S)e C<2icbeSomcmt
Ook 'n stuk raket vliegt achter de kunstmaan aan
MAANZIEXTE-
dmetihaanAe tafiet zat Apaedig apAtggen
Vanavond vliegt de
maan over Londen
De kunstmaan onder
internationale controle 7
3ltin& hietd achternichtje ten daap
De onrust in de Poolse
hoofdstad
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
BUREAUX: PAPENGRACHT 32
DINSDAG 8 OKTOBER 1957
49ste JAARGANG No. 14228
'epidemie j
Directeur: C. M. v. HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: L. C. J ROOZEN.
Telefoon: Directie, Abonn., Drukkerij 20935; Redactie 25594 en 20015; Advertenties 20826. Giro 103003. Abonnementsprijs ƒ0.59 p.w., ƒ2.55 p.mnd., ƒ7.50 pJrwart. Franco p.p. ƒ8.Advertenties: 17 ct. p. m.m. Telefoontjes 1.50
Behalve de kunstmaan wentelt ook het laatste deel van de raket die
haar omhoog heeft gebracht om de aarde, meldt radio-Moskou.
Het raketgedeelte vliegt evenals de kunstmaan op een hoogte van onge
veer 900 km. Het is er ongeveer duizend km van verwijderd. Deze afstand
wordt echter geleidelijk groter. Ook de snelheid van de kunstmaan zelf
neemt langzamerhand af.
wikkeling van de Vanguard-raket.
Door deze „verbazende domheid" was
het Amerikaanse program vertraagd.
Radio-Moskou zond maandag een
„dienstregeling" voor het waarnemen
van de radioseinen van de satelliet
op dinsdag uit. Er worden geen plaat
sen in Nederland genoemd. Wel komt
Londen op deze lijst voor, met de
j aanduiding dinsdag 22.54 uur G.M.T.,
,J„ t O O - I MIJ
De directeur van het observatorium van het polytechnisch instituutdat is 23.54 uur Nederlandse tijd.
„Rensselaer" in Try (New York) verklaarde, dat de kunstmaan thans met I
een snelheid van ongeveer 25.000 km om de aarde draait. Deze snelheid is I Volgens het Kon.
4.000 km. minder dan de oorspronkelijke.
NOG 120 AARD SATELLIETEN?
Observatorium
in Sussex (Engeland) is het schijnsel
j van de Russische kunstmaan te zwak
Nonweiler, die dit van Russische col- om ™et het blote °°g waarneembaar
I lega's had gehoord, toen dezen een
Rusland is van plan gedurende het I bezoek aan Engeland brachten. Zij I Radio-Moskou maakte maandag
internationale geofysische jaar 120 j zouden van Siberië en de Noordpoolevenwel bekend dat inwoners van de
aardsatellieten in de lucht te bren- uit afgeschoten worden en in 1958 s^a" Petrozavosk in Karelie maan-
ook vanuit de Russische basis aan dedagmorgen vroeg de kunstmaan met
gen, aldus de Noord-Ierse geleèrde
STRIJD TOT
HET EINDE
IJet kan bijna niet anders, of
het verschijnen van de Rus
sische kunstmaan aan het firmament
heeft de communistische landen een
gevoel van overwicht gegeven en
aan de overige delen der aarde een
morele deuk toegebracht.
In onze tijd van verklaarbare,
maar dikwijls eenzijdige bewonde
ring voor de techniek, komt men er
gemakkelijk toe technische vooruit
gang te vereenzelvigen met het heil
der mensheid.
Deze vereenzelving is echter al
leen mogelijk, indien het heil der
mensheid kortzichtig wordt bezien
als 'n verbetering der bestaansvoor
waarden. Dit streven tot „onderwer
ping der aarde" is op zich genomen
mens-waardig en dus lofwaardig,
maar het zou kortzichtig zijn, indien
de mensheid door technische vernuf
tigheden aan het uitspansel het uit
zicht op de eeuwigheid verloor.
Al zou het communisme in staat
blijken tot nog meer „grote tekenen"
en dat is bijna te verwachten
dan mag ons dat niet terneerslaan of
ontmoedigen of doen wankelen. De
Kerk van Christus zal niet „overwel
digd" worden.
