Haarlemse tandarts „rooide*
gebitten van patiënten
De betaling der semi-profs
onder de loupe genomen
1
1
i
i
DINSDAG 18 ]UNI 1957
DF LEIDSE COURANT
PAGINA 9
Maximum boetegeëist
Twee geldboetes van duizend gul
den subsidiair tweemaal een maand
hechtenis (de maximum straf) heeft
de officier van justitie bij het Haar
lemse kantongerecht geëist tegen de
52-jarige Haarlemse arts E. E. V., die
zich te verantwoorden had wegens
overtreding van de wet op tandheel
kundige inrichtingen.
Volgens een inspecteur van politie
uit Rotterdam zou het een geval be
treffen van het Rotterdamse instituut
„Evipan". Dit zou contact onderhou
den met die Haarlemse arts. Enkele
weken geleden werd tegen de Haar
lemse arts proces-verbaal opgemaakt.
Volgens de inspecteur zouden de pa
tiënten per taxi van het Rotterdamse
instituut naar Haarlem zijn vervoerd.
Een der behandelden verklaarde
dat hij bij de arts op een stoel moest
gaan zitten en dan werd verdoofd.
Toen hij was bijgekomen waren zijn
tanden en kiezen er uit.
Verdachte verklaarde, dat de pa
tiënten er op stonden dat alle tanden
en kiezen getrokken werden. Hij
stond volgens zijn verklaring niet in
relatie met het Rotterdamse instituut.
Namen van bezoekers vroeg hij niet,
hetgeen de kantonrechter mr. F. J.
Gerritsen vreemd vond: „Toch wilt
u het doen voorkomen, dat u onafhan
kelijk werkte van het Rotterdamse
instituut".
De inspecteur van de volksgezond
heid in de provincie Noord-Holland,
de heer A. P. de Groot, deelde als ge
tuige mee dat de arts niet in het bezit
was van een bewijs, voorgeschreven
in de wet op tandheelkundige inrich
tingen. Het stond volgens hem vast,
dat verdachte zich vrijwel uitsluitend I dacht worden van diefstal van gra-
heeft bezig gehouden met het mofoonplaten en benzine. Met z'n
ZES MIDDELBARE SCHOLIEREN
WEGENS DIEFSTAL AAN
GEHOUDEN
Voor de tweede maal in veertien
dagen heeft de Haarlemse politie een
aantal leerlingen van middelbare
scholen aangehouden. Het zijn zes
jongens van 17 en 18 jaar, die ver-
Aetherklanken
WOENSDAG.
HILVERSUM I, 402 M.
7.00—24.00 NCRV.
NCRV: 7.00 Nieuws. 7.10 Gewijde
rnuz. 7.45 Een woord voor de dag.
8.00 Nieuws en weerber. 8.15 Gram.
8.30 Idem. 9.00 Voor de zieken. 9.25
Voor de vrouw. 9.30 Vernuft en tech
niek, caus. 9.35 Waterst. 9.40 Gram.
10.15 Idem. 10.30 Morgendienst. 11.00
Gram. 11.10 De onreine profeet, hoor
spel. 12.10 Lichte muz. 12.30 Land- en
tuinb.meded. 12.33 Gram. 12.45 Rep.
13.00 Nieuws. 13.15 Met PTT op pad.
13.20 Amus. muz. 13.50 Gram. "15.00
Promenade-ork. en solist. 16.00 Voor
de jeugd. 17.20 Gram. 17.40 Beurs-
ber. 17.45 Kamerork. 18.00 Kamer
koor. 18.20 Öude muz. 18.45 Spectrum
van het Chr. Org.- en Verenigingsle
ven. 19.00 Nieuws en weerb, 19.10 Or
gelspel. 19.30 Buitenl. overzich. 19.50
Gram. 20.00 Radiokrant. 20.20 Radio-
Philharm. ork. 21.15 Muz. luisterwed
strijd. 21.35 Werk in iitvoering, klank
beeld. 22.05 Concertork. 21.35 Avond
overdenking. 23.00 *Nieuws en SOS-
ber. 23.15 Gram. 23.4024.00 Symf.
ork. en soliste.
HILVERSUM II, 298 M.
7.00 VARA, 10.00 VPRO, 19.20 VARA,
19.30 VPRO, 20.00—24.00 VARA.
VARA: 7.00 Nieuws. 7.10 Gym. 7.20
Gram. 8.00 Nieuws. 8.18 Gram. 8.50
Voor de vrouw. VPRO: Schoolradio.
