'n Ontdekking van wereldformaat
in Kamerlingli Onneslab. te Leiden
Theorie over pariteitsbeginsel
door de praktijk achterhaald
Maandag en dinsdag vrij
vnor r.-k. Lycea te Leiden
Leiden en Zoeterwoude gaan samen
industrieterrein aanleggen
LEIDSE GROND RAAKT OP
,De Vliegende Hollanderstartte te Duivendrecht
Centrale Coöperatie van de LTB
vergaderde te Leiden
Afd. Noorden L.T.B. vierde
zilveren jubileum
DINSDAG 26 FEBRUARI 195/
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 7
Succesvolle onderzoekingen
van Nederlandse natuurkundigen
Zoals gemeld, werd enige weken geleden de wetenschappelijke wereld
in grote opschudding gebracht door de in Amerika gedane ontdekking dat
het zogenaamde pariteitsbeginsel waarvan de geldigheid tot kort tevoren
door niemand betwist werd, in bepaalde radioactieve verschijnselen niet
opgaat. Volgens dit beginsel zouden de natuurwetten onveranderd moeten
blijven als men de natuur zou spiegelen. In een spiegel bekeken wordt een
rechtse schroef een linkse schroef en in de natuur waarbij men aan de
anorganische natuur denkt en niet aan levensverschijnselen en nog minder
aan de in de techniek gebruikelijke hout- en metaalschroeven zouden
beiden soorten gelijkwaardig zijn en even vaak voorkomen.
Voorbeeld van
samenwerking
Een suggestie volgend van de in
Amerika werkende Chinese theore-
tisch-fysici Lee en Yang werd in
januari 1957 in Washington ontdekt
cat de radio-actieve atoomkernen van
kobalt-60 bij voorkeur een electron
uitzenden in een richting, die in de
zin van een linkse schroef bij de
draairichting der kernen past.
Strijdig met de beginselen
Een methode volgend, die in 1948
door prof. Gorter te Leiden en door
dr. Rose te Oak Ridge (Amerika)
was uitgedacht, werd eerst bij uiterst
lage temperaturen een groot aantal
kobalt-60 atoomkernen er toe ge
bracht in dezelfde zin om hun as
te draaien en werd vervolgens waar
genomen dat de uitgezonden elec-
t ronen bij voorkeur in een richting,
die volgens een linkse schroef hier
bij past, wegvliegen. Dit was dus
in strijd met het pariteitsbeginsel.
Onder auspiciën van de stichting
voor fundamenteel onderzoek der
materie (FOM) en met financiële
steun van de organisatie voor zuiver
wetenschappelijk onderzoek (ZWO)
v as het Kamerlingh Onnes laborato
rium te Leiden, in samenwerking
met het natuurkundig laboratorium
te Groningen, toen al enige tijd met
soortgelijke onderzoekingen bezig.
Zoals prof. dr. C. J. Gorter zater
dag jl. in de maandelijkse verga
dering van de Koninklijke Nederl.
Academie v. Wetenschappen heeft
meegedeeld, zijn die onderzoekin
gen thans met succes bekroond en
hebben zij de afwijking der spie-
gelsymmetrie voor een andere
soort atoomkernen bevestigd en
aangevuld.
Het betreft atoomkernen van ko-
balt-58, die geen gewone negatieve
electronen uitzenden, doch positief
geladen electronen zogenaamde
positronen.
Nieuwe meetmethode
Gebruik makend van een geheel
nieuwe meetmethode werd gevonden
dat de uitzending der positronen even
eens bij voorkeur een kant op gaat,
doch de andere kant dan de elec
tronen uit kobalt-60.
Bij kobalt-58 passen dus de rich
ting waarin de positronen wegvliegen
en de draairichting der kernen in de
zin van een rechtse schroef bij el
kaar.
De combinatie van deze conclusie
over positronen met 't Amerikaanse
resultaat over electronen is van groot
belang voor de vaststelling der ver
anderingen, die men thans in het
natuurkundig wereldbeeld zal moe
ten aanbrengen.
