Het drama der inboorlingen van Australië Leidschendam niet enthousiast over satellietstad Maatregelen voor de landbouw Minister Witte maant tot voorzichtige grondpolitiek MAANDAG 11 FEBRUARI 1957 DE LEIDSE COURANT PAGINA 6 Waarom niet in Leiden bouwen? Het is niet prettig uit de kranten te moeten vernemen, dat b. en w. van 's-Gravenhage van plan zijn in onze gemeente te bouwen, zei burgemees ter Banning van Leidschendam gis teren tijdens een kort onderhoud, al- das het „Vaderland". Helemaal over vallen had het nieuws hem echter niet, daar hij drie jaar geleden, toen door het Nationaal Planbureau in de Driemanspolder grondonderzoek werd verricht, reeds vermoedde, dat men daar eventueel een stad wilde bouwen. Een bepaald oordeel over het stichten van een satellietstad en de vele problemen, die dit voor Leid schendam opwerpt, had de burge meester zich nog niet kunnen vor men. Hy vermoedde, dat een oppervlakte van ruim 200 ha. van de Driemans polder, liggende aan het einde van de Kostverlorenweg en begrensd door Wilsveen volgebouwd zal wor den. De beste oplossing leek hem ech ter het naburige Leiden, nu een stad S.U.S. hield strooiavond Politie bewaakte tonnen gelds De laatste trekking van de derde S.U.S.-loterij is gehouden in een ge combineerde radio- en televisie-uit zending van de K.R.O. Onder de vele aanwezigen in de zaal waren deel nemende bestuurders van de ver schillende begunstigde doelen, be stuursleden van de K.R.O. en afde lingshoofden, de belangrijkste hel pers bij de gevoerde actie. Het hoogtepunt was uiteraard de verdeling van „de buit". De organi sator A. M. Bergers kwam de grote studio binnen met een grote koffer vol geld, bijna twee miljoen gulden, omgeven door mannen van de rijks- en gemeentepolitie. Het was een spectaculaire intocht, die ook op straat veel belangstelling had. Men mene echter niet, dat de begunstigde dames en heren al dat geld zo maar hebben meegenomen. Ze hebben het even in handen gehad, maar het spoedig weer tijdelijk ingeleverd om dat het wat riskant werd geacht, hen met zoveel geld naar elders te stu ren. Ze krijgen het nu prompt nage zonden. Toen de televisie-uitzending om tien uur was uitgevallen terwille van de Eurovisie en een paar kleuters een dankgedichtje hadden opgezegd, verenigden de officieel genodigden zich in de ontvangzaal, waar zij wer den verwelkomd door prof. dr. J. B. Kors O.P. en drs. A. J. J. van der Made, onderscheidenlijk voorzitter en directeur van de K.R.O. Brand in loods te Zaandam In Zaandam is zondagochtend vroeg een grote houten loods aan de Houthavenkade, waarin de N.V. Me- taalcoating Mij en de Kunstharsafde ling van het constructiebedrijf Woes- tenburg en Van der Meer waren ge vestigd, in de as gelegd. Om kwart voor vier ontstond door onbekende oorzaak brand in de 110 meter lange loods. Toen de brand weer verscheen, viel er al niets meer te redden. Uit de vuurzee klonken zware knallen, veroorzaakt door het ontploffen van acetyleenflessen. Een van deze vijftig kg. zware flessen vloog door de lucht en kwam 150 meter verder op de provinciale weg terecht. Vrijwel al het personeel van de Zaandamse brandweer was op het terrein van de brand aanwezig. Met het oog op de ontploffingen achtte men het echter raadzaam, het vuur niet te dicht te naderen. Omstreeks 7.es uur kon de nablussing worden begonnen. In het deel van de loods, waar het metaalbedrijf was gevestigd, werden vier auto's een prooi van de vlam men. Van het constructiebedrijf wer den veertien machines vernield. Bei de ondernemingen waren op beurs- polis verzekerd. In de loods werkten normaal 28 man van het metaalbedrijf en vijf man van het constructiebedrijf. Schip ging zinken in de nacht Een schippersgezin, bestaande uit man, vrouw en vier