S)e
poutiek1 en monarchie in Tunesië eenstemmig atgeschaft
De Bey zei niets en ging heen
AFGEZET
Eensgezindheid was 600
gulden waard
Kwart van „Prijzsnpot" behouden thuis te Leiden
Overstromingsramp op
Japans eiland
VRIJDAG 26 JULI 1957
48ste JAARGANG No. 14167
Directeur: C M v. HAMERSVT2LD. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Hoofdredacteur: L. C J ROOZEN BUREAUX: PAPENGRACHT 32
Telefoon: Directie Abonnementen, Drnkkerij 20935; Redaetie 20015; Advertenties 20826 Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.59 p.w., ƒ2.55 p.mnd„ ƒ7.50 p.kwart. Franco p.p. ƒ8.—. Advertenties: 17 et. p. m.m. Telefoontjes ƒ1.50.
rve Eerste Kamer pleegt nogal eens,
klaarblijkelijk met de bedoeling'
vooral geen slaafs navolger te schij
nen van de Tweede Kamer met een
eigen argumentatie bezig te houden.
Om herhalingen te voorkomen is dat
ook goed. Er zijn in tweede lezing
bij nauwkeurige bestudering wel al
tijd aspecten, die terzijde zijn gela
ten of onvoldoende uit de verf zijn
gekomen.
Er zijn andere aspecten, die voor
de Tweede Kamer niet gelden, maar
voor de Eerste wel.
Bij de behandeling van de Huur
wetten deze week in de Eerste Ka
mer is dit duidelijk aan het daglicht
getreden.
Hier was namelijk het vraagstuk
van de binding tussen de Eerste Ka
mer en de regering aan de orde.
yan christelijk-historische zijde
daarop gewezen. Wij willen daarbij meer: „Deze mensen, die in onwe-
afzien van de bewering van die zijde,! tendheia leefden, hadden slechts één
dat binding van fracties aan afspra- doel: hun troon te beschermen, zelfs
ken niet zou stroken met de c.h. be-1 ten nadele van de belangen van het
ginselen. Er is altijd een soort van! volk. Bovendien dachten en denken
binding met de in het kabinet zit-1 zij nog steeds, dat zij niet uit dezelfde
tende leden van de eigen partij, ook I klei zijn geschapen als de rest van
als men een strikte binding ontkent. I het volk".
Nu is het een feit, dat de verplich- Bourguiba, die uitbundig werd toe
tingen aan dit compromis van de I gejuiaht, legde de nadruk op het
Huurwet voor de eerste Kamer ze- vredelievende karakter van de om-
Premier Bourguiba eerste president
r\E TUNESISCHE CONSTITUERENDE VERGADERING heeft donderdag
eenstemmig besloten de monarchie, die 250 jaar in Tunesië heeft
bestaan, af te schaffen en de republiek te proclameren. Premier HiDib
Bourguiba werd vervolgens eenstemmig tot eerste president van de nieuwe
republiek gekozen. Tijdens het debat, dat aan de stemmingen voorafging,
veroordeelde spreker na spreker de Bey. Men beschuldigde hem ervan,
dat hij zich verrijkt had door misbruik te maken van zijn absolute macht.
Bourguiba verklaarde voor de stemmingen, dat men op grond van hun
verleden geen vertrouwen in de vorsten van de regerende familie kon
hebben, maar men zou tegen de Bey en zijn familie niets ondernemen uit
wraakzucht.
IN ONWETENDHEID
Over de Beys zei Bourguiba onder j
ker niet golden. De Eerste Kamer
fracties hebben buiten de kabinets
formatie gestaan. Het zijn de fractie
voorzitters van de Tweede Kamer ge
weest, die zich ook in de periode
wenteling die zich voltrok, en op het
feit, dat de geuite kritiek alleen de
monarchie in Tunesië betrof.