Enig in het heelal
Volgens beschouwingen welke door
de theorisch natuurkundigen de laat
ste weken zijn voorgesteld, zou in
een wereld, waarin alle electrische
ladingen van teken zouden zijn om
gedraaid, en dus vrijwel uitsluitend
positronen en negatief geladen atoom
kernen zouden voorkomen, de linkse
schroeven door rechtse vervangen
zijn en omgekeerd.
Door de mogelijkheid van zulk een
wereld te erkennen al ziet het
er niet naar uit dat die naast de onze
in ons heelal voorkomt kan men
toch nog een bevredigende symme
trische theorie der verschijnselen op
stellen. Het Leidse resultaat past
voortreffelijk in deze gedachtengang.
Het onderzoek stond onder de we
tenschappelijke leiding van prof. dr.
C. J. Gorter en dr. M. J. Steenland
van het Kamerlingh Onnes Labora
torium, prof. dr. H. Brinkman van
de universiteit te Groningen en van
de theoreticus dr. H. A. Tolhoek van
het Instituut Lorentz. De proeven
werden uitgevoerd door drs. H. Post-
ma, drs. W. J. Huiskamp en de stu
dent A. R. Miedema met medewer
king van de leraar in het glasblazen
A. R. B. Gerritse, de koude-technicus
J. van Weesel en de Groninger elec-
tronicus B. J. Rigterink.
Samenwerking
Aangezien de te Leiden aanwezige
electronische en kernphysische hulp
middelen niet toereikend waren,
werden uit Groningen verscheidene
door dr. H. de Waard en drs. A. N.
Diddens gebouwde instrumenten aan
gevoerd. Prof. dr. A. H. W. Aten
van de Isotopencommissie, Amster
dam, verschafte het radio-actieve ko
balt. Dit succesvolle onderzoek is een
goed voorbeeld van de samenwer
king tussen de natuurkundigen van
verschillende laboratoria, zoals die
door de stichting F.O.M. in Neder
land sinds 1946 wordt georganiseerd.
In verband met de lange duur van
de periode tussen Kerstmis en Pa
sen zullen de leerlingen van de mid
delbare scholen te Leiden twee da
gen extra vakantie krijgen.
De leerlingen van het r.k. lyceum
St Bonaventura en van het St. Ag-
neslyceum krijgen vrij op maandag
en dinsdag 4 en 5 maart aanstaande.
Hierop kan dan gelijk de vasten
avondviering aansluiten.
De gemeentelijke middelbare scho
len zullen zaterdag en maandag as.
vrijaf geven.
Burgerlijke Stand
Geboren: Johanria Elisabeth Maria
d. van G. A. Montanus en J.
Schrijvers; Robert Maria z. van P.
van Tongeren en M. J. C. Bakker;
Johannes Cornells Hendricus z. van
A. van den Berg en C. W. Huibers;
Hendrica Cornelia d. van J. Boer en
H. C. van Duivenbode; Erik z. van
W. den Har tog en M. Schaft; An-
tonia Johanna Petronella d. van J.
A. de Haas en J. J. Nieuwenburg;
Leonxrdus Maria z. van A. Flippo
en M. Th. Roodakker; Wilhelmina
Clazina Johanna d. van L. C. van
Schie en M. J. van Bohemen; Hen
drik z. van J. Stikkelorum en J.
Verstraten.
Overleden J. Kalkhoven, 67 jaar,
man; M. C. Zaalberg, 78 jaar, we
duwe van H. A. Weebcr; G. J. F.
de Rooy, 73 jaar, man; F. H. Gaastra,
18 jaar, zn.; H. J. Valk, 82 jaar, on
gehuwde vrouw; H. Th. G. de Lange,
24 jaar, zn.; A. J. A. M. van Veld
huizen, 9 jaar. zn.; J. C. de Gunst,
77 jaar, weduwe van J. v. Ruiten.
De gemeente Leiden heeft alle krachten ingespannen om de industriële
ontwikkeling van Leiden te bevorderen. Een en ander heeft tot gevolg ge
had, dat de beschikbare oppervlakte aan industrieterreinen binnen de ge-
gemeente langzamerhand sterk is gedaald. Voor uitgifte is nog 8.35.60 ha
beschikbaar, terwijl al voor in totaal 0.92.80 ha opties zijn verleend.
