„Het is zeer moeilijk met een
analphabeet 'n boek te lezen"
JONATHAN is in LEIDEN
itöndeïu/aqenS1
C.H. LENS& Co
't zit goed bij VERHULST
HIJ HEEFT AL AANBIEDINGEN
VOOR EEN BALLONVLUCHT
Eerste paal voor 78 nieuwe woningen te Sassentieim
d&dlJianpeï
VP'TDAG 3 MEI 1957
DE T.KTTVW POTTO A NT
PAGINA 7
Pieter Starreveld sprak over Leidens monument
Beeldhouwer wenst taal te spreken
die voor iedereen verstaanbaar is
Pieter Starreveld, de ontwerper van het bevrijdingsmonument van Lei
den, ontmoetten wij in „De Turk" en wij stelden hem de volgende vragen:
Geeft u eens een omschrijving
van uw intenties bij de vervaardi
ging van dit bevrijdingsmonument
voor Leiden. Wij hebben een afbeel
ding van dit beeld in onze courant
geplaatst en de reacties van onze le
zers waren zeer gevarieerd.
Pieter Starrevelid, een intelligent,
bebrild man, die zijn woorden zorg
vuldig kiest en een zeer verzorgde
uitspraak heeft met een neiging om
de v voor een f uit te spreken) ant
woordde:
U moet er rekening mee houden,
dat dit beeld voor de open ruimte is
ontworpen. Bovendien krijgt men op
de foto geen goede indruk van het
Seheel. De lens van de camera trekt
e verhoudingen buiten him propor
ties. Het bovenliijf van de vrouwenfi
guur is niet zo kolossaal als dit wel
op de foto lijkt.
Het was mijn bedoeling de vrou
wenfiguur een voorovergebogen hou
ding te geven en toch voortschrij
dend. Dit drukt uit resp. de voortgang
in het leven en de bezinning over
hetgeen achter haar ligt. Zij draagt in
haar rechterhand een (verdorde)
bloesemtak, die elk voorjaar weer tot
nieuw leven komt, symbool van het
stervende en weer ontluikende leven.
Door de bloesemtak loopt de contour
van een duif, slechts met enkele lij
nen schetsmatig aangegeven, deze
duif symboliseert de vrede.
Bent u niet bang, dat deze sym
bolen te ver gezocht zijn om een
niet-voorgelichte beschouwer alles
duidelijk te maken?
Starreveld: Het is moeilijk met
een analphabeet een boek te lezen.
Als beeldhouwer wens ik een taal te
spreken, die voor iedereen verstaan
baar is. Ik geef toe: het is de vraag,
of een bezoeker uit Appingedam voor
dit beeld staande direct de bedoelin
gen van de symbolen zal vatten. In
dien het goed is, indien dus het con-
tact tussen maker en beschouwer1
ontstaat, zal hij in dit beeld zien wat
er mee bedoeld wordt, zonder dat hij
dit bewust onder woorden kan bren-
gen. De ervaring is, dat ongeletterden j
dikwijls, dank zij een primitief ge
voelsleven, de schoonheid van een
kunstwerk gemakkelijker kunnen
ondergaan dan geletterden, die dik
wijls belast zijn met een zware gees
telijke bagage.
Heeft u een bedoeling met de
zware vormen van de,ze vrouwenfi
guur? Er waren zelfs kranten, die
spraken van „een struise vrouw". Ik
meen, dat het beeld hierin nogal af
wijkt van het oorspronkelijke ont
werp?
Starreveld: Natuurlijk wordt het
beeld, dat groeit en leven krijgt on
der je handen nooit hetzelfde als het
ontwerp. Nieuwe gedachten dringen
zich op, en in het groot dienen be
paalde intenties ook weer anders ge
realiseerd te worden. Zo blijft je wor
stelen met de vorm. Het ideale beeld
bestaat alléén maar in mijn gedach
ten, dat zal en kan ik nooit maken.
Wat de omvang betreft— u moet het
beeld zien op het plein waarvoor het
ontworpen is. Het is drie meter hoog
en staat op een sokkel. (Het beeld
weegt 1000 kilogram. Red.).
Wdarom koos u de vrouw als fi
guur voor dit monument?
Starreveld: Omdai de vrouw
een sterker gevoelsleven heeft dan
de man; zij is dus de geëigende figuur
voor een monument, dat op de eerste
plaats een beroep doet op het ge
voelsleven. De vrouw is daarenboven
de draagster en brengster van ver
nieuwing. Zij is door vorm, gestalte
en wezen het meest geëigend om aan
de idee gestalte te geven.