Bourguiba werd na zijn verkiezing
tot president langdurig toegejuicht.
toen prof. De Gaay Fortman een j Een artilleriebatterij in de tuinen
van het paleis, waar de vergadering
werd gehouden, liet na de uitspraak
ten gunste van de stichting van een
republiek saluutschoten horen.
De besluiten van de Constitueren
de Vergadering werden de Bey mee
gedeeld door de burgemeester van
Tunis. De Bey zei niets ten ant
woord.
Onder politiebewaking werd hij
uit het koninklijk paleis overge
bracht naar een nieuwe verblijf
plaats in een villa te La Manoeba,
nabij Bardo, een voorstad van Tunis.
De vergadering nam haar beslui
ten onder de kristallen kroonluch
ters in de rode en goudkleurige voor
malige troonzaal van het paleis Bar-
do. Duizenden mensen hadden zich
op het plein voor het paleis verza-
- meld. De straten waren versierd met
lij k tegenoverstaan, maar o.i. toch i vlaggen en guirlandes van palm-
niet zó vrijelijk, dat zij niet zouden takken.
rechts kabinet trachtte te formeren
aan deze oplossing hebben gebonden.
Maar dat betekent nog niet, dat de
Eerste Kamer zich nu van geen en
kele consequentie iets zou behoeven
aan te trekken bij de beoordeling
van deze wetsontwerpen over de
huurverhoging.
liyien zou het zo kunnen zeggen:
wie tegen de huurverhoging of
zelfs tegen de blokkering stemt,
stemt tegen het bestaan van dit ka
binet en riskeert dus welbewust een
kabinetscrisis. Daarvan zijn de Eer
ste Kamerleden zich dan ook terde
ge bewust geweest. Nu kunnen die
fracties, die geen vertegenwoordigers
hebben in het kabinet daar wat vrjje-
weten, dat een kabinetscrisis met al
de gevolgen van dien het gevolg zou
kunnen zijn van hun houding.
Daarvan dienen ook zij de gevol
gen te aanvaarden.
Maar toch kan men de gedachte
gang van prof. Molenaar aanvaar
den, die redeneerde in deze geest: de
ontwerpen dezer huurwetten zijn
weer een manifestatie van onmacht
DE AFGEZETTE VORST
De regering van Sidi Mohammed
Lamine, de Bey van Tunis, die thans
is afgezet, is een lange strijd tegen
impopulariteit en politieke moeilijk
heden geweest. De afgif.ette Bey,
een lange man van 76 jaar, met een
altijd keurig verzorgde witte baard,
van dit kabinet; laten we daaraan zou een reusachtig fortuin aan ju-
n| welen, grond en paleizen bezitten.
Toen hij op 15 mei 1943 ten troon
werd verheven, werd hij door velen
van zijn onderdanen als een usurpa
tor beschouwd. Zijn neef en voor
ganger, Sidi Mohammed el Moncef,
was namelijk verbannen. Toen vijf
jaar later El Moncef stierf, begon
de Bey pogingen in het werk te stel-
dus zo gauw mogelijk een einde ma
ken.
We zeiden zo even, dat het voor
partijen, die geen vertegenwoordi
gers in de regering hebben anders
ligt dan voor hen, die dat wel heb
ben. Dit kon men bij de behandeling
van de huurwetten bemerken aan de
rede van prof. Hellema.
Zijn rede was afwijzend. Maar hoe
redeneerde hij"
Het was voor hem gemakkelijk
genoeg om het rustiger en eleganter
te doen dan de heer Bruins Slot in
de Tweede Kamer, toen minister
Zijlstra zelf de zakelijkheid van het
meningsverschil moest formuleren
om aannemelijk te maken, dat hij
als minister geen consequenties ver
bond aan de houding van zijn partij
genoten in de Kamer. Op het voor
beeld van prof Zijlstra in de Tweede
Kamer kon prof Hellema dit nu zelf
zo stellen, namelijk, dat het alleen
zakelijke en geenszins principiële
gronden waren, waarop de A.R.-
fractie in de Eerste Kamer de ont
werpen afwees.