VARA: 10.20 Gram. 11.00 Gevar.
progr. 11.45 Gram. 12.30 Land- en
tuinb. meded. 12.33 Voor het platte
land. 12.38 Orgelspel. 13.00 Nieuws.
13.15 Dansmuz. 13.50 Medische kron.
14.00 Gram. 14.30 Voor de jeugd. 16.00
Voor de zieken. 16.30 Jazzmuziek.
17.15 Vacantietips. 17.50 Regerings-
uitz.: Rijksdelen overzee. DE ABC-
eilanden, geologisch bekeken. IV, door
P. H. de Buisonjé. 18.00 Nieuws en
comm. 18.20 Gram. 18.40 Act. 18.50
Instr. kwint. 19.10 Ze zijn er nog.
klankb. VPRO: 19.30 Voor de jeugd.
VARA: 20.00 Nieuws. 20.05 Comm.
20.15 Hammond-trio. 20.35 De we
reld een dansfeest, klankb.. 21.00
Koorzang. 21.15' Holland Festival
1957: Cleveland ork. en solist. 22.30
Tussen mens en nevelvlek, caus. 22.45
Gram. 23.00 Nieuws en SOS-ber. 23.15
Gram. 23.5024.00 Soc. nieuws in Es
peranto.
TELEVISIEPROGRAMMA.
KRO: 17.0017.50 Voor de kinde
ren.
AVRO: 20.00 Televizier. 20.20—22.00
De roep van de tortel, TV-spel.
„rooien" van gebitten van patiënten,
die het hem vroegen. Dat is volgens
getuige medisch-ethisch volkomen
onjuist.
Ook noemde hij het onverantwoor
delijk te voren geen behoorlijk me
disch onderzoek bij de patiënten in
te stellen.
In zijn requisitoir zei de officier
van justitie, mr H. Lagerwaard, ver
dachte niet te beschouwen als een
zelfwerkende arts, maar als „iemand
die hand- en spandiensten verricht
voor het beruchte Evipan-instituut".
De raadsman, mr G. J. W. Baurich-
ter (uit Steenwijk), betoogde, dat uit
het dossier niet gebleken is dat een
georganiseerde samenwerking bestond
tussen het Rotterdamse instituut en
verdachte. Hij ontkende dat verdach
te als een verlengstuk van het insti
tuut te beschouwen is. Als zelfstan
dig arts kreeg hij patiënten in zijn
woning die hij behandelde. Pleiter
concludeerde tot vrijspraak.
Uitspraak 24 juni.
DE AUTO EN DE DRANK.
Een vertegenwoordiger uit Wasse
naar hoorde voor de Haagse politie
rechter vier weken gevangenisstraf
tegen zich eisen, waarvan twee we
ken voorwaardelijk met drie jaar
proeftijd, toezicht van de reclasse
ring enontzegging van de rijbevoegd
heid voor een jaar. De verdachte had
thuis midden op de dag zitten drin
ken en was toen onder alcoholinvloed
auto gaan rijden, waarbij hij een
aanrijding had veroorzaakt. De offi
cier van justitie vond dit een ern
stig geval, waarbij zelfs gesproken
kon worden van kennelijke staat. Hij
vond dit niet een incident, maar een
uitgesproken drankzuchtige uitspat
ting.
„Ik weet niet wat ik moet doen. Ik
ben radeloos", zei de verdachte na de
eis. Het vonnis luidde: een maand
voorwaardelijke gevangenisstraf en
een jaar voorwaardelijke ontzegging
van de rijbevoegdheid met toezicht
van het Ned. Genootschap voor re
classering en van een psychiater.
STOK ACHTER DE DEUR.
,Het gebeurd niet veel. Ik drink zo
veel niet", zei de 42-jarige koopman
uit Leiden tegen de Haagse politie
rechter, waarvoor hij zich verant
woorden moest omdat hij op 9 maart
1957 onder alcoholinvloed had ge
fietst op de Nieuwe Rijnè „En die drie
veroordelingen voor openbare dron
kenschap dan en die vorige veroorde
ling waarbij u na het drinken van
bier een aanrijding had veroorzaakt",
zei de rechter. „U bent een gevaar
op de weg", vervolgde de rechter.
De verdachte vertelde in dit geval
vijf biertjes te hebben gedronken,
maar de caféhouder had verteld dat
het er zes of zeven waren. „Ik was
niet dronken", zei de verdachte. De
rechter legde hem uit, dat het niet
gaat om dronkenschap, maar om het
niet in staat zijn een rijwiel naar be
horen te besturen.