Daarom is het een hart onder de
riem voor de Christi-gelovigen, dat
de Stedehouder van Christus op aar
de zyn toespraak tot het wereld
congres van het lekenapostolaat be
sloot met deze woorden:
„Het lekenapostolaat als ieder
apostolaat heeft twee functies: bewa
ren en veroveren. Beide vormen
dringen zich heden onweerstaanbaar
op. Om het duidelijk te zeggen, de
Kerk van Christus denkt er niet aan
om zonder strijd het terrein te laten
aan haar verklaarde vijand, het god
loos communisme. Deze strijd zal tot
het einde gestreden worden, maar
met de wapenen van Christus!"
EEN DEUR
GING OPEN
haar rondjes om de aarde. Dat
is een feit van buitengewone bete
kenis, want hiermede is de deur ge
opend naar de grote ruimte van het
heelal. Tot nu toe was ruimtevaart
altijd nog maar een hersenschim, een
fantastisch toekomstbeeld; de ge
leerden verzekerden ons, dat het
theoretisch reeds mogelijk was om
een reisje naar de maan te maken,
maar tot 4 oktober jL was er nog
geen enkel projectiel in geslaagd om
boven de aantrekkingskracht van de
aarde en boven de dampkring uit te
komen. De Russische satelliet heeft
proefondervindelijk bewezen
0 dat het niet alleen theore
tisch, maar ook praktisch
mogelijk is. Met een enorme snelheid
vrijwel ongehinderd door het nog
aanwezige restant van ijle lucht,
vliegt de kunstmaan om de aarde
en haar snelheid heft de geringste
werking van de zwaartekracht op.
Nog een schepje er boven op en we
hebben een raket, die naar de maan
vliegt en weer terug. De tegenwoor
dige Russische kunstmaan is met een
drietrapsraket afgeschoten, één trap
je erbij en men heeft een kunstmaan
die haar echte zuster kan gaan op
zoeken.
Dat is wel de grote betekenis van liet
Russische experiment, dat het bewe
zen heeft, dat de ruimtevaart geen
fantasie meer is.
De Amerikanen zijn door dit Rus
sische succes danig in hun wiek ge
schoten. Weliswaar hebben zij gelijk
als zij opmerken, dat het geofysische
jaar geen wedstrijd is en dat het er
wetenschappelijk niets toe doet, wie
het eerste een kunstmaan de ruimte
in schiet, maar aan de andere kant,
steekt het hun toch, dat zij niet de
eersten waren. Bovendien moeten
zij nu erkennen, dat de Russen op
het gebied van raketten en projec
tielen allerminst achterlijk zijn en
Zuidpool.
Een woordvoerder van de Ameri
kaanse luchtmacht heeft maandag
meegedeeld, dat de Verenigde Sta
ten op het punt staan een raket te
lanceren, die een hoogte zou berei
ken tussen 1.600 en 6.400 kilometer.-
De raket zal zijn reis op het Atol
Eniwetok in de Stille Oceaan begin
nen. Zodra de weersomstandigheden
gunstig zijn, wordt de raket afgescho
ten.
Het apparaat zal met een ballon
tot op een hoogte van dertig kilome
ter worden gebracht en vandaar op
eigen kracht verder gaan.
Men deelde mee, dat deze raket te
klein is om er een kunstmaan mee te
vervoeren. Er wordt echter veel be
tekenis aan gehecht als apparaat voor
wetenschappelijk onderzoek.
De Amerikaanse deskundige dr. I.
M. Levitt heeft maandag in Philadel
phia verklaard, dat het Amerikaanse
leger vorig jaar al zijn reusachtige
„Jupiter-C" een geleid projectiel
had kunnen gebruiken om een sa
telliet de wereldruimte in te zenden,
doch dat het ministerie van defensie
de voorkeur had gegeven aan ont-
dat de Russen ook wel eens gelijk
kunnen hebben, wanneer Moskou be
weert, over een intercontinentale
raket te beschikken, welke in staat
is om vanuit lanceerplaatsen in Rus
land zelfs het Amerikaanse continent
te bestoken.
De Russen hebben dan ook niet
geaarzeld om hun kunstmaantje in
dienst te stellen van hun propaganda
en dat is één van de onaangename
kanten, welke het enthousiasme over
deze nieuwe overwinning van het
menselijk vernuft aanmerkelijk tem
pert.