kinderen zijn gistermorgen aan de verdrinkings dood ontsnapt, doordat de man, de 43-jarige rjjnschipper J. Faase, wak ker werd van het geluid van afknap pende trossen. Hij ging eens aan dek kijken, wat er aan de hand was en merkte tot zijn schrik, dat zijn Rijn motorschip „Eendracht" in zinkende toestand verkeerde. Het voorschip lag zelfs reeds ge heel onder water. Ijlings ging hij weer naar beneden om zijn vrouw en vier kinderen te redden, die hij eerst in veiligheid bracht, waarna hy een bergingsmaatschappij opbelde. Deze verscheen spoedig met een drie tal drijvende bokken, die het verder zinken van het 536 ton metende schip verhinderd hebben. Men is de gehele dag bezig ge weest de lading graan uit de ruimen te halen en het water weg te pom pen. Naar de oorzaak van het lek wordt nog een onderzoek ingesteld. met 95.000 inwoners, uit te breiden tot een woonplaats voor 200.000 bur gers; tevens kunnen daar nutsbe drijven, fabrieken en werkplaatsen gevestigd worden. Door bouwen in de Driemanspolder komen agrarische belangen in het geding. Wanneer de plannen van Den Haag verwerkelijkt zouden worden, krügt Leidschendam het gevoel of het een te nauwe boord aan heeft. Prijzen stijgen te snel Het Consumenten Contact Orgaan, waarin zitting hebben de Nederlandse Huishuodraad en de Nederlandse Consumenten Bond zijn besprekingen begonnen over de vele prijsstijgingen van de laatste tijd. In verschillende sectoren van het bedrijfsleven komen stijgingen voor van 6 tot 25 proeent. Het vermoeden bestaat, dat deze zon der voldoende overleg tot stand zijn gekomen. De snelle stijgingen van de laatste weken doen vrezen, dat de kosten van het levensondertioud in een veel te snel tempo een niveau zullen bereiken, dat de vakbeweging in een brief aan de regering ontoe laatbaar heeft geacht. Bij de regering zal er op worden aangedrongen alles in het werk te stellen om de prijzen in de hand te houden. Minister danste met ambassadeur De ambassadeur van Canada en deken van het corps diplomatique, de heer Thomas A Stone, noodde de minister van Maatschappelijk Werk, mej. dr Marga Klompé, ten dans in het voormalig koninklijk paleis aan het Noordeinde en daarmee was za terdagavond het jaarlijks Interna tional Charity Ball van de organisa tie van studenten van het Interna tional Institute of Social Studies, of ficieel geopend. „To instruct you how to dance", zei ambassadur Stone toen hij met onze eerste vrouwelijke minister op de tonen van het dansorkest van de marinierskapel van de Koninklijke Nederlandse Marine, het voorbeeld gaf. Ambassadeur Stone was niet al leen een lid van het comité van be schermheren, hij had een actief en levendig aandeel in dit bal, dat thans voor de tweede maal werd georgani- serd ten bate van Unicef, het Kin derfonds van de Ver. Naties. Ambassadeur Stone en ministef mej. dr Marga Klompé leidden di rect na de opening een polonaise door de vele zalen, in enkele waar van de gasten al geruime tijd met de dans een niet-officieel begin had den gemaakt. Van verschillende universiteiten was de senaat vertegenwoordigd. Men zag temidden van de honderden gasten voorts vele docenten van het instituut, vertegenwoordigers van het bedrijfsleven, van tal van ministeries en instellingen. Niet verder dan 200 miljoen Naar de Volkskrant verneemt, zou de regering van plan zijn om een ge deelte van de hogere vergoeding, die eigenaars van boerderijen zullen krijgen, te blokkeren. Het zou gaan om een totaalbedrag van 50 miljoen gulden dat per eigenaar op een groot boek ingeschreven zal worden. De re gering is bereid om aan de landbouw - eisen voor een bedrag van ongeveer 200 miljoen gulden tegemoet te ko men. Het Landbouwschap heeft om 350 miljoen gulden gevraagd. De landbouw wenst, dat