Overeenkomstig de eis werd de
koopman veroordeeld tot veertien
dagen gevangenisstraf voorwaarde
lijk met drie jaar proeftijd en de bij
zondere voorwaarde dat hij zich ge
durende de proeftijd moet onthouden
van cafébezoek, alsmede 30 boete of
10 dagen. „Als u nu in een café bent,
draait u automatisch de bak in", zei
de officier nog in ondubbelzinnige
taal.
tweeën en/of drieën trokken de jon
gens er op uit en namen uit muziek
handels gramofoonplaten en onder
delen van muziekinstrumenten weg,
die zij aan medescholieren verkoch
ten. Verder stalen zij benzine uit ge
parkeerde auto's en verkochten dit
aan een vriend, die zondags bij een
benzinestation werkte. Deze verkocht
ten eigen bate de benzine met een
mengsel aan bromfietsers. Het geld
werd gebruikt voor bioscoopbezoek,
ijsjes en consumpties.
Vorige keer zijn twaalf jongens en
meisjes aangehouden, die betrokken
waren bij diefstallen van bromfiet
sen, fietsen en een motor.
KAMPEN EN TREKTOCHTEN
VOOR JONGENS.
Om verantwoord tegemoet te ko
men aan de belangstelling van de
jeugd voor trektochten en kamperen,
Hoofdkwar
tier van de Katholieke Jeugdbewe
ging een serie trektochten en kampen
voor arbeidende en niet bij jeugdver
enigingen aangesloten jongens van 12
tot en met 17 jaar.
Op het zomerporgramma van de
Katholieke Jeugdbeweging staan van
27 juli tot 3 augustus een trektocht
per fiets naar België en van 3 tot 10
augustus een tocnt naar Altenberg
in Duitsland.
Naast deze trektochten organiseert
de K.J.B. twee tentenkampen in Vij
len (Zuid-Limburg) van 27 juli tot 3
augustus en van 3 augustus tot 10
augustus. Bovendien wordt er in het
buitencentrum „De Heikop" te Brun-
sum een bivakkamp gehouden van 3
tot 10 augustus.
Al deze tochten en kampen staan
onder leiding van deskundige leiders
van de K.J.B.
Nadere inlichtingen geeft het Na
tionaal Hoofdkwartier van de Katho
lieke jeugdbeweging, Jan van Nas-
saustraat 113, Den Haag.
Beperking invallers
bepalingen
Naar de Sportkroniek, officieel orgaan
van de KNVB. meedeelt zal op de alge
mene vergadering van de sectie Betaald
voetbal, die zaterdag te Amsterdam
wordt gehouden een bestuursvoorstel ter
tafel komen, dat een verandering wil
aanbrengen in de honorering van de be
taalde voetballers. Men stelt in dit plan
voor om de 10 procent van de transfer
som, waarop de spelers recht hebben bij
het overgaan van de ene naar de andere
club, te laten vervallen en te vervangen
door een andere regeling. Verder wil het
bestuur de positie van de contractspelers
in zoverre verbeteren, dat zij beloond
kunnen worden bij gebleken „clubtrouw"
door het uitloven van een premie.
Indien, zo wordt voorgesteld, hij op
eigen verzoek op de transferlijst wordt
geplaatst ontvangt hij geen deel van de
transfersom. Wordt hij echter op verzoek
van de club op de transferlijst geplaatst
en daarna aan een andere club verkocht,
dan ontvangt hij van de verkopende club
en van de kopende club elk 2J^ procent
van de transfersom in het totaal dus
5 procent.
Een speler mag echter slechts eens per
drie jaar een dergelijk aandeel van vijf
procent in de transfersom ontvangen.
Wordt hij in drie achtereenvolgende
jaren getransfereerd, dan ontvangt hij
dus het eerste jaar vijf procent en in de
twee volgende jaren niets.
En wat de premie op clubtrouw be
treft. men vraagt de clubs, akkoord te
gaan met het voorstel eens per 2 jaar
aan de in dienst zijnde semiprofs extra
een bedrag uit te keren, dat gelijk staat
RECORDAANTAL OUDERS-
ZOEKENDE KINDEREN.
Het afgelopen weekeinde heeft
Haagse politie zich over het lot van
niet minder dan 658 kinderen moeten
ontfermen, die in de drukte, welke
op het strand heerste, hun vader en
moeder waren kwijtgeraakt. In 268
gevallen werd aan badgasten eerste
hulp verleend. De politie en leden
van de reddingsbrigade moesten in elf
gevallen hulp verlenen aan zwem
mers, die in levensgevaar verkeer
den. Enkele keren moesten de le
vensgeesten weer worden opgewekt
door middel van kunstmatige adem
haling.
