abc de fan ijk l rn nova
ifrjstuswxijz.,;;,,
ABCDITC/HJJKLM
'N OPQRSTUVWX IjZ
x'i3 b'PM 'wv
1230567890
Commissie maakte studie van
problemen rond ,op-haal-neer'
MEERP0EL
Café aan Nieuwe Beestenmarkt
te Leiden uitgebrand
Nederland gaat schrijven leren
50 Methodes duiden op chaos in handschrift
Leidse inspecteur l.o.
J. Machielsen, voorzitter
VRIJDAG 22 FEBRUARI 1957
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 7
Zo vaak we ons eigen handschrift zien, of dat van een ander, vragen we
ons af, of de moeite die de juffrouw van de eerste klas zich heeft gegeven,
om ons de kunst van het schoonschrijven bij te brengen, niet grotendeels
voor niets is geweest.
Dagen achtereen hebben we geoefend, de tong tussen de tanden en diep
gebogen over het papier. We moesten de pen op de juiste wijze leren vast
houden en uiteindelijk kwam we zover, dat we met echte inkt mochten
schrijven. Dan gaf de juffrouw voor de klas haast zingend haar aan
wijzingen: „Op en stok en lus: haal en haak en stok, op!" Het resultaat
was het simpele woordje „ja", dat we later zeker nog ontelbare malen
hebben gebruikt, maar dat dan al onleesbaar geworden was.
Wij troffen de kinderen van de eerste
klas van de St. Barbaraschool aan de
Lorentzkade te Leiden midden in het
schrijfprobleem, en maakten een foto
van dit aardige meisje, dat zo goed
haar best doet niet in de lussen en
halen verstrikt te raken.
(Foto: „De Leidse Courant")
Het handschrift mag dan veel van
het karakter van de mens verraden,
het vertelt zeker ook veel over het
onderwijs, dat hij genoten heeft. Bij
velen wordt 'het tijdperk, waarin hij
met een kroontjespen in een cahier
leerde beitelen, gescheiden van de
huidige onleesbaarheid door de over
plaatsing naar een andere school,
waar zij een heel nieuw handschrift
moesten leren, omdat het schoolhoofd
bevriend was met een „methodema
ker".
Voor velen volgde daarop de tijd,
dat zij zich 's avonds haastten om het
huiswerk af te krijgen om nog even
buiten te kunnen spelen. Weer ande
ren kregen te vroeg een vulpen of
lieten hun schoonschrift in de steek
om tenminste het college bij te kun
nen houden.
Vast staat, dat het handschrift in
.Nederland een chaos is.
Berg afwaarts.
Dat was reeds langer opgevallen.
Sinds het begin van de zeventiende
eeuw bevindt het handschrift zich in
een anti-climax. Degene, die de oude
archief stukken uit deze tijd moet
ontcijferen, moet zich daarbij veel
hoofdbrekens getroosten. Tot diep in
de negentiende eeuw placht men veel
sierlijke, dikwijls ook lelijke krullen
te gebruiken: soms beeldde men vo
gels af of zeilschepen of portretten.
Rond 1840 werd het krulwerk bij een
hervorming van het schoolschrift
drastisch gesnoëid. Men maakte hier
bij tevens de ernstige psychologische
vergissing om het aaneenschrijven
van de letters van een woord vóór te
schrijven. De periode na 1900 ten
slotte kenmerkt zich door een weelde
rige overdaad aan schrijfmethodes.
Het teveel aan methodes en het
winstbejag van de auteurs hebben
het schrijfonderwijs in Nederland
doen vergroeien. Bij een telling, die
het vorig jaar werd gehouden, bleek
dat bij het Nederlands onderwijs
thans schrijfles gegeven wordt vol
gens ten minste vijftig methodes....
Normaliseren.
Het vorig jaar kwam men, bij het
zoeken naar een eenheidsschoolcahier
ten gebruike van het onderwijs in
ons land tot de ontdekking dat de
vele verschillende handschriften
zelfs de invoering van een eenheids
cahier bemoeilijkten. Men vatte daar
op, mede na een aanmoediging van
het Nederlandse Bedrijfsleven het
plan op te geraken eoe een genormali
seerd schrift.