de werke lijke eigenaarslasten en niet langer de „beheerste" pachtbedragen in de kostprijsberekeningen worden ver vat. De regering overweegt thans in de bestedingsnota zal ze het defi nitief meedelen hierin met een be drag van 65 miljoen gulden tegemoet te komen. Het grootste deel 50 miljoen zou uit de staatska* moe ten komen. Voor dit bedrag zal ter ontlasting van de schatkist voor dit werkzaamheden. jaar een rekening per eigenaar in een grootboek worden geopend. De rest, die voornamelijk betrekking zal hebben op tarwe en suiker, zal in het najaar, na de nieuwe oogst, waar schijnlijk worden afgewenteld op de consument. Voor de beloning van de boer als bedrijfsleider en voor de handen arbeid van boer en meewerkende ge zinsleden zou een bedrag van 95 mil joen gulden beschikbaar moeten ko men, hetzij uit de schatkist, hetzij van de consument. De landarbeiders. Het bedrag, dat nodig is voor de loonsverhoging van de landarbeiders (de tweede 3 procent en de tweede 2 procent vakantietoeslag) zal voor 25 miljoen ondergebracht worden in de 200 miljoen, die de landbouw ten goede komt. Deze 25 miljoen heeft alleen betrekking óp de landbouw - produkten, waarvoor een garantie- lening bestaat (zoals de melk). De verhoging van deze lonen zal natuur lijk ook gelden voor alle andere DE AANPASSING VAN VLUCHTE LINGEN IN NEDERLAND. Een werkgroep uit de in 1949 op gerichte Nederlandse Commissie tot Bestudering van het Europese Vluch telingenvraagstuk (voorzitter, dr. W. Verkade te Arnhem), heeft dezer da gen een studie afgesloten, die in 1952 werd begonnen en die gericht was op de vraag hoe de verschillende soorten vluchtelingen van voor. en na de tweede wereldoorlog zich aan de Nederlandse toestanden hebben aangepast. In deze studie wordt geconclu deerd, dat vluchtelingen in Neder land vrij snel in het economische leven worden opgenomen en dat er over het geheel genomen geen sprake is geweest van een ernstige declasse ring. Veeleer valt voor hen, die enige jaren in ons land zijn, reeds enige maatschappelijke stijging waar te ne men. Wel komt de commissie tot de con clusie dat onder de vluchtelingen, die na de tweede wereldoorlog in Neder land zijn opgenomen, aanvankelijk een veel sterker verloop is geweest dan onder de vroegere vluchtelingen. De commissie schrijft de hoofdoor zaak van dit verschijnsel toe aan de psychische onrust, die aan vluchtelin gen, die onder de invloed van sterke politieke spanningen in andere lan den een toevlucht zoeken, eigen is. Daarom wordt gesteld dat het aantal arbeidsplaatsen, dat men blijvend ter beschikking van vluchtelingengroe- pen wil stellen, niet bepalend kan zijn voor het aantal dat kan worden toegelaten. De resultaten van dit onderzoek sterken de commissie in haar mening, dat de morele verplichting tegenover de Hongaren zelf en tegenover het door deze massa-vlucht in moeilijk heden gebrachte Oostenrijk, Neder land gebiedt het uiterste te doen om een billijk aandeel in de hulpverle ning op zich te nemen voorzover het geen al te grote risico's met zich brengt. MET POLITIE AUTO ER VANDOOR In de nacht van zaterdag op zon dag zijn in Groningen twee jeugdige personen uit het publiek er met een politieauto, een „blauwe taxi", tus sen uit getrokken, toen de chauffeur van de auto een politieagent hielp de gemoederen in het „Wiener-café" aan <le Herenstraat te Groningen, waar een vechtpartij was ontstaan, te kalmeren. De eigenaar van het etablissement had de assistentie van de politie in geroepen, nadat de vechtpartij was ontstaan, maar het publiek maakte het de politie lastig en belette hem de vechtersbazen naar het politie bureau te brengen, waarop de chauf feur van de „blauwe taxi" de agent ging helpen. Enige jonge mensen za gen hierop hun