GEEN MOORD
Ruzie oorzaak van
hartverlamming
Hoewel aanvankelijk vermoed werd,
dat er van moord sprake was, heeft
thans sectie uitgewezen, dat de 35-ja-
rige Hagenaar L. M. van L., die tij
dens een ruzie met zijn broer zater
dagmiddag stierf, overleden is aan
een hartverlamming. Omdat op het
lichaam van het slachtoffer geen won
den werden aangetroffen, nam men al
spoedig aan, dat de ruzie het slacht
offer te veel had opgewonden zodat
hij dit alles niet heeft kunnen ver
werken.
Uit de voetbal
Voetbal is in de ware zin des woords
een wereldspel, dat overal en door de
eeuwen heen werd gespeeld, zij het in
andere vorm en onder andere regels,
maar in principe toch allemaal voetbal.
De oude Chinezen kenden het reeds en
ook andere volken in Azië speelden een
soort voetbal. Driehonderd jaar voor onze
jaartelling werd voetbal gespeeld in
China en wel onder supervisie van
keizer Cheng Ti. Deze vorst bleek er ge
weldig enthousiast voor en het kostte
hem bijna zijn troon, toen de Chinese
adel vond. dat een keizer, die zijn waar
digheid verloor door achter een bal te
hollen, maar moest verdwijnen.
De Grieken en Romeinen beoefenden
ook zo'n balspel, dat echter door een
onbepaald aantal spelers kon worden
gespeeld en waarbij tevens van de
handen gebruik mocht worden gemaakt.
Het geheel leek meer op rugby, doch
aangezien men toch hoofdzakelijk met
de voeten werkte, noemden zij het een
voetbalspel. Het zijn de romeinse leger
scharen geweest, die op die manier dit
spel in Engeland brachten, waar het door
de eeuwen heen in verschillende vormen
steeds de sympathie van het volk heeft
gehad. Zo werd het voetbal een echte
volkssport in Engeland en Frankrijk,
maar later over de gehele wereld.
Verboden.
Het voetbalspel heeft niet altijd de
sympathie van de overheid gehad. Neen,
toen het vooral in de middeleeuwen uit
groeide tot een ware volkssport, kwamen
er in verschillende landen verbodsbepa
lingen. De motieven waren duidelijk. Dit
zo enthousiast beoefende spel hield de
jongemannen af van de beoefening van
de wapenhandel, zoals boogschieten en
dergelijke. Zaken, die de vorst belang
rijker achtte.
Dikwijls werd er gespeeld op een
wijze, en volgens regels, die ons zeer
eigenaardig voordoen. Zo kwam het
meer dan eens voor, dat een ploeg uit
ruim twintig of dertig man bestond. De
opstelling week sterk af van de onze,
Het doel kwam pas veel later, voordien
had men een punt verdiend wanneer de
bal over een bepaalde grenslijn werd
tan 8 pet. van diens gemiddelde jaar-
ialaris. Bij een eredivisiespeler kan dit
neerkomen op 2 x 8 pet. van 3600 is
576.Men wil dit met terugwerkende
kracht instellen. De eerste augustus van
het vorig jaar zou de datum van ingang
worden.
Verder heeft het bestuur van de sectie
een voorstel tot het limiteren van de
transfersommen. Het stelt de vergadering
voor te bepalen, dat. wanneer voor een
speler, uitkomende in de eredivisie, resp.
Ie en 2e divisie, meer wordt gevraagd
dan resp. 50.000, 42.000 en 34.000 en
door deze hoge prijs de transfer niet
doorgaat, de vragende vereniging ver
plicht is die speler de maximumvergoe
ding voor de betreffende klasse te be
talen: dus resp. ƒ3600. ƒ3000 en ƒ2400.
Een ander belangrijk voorstel, dat de
clubs in overweging krijgen betreft de
nvallersbepalingen. Het bestuur stelt
voor, dat bij competitiewedstrijden van
het betaalde voetbal in geval van een
blessure slechts de doelverdediger de ge
hele wedstrijd kan worden vervangen
en één veldspeler tot de 44ste minuut
van de wedstrijd.
tfieklauvnftoétegf
zegt
WIELRENNEN
gebracht of in een kuil werd gedepo
neerd. In sommige gebieden werd het
spel een volksspel, dat voor speciale
feesten werd aangekondigd.
In de 17de en 18de eeuw maakte het
voetbalspel een ernstige crisis door in
Europa. Als gevolg van bepaalde invloe
den werd het minder gespeeld om uit
eindelijk praktisch overal te verdwijnen.
