door Brabant
De Ctiyelöe Meten
SCHOONHEID
Enkele tips voor de
vacantie per auto
Denk aan VEILIGHEID
Het avontuur ligt vóór uw voeten
Het water breekt in duizend tinten
rose en blauw op de okeren leem-oevers
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 8
LAND VAN ONGEREPTE
HET MEREN DISTRICT heeft een den tenminste indien men de paden
betoverende naam. Men vindt er
bergen, meren, en bossen van een
woeste, grootse schoonheid. De bevol
king bestaat uit stoere, nijvere men
sen. Dit alles maakt dat deze strook
een aantrekkelijk centrum is voor
toeristen. Het district, dat in het
Noord-Westen van Engeland is gele
gen, vlak bij de Schotse grens, en dat
de graafschappen Westmarland, Cum
berland en een klein deel van Lan
cashire omvat, heeft de hoogste ber
gen en de grootste meren van Enge
land (niet te verwarren met Groot-
Bnttannië). In vergelijking met die
van andere landen zijn de bergen niet
hoog en de meren niet groot, maar
dat neemt niet weg dat zij op zichzelf
beschouwd juwelen van natuurschoon
zijn.
In de kleine dorpjes aan de oevers
van de meren, komt men vrijwel geen
toeristen tegen. Het uitgestrekte heu
velachtige terrein neemt hen als het
ware geheel in zich op; en men is
daar, waar de natuur nog de meester
van de mens is, alleen met de aarde
en de hemel.
Het Meren District is een paradijs
voor de wandelaar, en indien u ar een
week tussen uit kunt, neem dan een
paar stevige met spijkers beslagen
schoenen mee, warme kleren, een
goede wandelstok, een wandelkaart
en niet te vergeten een kompas
(want zelfs in de zomer kan men plot
seling door mistbanken worden over
vallen).
Op deze manier alleen kan men de
bevolking en het land goed leren ken
nen. Indien u een serieus bergbeklim
mer bent, bedenk dan dat, ofschoon
de bergen niet erg hoog zijn, vele van
's werelds beste bergbeklimmers nog
steeds eerbied voor hen hebben. Be
klim de rotsen niet zonder advies van
degenen, die de streek werkelijk goed
kennen.
MAAR MISSCHIEN hebt u geen tijd
of zin om deze streek te voet te
doorkruisen. Mocht dit zo zijn, dan
kunt u ook per auto of in een van de
luxe bussen een zeer goede indruk
krijgen van de streek, en al de char
me aanschouwen van haar meren en
dorpjes. Indien u uw eigen autoroute
uitstippelt, vergeet dan niet dat de
accommodatie in deze streek beperkt
is en dat men voor de zomermaanden
altijd van tevoren dient te bespreken.
De uitgestrektheid en ongerepte
schoonheid heeft reeds vele eeuwen
dichters en schrijvers geïnspireerd.
Wordsworth, Coleridge en Southey
hebben er allen gewoond. John Rus
kin heeft vele jaren in Coniston, bij
Coniston Water doorgebracht en is
daar gestorven. Hugh Walpole maak
te de streek om Derwentwater on
sterfelijk in zijn „Herries Cronnicles"
Indien u de streek per auto gaat
doorkruisen zult u zeer waarschijn
lijk wel in Kendal, een oude stad in
het zuiden van het graafschap West
morland, beginnen. Van Kendal reist
men vervolgens naar Windermere,
het grootste en meest geëxploiteerde
meer, ongeveer 15 kilometer lang,
maar slechts twee kilometer breed,
gemeten op het breedste stuk. Stoom
boten varen hier bedrijvig heen en
weer en men vindt er een uitsteken
de gelegenheid tot het beoefenen van
de zeilsport. Aan de oostelijke oever
ligt Bowness en aan i noordelijkste
punt Ambleside; beiden hebben goe
de hotels.
Meer naar het Westen in het graaf
schap Lancashir* vindt men de me
ren Esthwaite Water, ondiep en met
veel riet begroeid, en Coniston Water,
met op de achtergrond de 800 meter
hoge berg „Coniston Old Man", die
zonder gevaar beklommen kan wor-
volgt.