kans schoon en reden met de politiewagen weg. Deze werd later teruggevonden in de Coehoorn- singel. Naar de identiteit van de da ders wordt een onderzoek ingesteld. Boerenkapel leidt Neuzenbal der Krabben In het „Krabbegat", de Brabantse stad, die buiten de tijd rondom carna val gewoon Bergen op Zoom heet, is zaterdag ter inleiding van de carna- valstijd het jaarlijkse „neuzenbal" gehouden, waarop o.m. aan de achter enorme neuzen verborgen deelnemers, en die waren er nogal wat!, het nieuwe carnavalslied werd bekend gemaakt. De foto toont de Bergense Prins Carnaval tijdens deze vrolijke bezigheid. De minister van volkshuisvesting,stemming is gegeven, de gemeenten ir Witte, heeft de gemeenten advies uitgebracht inzake de politiek bij de aankoop en -uitgifte van niet-land- bouwgronden. De minister heeft ge meend, na de opheffing van de prijs- beheersing van niet-landbouwgron- den en van gronden waaraan een andere dan een landbouwkundige be- Zij sterven langzaam uit Het drama van een grote groep inboorlingen, openbaar gewor den door een onderzoekingstocht welke een commissie nlt het par lement maakte door een deel van West-Australië, heeft opnieuw een schril licht geworpen op de omstandigheden, waarin die oor spronkelijke bewoners van dit land thans hebben te leven. Pogen te leven, want daar zijn er velen die in ellende sterven. IN EEN PLAATS waar 't kort gele den aan inboorlingen was verbo den om een bioscoop o:f zelfs een openbare hall te bezoeken, was ik de gast in een nederzetting van deze „uitgeworpenen". Er waren verschillenden onder hen die de Engelse taal spraken; toch hoorde ik van hen geen bitter woord. Men accepteerde gelaten de beslis sing door de blanke heersers in het land genomen. Doch felle woorden werden gespro ken door een lid der Australische missie in het kamp: „Wanneer je de ze mensen goed kent, is het onbegrij pelijk hoe men hen een dergelijke be handeling kan aandoen", verzuchtte zij. Inderdaad, ik zag er niets dan vriendelijkheid en welwillendheid in deze gemeenschap van primitief le vende mensen, die in hun heidendom nog angsten en vreugden meemaken. Eens waren er 680 stammen stammen in Australië. Dat is dui zend jaren geleden, nadat zij van de zuidkust van Azië, naar dit „nie mandsland" waren overgestoken. Iedere stam had zijn eigen gebied voor jacht en landbouw, doch gelei delijk stierven de stammen uit. Enke le maanden geleden nog overleed de laatste man van een bepaalde stam. In 1778 waren er 300.000 inboorlingen, vandaag zijn er hoogstens nog 30.000 benevens 50.000 „halfbloeds". Daar zijn stammen die een ver schrikkelijk einde hebben, zoals met die in West-Australië het geval is. Er is geen water; er zijn geen me dicijnen. Er zijn temperaturen van 115 gra den in sommige gebieden; men loopt soms dagen om water te vinden. Ve le inboorlingen lijden aan oogziekten en worden blind; worden soms in de onherbergzame gebieden achter gela ten om daar ellendig om te komen. In die stam leven nog plm. 1000 personen; zij sterven van honger, dorst of hitte. Hier en daar is er een missie-post onder de inboorlingen, doch het is moeilijk om deze ras-Australiërs uit hun „schuilplaats" te krijgen. Dit is zelfs het geval met de be faamde kunstschilder Namatjari uit de Arunta-stam. Ofschoon zijn kunst werken, welke middels regeringsin stellingen verkocht worden voor stevige prijzen van de hand gaan, leeft hij zijn armoedig leven in een tent of de openlucht. Bijna 300 km. van de dichtsbijzijnde stad, Alice Springs, woonachtig, leeft hij er als een onvolwaardig, uitgeban nen man, terwijl in de grote steden men een behoorlijke prijs voor slechts een reproductie van zijn verken be taalt! Het „moderne" Australië heeft be zit genomen van het land en zijn oor