Had u niet liever gebruik ge
maakt van alléén symbolen, inplaats
van een .herkenbare figuur?
Starreveld: Nooit zou ik een mo-
i nument van enkel symbolen kunnen
maken. Ieder symbool is slechts een
ezelsbruggetje naar wat het werke
lijk moet betekenen. Een vastgelegd
symbool ls toch altijd een beper
king.
Hoe denkt u over de plaats, die
de gemeente Leiden voor dit monu
ment heeft uitgekozen? Bent u niet
bang, dat als straks in de onmid
dellijke nabijheid een groot plein uur
na uur het verkeer zal vermalen
de omgeving in wanklank zal zijn
met dit monument 'an bezinning?
Starreveld: U moet in het oog
houden, dat de plaats nog niet defi
nitief is, het monument zal nog vijftig
a zestig meter in de richting van de
molen verplaatst worden, als de ver
keersweg en de verkeersrotonde ge
reed zijn. Het beeld zal dan op een
soort eiland geïsoleerd zijn. Aan de
voorzijde een breed trottoir, aan de
achterzijde een pad, dat van de oprit
van de nieuwe brug achter het beeld
om loopt naar een plateau met enige
banken. Bovendien drukt het beeld
openheid naar het leven uit. Het iz
dus in het geheel niet detonerenu, in
dien het Wen met al zijn drukte en
beweging, dit monument omspoelt.
Bent u nog tegemoet gekomen aan
de wensen van uw opdrachtgevers?
Zij vertegenwoordigden immers ver
schillende stromingen, het zou kun
nen zijn, dat zij ten aanzien van de
uitvoering bepaalde eisen en wensen
hadden.
Starreveld: De samenwerking
met het comité was van het allereer
ste begin zeer goed. Ik werd aan
geen enkele bepaling gebonden. Al
pratend heb ik, nu al weer ruim
een jaar geleden, aan de commissie
leden duidelijk kunnen maken hoe
ik het mij had voorgesteld. De com
missie ging daar vrijwel onmiddellijk
mee accoord.
Starreveld: Stöxen had het niet
beter kunnen doen. Maar een afgiet
sel verliest nu eenmaal altijd vorm.
Ik ben thans ook aan het onder
zoeken of er geen andere methode te
vinden is voor het gieten van een
beeld. De koperen beelden van Grie
ken, Romeinen en Chinezen werden
ook in een stuk gegoten. Bij Stöxen
worden vele kleine delen van het
beeld aan elkaar gelast. Het is geen
wonder, dat op deze wijze iets van
het oorspronkelijke beeld verloren
gaat.
Verheugend nieuws: de regenjas is niet
langer het „stiefkind" in Uw garderobe!
Verhulst brengt voor dit seizoen de
nieuwste regenmode apart,
origineel en... prettig geprijsd!
Bewonderaars van de gedistingeerde Italiaanse mode
vinden vast iets van hun gading bij de stijlvolle coin
lectie regenkleding die Milaan dit voorjaar lanceerde!
Zuiver wollen gabardine f. 79.» tot 1. I4S.-
En voor U, Mevrouw, Is er keuze uit vele exclusieve
Weense modellen in een magnifieke Zwitserse poplin.
Nino-Lux of Nino-Flex in de laatste levendige mode
kleuren; effen of fraai gedessineerd!
f. 39.75 ,o. f. 65.-
jte Markt 19, Den Haag Breestraat (t. o. Stadhuis). Leidert
STANDBEELD PRINSES
WILHELMINA IN GELEEN.
Ter gelegenheid van de feesten
„Geleen 400 jaar heerlijkheid", zal
op de Nieuwe Markt te Geleen een
ruim twee meter hoog standbeeld
worden onthuld van H.K.H. prinses
Wilhelmina. Het beeld komt op een
in het fonteinbassin geplaatste drie
hoekige zuil en zal worden geflan
keerd door een mijnwerker en een
landbouwer. De beelden worden in
brons uitgevoerd, de zuil in graniet.
Het geheel is een ontwerp van de
beeldhouwer P. H. M. Roovers uit
Heyen.
De onthulling zal vermoedelijk in
september geschieden.
NIEUWE RIJN 39-40
Schoenendief was
weer aan de gang!
Mister Jonathan Routh, de man,
die heeft aangekondigd van Cam
bridge naar Leiden in een ballon te
vliegen, is vanmorgen om tien uur
op Schiphol aangekomen.