W;
VERLATEN WINDERMERE
nu via Troutbeclc, da. iets van de
oostelijke oever van het meer af ligt,
èn wij volgen de prachtige weg in
noordelijke richting over de Kirksto-
ne Pas, welke ons naar het op één na
grootste meer leidt, Ullswater. Dit
meer wordt door velen beschouwd als
het mooiste meer. Op ie achtergrond
ziet men de berg0 p de „Hevel lvn"
en zijn omringend- fells" (bergen),
die hoog boven alles uitsteken. In het kennen.
voorjaar zult u de oevers bezaaid zien
met goudgele narcissen, welke heen
en weer wiegen in de wind, zoals ze
dat lang geleden voor Wc Isworth
ook deden.
Meer naar het Zuid- "osten ligt Ha-
waswater, en in het Zuiden, tussen
Windermere en Ullswater, vindt men
de kleine meren Rydal Water en
Grasmere.
GRASMERE is een prachtig meer
in een schitterende omgeving.
Het dorp is beroemd om zijn jaarlijk
se sportdag (de belangrijkste van het
Meren District). Deze wordt in de re
gel op een donderdag in augustus ge
houden; enige var de onderdelen zijn,
het traditionele worstelen en het ja
gen achter de meute. In Grasmere
verbleef William Wordsworth sinds
1802, in welk jaar hij er met zijn
bruid kwam wonen; hij stierf er in
1850. Dover Cottage, zijn eerste huis
in Grasmere, is nu toegankelijk voor
het publiek; het is ingericht als een
herdenkingsmuseum.
Ten Westen van Ullswater ligt
Thirlmere en vervolgens Derwentwa
ter met Keswick aan haar oever, het
beste uitgangspunt voor tochten langs
de noordelijke meren. Derwentwater
wedijvert met Ullswc.ter om de naam,
het mooiste meer.
Enthousiaste bewonderaars bewe
ren dat men slechts in een mensen
leven de streek ten volle kan leren
Het heeft er de laatste maanden
naar uitgezien dat er dit jaar van
een buitenlandse vakantiereis per
auto weinig kon komen. De benzine
rantsoenering in de verschillende
landen dreigde een flinke streep
door de rekening te halen, doch nu
kan men weer zij het in sommige
landen nog slechts tegen inlevering
van bonnen voldoende brandstof
krijgen om elke dag een behoorlijk
traject af te leggen.
Onderstaande losse tips zullen u
misschien goede diensten kunnen
bewijzen bij het treffen van uw reis-
voorbereidingen. Allereerst dan de
„papieren" voorbereidingen. Wie
zich op het laatste ogenblik tot de
NWB of KNAC wendt voor het in
orde brengen van de auto-papieren,
beloopt de kans, niet meer op tijd te
kunnen worden geholpen. Deze in
stellingen hebben het in de zomer
maanden extra druk en wie te laat
komt, kan daar veel schade van on
dervinden.
door ANTOON COOLEN.
Drie dagen fietsen door het zome
rende Brabantse land! De V.V.V. in
Den Bosch heeft ook voor dit jaar
weer een tocht door het gewest in
kaart gebracht; ze koos daarvoor de
middenzomerdagen van 18, 19 en 20
juli.
Rond vijftienhonderd fietsers doen
aan deze tochten mee. Er is geen be
tere wijze van er op uittrekken om
onmiddellijk met de zomerschoonheid
van het gewest in aanraking te zijn.
Uit de spoorwegcoupé zie je het
landschap in zijn geheel, in die voort
durend verschuivende draaiing om
een keerpunt, maar de trein voert u
er langs en ge hebt er geen deel aan.
In het stijgende vliegtuig neem je
voor eventjes afscheid van dit kleine
stukje aarde, dat je onder je ziet weg-
zwenken met de kleine en grote hui
zengroepen waar stad en dorp zijn,
met de stromen, de lintsmalle, blan
ke wegen, de kaarsrecht getrokken
kavels, waarover soms de schaduw
van de vleugels glijdt; maar de
vliegmachine hoort het wolkenland
schap toe. En in de auto zie je niets
van de natuur.