Op zakelijke gronden dus wees
prof. Hellema deze huurontwerpen
af. Maar dan had hij evengoed heb
ben kunnen concluderen, dat zijn
partij dan maar zou voorstemmen.
Dat zou zelfs logischer zijn geweest.
Immers wie het uitsluitend zakelijk
niet met een voorstel eens is, maar
niet beoogt het kabinet tot aftreden
te dwingen, zou vóór moeten stem
men, als hij weet, dat bij verwerping
van het voorstel het kabinet zal
heengaan.
117at moet men nu hieruit leren?
Dat de Eerste Kamer overbodig
is? Neen!
De heer Regout heeft op het laat
ste ogenblik een beroep gedaan op
het gezond verstand van de Kamer
én van het kabinet.
Voor het kabinet zou het beteke
nen, dat het maar met andere ont
werpen zou moeten komen.
Het is natuurlijk ondenkbaar, dat
het kabinet na zoveel maanden ont
dekt, dat het tot nu toe niet zijn ge
zonde verstand heeft gebruikt, zoals
de heer Regout eigenlijk suggereerde.
Er was natuurlijk geen enkele
aanwijzing in de richting van zulk
een omzwaai „te elfder ure", zoals
de heer Regout zelf zeide. Maar ook
nu stelde de regering de kabinets
kwestie. En na de vreemde escapade
van de P. v. d. A. in 1955, toen deze
de huurverhoging van 10% afwees
en daarvoor leden uit het buitenland
liet terugkomen, zat zo iets er nu
niet meer in.
De P. v. d. A. had genoeg leergeld,
betaald. J
sident van Tunesië. Hij is de jongste
zoon uit een eenvoudig gezin te Mo-
nastir, een kustplaats ten zuidoosten
van Tunis. Op 21-jarige leeftijd (hij
is thans 53) ging hij in Parijs rechten
studeren. Hij is met een Frangaise
gehuwd en zijn zoon Habib is in
Bourguiba heeft zich als politiek
leider in Tunesië een groot gezag
verworven. Hij is energiek en kan
goed onderhandelen. Hij bezocht vele
landen, toen Tunesië nog Frans pro
tectoraat was, om steun voor zijn
ideaal van onafhankelijkheid te
krijgen.
Bourguiba begon zijn actieve po
litieke loopbaan in 1930, toen hij met
len om steun te krijgen, maar hij
kwam in grote moeilijkheden door
dat de nationalisten met hun eisen
om beëindiging van het Franse pro
tectoraat naar voren kwamen. Eerst JÜH
was de Bey de Fransen vriendschap- steun van een groep jonge politici
pelijk gezind, later liep hij groot een campagne voor onafhankelijkheid
gevaar zonder meer aan de kant te van Tunesië begon als lid van het
worden gezet. Hij kwam tenslotte uitvoerend comité van de grondwets
met de Fransen tot een akkoord overpartü> vier jaar later brak hij met
Jfdeze PartiJ en stichtte de nieuwe
Hifi |jj|jg||| aar 'grondwetspartij. Door zijn agitatie
Tunesië geleidelijk aan tot zelfbe
stuur zou komen. Maar sedert de
terugkeer van Bourguiba uit balling
schap was de invloed van de Bey
op de politiek van zijn land nog
slechts onbetekenend.
De dynastie van de Hoesseinieten
heeft twee en een halve eeuw in
Tunesië geheerst.
DE NIEUWE PRESIDENT
Habib Bourguiba is de eerste pre-
haalde hij zich deportatie en gevan
genschap op de hals.
Sedert april van het vorig jaar is
Bourguiba premier, nadat Frankrijk
in 1956 aan Tunesië binnenlandse
autonomie had gegeven.
Bourguiba wist de overeenkomst
over binnenlandse autonomie nog
geen jaar later om te zetten in een
erkenning van algehele onafhanke
lijkheid.