Hij deelde mee, dat hij al aanbie
dingen voor de leveringen van een
C.H. LENS Co
NIEUWE RIJN 39-40
Het is reeds lang bekend dat er
in Sassenheim weer huizen worden
gebouwd. Men diende echter te wach-
ten op de goedkeuring uit Den Haag.
I Deze goedkeuring is inmiddels afge-
1 komen, zodat gisteren officieel met de
bouw kon worden begonnen. Om 4
uur waren een aantal genodigden
I bijeen gekomen op het bouwterrein
achter de Zuidhofstraat. Behalve het
college van b. en w. waren er een
aantal raadsleden, alsmede de hoofd
ingenieur-directeur van de Volks
huisvesting en de Bouwnijverhéid in
de provincie Zuid-Holland, de! heer
K. J. Mackenzie en de heer Adams
van hetzelfde orgaan. De heer
Mackenzie verleende zijn medewer
king bij het in de grond slaan van
een paal.
Het gezelschap kwam hierna bijeen
in hotel „Het Bruine Paard", waar
een korte bespreking plaats vond.
De burgemeester heette de aan
wezigen welkom, waarna hij een
overzicht gaf van de voorbereidende
werkzaamheden. Er is veel geconfe
reerd en uiteindelijk kwam een pro
ject van 78 woningen tot stand De-
de bouw van 78 woningen is een
kleine verlichting in de grootste zorg
van de gemeente.
Het worden geen kleine woningen,
integendeel het zijn 70 woningen
V.lji.r.: wethouder Vogelaar, wet
houder Schrama, burgemeester Sand-
berg van Boelens en de heer
Mackenzie.
van 9 bedden en 8 woningen van 13
bedden. Het wordt dus een complex
van woningen voor grote gezinnen.
In november 1955 werd de grond
aangekocht van de heer Grullemans
te Lisse. Het is oppervlakte van
30.000 m2. De kosten waren 4400.
Men ging toen plannen maken en
thans kan men gaan bouwen. De
architect is de heer Romphe de Vries
Uit Dén Haag en de aannemer de
heer Hulsebosch uit Nieuw Vennep.
De oorspronkelijke opzet was om
90 woningen te bouwen, doch hier
voor kreeg men geen toestemming.
Men wilde n.l. nog 12 flatwoningen
bouwen.
Ook met de huren ging het aan
vankelijk niet goed. Van het eerste
plan waren de huren hoger dan toe
laatbaar. Thans zijn de huren ge
middeld 12. Gezien de prijzen in
naburige gemeenten is dit zeker niet
te hoog.
De huizen zullen een oppervlakte
beslaan van 13.500 m2, de straataan-
leg vraagt 8-500 m2, terwijl voor
plantsoen-aanleg 500 m2 is besteed.
De totale grondkosten bedragen
190.500, dit is per huis ongeveer
2500.—.
De doodlopende straten Zuilhof
straat, Hoekstraat, Bijdorpstraat en
Floris Schoutenstraat, zullen nu kun
nen worden doorgetrokken. Voorlo
pig kon men nog niet overgaan tot
een verbinding met de Parklaan.
Dat is nog toekomstmuziek.
De burgemeester dankte de heer
Mackenzie voor de medewerking
welke hij heeft verleend.
De heer Mackenzie stelde het zeer
op prijs een uitnodiging van het col
lege van b. en w. te hebben ontvan
gen.
Bij de eerste kennismaking bleek
wel, dat er in Sassenheim iets
schortte. Spr. had toen toegezegd dat
hjj zou trachten het contact weer op
gang te brengen. Dit is inderdaad
gebeurd, met als resultaat, dat men
nu toestemming heeft gekregen voor
de bouw van 78 woningen.
Hierbij heeft men een vrijbelang-
rijke zaak aangesneden. Spr. is n.l.
van mening, dat men niet te lang
moet doorgaan met steeds maar de
zelfde typen huizen te bouwen, waar
in niet meer dan 3 slaapkamers zijn.
In Sassenheim vindt nu een correctie
op deze woningbouw plaats.
Men hoort wel eens, dat de rege
ring het toezicht op de prijzen voor
woningbouw afschaft Waar de vraag
naar woningen echter groter is dan
het aanbod, is het beter dat dit toe
zicht blijft bestaan.
Spreker wenste zowel de gemeen
te als de aannemer succes toe met
de bouw van deze woningen.
Het volgend jaar zullen dus weer
vele gezinnen büi gemaakt kunnen
worden met een gerieflijke woning
ballon heeft ontvangen, oju. van
Mike Todd, de bekende filmprodu
cer, die nog ergens een gebruikte
filmballon beeft staan en van het
„Ministry of Supply" dat nog wat
onopgeruimde voorraad ballonnen
beeft van de eerste wereldoorlog.