Je ziet dat onafgebroken gladde
naar je toesnellen van het bitumen
of macadamwegdek, met de witte
streep in het midden, dat altijd wordt
weggeslokt, je ziet de bakens, de on
ophoudelijke tegentocht van de witte
paaltjes langs de berm. En telkens
weer die ruk der in een flits verhe
vigde suizing door het open portier
raampje als een boom in de rij voor
bijvliegt; wat was dat voor een
boom? De fiets alleen brengt midden
in de natuur. Ze brengt midden in
het hart en wezen van de dingen
overal die stad en dorp en streek
toebehoren.
Ze heeft ik weet niet hoeveel weer
standen van storm en regen in ons
klimaat en altijd tegenwind en de
kletterende gesel van voor.
Maar er blijven ondanks alle ge
mopper nog heldere dagen in elk sei
zoen, en het geknerp van grint en
sintels van het fietspad onder de
smalle rubberband is hun blij geluid.
De fiets vermijdt de weg, waar het
geluid van het snelverkeer bruist als
een branding. Ze kiest het pad langs
de voorvaderlijke keiweg; en tussen
hagen en hoeven komt ge op een
pleintje, een brink, en stapt af voor
een oase van stilte in het menselijk
samenwonen.
En het hoeft niet altijd het oud-
eenwse kerkje te zijn en de toren met
het rood van de avondzon, of het plein
van Oirschot met de Sint Pieter, of
de lindenberceau van Oisterwijk of
die van Geertruidenberg, of het kei
pleintje van Halsteren met het lilli-
put-raadhuisje, of het kapelletje van
Heusdenhout, of het Helmondse kas
teel in zijn park aan het kanaal.
Het kan ook de Hinthamerstraat
zijn of de Parade of de Sint Jan. Of
ge komt langs de Markt en ziet in 't
verschiet de toren oprijzen van de
Bredase Lieve Vrouw; en in haar
schaduw fietst ge het marktplein op
onder het geklepel en gesprankel van
het melodieus carillon bij de wolken.
En het kan dat Brabantse Detroit zijn
van het Philipscomplex, of het ver
gezicht van water en land met aan de
einder het vernevelde opdoemen van
de torens der machtige centrales van
Donge en Amer. Of de brug bij de
Moerdijk, of de silhouet van de Maas-
stuw bij Lith en het blonde, blije
windbevlogen rivierlandschap. En de
tocht leidt langs dat alles heen met
elke kalmte die ge wenst, met elk op
onthoud dat ge begeert, zo dicht bij
alles als ge maar verlangt. Het er
zich voor openstellen, het zich op
nemen zal de ervaring geven, dat die
eindeloze verscheidenheid van land
en gewest aller horizont toebehoort,
aller hart en aller genegenheid. Met
geen hulpmiddel bereikt men dat in
een intenser aanraking dan met de
fiets.
Dit alles, het oude, het pittoreske,
het monumentale, het moderne, dat
hoeft het niet te zijn, dat hoeft het
niet alléén te zijn.
De fiets leidt over het gaanpad
langs de weg van wagensporen, langs
het harde holle pad over de hei, ook
nu mooi in haar gagelachtig bruin,
dat afsteekt tegen de groengesluierde
zilversingel van de berken. Ze leidt
over het A.N.W.B.-sintelpad, dat voert
langs het koren, en de halmen schie
ten reeds in de aren met de geur van
het stuiven. Het staat stil in de
zon, of het ruist en wiegt in de wind;
en de leeuwerik in de hoogte erbo
ven kun je volgen in zijn luide klim-
vlucht en in zijn neerschietend dalen
naar het verborgen nest.
De fiets brengt je bij de Loonse
heuvelen en bij de Drunense zand
verstuivingen, waar de wind de ge
rimpelde delling vouwt en uit zijn
handen de toplijn doet vloeien in die
blanke wereld; doch ginds bij de stug
ge begroeiing van eik en struik en
hardnekkige den brokkelt de kantlijn
af tot de wind ze weer effent.
