lamwLi tóaRTkjR
Voor de laatste maal gingen er
honderden langs het witte kruis
DODENHERDENKING IN LEIDEN
Geen stilte in de stad
50-jarig jubileum J. P. Ouwerkerk
Herdenkingsmonument te Voorhout
plechtig onthuld
MAANDAG 6 MEI 1957
DE LETDSE COURANT
PAGINA 12
Onthulling van nieuw monument
STEMMIGE WIJZE heeft Leiden zaterdagavond de gevallenen van
de jaren '40'45 herdacht. Laag joegen de wolken over de stad. Hagel
en regen kletterden beurtelings op de straten. In de gehele stad woei
vanaf zes uur het dundoek in de straffe wind halfstok, om zeven uur
lieten de klokken van de stad hun bronzen stemmen horen. Rond die tijd
stroomde ook de Stadsgehoorzaal vol voor de officiële herdenking, die
bestond uit samenzang, muziek van het Leids Toonkunst Orkest o.l.v. Henk
Geirnaert en het mannenkoor van de Hartebrugs Parochie o.l.v. Willem
Mizée.
„Herdenking ook verzet
tegen de dood"
Op het toneel van de Stadsgehoor
zaal stond het kruis met links en
rechts palmen en de vaderlandse
driekleur.
De herdenkingsrede werd uitge
sproken door de rector-magnificus
van de Leidse universiteit, prof. dr.
P. A. H. de Boer.
Nadat de officiële genodigden bun
plaatsen in de eerste rijen van de
zaal hadden ingenomen, zongen alle
aanwezigen het „Wilt heden nu tre
den" met instrumentale ondersteu
ning van het Toonkunst Orkest. Bij
zonder toepasselijk was het Concer
tino-fragment, het Largo van Carlo
Ricietti in deze herdenking. Het
strijkorkest van Toonkunst speelde
dit statige, ietwat zwaarmoedige
werk op voorbeeldige wijze. De toon-
vorming van de instrumentalisten is
méér dan voldoende. Vlekkeloos en
ingetogen was ook de uitvoering van
het mannenkoor o.l.v. Willem Mizée.
A capella zong dit gedisciplineerde
koor „Ecce Quomodo" van J. Handl
en „Tenebrae factae sunt" van J. M.
Haydn.
Alvorens allen de „Bede voor het
vaderland" aanhieven „O Heer, die
daar des Hemels tente spreidt",
speelde het Toonkunst Orkest nog het
Allegro eveneens
uit „Concertino II"
van Carlo Ricciotti.
Daarna besteeg pro
fessor dr. De Boer
het spreekgestoelte.
„Wat is de zin van
deze herdenking?"
vroeg hij zich af.
„Waarom gaan we
straks weer de weg
langs 't witte kruis
aan de Steenstraat, dat ons allen zo
dierbaar is geworden? Wij herden
ken hen, die zich verzetten tegen de
onderdrukking, tegen de systemati
sche onderdrukking van de mense
lijke rechten, maar is deze herden
king van^ns niet onbewust of half
bewust ons verzet tegen de dood?
Het is onze onvrede met de gedachte
„Waarom zij en ik niet!"
Wij weten geen antwoord op de
vraag, waarom is óns het leven ge
laten, terwijl het onze broeders in
hetzelfde verzet ontnomen is. Ieder
een, gelovig op welke wijze dan ook,
staat hier zwijgend voor het raadsel,
dat anderen, die niet beter of slech
ter waren dan wij zijn gesneuveld.
Wij kunnen dit raadsel niet oplossen,
maar het kan ons wel de overtuiging
brengen, dat wij de jaren, die ons
geschonken worden wél dienen te
gebruiken voor de idealen, waarvoor
zij gevallen zijn.
In ieder mens heeft de Eeuwige
een bestemming gelegd. Die bestem
ming te volgen, zelfs indien de dood
er op volgt, was de drijfveer van de
gevallenen. Erit in pace memoria
eorum.