Het lag voor de hand te vermoeden, dat
het uit was. Maar het eigenaardige ver
schijnsel deed zich voor, dat in de 19de
eeuw voetbal weer terugkwam en snel
populairiteit won, zo zelfs, dat het een
ware internationale volkssport is gewor
den. Dat deze sport terugkwam, is be
grijpelijk. Overal om zich heen kan men
zien, dat de mens geneigd is tegen een
bal te schoppen en vroeg of laat zou er
dus weer een spel ontstaan, waarbij met
een bal en met de benen zou worden
gewerkt.
De wedergeboorte.
De wedergeboorte van voetbal vond
plaats in Engeland en wel op de Engelse
kostscholen, waar jongelui van gegoede
stand het spel gingen beoefenen. Zij
voerden voor het eerst de regel in, dat
uitsluitend met de voeten mocht worden
gewerkt. Als eerste officiële regels ont
stonden in 1848 de zogenaamde „Cam-
bridge-regels", afkomstig van de univer
siteit van Cambridge. Van deze tijd af
begon de zegetocht van voetbal.
Nieuwe, betere regels kwamen en er
werd systeem in het spel gebracht. Men
kwam tot meer eenheid. De eerste offi
ciële interlandwedstrijd werd gespeeld en
wel in 1872 tussen Engeland enerzijds en
Schotland anderzijds. Als gevolg van de
meningsverschillen die ontstonden, wer
den de spelregels geüniformeerd, hetgeen
het spel en het contact ten goede kwam.
Pim Muiier komt de eer toe. voetbal
in Nederland tot bloei gebracht te heb
ben. Men ging in 1879 in ons land voet
ballen en daarmede waren Nederland en
Denemarken, waar men er iets eerder
mee aanving, de eerste op het continent.
In de loop van onze twintigste eeuw
is voetbal uitgegroeid tot een prachtige
volkssport, die over de gehele wereld
wordt beoefend en in Nederland de po
pulairste is.
De derde en laatste etappe van de
Ronde van de 12 kantons, van Diekirch
naar Luxemburg over 143 km, is gewon
nen door de Luxemburger Raymond
Kramp. Onze landgenoot Vergossen. die
na twee etappes in het algemeen klasse
ment op de tweede plaats stond, kwam
vier minuten na de winnaar over de
eindstreep. Hij legde beslag op de vijfde
plaats. Zago (Lux.), die de leiding had,
werd in deze rit 21e met 7 min. 20 sec.
achterstand op onze landgenoot Vergos
sen, die in het eindklassement de eerste
plaats veroverde in 11.30.00. De Neder
landers Kamphuis (11.46.20). Willemsen
(12.17.20) en De Rooy (12.34.10) kwamen
respectievelijk op de 9e, 23e en 28e plaats.
DAMMEN
KAMPIOENSCHAP ZUID-HOLLAND
Nadat de partijen aan de achtste ronde
van het toernooi om de persoonlijke
damtitel van Zuid-Holland in verschil
lende plaatsen werden gespeeld, is te
Dordrecht de negende ronde gehouden,
waarvan evenwel drie partijen niet door
gingen. daar de spelers van Constant en
R.D.G. uitstel hadden gekregen. De Rot
terdammer De Vries behield zijn leiders
plaats, welke het meest wordt bedreigd
door de Haagse kampioen Gordijn.
De volledige resultaten zijn: 8e ronde:
J. H. de KluijverH. F. J. Kinnegen
1; L. P. Kam—R. Overes 2—0; J. v. d.
DoeJ. J. de Vries 11; B. v. DamG.
Mudde 02; J. v. d. StarreTh. Zwet
sloot uitgest. 9e ronde: F. GordijnJ.
v. d. Starre afgebr. in gewonnen positie
voor Gordijn; G. MuddeA. J. Bom
1—l; J. J. de Vries—B. v. Dam 2—0.
Ingehaald: F. GordijnR. Overes 20;
J. J. de VriesTh. Zwetsloot 2—0; B. v.
DamA. J. Bom 02; H. F. J. Kinnegen
—Th. Zwetsloot 1—1.
De stand luidt thans als volgt: De
Vries 14 (9). Gordijn 11 (8), Bom 10 (9),
Kain, Kinnegen en De Kluijver 9 (8),
Midde 9 <9), Zwetsloot 8 (8), v. d. Doe
6 (8). v. Dam 6 (9). v. d. Starre 4 (6).
Overes 2 <8).