De fiets brengt je naar de bosrand,
waar de nieuwe denneappels Open
knapperen in de zomerzon en waar
de brem bloeit in haar kanariegeel, of,
uitgebloeid, haar fluisterend gesprek
met u voert in het knappen van haar
peultjes. De fiets voert u langs de
naaldgladde, -olie bosweg, waar de
vlaamse gaai schreeuwend en kleurig
tussen de masten vliegt. De koekoek
daagt u uit in de zon-open zomerende
wereld, waar ge neerligt in het gras
en tuurt naar alle ding en luistert
naar elke stem. De fiets brengt u langs
het canadassenwoud, langs de nimmer
zo* luid als nu doorfloten loverhallen
en sappige grienden, langs de wou
den en sparren; en waar zingt zo
melodieus de wind als hier? En naar
het waterpralen van ven en vlaas met
blad en biezen en beweeglijk riet,
en het spiegelbeeld van al de over
huivende overbegroeiïng en de wind-
rimpeling daarover, of de natte stem
van een blije plotselinge regen en
van talinkjes en eend en karekiet.
Van rustpunt tot rustpunt veran
dert deze kleine wereld van Bra
bant in haar duizendvoudige ver
scheidenheid. Vlug is de fiets naar
uw wil en lui als ge lui wilt zijn en
ze met u neerligt in haar blinkende
rust, omdat ge langs berm en mur
melende beek wilt toeven en u wilt
doordrenken van deze levendige dui
zendvoudigheid, die uw deel wordt
en u toebehoort.
Goede reis met goede kaarten
Wanneer u toch bij de verkeers-
bond binnenstapt, vraag u dan gelijk
alle inlichtingen betreffende de ben-
zievoorziening onderweg en maakt
u tevens van de gelegenheid gebruik
om uw kaartenvoorraad aan te vul
len. Goede kaarten vormen een on
misbaar bezit, niet aleeen geduren
de de reis, maar ook vóór het ver
trek, bij het kiezen van de snelste
of de mooiste route. Deze voorbe
reidingen moeten met zorg en aan
dacht geschieden. Bedenk, dat het
uw welverdiende vakantie is en dat
er dus niet het uiterste van u en üw
passagiers mag worden gevergd.
Kies de dagtrajecten niet te lang,
hoogstens 200 a 250 km per dag, en
vooral wanneer u onderweg nog
eens wilt uitstappen of wanneer er
kinderen meegaan moet er bijzon
dere aandacht aan dit punt worden
besteed. Natuurlijk is er geen be
zwaar tegen, eens een dag een gro
tere afstand af te leggen, maar van
echt uitrusten is dan niet veel spra
ke meer. Uw vakantie begint ten
slotte bij het dichttrekken van de
huisdeur en ook op reis naar het
einddoel valt er genoeg te zien en
te genieten.
Zorg ervoor goed uitgerust op reis
te gaan. Natuurlijk, u bent moe en
u hebt daarom vakantie nodig, maar
dit neemt niet weg, dat u daarom
niet eens een paar avonden voor het
vertrek vroeg naar hed kunt gaan.
Laat u dat aardige televisie-pro
gramma maar eens voor wat het is
en neem de kans waar om eens wat
uit te slapen. Dit is belangrijker dan
menigeen vermoedt en alleen een
uitgerust mens kan voor de volle
100% van zijn vakantie genieten.
Is de auto reisklaar?
Vanzelfsprekend vergeet u bij de
voorbereidingen ook de auto niet.
Raadzaam is het deze vóór de aan
vang van de vakantie door de ga
ragehouder geheel reisklaar te laten
maken, d.w.z. grondig controleren,
olie verversen en doorsmeren en
eventueel bepaalde zwakke plekken
herstellen. Een pak met de meest
voorkomende reserve-onderdelen,
een sleepkabel, enig gereedschap en
een goede crick behoren tot de vas
te uitrusting van de goede autotoe
rist. Probeer van tevoren eens of de
erkk ook werkelijk werkt (daar ont
breekt nog wel eens wat aan) en
stelt u zich eens op de hoogte van
de werkwijze bij het verwisselen van
een wiel.