State
Na deze woorden en het zingen van
het eerste couplet van het Wilhelmus,
verbreidde zich het klokgelui over
geheel de stad. De stilte die om 8
uur er op volgde, was een welspre
kend zwijgen. In de gehele stad stol
de het leven. De rust in de stad was
volkomen. Slechts het klapperen van
de driekleur halfstok aan de gevels
werd gehoord.
Het zesde couplet van het volks
lied besloot deze indrukwekkende
plechtigheid.
Voor de laatste maal in de ge
schiedenis van Leiden gingen alle
genodigden, en velen die zich bij
de stoet aansloten, langs het kruis
aan de Steenstraat. Vele kransen
werden aan de voet van het kruis
neergelegd.
Gemeentelijke gebeurtenis
De onthulling van het nieuwe mo
nument aan de Tweede Binnenvest
gracht droeg weer het karakter van
een gemeentelijk evenement.
De vrouwenfiguur op de hardste
nen sokkel was nog omhuld met een
laken, dat met een enkele handbe
weging verwijderd kon worden.
Links en rechts van het monument
waren twee vlaggemasten opgericht,
waarbij een wacht van matrozen van
de Koninklijke Marine stond opge
steld. De heer Questroo, voorzitter
van de commissie „Oorlogsgedenkte
ken", plaatste zich na aankomst van
de genodigden voor de microfoon om
het monument namens de commissie
aan het gemeentebestuur over te dra
gen.
Leiden dat zo arm is aan monumen
ten is nu verrijkt met dit beeld. De
heer Questroo dankte de beeldhou
wer, die dit werk tot stand bracht in
zulk een goede harmonie met de
commissie. Hij dankte de velen die
bij het tot stand komen van dit mo
nument betrokken waren.
Nieuw symbool.
De burgemeester van Leiden, jhr
mr F. H. van Kinschot, herinnerde er
aan dat het kruis aan de Steenstraat,
dat de Leidenaars lief is geworden,
sinds de bevrijding het symbool was
voor hen die door het offer van hun
leven het voor ons mogelijk maakten
in vrijheid te leven.
Hoe gehecht eenieder ook aan dit
eenvoudig witte gedenkteken is, toch
verheugde het hem, dat de stad r.u
over een definitief gedenkteken be
schikt. De komende generatie vooral
moge er uit leren, dat de vrijheid
waard is verdedigd te worden. Hij
feliciteerde de commissie met de rea
lisering van dit monument, nadat vele
moeilijkheden overwonnen waren.
Onthulling.
Hij dankte de beeldhouwer Pieter
Starreveld en de steenhouwer Tette
rode, de chef van de afdeling onder
houd gebouwen van de gemeente, de
heer J. Voorbach, de chef van de
plantsoenendienst, d heer A. Gal-
jaard en de heer G. Crèvecoeur van
de Lichtfabrieken, waarna hij tot de
officiële onthulling overging.
Hij gaf hiertoe een symbolisch ruk
je aan een touw, waarna op de ach
tergrond het doek van het beeld werd
weggetrokken. In het licht van de
felle schijnwerpers met als achter
grond de donkere avondhemel teken
de zich de vrouwenfiguur af.
Het was een in-
Zevenjarige uit Leiden
bij het spel verdronken
Omstreeks een uur gistermiddag is
tijdens het spel een jongen in het
j water langs het Utrechtse Veer ge
raakt en verdronken. De vader van
het slachtoffer vond na enig dreggen
zelf het lijk van zijn zoontje.
De jongen, de 7-jarige F. van Eek,
woonachtig aan de Waardgracht te
Leiden, speelde met enkele vriendjes
op schuiten, die aan het Utrechtse
Veer gemeerd lagen. Toen hij, ver
moedelijk nagezeten door een van zyn
kameraadjes, op de wal wilde sprin
gen, maakte hij zjjn sprong te kort
en kwam in het water terecht. Hij
kwam daarbij onder de schuit terecht
waar hij vastgeraakt zou zijn. Een van
de vriendjes rende in paniek naar de
vader van de drenkeling, die ogen
blikkelijk reddingspogingen onder
nam. Eerst na ongeveer een kwartier
slaagde de man er in, het lichaam van
zijn zoontje aan de oppervlakte te
Eenheid ontbrak
Men schrijft ons:
Zaterdagavond 8 uur, 2 min. stilte
voor hen die vielen, voor hen die
alles gaven.