/GERUISLOOS is de monarchie in
Tunesië in elkaar gezakt. Er was
geen revolutie'met schietpartijen no
dig, noch vertoon van enige macht.
De premier Bourguiba trommelde
eenvoudig de volksvertegenwoordi
ging bij elkaar en stelde zonder veel
vijven en zessen voor, de monarchie
maar af te schaffen, want men had
er toch niets aan. En iedereen stem
de daarmee in.
De 76-jarige Bey 'had het al
0 zien aankomen; hij verspeelde
er geen woord meer aan en
liet zich uit zijn paleis zetten. Que
sera, sera.
Daarmede is een eind gekomen
aan de regering van een dynastie,
welke twee-en-eenhalve eeuw lang
de scepter heeft gezwaaid in Tunis.
De thans afgezette oude Bey heeft
het niet gemakkelijk gehad; hij heeft
nooit de leiding gehad van de poli
tiek in Tunesië, doch zich laten- drij
ven op de stroom. Toen 15 jaar ge
leden de Bey Sidi Mohammed El
Moncef door de Fransen werd afge
zet, omdat hij te Duits zou zijn ge
weest, kreeg de reeds 60-jarige Sidi
Mohammed Lamine een neef van
de afgezette Bey de kans van zijn
leven. Van arme bloedverwant werd
hij een rijke Bey, op de troon gezet
door de Fransen. Bij tijd en wijle
probeerde hij wel eens wat mee te
doen met de nationalisten met het
enige gevolg, dat hij bij de Fransen
uit de gratie dreigde te raken zonder
er bij de nationalisten in te komen.
Hij is thans tussen de wal en het
schip in het water geraakt.
In Tunis noch ergens anders wordt
het heengaan van de Bey betreurd;
hij was inderdaad nutteloos gewor
den, een duur ornament zonder eni
ge betekenis. Dat hij met algemene
stemmen is afgezet, zegt genoeg.
Overigens betekent zijn heengaan
een nieuwe stap op de ontwikkelings
weg van Noord-Afrika. Het wordt
hoog tijd voor de Fransen om met
de Algerijnen tot een accoordje te
komen, want de nieuwe president
Bourguiba, die een machtige persoon
lijkheid is, heeft meer vingers in de
Algerijnse pap dan de Fransen lief
Ongeveer 1000 doden
Berichten uit Tokio meldden van
morgen, dat er op Kioesjoe (Zuid-
Japan) naar schatting duizend doden
of vermisten zouden zijn als gevolg
van overstromingen, veroorzaakt door
overvloedige regenval. Later werd
zelfs bericht, dat naar gevreesd werd,
niet minder dan 2000 mensen bij de
overstromingen zouden zijn omge
komen. Volgens mededelingen van
het hoofdkwartier van de Japanse
politie, zou dit getal echter belang
rijk minder zijn.
Wel zijn de overstromingen van
zeer ernstige aard. In de nacht van
donderdag op vrijdag zijn dorpen en
steden door stromen water uit de
bergen overvallen. Door de voort
durende regen wordt het reddings
werk belemmerd.
De verbindingen met de getroffen
gebieden zijn verbroken, zodat het
onmogelijk is een duidelijk overzicht
van de toestand te krijgen. Het groot
ste deel van het westelijke kustge
bied van Kioesjoe is getroffen.
Een trein met 400 mensen is in
een afgelegen streek door het water
overvallen. Men vreest dat allen zijn
omgekomen.
Volgens een bericht van een radio
amateur staat er in de stad Isahaja
twee meter water. Honderden inwo
ners worden vermist.
Ook de stad Omoera is volgens
In de beslotenheid van zijn gezelli
ge woonboot „Behouden Huis" tegen
over Haagweg 236 heeft de heer Th.
F. Reekers geconcentreerd kunnen
studeren op onze „Prijzen-prijsvraag".
Zijn vrouw was daarbij een gewel
dige steun in het aandragen van
woordenboeken en encyclopedieën.