Het behoeft geen betoog, dat een
lekke band direct moet worden gere
pareerd wacht men hiermee te lang
en raakt er onverhoopt nog een
band defect, dan is Leiden in last.
Aanbeveling verdient het voorts,
één of twee blikken olie van het
merk dat u altijd gebruikt, mee te
nemen. Het gebruik van een andere
olie kan risico's inhouden. Voor een
grote reis verdient het ook aanbe
veling een blikje remolie in te pak
ken.
Het vraagstuk, wat er aan bagage
zal worden meegenomen, vormt een
hoofdstuk op zichzelf. Meestal neemt
men veel te veel mee en dat geeft
alleen maar overlast. Uiteindelijk
dient men zelf te beslissen, wat
noodzakelijk is en hoe dit het beste
kan worden ingepakt Een stukje
zeep en een handdoek buiten de kof
fer, b.v. in het handschoenenkastje,
kunnen uitstekende diensten bewij
zen.
ATTENTIE: KRUISPUNT
Het is de A.N.W.B. gebleken, dat
de betekenis van dit berd nog lang
niet tot elke weggebruiker voldoende
is doorgedrongen. Dit bord betekent:
U kruist een weg, waarop het ver
keer géén voorrang heeft.
Zulke borden staan op voorrangs
kruispunten namelijk aan de kant,
van het verkeer dat voorrang heeft,
en eók op voorrangswegen.
Vraag: U rijdt op een voorrangs-
weg, welke is aangeduid door het be.
kende vierkante oranje bordje, en U
ziet in de berm bovenvermeld bord.
Hoe is Uw recatie daarop?
Antw.: „Ik nader een gevaarlijk
kruispunt, dus ik moet snelheid ver
minderen en het kruispunt voorzich
tig passeren!" zo zegt de A.N.W.B.
Niet: Met dezelfde snelheid door
rijden, omdat U immers voorrang
hebt!
Niet: Met „half gesloten" ogen het
kruispunt passeren, want het kan best
zijn dat iemand dat bord „nadering
voorrangsweg, -kruising, -splitsing"
niet heeft gezien.
DE GROOTSTE ETERS VD. WERELD
JAARL'JKSE HOEVEELHEID VOEDINGSMIDDELEN
PER HOOFD VAN DE BEVOLKING
de grootsteaaiiappel-
efers zijp de leren met
181 kilo (Nederl.106kilo)
de grootste suikereters
zijn de Australiërs met
51kilo(Nederl.38kilo)
degroobtevleesetèrszijn
d? Australiërs met 108
kilo(Nederl.38kllo)
zijn de'Jslanders met
390liter(Nederl.210liter,
ziin de Belgen meHIO
lirer(Nederl.17 liter)
degroots^w^j^rs
van eiwitten zijn de'Js-
landers met ll3gr.(Ned 81)
vruchten zijn de Grieken
meM3kiloiNe<lerl.3kilo)
degrootsteverbroikers
van vetten enolien zijn
deNederlanders m28kjlo
Reizen en vakantiehouden zijn twee begrippen, die
bij elkaar horen als het ei en de kip. Begeeft men zich
in bijna alle gevallen in de vakantie naar andere plaat
sen dan naar die, waar men doorgaans vertoeft en
waagt men zich in vele gevallen in andere omstandig
heden, dan die, waarin men als regel verkeert. Er zijn
slechts twee manieren waarop men zijn jaarlijkse va
kantie-reis kan uitbuiten.
Met een bepaald doel voor ogen, kan men zo veilig,
vlug en voordelig mogelijk reizen, naar de streek, waar
men in weinig tijd veel wil zien en zo bruin mogelijk
wil worden, om zich aan het eind van die heerlijke
dagen zelf te kunnen laten zien.
De andere wijze, waarop men de vakantie-reis kan
uitbuiten, is die, van zich niet te bekommeren om reis
wijzers, tijdtabellen, spoorboekjes of overstapplaatsen
en er op goed geluk op uit te trekken.
Wanneer daarbij die reis een voetreis is, dan is dat
goede geluk bij voorbaat verzekerd.