Er is trouwens nog een ander
aspect, dat de wereld met bezorgd
heid vervult. Als de Sowjets vandaag
tot deze vredelievende prestatie in
staat zijn, kunnen zij morgen ook
een satelliet het luchtruim in sturen,
welke wel degelijk militaire beteke
nis heeft.
De baan van de kunstmaan is zo
danig, dat zij, op de beide Poolkap
pen na, vrijwel over de hele aarde
te zien is. Geperfectioneerde foto
toestellen in zo'n satelliet moeten in
staat zijn, om alles te fotograferen,
waar ter wereld ook. Zo is er reden
om te juichen, maar ook om bezorgd
te zijn.
Er is een deur opengegooid
het blote oog hadden waargenomen.
Radio-Moskou citeerde het hoofd
van de plaatselijke waarnemingspost,
die gezegd zou hebben, dat de kunst
maan zich als een heldere ster langs
de horizon had voortbewogen en ge
durende bijna een minuut vanuit elk
deel van de stad duidelijk zichtbaar
was geweest.
SLECHTS 8,5 K.G.?
Britse geleerden zijn van mening,
dat het door de Russen opgegeven
gewicht van de kunstmatige aardsa
teiliet wellicht aanmerkelijk geringer
is dan de thans bekende 83.6 kilo
gram. Britse radio-amateurs zouden
Russische oerichten hebben opgevan
gen waarin 8,5 kilogram als gewicht
van de kunstmaan is opgegeven. Brit
se geleerden achten dit een veel re
delijker gewicht. Een satelliet van
83 kilogram zou maanden in het
luchtruim kunnen blijven.
Ingenieurs van de BBC hebben
verklaard, dat de Sowjet-satelliet nu
een zwak signaal uitzendt. Het is
volgens hen echter nog te vroeg om
te zeggen, of de satelliet in enigerlei
opzicht uitgeput begint te raken.
BEURS REAGEERT OP
KUNSTMAAN.
Op de New Yorkse effectenbeurs
stegen gisteren de aandelen van vileg-
tuigfondsen en van andere maat
schappijen, die in verband gebracht
kunnen worden met de nationale de
fensie, op de aankondiging van het
lanceren van de Russische kunstmaan.
De koersstijging werd toegeschreven
aan de verwachting, dat de Ameri
kaanse uitgaven voor de defensie zul
len worden verhoogd of dat er ze
ker een eind zou komen aan de beper
king van deze uitgaven.
IN NOVEMBER TWEEDE
RUSSISCHE KUNSTMAAN.
Radio-Moskou heeft dinsdagoch
tend gemeld, dat zeven november
a.s. de dag, waarop in de Sowjet-Unie
de oktober-revolutie van 1917 wordt
herdacht, een tweede beter toegeruste
Sowjet-Russische kunstmaan zal wor
den gelanceerd.
ONBEKENDE KUNSTMAANTJES?
Boven het zuiden van Nieuw-Zee-
land, op een hoogte van ongeveer 100
km, spelen zich dingen af die de ge
leerden niet begrijpen. Op de radar
schermen, die in verband met het in
ternationale geofysische jaar bij In-
vercargill zijn opgesteld, heeft men
voorwerpen waargenomen, die zich
met grote snelheid voortbewegen,
heen en terug.
Een woordvoerder van radio-Mos-
.<ou heeft dinsdag verklaard, dat dit
station niet heeft gemeld, dat de Sow
jet-Unie op zeven november a.s. een
tweede kunstmatige aardsatelliet in
de lucht zal brengen.
Interview met
Kroestsjef
Nikita Kroestsjef, eerste secretaris
der Sowjet-Russische communistische
partij, heeft in een vraaggesprek met
James Reston van de „New York Ti
mes" verklaard, dat de Sowjet-Unie
bereid is, de Russische kunstmaan en
alle projectielen, die zij bezit, onder
internationale controle te plaatsen,
als onderdeel van een algemene over
eenkomst tussen de V.S. en zijn land.
Kroestsjef gaf overigens tijdens het
vraaggesprek, dat drie uur en twin
tig minuten duurde, geen enkele aan
wijzing, dat de So ,vjet-regering be
reid is haar politieke of ontwape-
nings-voorstellen, welke eerder reeds
Pleven probeert het
De links-radicaal René Pleven
heeft zich bereid verklaard te trach
ten een regering te vormen. Hij had
tevoren meer dan een uur met pre
sident Coty gesproken.