Deze „Practical Joker", gaat Lei
den op stelten zetten op uitnodiging
van de studenten van Cambridge, die
eind juni één week lang de gasten
van de Leidse studenten zullen zijn
in de Sleutelstad. Hij vertelde, dat
hij alvast een taxi, bouwjaar 1935
heeft gekocht om in Leidens straten
wat leven in de brouwerij te bren
gen. Het vehikel zal n.l. opgeladen
worden met muzikanten, die luid
toeterend en blazend door de Leidse
straten zullen gaan.
Solide.
Jonathan Routh maakte op ons
een zeer solide indruk toen wij hem
ontmoetten. Hij was weinig tot het
gTappige bereid, en liet zich ook lie
ver niet fotograferen, omdat de bur-
;ers van Leiden hem niet mogen
cennen. Zijn grappen zouden in het
water vallen, indien iedereen al op
honderd meter afstand kon waar
schuwen, dat Routh in aantocht is.
We konden hem zo ver krijgen, dat
hij achter een vlaggetje wilde pose
ren. De organisator van dit feest na
mens de studenten van Cambridge,
dr John Gorst, liet los, dat de En
gelse ambassadeur in Nederland de
week in Leiden zal openen. Hij houdt
zijn hart vast bii de gedachte aan de
vreemden stunten, die Jonathan van
plan is direct al bij de opening uit
te halen.
In Emreland beeft hij eens een
zeer deftig gezelschap op een te
legrafisch aangekondigde onera-
zangeres laten wachten, muzikan
ten, muziek en instrumenten, arri
veerden, maar géén zangeres. Het
is hem echter gelukt de gas*«»n on
der wie een lid van de koninklijke
familie tot diep in de nacht te laten
wachten. Routh haalt deze stnnts
dikwijls uit in opdracht van ge
zeten burgers die zelf ?raag op de
achtergrond willen blijven.
Hoe is de politie?
Hij heeft voor Leiden al verschil
lende ideeën. Hij vroeg met belang
stelling naar het bevattingsvermogen
van bet Leidse nolitiecorps We stel
den hem gerust. Wèl hield hem be
zorgd de gedachte bezig, dat er on
der de politiemannen van vele na
tionaliteiten, die naar Leiden komen
ook nog een Engelse agent zal zijn.
Deze zal n.l. een lezing houden over
„veiligheid op de weg".
Er staan andere evenementen op
het programma in deze week. Het
vermoeden werd uitgesproken, dat de
studenten van Cambridge hun Leidse
collega's zullen uitnodigen voor een
partijtje golf op straat, in Cambridge
een zeer populair spel.
Voorts zullen studenten in Victo
riaanse kledij een rondvaart maken
door de Leidse grachten, een z.g.
regatta.
Mr. Routh beschouwt de ballon-
tocht CambridgeLeiden in het ge
heel niet als een grap. Al zijn stunts
neemt hij trouwens altijd ernstig.
Het is immers zijn beroep en hij kan
er voor vrouw en twee kinderen een
gesmeerde boterham mee verdienen.
„Het kost veel voorbereiding en
denkwerk voor ik een grap tot in alle
details heb uitgewerkt. En dan moet
je nog maar afwachten hoe het uit
pakt",1 zegt hij. Een grote moeilijk
heid voor Nederland acht hij de taal.
Hij is dan ook niet van plan op te
treden met het verborgen micro
foontje, de beruchte „candid mike".
Voor wij van deze grappenmaker
nummer één, die vanmiddag in „In
den Vergulden Turk" een bespreking
hield met de Leidse studenten af
scheid namen, vertelde hij nog van
zijn laatste grap in Engeland. Hy
placht n.l. met handlangers bibliothe-
ke,n te bezoeken, waarin zich na een
half uur zogenaamd van zijn schoe
nen liet beroven. De „schoenendief"
werd zo bekend in Londen, dat de
pers er over begon te schrijven en
onder konpen als „De schoenendief
weer aan het werk!" van deze merk
waardige feiten melding maakte. Mét
de organisatoren van dit Leidse feest
houden wij ons hart vast voor Leiden.
Aan mr. E. H. J. baron van
Voorst tot Voorst is op zijn verzoek
met ingang van 1 juni 1957, eervol
ontslag verleend als burgemeetster
der gemeente Tilburg, met dankbe
tuiging voor de vele en gewichtige
diensten.