De bevordering van de industrialisatie van Leiden dient te worden voort
gezet. Voor Nederland in het algemeen geldt, dat het grootste deel van de
niet onaanzienlijke bevolkingstoename slechts aan werkgelegenheid kan
worden geholpen in de industriële sector van het bedrijfsleven. Voor Leiden
is dit niet anders.
der»Woerden en de Ommedijkse-
weg. Dit terrein, dat rond 80 ha
groot is en behoort tot de „Grote
Polder", voldoet als vestigings
plaats voor industrieën aan hoge
eisen: het ligt onder de rook van
beiden, aan Rijksweg 11 Leiden
Bodegraven) in de onmiddellijke
nabijheid van Rijksweg 4a (Am
sterdamRotterdam)terwijl de
mogelijkheid van aansluiting op
grootscheepsvaarwater en 't spoor
wegnet aanwezig is.
In „Grote Polder"
Het Economisch-Technologisch In
stituut voor Zuid-Holland neemt in
haar rapport „De industriële ontwik
keling van Leiden" aan, dat 60 van
de te verwachten bevolkingsaanwas
van Leiden een bestaan zal moeten
vinden in de nijverheid. Zondert men
daarvan het ambacht en de bouw
nijverheid uit, dan komt men op een
cijfer van omstreeks 40 hetgeen
betekent, dat te Leiden in de komen
de 15 jaren een extra aanbod van
circa 2700 personen voor de industrie
in engere zin kan worden verwacht;
een toename van meer dan 25 Het
rapport berekent voorts, dat tot 1969
aan industrieterrein, buiten hetgeen
thans nog voorradig is, een opper
vlakte van circa 30 ha nodig is.
Nieuw terrein.
Het zal duidelijk zijn, dat het on
mogelijk is een dergelijk industrie
terrein binnen de huidige grenzen
van Leiden te projecteren. De ruimte
daarvoor ontbreekt ten enenmale.
Nieuw industrieterrein moet gezocht
worden buiten Leiden.
Bij het overwegen van de vraag,
waar deze terreinen dan wel ge
situeerd moeten worden, hebben b.
en w. van Leiden het oog laten
vallen op het gebied, gelegen in de
gpmeente Zoeterwoude en begrensd
door de Hoge Rijndijk, de Meer
burgerwetering, de spoorbaan Lei-
Ook de Provinciale Planologische
Dienst is van oordeel, dat dit terrein
voor uitbreiding van de Leidse indus
trie uitermate gunstig is gelegen.
Voorts heeft het Economisch-Tech
nologisch Instituut voornoemd het
gemeentebestuur van Zoeterwoude
geadviseerd de industrialisatie van
die gemeente te bevorderen, daarbij
in overweging gevende het industrie
terrein te projecteren in de „Grote
Polder".
Uit het vorenstaande vloeit voort,
dat de ontwikkeling van de „Grote
Polder" als industrieterrein een tus
sen de gemeenten Leiden en Zoeter
woude gemeenschappelijk belang be
treft. Het ligt voor de hand, dat beide
gemeenten ter behartiging van dit
belang een gemeenschappelijke rege
ling treffen, als bedoeld in de wet ge
meenschappelijke regelingen. Leiden
heeft daartoe contact opgenomen met
Burgemeester en Wethouders van
Zoeterwoude; het gevoerde overleg
heeft volledige overeenstemming op-
Maandagochtend is men in de Cinetone Studio's te Duivendrecht begonnen met de opnamen van de Neder
landse speelfilm „De Vliegende Hollander" naar een scenario van Ed. Hoornik, onder regie van Gerard Rotten
en aan de camera Andor von Barsy. De film handelt over het leven van de Nederlandse luchtvaartpionier Antho
ny Fokker, welke rol wordt gespeeld door Ton Kuyl. Voor de opnamen begonnen werden de scene's besproken.