WANDELEN
OVERWELDIGENDE BELANG
STELLING VOOR NIJMEEGSE
VIERDAAGSE
Ook voor de 41e Vierdaagse van
Nijmegen bestaat een bijzonder grote
belangstelling. Hoewel de inschrijving
pas over enkele weken sluit, rechtvaar
digt het aantal bij het secretariaat van
de Nederlandse Bond voor Lichamelijke
Opvoeding ontvangen aanmeldingen nu
reeds de veronderstelling, dat wederom
een record zal worden bereikt. In 1956
meldden zich ongeveer 11.500 wandelaars.
Bij het secretariaat kwamen reeds in
schrijvingen van groepen uit Engeland,
Zwitserland, Canada en Israël binnen.
Uit andere landen, zoals b.v. België,
Luxemburg, Noorwegen, Duitsland, Oos
tenrijk en Frankrijk, werden verzoeken
ontvangen om toezending van aanmel
dingsformulieren.
Enkele enthousiaste beoefenaars van de
wandelsport uit de Nederlandse Antillen
zullen waarschijnlijk eveneens aan deze
41ste Vierdaagse deelnemen. Zij deelden
per brief aan de organisatoren mede, dat
zij van plan zijn speciaal voor de Nij
meegse Vierdaagse naar Nederland over
te komen.
WATERPOLO
LZC—WZC 3
Deze uitgestelde wedstrijd werd door
de thuisclub slechts met inspanning van
alle krachten gewonnen. Aanvankelijk
ging het spel van doel tot doel met
schoten van te grote afstand, waardoor
doelpunten uitbleven.
Bijna direct in de tweede helft een
fel schot van L. Zitman, maar de WZC-
keeper wist fraai te redden. Hierna ging
een WZC-speler naar de kant. waarna
Brak hard inschoot (10). Even later
brak D. Timmermans door en werd de
stand 2—0. Een klein verdedigingsfoutje
kost LZC een tegenpunt 2—1 en toen een
LZC'er naar de kant werd verwezen, was
de stand spoedig gelijk: 22 Juist in de
laatste minuut wist F. Tegelaar hard in
te schieten <32>.
De overige uitslagen zijn: LZC 2
VZV 2 (VZV voor de tweede maal niet
opgekomen). LGBAZC (meisjesadsp.)
8—0: doelpunten door Ineke Verseen
(2 x) en Cobie Hoogcboom (6 x>. LGB
AZC (jongensadsp.) 2—2). Tom van Wie-
ringen en Dik van Schie zorgden hier
voor de doelpunten.
POSTDUIVEN
Leidse Vitesse Club. Wedvlucht
Corbeil. In concours 257 vogels, gelost te
6.15 uur met westen wind. Afstand 420
km: le duif te 12.13.25 uur. Uitslag: H.
Sterk 1. 20; H. Mocnen 2: Chr. v. d.
Pluym 3; A. Singeling 4. 7, 21; A. Sira 5;
II. v. Riet 6; J. Schouten 8, 14. 16. 23;
D. v. Mossevelt 9. 10. 13.
HET SCHAAKSPEL
I
Capablanca
I Na zijn overwinning op Lasker in 1921
had de Cubaanse grootmeester zijn doel
bereikt, hij was wereldkampioen. Capa-
blanca werd op 19 november 1888 te
Havanna geboren en reeds in 1900 won
hij het kampioenschap van Cuba. In 1909
versloeg hij Marshall met 8 tegen 1 en
11 remises.
Capablanca heeft zich nooit bijzonder
bezig gehouden met de theorie der
openingen, maar de ..eenvoudige" stel
lingen. voornamelijk eindspelen, werden
diepgaand onderzocht. En.... hij heeft
in de begintijd van zijn opkomst als
groot speler zijn kennis omtrent het spel
vooral opgedaan ln duizenden „vlug
gertjes".
In 1911, voor het eerst in de Oude
Wereld, won hij het toernooi te San
Sebastiaan. De wedstrijd te Sint Peters
burg 1914 bracht hem de 2e prijs en de
teleurstelling achter Lasker te eindigen
Tijdens de eerste wereldoorlog won hij
driemaal achtereen een New Yorks
toernooi. Na zijn titelmatch in 1921 volg
de de schitterende zege te Londen 1922
met 11 gewonnen. 0 verloren en 4 re
mises. 1Y-, punt boven Aljechin. In 1924
opnieuw onder Lasker, te New York,
maar boven Aljechin. En in 1927 rehabi
liteerde hij zich, wederom te New York.
met een grootse overwinning opnieuw
boven Aljechin. Geen wonder, dat men
algemeen de Rus geen kans gaf in de
match in 1927 tegen de superieure Capa
blanca. Het liep anders. Aljechin had
zich tot in de finesses voorbereid. Alle
partijen van zijn tegenstander had hij
onderzocht, de sterke en de zwakke
kanten van de „Cubaanse stijl" gevonden.