Hun moeite is niet tevergeefs ge
weest, want gisteravond kwam een
boodschapper aan de deur van „Be
houden Huis" om mede te delen, dat
een prijs van ruim 600 gulden van
bezitter gaat wisselen.
De heer Reekers heeft n.l. in de
laatste Prijzenpot-opgave de juiste
conclusies getrokken, en nu is hij één
van de vier gelukkigen, die de prij^
van ruim twee en een half mille sa
men delen.
Bij de foto: Eensgezindheid ,die 600
gulden waard bleek te zijn.
(Foto: De I.eidse Courant".)
Voor de brenger van het goede
nieuws werd een fles wijn ontkurkt
en na een toast op het welslagen van
de vele prijsvragen, die het echtpaar
nu gaat oplossen, hoorde deze, dat
de heer en mevrouw Reekers, drie
jaar getrouwd zijn, dat zij destijds
het woningprobleem hebben opgelost,
door een woonark aan te schaffen,
dat zij in het gelukkige bezit zijn van
een schattige baby en dat de heer des
huizes eigenaar is van een chemisch
bedrijf in Leiden.
Zie ook elders in dit blad.
Gaat Algerijnse
opstand luwen?
Een bericht, dat de Franse premier
Bourgès-Maunoury binnenkort een
langdurig bezoek aan Algerië zal
brengen, heeft in Parijs de optimis
tische verwachting gewekt, dat de
onrust in Algerië nu weldra een ein
de zal nemen.
Er zijn tekenen, dat de extremis
tische houding van de Mohammeda
nen en de Europeanen in dit Noord-
afrikaanse gebied, waar al vele ja
ren een felle strijd wordt gevoerd
tussen beide bevolkingsgroepen, haar
scherpste kanten verliest.
De Franse minister-president in
Algerije, Lacoste, legt de laatste hand
aan een nieuw politiek statuut. Het
is erop gericht beide gemeenschap
pen in volledige gelijkheid onder de
souvereiniteit van de Franse repu
bliek te doen samenleven. De Franse
regering wil het nieuwe statuut in
voeren, ook al duurt de opstand nog
voort
De negen miljoen Mohammedaanse
Algerijnen schijnen in elk geval
meer dan genoeg te hebben van de
terreur der nationalisten.
De rebellie in Oman
De Britse regeringsvertegenwoor
diger in het gebied van de Perzische
Golf, Sir Bernard Burrows, is giste
ren per vliegtuig naar de hoofdstad
van het sultanaat Muskate en Oman
gevlogen om een onderhoud te heb
ben met de sultan. Men neemt aan
dat de sultan zal aandringen op het
inzetten van Britse grondtroepen om
de rebellen in hun bergschuilplaat-
sen te bestrijden.
Straaljagers van de RAF doen sinds
dinsdag onophoudelijk aanvallen op
forten van de rebellen in het achter
land van Oman. De rebellen hebben
geen gehoor gegeven aan een ultima
tum waarin geëist werd de wapens
neer te leggen. Pamfletten waarop
dit ultimatum stond afgedrukt zijn
in grote getale door Britse vlieg
tuigen uitgeworpen.
Men vreest dat de aanvallen van
de RAF geen einde aan de opstand
kunnen maken. Als de vliegtuigen
hun aanvallen doen, zijn de forten
meestal al ontruimd. Het is voor de
rebellen gemakkelijk -zich in het
veelal woeste gebied te verschuilen.
Koel weer
Ons land bevond zich de afgelopen
24 uur dicht bij het scheidingsfront
tussen vrij warme en vochtige lucht
van subtropische oorsprong en koe
lere drogere lucht, afkomstig van
noordelijker breedten. In de hogere
luchtlagen komt in dit overgangsge
bied een zeer krachtige westelijke
luchtstroming voor, waarmee storin
gen naar het oosten bewegen. Eén
van deze storingen heeft zich ont
wikkeld tot een actieve' depressie,
waarvan de kern vanmorgen bij de
westkust van Schotland lag. Het er
mee samenhangende koufront nader
de vanmorgen, voorafgegaan door 'n
brede regenzone, van het westen uit
ons land.