VJ.n.r. ziet men Bob de Lange, Harold Horsten, Ton Kuyl, Claire Hart, scriptgirl, cameraman .Andor von
Barsy, produktieleider L. J. M. Rosen boom, en de regisseur Gerard Rutten.
geleverd omtrent het aangaan van
een gemeenschappelijke regeling,
waarvan het ontwerp in de eerstvol
gende raadszitting van Leiden ter
sprake komt.
Een rechtspersoonlijkheid bezittend
lichaam zal worden gevormd, met de
naam: Het Industrieschap de Grote
Polder. De omschrijving van de taak
van het industrieschap ligt voor de
hand: het doen aanleggen en het ex
ploiteren van industrieterreinen en
-havens in de „Grote Polder", daar
onder begrepen alles wat met deze
aanleg en exploitatie samenhangt.
Niet het ondernoud.
Onder deze taak is uiteraard niet
begrepen, wat tot de normale open
bare taak van de gemeente Zoeter
woude behoort, waarbjj wjj met na*
me denken aap de verzorging van de
reiniging en het onderhoud van open
bare wegen, van het afvoeren van
water en vuil, van de openbare ver
lichting, van politie en brandweer
en het bouwtoezicht. Overigens ligt
het voor de hand, dat het industrie
schap van de diensten van de beide
gemeenten gebruik maakt voor die
gevallen, waarin door eigen krach
ten niet kan worden voorzien. Aan
gezien het industrieschap een zelf
standig rechtspersoonlijkheid bezit
tend lichaam is, zal het de desbetref
fende gemeente voor de verleende
diensten moeten betalen.
Het bestuur van het industrieschap
zal gevormd worden door een alge
meen bestuur (te noemen „raad van
bestuur") en een dagelijks bestuur.
Aangezien beide gemeenten gelijke
lijk bij het industrieschap zjjn be
trokken, acht men het gewenst de
bestuursorganen paritair samen te
stellen, waardoor beide gemeenten
een even grote invloed op de gang
van zaken kunnen uitoefenen
De raad van bestuur, belast met de
algemene leiding, zou kunnen be
staan uit 8 leden, waarvan beide ge
meenten er ieder 4 benoemen, te we
ten 2 door de Raad en 2 door Burge
meester en Wethouders.
De voorzitter wordt telkens voor 2
jaren uit de leden aangewezen, beur-
De Februaristaking te Amsterdam herdacht
Rond het monument „De dokwerker" op het Jonas Daniël Meljer-plein,
dat de gedachte levend houdt aan de spontane staking der Amsterdamse
burgerij, begonnen op 25 februari 1941, uit protest tegen het wegvoeren
der Joodse landgenoten door de bezettende macht, is maandagochtend een
plechtigheid gehouden ter herdenking van deze, onder de naam „Februari
staking" voortlevende, daad van verzet. Op de foto ziet men Il.K.H. Prinses
Wilhelmina, die een krans aan de voet van het monument plaatst
In café „De Valk" te Leiden verga
derde de Centrale Coöperatie van de
L.T.B. onder leiding van de voorzit
ter. de heer F. C. Meijer uit Katwijk
aan den Rfjn.
Na lezing der notulen en het uit
brengen van het financieel verslag
door de heer C. J. Boskamp, welk
verslag de goedkeuring der vergade
ring had, volgde bespreking van het
gehouden in 1956, dat voornamelijk
gewijd aan de plannen tot oprichting
van een veevoederfabriek te Alphen
aan den Rijn. Uit het jaarverslag
bleek, dat het ledental is gestegen
tot 3300. Het bestuur kreeg in over
weging om de vergaderingen meer
aantrekkelijk te maken b.v. door het
vertonen van films betrekking heb
bend op agrarische aangelegenhe
den. Vervolgens kwam in bespre
king der agenda van de ledenraadver
gadering te houden op 11 maart a s.
te Haariem. Het vorig jaar werd ge
sproken over het agendapunt aan
sprakelijkheid. Besloten werd de af-
telings door Burgemeester en Wet
houders van Leiden en Zoeterwoude.