Politieke waarnemers achten de
kans op succes voor Pleven niet erg
hoog. Men is van oordeel, dat de fi-
deze leiden naar de hemel of naar nanciële moeilijkheden de grootste
de hel? hinderpaal zullen vormen.
Indonesië zoekt steun voor West~lrian
Vrijdagavond heeft de minister van buitenlandse zaken van de Verenigde
Staten, John Foster Dulles, op zijn departement te Washington, dr Soeban-
drio, de minister van buitenlandse zaken van Indonesië, ontvangen voor
een informatief onderhoud betreffende de situatie in Indonesië en de Indo
nesische aanspraken op westelijk Nieuw Guinea. Het onderhoud was ken
nelijk naar wederzijds genoegen verlopen, want bij het vertrek van dr Spe-
bandrio (rechts) namen de ministers harteUjk afscheid van elkaar.
door de V.S. zijn verworpen, te wij
zigen.
Kroestsjef zei, dat de controle op
de aardsatelliet of andere weten
schappelijke ontdekkingen geen pro
blemen behoeft op te leveren, mits de
V.S. en de Sowjet-Unie tot overeen
stemming komen over de kwestie van
vreedzaam naast elkaar bestaan.
De Sowjet-Unie is bereid haar
strijdkrachten te demobiliseren en
slechts een militie op de been te hou
den voor de binnenlandse veiligheid.
De andere landen zouden echter het
zelfde moeten doen.
Wijziging ontwapeningsresolutie.
De westelijke mogendheden hebben
maandag hun ontwcrp-resolutie inza
ke de ontwapeningskwestie, die zij bij
de Algemene Vergadering van de
Verenigde Naties willen indienen,
herzien, om er een voorziening in op
te nemen voor controle van kunstma
nen, zo is uit goed'ngelichte bron in
New York vernomen.
Curasao weigert
Ned. garantie
De eilandenraad van Curasao heeft
maandagavond met elf tegen negen
stemmen het voorstel voor het aan
gaan van een geldlening van vier
miljoen dollar met Nederlandse ga
rantie verworpen.
Vervolgens nam de raad een motie
aan, waarin hij zegt zeer erkentelijk
te zijn voor de bereidheid van Neder
land om de Nederlandse Antillen fi
nanciële bijstand te geven bij de ont
wikkeling, maar dat Curasao gezien
de huidige financiële situatie en de
beperkingen in Nederland, verplicht
is om te proberen zonder de aange
boden hulp met de uitvoering van de
projecten te beginnen.
De 4 miljoen dollawaarom het
hier gaat, is het aandeel van Curasao
in een lening van 10 miljoen dollar,
die de Nederlandse Antillen zouden
afsluiten ten behoeve van de ontwik
keling van Curasao en Aruba. Bij de
Staten van de Nederlandse Antillen
waren daartoe een ontwerp landsver
ordening en bij de Eilandenraden van
Curasao en Aruba ontwerp-eilands-
verordeningen ingediend.
Op de agenda van de Nederlandse
Tweede Kamer voor vandaag staat
het voorstel van de regering haar te
machtigen tot het verlenen van de
garantie voor de lening.
Franse admiraal
omgekomen
Een vliegtuig van de Franse ma
rineluchtmacht is maandagmiddag
bij het opstijgen van een vliegveld
in de buurt van Cannes neergestort.
Vijf personen, onder wie admiraal
Pierre Lancelot, hoofd van de mili
taire personeelsafdeling van de ma
rine zijn om het (even gekomen. J
Zondag heeft prins Philip van Engeland zijn achternichtje, prinses Marija,
ten doop gehouden in de Servisch-Orthodoxe kerk te Londen. De baby is
een dochter van de nicht van de prins, prinses Christina van Hessen en
prins Andrej van Joegoslavië. Koningin Elizabeth vergezelde de prins naar
de plechtigheid, die ook werd bijgewoond door de koninklijke families van
Joegoslavië en Roemenië. Op de foto ziet men de prins, die de baby uit het
doopvont tilt na onderdompeling.