Na de passage van het front zal
een koelere westelijke luchtstroming
zich over ons land uitbreiden. Naast
opklaringen zullen daarin ook en
kele buien voorkomen, in het noor
den van het land meer dan in het
zuiden.
radioberichten door de overstroming
geteisterd. Hier zouden 5000 huizen
in het water staan.
Overal hebben zich aardverschui
vingen voorgedaan en zijn bruggen
weggespoeld.
Ongelukkige val van
Turks vliegtuig
Een straaljager van de Turkse
luchtmacht is donderdag boven Bur
sa (Noordwest-Turkije) neergestort.
Hierbij kwamen 23 mensen om het
leven.
De gouverneur van Bursa deelde
mee, dat de straaljager boven de
stad ontplofte en dat hierdoor 25
huizen in brand raakten. De piloot
kwam ook om het leven, omdat zijn
parachute niet open ging vanwege
de geringe hoogte.
Waarborgen tegen
raketten
Amerika heeft gisteren voorstel
len gedaan om te waarborgen dat ge
leide projectielen voor ruimtevaart
alleen ten behoeve van vreedzame
en wetenschappelijke doeleinden wor
den gebruikt.
Het toezicht op deze projectielen
zou moeten plaats hebben in het ka
der van een eerste overeenkomst
over ontwapening. Een commissie van
deskundigen zou zich hierover bin
nen drie maanden na de bekrachti
ging van de overeenkomst moeten
beraden.
Het voorstel werd op de Londense
conferentie over ontwapening inge
diend door de Amerikaanse afgevaar
digde Harold Stassen.
Stassen verklaarde, dat een niet-
gecontroleerde race naar gebieden
buiten de dampkring voor alle lan
den van de wereld gevaren inhoudt.
Kennelijk doelde Staten op het af
schieten van aardsatellieten („kunst
manen") door de Ver. Staten en de
Sowjet-Unie tijdens het onlangs be
gonnen internationale geofysische
jaar.
De Russische afgevaardigde Zorin
zegde toe het Amerikaanse voorstel
te bestuderen in het licht van de
Russische voorstellen van 18 maart
en 39 april, die een controle op ge
leide projectielen in het kader van
een verbod van atoomwapens omvat
ten.
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
HOE
wordt
het
weer?
(Geldig van vrijdagavond tot
zaterdagavond. Opgemaakt te
11.15 uur).
OPKLARINGEN
Nu en dan opklaringen maar
plaatselijk ook enkele buien,
voornamelijk in het noorden
van het land. Krachtige tot ma-
j tige westelijke wind. Iets kou-
dere nacht, morgen ongeveer i
dezelfde middag temperaturen j
als vandaag of iets hogere.
27 Juli: zon op 4.55; onder 20.41;
maan op 5.28; onder 20.21.
'dooiwater standen
27 Juli: v.m. 3.05; n.m. 3.35.
Het weer in Europa
STOCKHOLM
OSLO
KOPENHAGEN
ABERDEEN
LONDEN
AMSTERDAM
LUXEMBURG
PARIJS
BORDEAUX
GRENOBLE
NICE
BERLIJN
FRANKFORT
MUNCHEN
ZURICH
GENEVE
LOCARNO
WENEN
INNSBRUCK
ROME
AJACCIO
MALLORCA
19
weer temp,
half bew. 22 C.
zwaar bew. 23
zwaar bew. 16
onbewolkt
motregen
regen 20
regen 21
zwaar bew. 24
mist 25
onbewolkt 26
zwaar bew. 23
regen 18
geh. bewolkt 23
zwaar bew. 20
zwaar bew. 23
zwaar bew. 25
zwaar bew. 28
lichte regen
zwaar bew.
onbewolkt
onbewolkt
onbewolkt
22
25
Korreltje
De dood kwyt alle schulden.