Het ministerie van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen be
tuigde zijn instemming met het
voornemen en als voorzitter van
de „Hoofdcommissie voor de Nor
malisatie in Nederland" werd be
noemd de heer J. Machielsen, In
specteur van het Lager Onderwijs
te Leiden.
De commissie belastte zich met
het ontwerpen van een vlot en
duidelijk verkeersschrift.
Bij het maken van haai- ontwerp
liet zij zich leiden door de grondge
dachte, dat in de basis van het hand
schrift het praktische en het doel
matige verenigd zouden zijn en alle
mogelijkheden tot de ontwikkeling
van een^ eigen karakter aan de leer
ling opengelaten zouden worden. Be
halve estetisch moeten de letters ook
opvoedkundig en zielkundig verant
woord zijn, terwijl ook op de psycho-
motoriek gelet dient te worden. Dat
wil zeggen, dat ze niet remmend mo
gen werken op het schrijftempo van
de individuele leerling.
Schuin of recht.
Van de strijdpunten in de commis
sie was het vraagstuk van het schuin-
of rechtschrijven een van de groot
sten. Het resultaat van ampele be
sprekingen is, dat de ontworpen let
ters en cijfers enigermate rechtshel-
lend zijn.
Het opleggen van een uniforme
schrijfwijze zou in strijd zijn met de
lager onderwijs-wet, die het onder
wijs de grootste vrijheid garandeert.
Bovendien is de commissie er ook
op psychologische gronden sterk op
tegen, om, wanneer Nederland even
tueel de nieuwe schrijfmethode aan
vaardt, het ontwerp bindend vast te
stellen.
Er wordt slechts één richtlijn ge
geven, die wanneer ze algemeen ge
volgd wordt, tot gevolg zal hebBen,
dat Nederland over een jaar of der
tig, duidelijker en netter handschrift
zal hebben.
Critiek gevraagd.
De plannen zijn thans zover ge
vorderd, dat de commissie ze dezer
dagen ter critiek heeft gepubliceerd.
Er blijkt grote belangstelling voor te
bestaan, niet alleen uit onderwijs
kringen, doch met name ook uit han
del en industrie. Tot 1 juli is er voor
iedereen gelegenheid om op- of aan
merkingen in te zenden aan hoofd
commissie Normalisatie in Nederland,
posbus 70 te Den Haag.
In het ontwerp liggen de kansen,
om het gebruiksschrift van de Neder-
j lander aan te passen aan de eisen
van een bruikbaar schrift: duidelijk
heid, schoonheid en karakter.
Wanneer de hoofdcommissie er door
haar basis-arbeid men rekent er
op, dat de reacties op het ontwerp
eerst in het voorjaar van 1958 zijn
doorgewerkt in mocht slagen Ne
derland dit bruikbare handschrift te
geven, dan zal dit zeker van grote
niet slechts culturele betekenis bin
ken te zijn.
J J. t
I
-■ IslS-lef 'lm/.--M„W-lrfS,
d -tl 11 5-
fc/rwt ijcJBlBftfe
'B.Luj Cj E
Subsidie voor
spreekmachine
De Nederlandse organisatie voor
zuiver wetenschappelijk onderzoek
heeft dr. J. W. van den Berg, docent
in de medische fysica aan de rijks
universiteit te Groningen en ver
bonden aan het laboratorium voor
fysiologie aldaar, een subsidie ver-
ieend voor een inmiddels naar Stock
holm gemaakte reis om enige proe
ven te nemen met Fa-nts spreekma
chine. Dit apparaat maakt het de
onderzoekers mogelijk om zonder
proefpersonen het mechanisme van
de transmissie der menselijke stem
te bestuderen.
Met deze machine zijn medische
problemen van verschillende kanten
aan te vatten. Zo heeft men vraag
stukken waarby de scheikunde sterk
op de voorgrond treedt en andere,
waarin de natuurkunde een grote rol
speelt, hetgeen hen bijzonder inte
ressant maakt voor iemand, die van
huis uit fysicus is.