Ja ieder jaar opnieuw is het onze
dure plicht dit alles te herdenken.
Maar helaas, vele zijn dit bepaald
vergeten, hoe is het mogelijk, ver
geten? 2 Min. stilte; een auto rijdt
door, een bromfietser ratelt stom
verder, voetgangers lopen door, ach
hoe laks, hoe achteloos staat dit alles,
't Grieft mij telkens weer.
Dit kan, dit moet anders.
Geachte Redactie, publicatie in de
dagbladen bij het be^in der maand
mei, een woordje op de scholen doet
zo veel, publicatie op mededelingen
borden in kantoren, cantine's enz.
enz. Om dan die mensen bij te bren
gen, dat zij schijnbaar vergeten zijn,
brengen. De E.H.D., die inmiddels ter I slechts 2 min. stilte voor hen die vie-
plaatse was verschenen, heeft nog
geruime tijd kunstmatige ademhaling
toegepast, evenwel zonder succes.
Ingebroken bij
Rutgers, Leiden
f 1000 - verdwenen
In de nacht van donderdag op vrij
dag is ingebroken bij de N.V. Rut
gers, drukkerij, cartonnagefabriek,
boekbinderij en brocheerinrichting,
aan het Galgewater 15.
Door inklimming heeft de inbre
ker kans gezien tot het kantoor door
te dringen en hier heeft hij door een
en ander te forceren een bedrag van
1.000 gulden van bezitter laten ver
anderen.
AANBESTEDING
De uitslag der gehouden openbare
len voor onze vrijheid.
L. VAN TOL.
Klokken luidden «door.
(Noot Red.) Deze aanmerking
verdient nog nader commentaar.
Het is ons namelijk gebleken, uit
het getuigenis van vele Leidenaars,
dat er geen eenheid was in het juigte
OEGSTCEEST
Dodenherdenking. Ter herinne
ring aan de gevallenen in het verzet
werd zaterdagavond een herdenkings
bijeenkomst gehouden in het Bos van
Wijckersloot waar, behalve burge
meester Du Boeuff, mevr. Du Boeuff,
de wethouders en het bestuur der
oranjevereniging, ook zeer vele be
langstellenden aanwezig waren.
Na een inleiding door orgelspel
sprak mr. A. W. Kist, directeur van
^^mEÏÏE^ÏShet vormingscentrum/enkele herden-
een gedeelte van de Middelstegracht i kingswoorden
VZ/'°ll1hS>.rZ Het is v°°r yelen, zo beide spr., een
m I ondragelijke dag, die de vraag stellen
waarom leven wij wel en zij, wier ge-
drukwekkend
ment. De hoornbla
van de Middelstegracht met aanslui
tende weg naar de Hooigracht ca.,
luidt: Firma v. h. J. M Dekker
Zn., Papendrecht 82.008; Aanne
mersbedrijf Gebrs. Schouls, Leiden
79500; G. Hulsebosch, Bloemen -
daal 79000; firma J. Stam, Voor-
™°-| schoten 76300; D, de Rooy, Bad-
hoevedorp 72000; W Hennipman,
zer blies „the last Leiderdorp 71800; A. Hogeboom
post" waarna allen
het Wilhelmus zon
gen. Tot laat in de
avond bleef het
monument verlicht.
Velen bezichtigden
dit nieuwe perma
nente monument
van Leiden.
(Foto: De Leidse Courant).
LEIDERDORP
Gunning riolering en bestratings-
werken. De Dir. van gemeente
werken heeft het uitvoeren van rio-
-lerings- en bestratingswerken en het
dempen van een sloot tussen perceel
28 en 40 gelegen tussen Hoofdstraat
en Utr. Jaagpad gegund aan W. Hen
nipman alhier.
