oorzaak van, dat
de afgelopen nacht weer een flinke
afkoeling optrad, waarbij op uitge
breide schaal mist ontstond. Op
sommige plaatsen is de mist zo dicht,
dat deze vrijwel de gehele dag aan
wezig blijft.
In de buurt van IJsland handhaaft
zich een lagedrukgebied, waarom
heen in de afgelopen 24 uur een
storing, afkomstig van Canada, via
het zuiden van IJsland in de rich
ting van Jan Mayen is getrokken.
De storingsactiviteit breidt zich
evenwel slechts uiterst langzaam
naar het zuiden uit, zodat in onze
streken het weertype maar weinig
verandering zal vertonen.
Griep teistert
Europa
Tot dinsdag zijn er in Italië een
miljoen griepgevallen geconstateerd.
Ook in andere Europese landen van
Scandinavië tot de Balkan zijn hon
derdduizenden gevallen geteld.
Uit berichten uit verschillende
hoofdsteden valt af te leiden, dat de
epidemie haar hoogtepunt nog niet
heeft bereikt.
In vele delen van Frankrijk zijn de
scholen gesloten. De slechtste berich
ten kwamen dinsdag uit Duinkerken,
waar de Aziatische griep 850 kinde
ren van school heeft gehouden.
Honderdduizenden gevallen wor
den uit België gemeld. In Luik, Na
men, Charleroi, Antwerpen en Brus
sel zijn scholen gesloten.
Dinsdag zijn alle scholen te Bonn
voor de rest van de week gesloten.
Het hoofdkwartier van het Ameri
kaanse leger en dat van de Ameri
kaanse luchtmacht in Europa hebben
dinsdag meegedeeld, dat ruim 3.000
Amerikaanse militairen in Europa
aan griep lijden.
Een stewardess van de Britse
luchtvaartmaatschappij Bea, de 24-
jarige Maud Cooper, heeft ernstige
verwondingen opgelopen, doordat een
aan haar geadresseerd pakket ont
plofte. toen zij het openmaakte. Het
pakket was, naar verluidt, in Lon
den gepost.
Dil nummer bestaat uit 10 pagina's
weer
(Geldig tot donderdagavond. Op- j
gemaakt te De Bilt, 11.15 uur).
RUSTIG WEER.
In de nacht en ochtend op vele
plaatsen mist, die overdag op de j
meeste plaatsen optrekt. Weinig j
verandering in temperatuur.
Overwegend zwakke verander
lijke wind.
Hoogwaterstanden
10 Okt. v.m. 4.10; n.m. 4.25.
Het weer in Europa
De weerrapporten van hedenmor
gen 7 uur luiden:
STOCKHOLM
geh. bewolkt
10C.
OSLO
mist
11
KOPENHAGEN
zw. bewolkt
13
17
ABERDEEN
regen
LONDEN
nevel
15
AMSTERDAM
mist
15
LUXEMBURG
mist
17
PARIJS
mist
19
BORDEAUX
licht bewolkt
24
GRENOBLE
mist
22
NICE
half bewolkt
23
BERLIJN
mist
18
FRANKFORT
nevel
18
MUNCHEN
mist
16
ZURICH
mist
13
GENEVE
mist
15
LOCARNO
onbewolkt
18
WENEN
onbewolkt
18
INNSBRUCK
onbewolkt
22
ROME
onbewolkt
24
AJACCIO
regenbui
26
MALLORCA
half bewolkt
20
Korreltje
Alle dingen zijn moeilijk vóórdat
ze gemakkelijk zijn.
Fuller.