Spreken met de slokdarm
De reis, die ar. Van den Birg nu
met Z.W.O.-subsidie naar Zweden
heeft gemaakt, volgde op ean vrij
uitgebreid onderzoek dat men in
Groningen naar de zogenaamde slok-
darmspraak heeft gedaan. Dit onder
zoek werd financieel gesteund door
de organisatie voor toegepast na
tuurwetenschappelijk onderzoek.
Wanneer bij een patiënt het strot
tenhoofd wordt weggenomen wegens
kanker, dan kan zo iemand blijven
spreken door middel van de slok
darm.
De directe aanleiding om Fants
spreekmachine te bestuderen en
daarmee te experimenteren, vormden
de proeven, die Ur. Van den Berg
nam over de efficiency van de ge
luidsproductie, die afhankelijk is vhïï
het lucihtverbruik en de druk in de
longen.
Ontploffende granaat
verwondt arbeider
Toestand zorgwekkend
Nog steeds blijken in de vaderland
se bodem onvermoede, kwaadaardige
krachten te schuilen, die herinneren
aan de sombere oorlogsjaren van wel
eer. Twaalf jaar erna duikt het mon
ster nog eens op en een 43-jarige
arbeider, vader van vijf kinderen,
werd er gistermiddag het slachtoffer
van. Zwaar gewond is hij in het zie
kenhuis van Venray opgenomen. Het
ongeluk gebeurde in het kerkdorp
Airle, dat in de gemeente van Ven
ray ligt.
Een aantal arbeiders verrichtten gis
termiddag graafwerkzaamheden. Eén
van de arbeiders trof in de grond een
stuk ijzer aan, dat hij, met het oog op
de waarde, die oud ijzer nog steeds
heeft, naar een collega toegooide, die
echter miste. Voor dc vpeten van de
ze collega viel het ijzeren voorwerp
op de grond, en bracht een reusach
tige ontploffing teweeg, want 't stuk
ijzer was een nog niet ontplofte gra
naat. De heer H. Vermeulen, die het
slachtoffer van de explosie was, werd
zeer ernstig in het onderlijf getrof
fen. Nog steeds verkeert hij in zorg
wekkende omstandigheden.
Snelle oriëntatie door verlichte wegwijzers
Om er voor te zorgen, dat het verkeer zich bij de avond snel kan oriënteren,
heeft de A.N.W.B. een nieuwe veriichtingsarniatuur ontwikkeld, waarvan
er in Amsterdam binnenkort 55 boven aan licht, en trammasten bevestigde
wegwijzers-armen zullen worden gemonteerd. De nieuwe schaalverlich-
ting" is talleen bedoeld voor dit soort wegwijzers; de verlichtingskap op
alleenstaande wegwijzers blijft ongewijzigd. Men zal door deze verlichting
ook de verkeersveiligheid dienen, daar de lamp de weggebruikers er reeds
van verre op zal attenderen, dat hij een kruispunt nadert. De foto laat zien
hoe deze verlichting is aangebracht.
Twentse Bank in 1956
Ook over 1956 zijn de resultaten
van de Twentsche Bank N.V. gun
stig geweest, aldus het jaarverslag,
hetwelk constateert, dat de krediet
behoefte der relaties vam de bank
opnieuw is gestegen. Sedert 1S'52 be
droeg de gemiddelde toeneming der
debiteuren achtereenvolgens van
jaar tot jaar circa 25, 36, 55 en 35
miljoen gulden. De risico's uit dien
hoofde acht de directie ook thans
van beperkte aard. In 1956 was !het
verlies op debiteuren gering.
De omzetten in het effectenbedrijf
liepen aanzienlijk achteruit, hetgeen
in het winstcijfer tot uitdrukking
komt De winst effectenbedrijf is ge
daald van f8.563.355 tot f6.0O6.667.