Co, Rijp wetering 69500; Joh. Vis-
scher Zn., Leiden 67700; A. van
Halem, Schipluiden 66666; firma H.
de Bolster, Leiden 62500: L. P. van
der Geer, Leiden 61500; Jan Mens,
Lisse 58200.
VOORSCHOTEN
DODENHERDENKING.
Zaterdagavond heeft Voorschoten
zijn gevallenen van de oorlogs- en
bezettingsjaren herdacht met een
korte plechtigheid bij het plaatselijk
monument nabij de Kon. Julianalaan.
Vanaf zes uur wapperden de vlaggen
halfstok zowel van de openbare ge
bouwen als van diverse particuliere
woonhuizen. Om 19.40 uur begon de
klok van de gemeentetoren te luiden
en om kwart voor acht vond de bij
eenkomst plaats rond het monument.
De wacht bij het monument werd be
trokken door leden van de Nationale
Reserve. De genodigden stelden zich
links van het monument op en de
autoriteiten w.o. de burgemeester, de
wethouders, de commandant van het
M.O.C., leden van raad enz. rechts.
De beide plaatselijke harmonieën
speelden enige 'toepasselijke muziek
stukken en om klokslag acht uur
werd de twee minuten stilte in acht
genomen. Daarna volgde de kransleg-
ging. Met het le en 6e couplet van het
Wilhelmus werd deze dodenherden
king gesloten.
Bronzen medaille
Oranje Nassau
Vandaag herdacht de heer J. P.
Ouwerkerk het feit, dat hij vijftig
jaar geleden in dienst trad van de
Koninklijke Nederlandse Grofsmede
rij te Leiden. Ter gelegenheid van
het gouden jubileum had vanmorgen
een huldiging plaats. De burgemees
ter van Leiden, jhr mr F. H. van
Kinschot ontving de jubilaris en
diens echtgenote op het Stadhuis en
sprak waarderende woorden. Aan het
slot van zijn toespraak deelde de bur
gemeester mede, dat het H. M. de ko
ningin had behaagd de heer Ouwer
kerk te onderscheiden met de bron
zen medaille verbonden aan de Orde
van Oranje Nassau, waarna hij het
eremetaal opspelde.
De adjunct-directeur van de grof
smederij, ir K. Bourn an, wenste de
heer Ouwerkerk geluk met de on
derscheiding, welke deze zojuist had
ontvangen. Hij vermeldde nadere bij
zonderheden over de mooie staat van
Gemeenteraad. De raad van de
gemeente Voorschoten wordt voor
een openbare raadsvergadering bij
eengeroepen op vrijdagavond 10 mei
a.s. des avonds om 8 uur. De agenda
vermeldt: Vastelling van een vacan-
tieregeling voor de plaatselijke sla
gers met toepassing van de Winkel
sluitingswet. Verhoging van het be
drag per leerling wegens administra-
kosten voor het gewoon lager en uit
gebreid lager onderwijs. Aanschaf
fing van leer- en hulpmiddelen ten
behoeve van tie VlietschooL Beschik
baarstelling van een crediet voor re
paratie van het dak van de Kimshoe-
ve (Padvindershuis). Wijziging van
de Voorschotense Politieverordening.
Bij de foto: de burgemeester speldt I Aanschaffing van administratiebeno-
digheden voor de r.-k. Kleuterschool.
de heer Ouwerkerk de brouzen ere
medaille op. (Foto: Taverne)
dienst welke de jubilaris als vormer
in de gieterij achter de rug heeft.
De naam Ouwerkerk' heeft een be
kende klank in de gieterij, omdat tal
van familieleden van de jubilaris in
het vormersvak hebben uitgemunt.
Ouwerkerk heeft van zijn 13e jaar
af in de gieterij gewerkt. Hij begon
als leerling-vormer en is allengs
gaan behoren tot de beste krachten
in de gieterij. Behalve dat hij zich
verdienstelijk heeft gemaakt als vak
man, was de heer Ouwerkerk ook een
belangrijk figuur als kernlid van de
gieterij en als bestuurslid van de
personeelsvereniging.