Capablanca voelde zich zo zeker van zijn
zaak. dat hij zich er nauwelijks op had
ingesteld. En de eerste partij reeds bracht
hem de morele genadeslag. Een eenvou
dig over het hoofd zien van een kleine
combinatie kostte hem een pion en de
match te Buenos Aires met 6 verloren,
3 gewonnen en25 remises. Doch ook
als ex-wereldkampioen toonde hij zich
als de grootsten nl. le prijzen te
Berlijn '23. Budapest '29; 2e prijzen te
Kissingen '28 en Karlsbad '29. En naast
meerdere kleinere successen clan ook de
le prijs, gedeeld met Botwinnik in 1936
te Nottingham, waar alle toen tot de
sterksten behorende meesters deelnamen.
Dit bleek zijn laatste triomf. 1938. het
Avro-toernooi zag hem op de 7e plaats
(van de 8!).
In 1942 stierf de grote diplomaat
schaakmeester, die altijd gentleman was,
als mens en als schaker.
Capablanca was vooral positiespeler,
maar hij wist ook te combineren! Een
voorbeeld hiervan uit velen.
Met wit spelend had hij, via superieur
positiespel de volgende stelling bereikt.
i
i
i
- H
A
a
as ui*
B
H
Capablanca had de kwaliteit gegeven om
tot een aanvals-stelllng te komen. Hij
vervolgde nu met:
19. Tdld7!, Le6xd7 (op De8 volgt
Pxf7 dreigend Ph6 mat). 20. Pe5xd7
(dreigt Dc3 en ook Pf6t). 20Tf8
c8; 21. Dc2c3, Tc8xc4; 22. b3xc4 en
zwart gaf op.
Immers na 22Pd8; 23. Dh8t,
Kf7; 24. Dg7t, Keti; 25. Pf8'. Kd6; 26.
La3t. En na 22Pd6; 23. Dh8t;
Kf7; 24. Pe5t.
DE
SPOOK-KANO
DOOR WILLIAM BYRON MOWERY
Ondanks zijn sombere stemming,
ging Alan naar haar toe en poogde
haar op te vrolijken. „Ik zal zorgen,
dat zij over mij tenminste niet lan
ger tobt!", beloofde hij zichzelf. „Ik
wil geen last voor haar zijn, zoals
haar vader en Norman".
Hij zette zich naast haar en nam
haar koude handje in de zijne.
„Ik geloof, dat we vannacht zon
der enige moeite door die engte zul
len glippen, meisje en jij?"
„Ik hoop het", zei Joan lusteloos.
Hij wierp het over een andere
boeg.
„Ik hoorde zojuist van Eric, dat je
vader helemaal veranderd is, Joan.
Daar ben ik allemachtig blij om. Je
hebt een moeilijke tijd doorgemaakt,
meisje, maar van nu af gaat het we^r
omhoog. Je vader is van GrindWs
streken bevrijd; hy zal zyn vers'«-
eenheid afschudden en weer de oude
worden. Ik kin hem eigenlijk niet,
maar jou vader moet beslist een beste
kerel zijn Misschien kun je binnen
kort weer verder studeren
„En jij dan?", onderbrak Joan.
Dit gaf Alan de gezochte gelegen
heid. Zo manmoedig liegend als hem
maar mogelijk was, poogde hij haar
verdriet te overwinnen.
„Hoor eens, kind" (hij spande zich
in om overtuigend te spreken), „ik
heb er vandaag op de wandeling nog
eens lang en breed over nagedacht,
en dat heeft me geweldig opgeknapt.
Ik weet wel, dat ik erg gesputterd
heb tegen de tegenslag, die me ach
tervolgde: alles in het honderd en al
mijn plannen mislukt. Maar tenslot
te kom ik er niet zo slecht af. Het
kon in elk geval veel erger".
Oppassend om niet al te vrolijk te
schijnen, vervolgde hij:
„Natuurlijk vind ik het wel be
roerd, dat ik niet verder kan stude
ren, maar dat is ook alles. Dergelij
ke tegenslag staalt dikwijls de man.
Ik ben jong, ik heb nog geen loop
baan, mijn naam is van nul en gener
waarde, dus veel verlies ik niet. Ik
denk, dat ik maar een paar jaartjes
ga reizen. Ik was altijd erg ongedul
dig, en dit is een pracht-gelegenheid
om vreemde streken te zien. Ik ben
vrij man, de hele wereld staat voor
me open; wat kan een mens meer
verlangen? Reizen, varen voettoch
tenKind, over een half jaar krijg
je een brief van me uit Borneo of
Madagascar!"