De winst uit hoofde van rente en
wissels ligt iets hoger op f24.381.759,
tegen vorig jaar f23.931.966. Provi
sie bracht op f 9.352.956 (vorig jaar
f9.236.270). De deelnemingen droe
gen evenveel als vorig jaar tot de
winst bij, namelijk f 1.016.405. De
totale brutowinst is gezakt van
f42.968.911 tot f 40.757.796.
De verlies- en winstrekening wijst
een saldowinst aan van f6.348.674
(v. j. f6.991.470), nadat f4.500.000
voor belastingen en f2.500.000 voor
afschrijving en reservering is be
stemd.
Ter verdeling komt f 6.543.750.
Voorgesteld wordt f 164.000 extra
aan het statutaire reservefonds toe
te voegen en f 219.750 op nieuwe re
kening over te brengen. Ter beschik
king van aandeelhouders komt dan
f 4.900.000, waaruit, zoals gemeld, 10
procent dividend (v. j. 11 procent)
kan worden uitgekeerd. Aan het sta
tutaire reservefonds komt 1336X00.
Het reservefonds zal door toevoe
ging van f 500.000 uit de winstver
deling gebracht worden op f21 mil
joen.
Het balanstotaal liep beneden f 1
miljard achteruit tot f970.949.533
(v. j. f 1.000.394.086).
Aan de algemene financieel-econo-
misühe beschouwingen ven de direc
tie is het volgende ontleend: De er
varing in Nederland van 1956 doet
vermoeden, dat de bestrijding van
een overmatige drang naar goederen
zeer krachtdadige middelen vereist.
Deze kunnen de kwaal van twee
kamten aangrijpen: door afremmen
van de neiging tot besteding, en door
beperking van de daartoe beschik
bare middelen. Het eerste geschiedt
voornamelijk door een verdere stij
ging van het rentepeil. Ter aanmoe
diging van het sparen zal eik in
flatie-sentiment vastberaden moeten
worden bestreden.
Hotelgasten in benarde positie
Zes minuten vóór vier vannacht
ontdekte de 24-jarige brugwach
ter uit Leiden, J. de Romijn, die
schotten op de veemarkt plaatste,
brand bij het botel-café „De
Morschpoort", Nieuwe Beesten
markt 8, eigenaar S. Platteel. Hij
maakte alarm en spoedig was de
Enige voorbeelden van het nieuw-
ontworpen schrift dat aan de beoor
deling van ons lezerspubliek wordt
voorgelegd. U ziet de hoofdletters,
kleine letters» cijfers en de schrijf-
wijze.
brandweer ter plaatse om aan een
zich snel uitbreidende brand het
hoofd te bieden. Groot gevaar be
stond er voor de Iogé's die zich
in het hotel op de eerste verdie
ping ophielden.
De familie kon zich via het café
redden. De hotelgasten moesten ech
ter uit een benarde positie worden
bevrijd aan de achterzijde van het
huis. Gelukkig heeft het vuur zich
niet al te snel kunnen verspreiden,
omdat de ruiten aan de voorzijde
niet gesprongen zijn. Indien de grote
café-ruit was stukgegaan, had het
vuur direct de bovenverdiepingen
bereikt
De brugwachter De Romijn heeft
de brandweer ook bij de reddings
pogingen goede diensten verleend.
De brand is vermoedelijk ontstaan
door het in brand raken van de
gummislang van het gasfornuis. Er
stonden nl. twee ketels water op het
gas voor de koffie, die in de vroege
morgen aan de bezoekers van de vee
markt geschonken zou worden.
Het café is met de inventaris, o.m.
jukebox en radiotoestel, geheel uit
gebrand. De bovenwoning en het ho
tel bleven onbeschadigd.
De schade beloopt enige duizen
den guldens. Er is een verzekering.
Twee logeergasten, die het door
de rook te kwaad hadden gekregen,
werden door de E.H.O. geholpen
Om zes uur v.m. kon de brand
weer het terrein van de brand ver
laten.
De foto toont de vernieling in de
caféruimte. Dc toog is omlaag ge
stort.