Ook mevrouw Ouwerkerk werd in
de huldiging van haar man betrok
ken.
De heer Bouman overhandigde ten.
slotte een geschenk in couvert, een
Delfts blauw herinneringsbord en het
vererend getuigschrift van de Maat
schappij voor Nijverheid en Handel.
De jubilaris zelf sprak tenslotte
woorden van dank.
's Middags vond een huldiging
plaats door de collega's van de gie
terij.
Aanschaffing van schoolmeubelen en
leermiddelen zowel voor de r.-k. Jon
gensschool als voor de r.-k. Meisjes
school. Idem voor de neutrale kleu
terschool en idem voor de Chr. kleu
terschool. Het vaststellen van ver
keersmaatregelen. Aankoop van gron
den toebehorenden aan de Erven
Hooymans en van de heer J. P. Hooy-
mans. Intrekken van de raadsbeslui
ten tot het beschikbaarstellen van
credieten voor de bouw van kleed
gelegenheden in het sportterreincom
plex. Aanschaffing van materiaal voor
de B.B. Voorstel van b. en w. tot aan
koop en verbouwing van de percelen
Leidseweg 95 en Leidse weg 97 (voor
malige gebouwen van de Raiffeisne-
bank ten behoeve van de stichting
van een politiebureau. Nota van b. en
w. inzake de investingen in de jaren
1957—1958.
B.B. heeft materiaal nodig. De
ervaring en de praktijk van de on
langs gehouden oefeningen hebben
aangetoond, dat het materiaal voor
de B.B. dient te worden uitgebreid.
Er moeten komen emmers, overschoe
nen, labels, zes brancards met kus-
en dekens, 4 E.H.B.O. tassen en
het nodige verbandmateriaal. Aan de
raad wordt verzocht hier een crediet
van 1700.voor beschikbaar te stel
len.
dachtenis wij hier herdenken, niet?
Zij hadden moeten leven, zij, die zich
voor ons allen gaven. Óns leven is
egoïstisch; wij denken alleen aan ons
zelf. Zij en niet wij hebben het leven
verdiend. Spr. citeerde een gedicht
van J. Campert, gemaakt vóór
zijn terechtstelling, waarin uitkomt
het grote verschil in levensgehalte
tussen hen en ons.
Na twee minuten stilte werd het
Wilhelmus gezongen en legde het
bestuur der O.V. een krans aan de
voet van het monument. Daarna
volgde een bloemenhulde, waarna ten
slotte alle aanwezigen langs het mo
nument defileerden.
In de morgenuren hadden de diverse
scholen hun traditionele bloemlegging
bij het monument gehouden, waarbij
de heer J. Wijna en toespraak hield.
tijdstip van de aanvang der twee
minuten stilte. Wij konden dit zelf
niet beoordelen, omdat wij op dat
moment de herdenking in de Stads
gehoorzaal bijwoonden.
Verschillende klokken bleven in
de tijd, die voor het stilzwijgen was
ingeruimd, doorluiden. Dit was on
getwijfeld het gevolg van het feit,
dat dit jaar de juiste tijd niet door
een sein van de sirenes werd aange
geven.
Er zijn dus onder de Leidenaars, die
niet de stilte eerbiedigden ook velen,
die zonder meer niet wisten, wannéeré
het moment van bezinning gekomen
was. De lawaai-makers, de jeugd, die
het nodig vond, dit moment op
schandelijke wijze te ontluisteren, la
ten we buiten beschouwing.
BOSKOOP
DODENHERDENKING.