Maandag a.s. resp. 's middags en
's avonds zullen de raden van Leiden
en Zoeterwoude deze voorstellen be
handelen. 12 hectare van de „Grote
Polder" is bezit van de gemeente
Zoeterwoude. De rest van de grond,
die hoofdzakelijk als weidegrond
dienst doet, zal door aankoop ver
kregen moeten worden.
gevaardigden vrij mandaat te geven
en zo mogelijk te streven.naar een
niet te hoog plafond. Tot afgevaar
digden naar deze vergadering wer
den benoemd de heren F. C. Meijer
en C. J. Boskamp en tot plaatsver
vanger de heer Van Leeuwen. De
heer H. de Groot te Oegstgeest, ver
tegenwoordiger van de Centr. Coöpe
ratie der LTB, werd naar aanlei
ding van het feit, dat hij de pensioen
gerechtigde leeftijd heeft bereikt,
door de voorzitter toegesproken. Na
enige zeer waarderende woorden
voor zjjn werk gedurende vele jaren
werd hem een kist sigaren ter hand
gesteld. De heer de Groot dankte
voor deze attentie en zeide gedaan te
hebben wat op zjjn weg lag en wat
zjjn pttcht was.
At) '-Ui
Uva...
neem ik een lepel
ABDIJSIROOP en
dan slaap ik rustig
zonder een kuchje
ABPIJSIB00P/&S5
Advertentie.
Voorzitter J. MouriU
gehuldigd
Een dezer dagen is het 25-jarig be
staan van de L.T.B. afdeling Noorden
gevierd. De hoofdpersoon bjj dit ju
bileum was wel de heer J. Mourits,
die 25 jaar voorzitter is geweest.
's Morgens om 9 uur werd in de
kerk van de H. Martinus het H. Mis
offer opgedragen tot intentie van de
levende en overleden leden van de
L.T.B. Op een enkele uitzondering na
waren alle leden met hun echtgeno
ten aanwezig.
Na de H. Mis was er in de zaal van
café P. Maarseveen 'n gezamelijk ont-
bjjt.
De voorzitter van het jubileumco
mité. de heer A. P. J. v. d. Weijden,
heette alle aanwezigen harteljjk wel
kom namens het bestuur van de boe-
renvakbond. In 't bizonder de burge
meester M. P. v. d. Weijden en echt
genote, kringvoorritter G. v. Letuwen
en alle vertegenwoordigers van de
plaatselijke verenigingen.
Namens 't hoofdbestuur is de heer
Mourits gehuldigd door de burge
meester. Hem werd 't ere-diploma
uitgereikt.
Bij deze huldiging memoreerde de
heer v. d. Weijden de dertiger jaren
en de moeiljjke situatie, waarin men
toen als voorzitter verkeerde. Maar
deze energieke voorzitter heeft 't voor
elkaar gekregen, dat alle lid zjjn.
Daarna sprak de heer G. v. Leeu
wen waarderende woorden en na
hem de voorzitter van de K.A.B.,
Middenstandsvereniging en de voor
zitster van de Vrouwenbond, waarna
de Ruiterij L.T.M. en L.T.J. een ode
aan de voorzitter en hun technisch
adviseur brachten. Want naast voor
zitter van de L.T.B. heeft de heer
Mourits nog vele bestuursfuncties in
het plaatselijk organisatieleven. Hij
is de oprichter van de „Sint Martinus-
ruiters" L.T.J. en onlangs nog van de
L.T.M.
Om 1 uur gmgen allen voldaan
huiswaarts om 's avonds 7.30 weer
present te zjjn voor de meer feeste
lijke viering van 't jubileum-
Na de opening heette de voorzitter
allen hartelijk welkom. Hjj wenste
allen 'n plezierige avond en gaf de
leiding over aan de heer Swartson-
burg en zjjn medewerker, welke lei
ding bjj hen in goede handen was.
Na s.uiting door de voorzitter,
waarin een woord van dank voor ge
toonde belangstelling en spontane
medewerking, gingen alle om 1 uur
voldaan huiswaarts.
Burgemeester M. P. van der Weyden
biedt de jubilerende voorzitter J.
Mourits een oorkonde aan.