Hij zweeg, in een plotseling besef
de verkeerde noot te hebben aange
slagen. Op het horen van deze verre
landen, omklemden Joans vingers
de zijne en zei beverig:
„Dan dan ben je helemaal aan
het andere eind van de wereld!" Ze
kon de kameraadschappelijke hou
ding, die ze de hele vlucht tegen hem
had aangenomen, bijna niet meer
volhouden. „Alan! Ga niet zover
weg. Ik ik zou je nooit terug
zien".
Alan was verbluft. Ze praatte of
zij gehoopt en gedacht had, hem nog
eens terug te zien. Wat kon. het haar
schelen, of hij in Alaska, Borneo of
Timboektoe zat?
Hij herinnerde zich, hoe hij zich
die middag verzet had tegen Nor
mans plan om hem op te offeren, en
haar lang zwijgen voordat zij ein
delijk in dat plan toestemde. Mis
schien hield zij een beetje van hem.
Misschien, als hy de kans kreeg, zou
hij haar liefde kunnen winnen.
Een hopeloze wens kwam bij hem
op. Waarom zou Joan niet met hem
mee gaan, mee door de Sulteena Pas
en over de bergen naar de kust? De
weg van een vogelvrije zou noch een
zaam noch vreugdeloos zijn, als zij
die samen gingen. Ergens in Alaska
of in het Westen konden zij dan ge
zamenlijk een nieuw leven begin
nen.
Doch hy sprak die wens niet uit.
Hij wist, dat Joans plicht haar aan
Lac L'Outre bond. Trouwens, wat
had hij haar aan te bieden? Geva
ren, armoede, ontberingen en de on
bekende zorgen van een vogelvrij
bestaan. Wal een bruidsgift voor een
meisje. Wat een leven om haar aan
te bieden!
Hij staakte zijn vruchteloze po
gingen, om haar moed in te spreken.
Hij begreep, dat zij beiden het diepst
gebukt gingen onder het feit, dat zij
geen enkel blij zonnig vooruitzicht
hadden om naar te verlangen, en
wie geen hoop meer heeft, is wel
diep te beklagen. Hun beider toe
komst was somber en leeg. Hij trok
de vergetelheid tegemoet en zij moest
terug naar die eenzame post, naar
de winkel.
Zodra het donker genoeg was, ver
lieten zij hun schuilhoek en daal
den door het woud af naar Normans
kamp.
De patrouillerende kano's waren
reeds te water l^nge, huppelende
schaduwen op de rivier. De maan
scheen zo helder, dat men de boten
nog halverwege de brede Sulteena
zien kon.
Bij Normans kamp ontdekten zij,
dat de kano, die de wacht had op dat
gedeelte van de rivier, had aange
legd en dat de beide mannen gezellig
een kopje thee dronken bij de oud
collega.
Zij wachtten achter de struiken
tot het tweetal weer verdwenen
was. Op Alans zachte signaal na
derde Norman het struikgewas.
„Klaar?", vroeg Alan. „Hoe eer
der hoe beter. Dan kunnen we van
nacht nog een flink stuk afleggen"
Norman aarzelde.
„Alan, ik geloof, dat we ons plan
enigzins moeten wijzigen".
„Hoezo?"
„Ik heb mijn boot eens bekeken
en de bagage op alle manieren ge
probeerdOm kort te gaan, ik
kan één persoon heel goed verber
gen, daar in de voorsteven; maar ik
kan geen regeling voor twee perso
nen vinden, die niet op het eerste
gezicht al verdacht lijkt. Ga zelf
maar na. Een persoon, één grote
bult is al gevaarlijk genoeg. Twee
zouden alles verraden.
„Maar als je tweemaal de tocht
door de engte maakt, zullen die lui
beslist argwaan krijgen".
„Ik wilde slechts één keer gaan.
Jou alleen meenemen".
„Wat? En Joan dan?"
„Joan kan beter hier blijven", zei
Norman. „Jy en ik moeten alleen
noordwaarts trekken".
„Hier blyven. als zij de helling
morgen in brand steken? Hoe kan
dat nu?"
„Zij neemt jullie kano en glipt
daarheen". Norman wees op een riet-
begroeid eilandje en eindje van de
oever. „Dat zullen ze niet verbran
den. Daar is zij veilig".
„Maar zij zullen haar vinden en
gevangen nemen!"
(Wordt vervolgd).