Aanhoudend relletjes
Ook gisteravond was het weer zeer
onrustig in Warschau, de vijfde ach
tereenvolgende avond. Grote benden
straatslijpers verzamelden zich vroeg
in de avond joelend en schreeuwend
rond het Paleis van de Cultuur, een
door de Russen gebouwde wolken
krabber in de Poolse hoofdstad.
De politie heeft ook ditmaal korte
metten met de onruststokers gemaakt.
Zij arresteerde een groot aantal jeug
dige oproerkraaiers.
Er werd gisteravond echter geen
traangas gebruikt. Een volledig ba
taljon politie, dat een speciale oplei
ding had ontvangen op de school van
de militie bij Warscha/u, werd onmid
dellijk ingezet, nadat de eerste teke
nen van onrust waren waargenomen.
Van alle kanten kwamen agenten
tevoorschijn uit 40 vrachtwagens, die
in de zijstraten rond het Paleis van
de Cultuur stonden opgesteld.
In opeenvolgende golven ging de
politie de straatschenders met gum
mistokken te lijf. Veel jonge onrust
stokers werden tegen de grond ge
slagen.
Er klonk links en rechts woedend
geschreeuw toen de eerste charges
werden uitgevoerd, maar de politie
mannen lieten zich door niets weer
houden en sloegen er flink op los. Bij
tientallen tegelijk werden de jonge
oproerkraiers in de politiewagens ge
gooid.
De relletjes begonnen gisteravond
met het in brand steken van een hou
ten bloeimenkraam bij het cultuurpa.
leis. Een menigte vam zeker 5000
mensen keek rustig toe bij de razzia.
Na een uur was het weer volkomen
rustig in Warschau.
Sowjet-troepen naar Polen?
Het Westberlijnse dagblad „Ber
liner Zeitung am Mittag" meldde
maandag, dat Sowjet-Russische troe
pen en pantserwagens zijn waarge
nomen, terwijl zij zich uit de omge
ving van Berlijn naar de Poolse grens
begaven. Pantserwagens, luchtdoel
geschut, artillerie en vrachtwagens
vertrokken volgens dit bericht nog
maandag te tien uur uit Zuid- en
Oost-Berlijn naar de Poolse grens.
Van geallieerde zijde kon geen be
vestiging van dit bericht worden ver
kregen.
Dit nummer bestaat uit 10 pagina's
Rustig weer
Door flinke stijgingen van de
luchtdruk in het Oostzeegeied is een
verbinding ontstaan tussen het hoge-
dr uk gebied boven Mid den-Europa en
een krachtig hogedrukgebied in de
Poolzee bij Nova Zembla. Een uitlo
per van de machtige hogedrukzone
handhaaft zich boven West-Europa.
De oostelijke wind in ons land bleef
betrekkelijk zwak, zodat vannacht
plaatselijk weer mist ontstond. Rond
een diepe depressie bij IJsland blij
ven storingen circuleren, waarvan
de invloed echter n iet verder reikt
dan tot Schotland. In ons land kan
daarom op aanhouden van het rustige
herfstweer worden gerekend.
weer
(Geldig van dinsdagavond tot
woensdagavond. Opgemaakt te 2
S 11.15 uur).
WEINIG VERANDERING l
Vannacht weer plaatselijk
mist Morgen overdag droog en
2 overwegend zonnig weer. Zwak- 2
j te tot matige oostelijke wind. I
Weinig verandering in tempera-
2 tuur.
Hoogwaterstanden
9 Okt v.m. 3.35.. n.m. 3.55.
Het weer in Europa
STOCKHOLM geheel bew. 11 C.
OSLO regen 19
KOPENHAGEN mist 16
ABERDEEN
LONDEN
AMSTERDAM
LUXEMBURG
PARIJS
BORDEAUX
GRENOBLE
NICE
FRANKFORT
ZURICH
GENEVE
LOCARNO
WENEN
INNSBRUCK
ROME
AJACCIO
MALLORCA
zwaar bew. 16
geheel bew. 16
onbew. 16
onbew. 17
nevel 19
mist 20
nevel 19
half bew. 22
mist 18
mist 15
mist 14
onbew. 17
onbew. 18
mist 19
zwaar bew. 26
zwaar bew. 26
regen 21
Korreltje
„De mode verslijt meer kleren dan
de mensen." William Shakespeare.