Welk een heerlijk ogenblik, wanneer door het om
draaien van de huissleutel alle verbindingen met het
alledaagse worden verbroken en men alleen het avon
tuur vóór zich weet. Niet iedereen kan zich door het
zwerven aangetrokken voeler) maar degenen, die deze
vorm van waaghalzerij eens willen proberen moeten
aan drie eisen voldoen.
E MOETEN KUNNEN breken met alle comfort, dat
twintig eeuwen. Westeuropese beschaving hen als
„normaal" doet voelen. Ze moeten geneigd zijn, zo
primitief te leven, als de herders in de Dolomieten of
in de hooglanden van Spanje.
Ook moeten ze tegen de eenzaamheid bestand zijn.
Het kan natuurlijk voorkomen, dat men door een
streek trekt, waar in de verste verte geen mensen te
bekennen zyn, maar ook in het hartje van een wereld
stad kan men zich plotseling verlaten voelen.
De derde voorwaarde, die nauw samenhangt met de
beide voorgaande, is, dat ze tegen een beetje ver
moeidheid en pijn zijn opgewassen.
Wanneer men denkt aan deze voorwaarden te vol
doen, dan is er één practische raad; gaat niet direct
naar het buitenland, maar probeer het in eigen land.
Tussen de oneindigheid van de hemel en het stof
van de weg liggen alle heerlijkheden, die Sint Fran-
ciscus en Benedictus Labre hebben gedeeld. Het sap-
page, ronde landschap van de zomerse Beemster, waar
de horizont alom gevormd wordt door hoge dijken, is
vol van een nijverheid, die onverwacht openbruist op
de markt van Purmerend. Na de haast deftige boeren-
zaten aan het Noordhollands kanaal met zyn wuiven
de rietkragen, is het als een eerste kontakt met de be
woonde wereld, wanneer men aan de horizont de to
rens van de stad Alkmaar gewaar wordt.
QP HET HEERLIJKE TUINLANDSCHAP van de
Streek, waar kleine dorpen liggen tussen boom
gaarden en weilanden volgt het streng gecultiveerde
land van de Wieringermeer, dat des avonds in de
oogsttijd aandoet als een magisch-realistisch schilderij
en het wijdse weideland van Nederlands mooiste pro
vincie, Friesland, is als een bekroning na drie en der
tig kilometer afsluitdijk. Voor wie van vogels houdt
en van verre horizonten, is zelfs de Afsluitdijk een
weg, waarlangs men met diepe teugen kan genieten.
Ten onrechte zullen de Friezen de naam van „stijf"
blijken te dragen. Hun gastvrijheid zal in de herinne
ringen aan de reis, kunnen concurreren met het mede
leven van de onverstoorbare afstammelingen van de
Saksen in Twente en Salland.
Voor wie uit de stad komt, is het een angstige ont
dekking, als er des morgens voor dag en dauw op nog
geen vijf meter afstand een adder uit Ae berm van een
bosweg komt sluipen. Een bijzonder avontuur is het
ook, wanneer men tegen het vallen van de avond de
weg kwijt raakt. Door het onnoemelijk grote aantal
wegwijzers en paddestoelen komt men gauw genoeg
op het goede spoor maar het is het idee, dat het don
ker gaat worden, dat de romantiek met zich brengt.
Romantiek ook ondergaat men bij een bezoek aan
de oude librije van de Walburgiskerk te Zutphen of
bij een zonsopkomst langs de IJssel, waar het water
in duizenden tinten rose en blauw breekt op de okeren
oevers van leem en zand, waarboven zacht golvend
groen van weiden en boomgroepen zich uitstrekken
tot de heuvelige horizont, die tegen de hemel steekt
als een gescheurd blad papier.
Schoonheid is er te vinden in het landschap en in
de steden in kastelen en kerken, huizen, pleinen en
parken en aan schoonheid is ons land zeer rijk. Daar
om raden wij iedereen aan een voetreis te maken, als
hij zijn eigen land wil leren kennen.
Dan eerst buit hij zijn vakantiereis volledig uit. Het
is een kwestie van zien.