Zaterdagavond herdacht ook Bos
koop de gevallenen die tijdens de
laatste wereldoorlog hun leven gaven
voor onze vrijheid. Tegen 8 uur trok
een stille stoet, bestaanJe uit verte
genwoordigers van plaatselijke ver
enigingen, vanaf het plein van de
r.-k. kerk naar het monument bij het
gemeentehuis onder het gelui van de
kerkklokken en voorafgegaan door
tamboers van „Concordia". Op het
raadhuisplein sloot het gemeentebe
stuur zich bij Je stoet aan. Door het
mannenkoor „Die Gov e Sanghers"
werd gezongen „Ecce quomodo mori-
tur" en „Blijf bij mij Heer". Klokslag
acht uur gaf een hoornsignaal het be
gin van de twee minuten stilte aan,
welke weer door een hoornsignaal
werden beëindigd. Nadat de krans-
legging had plaats gehad werden
twee coupletten van het Wilhelmus
gezongen, waarmede deze ernstige
plechtigheid werd besloten. Door een
tweetal leden van de reserve Rijks
politie werd de erewacht betrokken
waarna aanwezigen langs het monu
ment defileerden. De politie versterkt
met de reservepolitie en de padvin
ders droeg zorg dat een en ander een
ordelijk verloop had.
KOUDEKERK
Dodenherdenking. Na een stille
tocht vanaf het Gemeentehuis, vond
zaterdagavond op de algemene be
graafplaats, nabij het monument voor
de gevallen in 1940, de dodenherden
king plaats. Ds Zijlstra hield een toe
spraak. Nadat twee minuten stilte in
acht was genomen, legden een twee
tal oud-strijders een krans bij het
monument en betrokken zij de do
denwacht. Ds. Koerselman las daarna
Openbaringen 21 en ging voor iri ge
bed. Na het zingen van het eerste en
zesde couplet van het Wilhelmus,
volgde hèt défilé langs het monument,
terwijl Kunst na Arbeid speelde: „Ga
niet alleen door het leven".
Nadat vanaf 6 uur de vlaggen half vend eerbetoon zal zijn voor hen die
stok hingen, had om half acht een vielen.
massale bijeenkomst plaats voor het
gemeentehuis te Voorhout.
De dodenherdenking had dit jaar
een speciaal karakter, omdat een
monument voor de gevallenen werd
onthuld, dat door de burgerij aan
het gemeentebestuur werd aangebo
den.
De voorzitter van het werkcomité,
dr A. W. Bots, hield de volgende toe
spraak:
Het is mij een eer, namens het co
mité van actie, enige woorden tot u
allen te richten, nu dit herdenkings
monument zal worden onthuld.
Het was bij het comité bekend, dat
reeds jarenlang bij het college van
b. en w. de wens leefde tot oprich
ting van een dergelijk monument,
maar men heeft willen wachten tot
dat het nieuwe gemeentehuis was
voltooid.
In alle schakeringen van ons volk
leefde de wens een bijdrage te schen
ken voor dit doel. De spontane wijze
en de gulheid waarmede gegeven
werd, heeft allen getroffen.
Zo is dus door samenwerking van
burgerij en overheid iets tot stand
gebracht, dat een waardig en bltf-
Op de granieten zuil staat 1940
1945, doch de gedachten gaan ook
uit naar hen, die vielen door de be
zetting of in Indonesië.
Na dank gebracht te hebben aan
God, die ons de kracht schonk, de
offers te dragen, bood spreker het
monument aan het gemeentebestuur
aan en verzocht hij burgemeester P.
Smolders, het te willen onthullen en
aanvaarden.
De burgemeester aanvaardde dit
prachtige monument met grote dank
baarheid en complimenteerde de
beeldhouwer, de heer H. J. Etienne
uit Delft, met dit prachtige stuk
werk.
Het stelt voor een vogel, die als
geest opstijgt uit de vlammen van
de oorlogsbrand. Het is gegoten in
brons en geplaatst op een massief
marmeren voetstuk.
Na deze plechtigheid had de jaar
lijkse dodenherdenking plaats, waar
aan medewerkten de Chr. Zangver
eniging, het r.-k. Zangkoor en de
muziekvereniging „St. Caecilia". Na
afloop werden bloemen gelegd door
het gemeentebestuur, mil'tairen, ver
enigingen en particulieren.