spronkelijke bewoners. Bij de geest van hun voorvaderen BIJ GROTE GROEPEN onder de inboorlingen heerst nog een sterk bijgeloof en hun godsdienst is daarop gericht. In één van de nederzettingen in het diepe achterland, zag ik vele to tempalen, bijna alle met een in hout uitgesneden kop van een kangoeroe; dingo, emu of een uil. Het bijgeloof vertelt, dat eenmaal in deze dieren de geest van hun voor ouders huisde, zodat zij deze in hoog aanzien houden en in sommige stam men het doden absoluut, is verboden. Het is bijvoorbeeld de stam van Namatjari, die ervan overtuigd is dat hun voorgangers in grote ^roepen, te zamen met kangoeroe en emu doo£ het land trokken, waarbij indien zij1 stopten, sommigen onder de grond zich begaven, doch hun geest boven gronds bleef. Ook nu nog zijn er vele ceremoniën aan de totems verbonden. Het hele leven van de inboorling is nog heidens; geregeld bij duivelse- en goede magische krachten. Enkele maanden geleden vond men in een afgelegen gebied een zwerven de vrouw, die als „duivelse kracht" in haar stam bekend stond en daarom was uitgewezen om van henger en dorst om te komen. De rechter kwam er onlangs aan te pas toen een inboorling door zijn stamgenoten half dood was geslagen, omdat ook hij tot de duivels werd ge rekend. Kunstzinning. Afgezien van namatjari, die overigens tientallen leerlingen voor zijn schilderkunst heeft, blijken de inboor li-gen zeer kunstzinnig te zijn, waarvan men de bewijzen in menige hut of tent kan aantreffen. Waarin zij vooral knap zijn, dat is, wat zy noemen „corroboree". een soort van toneelspel. Het gebeurde enige tijd gelpden dat een blanke, die een stam bezocht, uitgleed en achterover in een mod derig riviertje viel. Op dit thema voerde dezelfde avond de stam zulk een grappige schets op, dat zelfs het „slachtoffer" er de grootste pret om had. Harold Blair, de inboorling-tenor, had vooral in Queensland een grote naam. Op het gebied van houtsnijwerken hebben de inboorlingen grote vaar digheid en het zijn niet alleen de ver maarde „boemerangs", welke door hen worden gemaakt. Als geheel oefenen de inboorlingen, hoewel in verhouding tot de bevol king gering in aantal, toch een grote invloed op Australië uit. Men kan evenwel niet zeggen dat hel nieuwe geslacht dat zich ging vormen, veel égards voor hen heeft gehad en waar dering getoond, integendeel; men heeft de oorspronkelijke bewoners van het land tot in de diepten van de rimboe verbannen. Ze zijn nu schuw van de „blanke man", en mij den hem. Prof. A. P. Elkin, hoogleraar in de Anthropologic aan de Universiteit in Sydney, constateerde dat vele inboor lingen, die gedurende het seizoen op landbouwbedrijven werken, en zich dan „geciviliseerd" kleden, na het ein de van elk seizoen weer in de rimboe verdwijnen en het leven van vele ge slachten voortzetten. Dat wil ook zeggen, zich overgeven aan de „medicijnman" rpet al diens toverkunsten; deelnemen aan krijgs dansen, etc. Een inboorling-echtpaar druk bezig met „huisvlijt"; vervaardigen van mandwerk. Over „geheimzinnige machten" gesproken. /"\VERIGENS is het niet helemaal duidelijk, welk soort politiek door Australië gevoerd wordt ten aanzien van haar oorspronkelijke be woners. Men is geneigd te constateren dat er weinig prijs op hen wordt gesteld, oordelend naar de maatregelen welke zo hier en daar tegen hen worden ge nomen en de pogingen welke van re geringswege worden aangewend om inboorlingen naar scholen te zenden, slechts als een „show" moet worden aangemerkt. Er gelden nl. nog steeds zeer beper kende maatregelen voor de inboorlin gen, niet alleen doordat hun het be zoek van café's is verboden, geldza ken voor hen worden behandeld en vele andere speciale maatregelen voor hen zijn getroffen, doch zij zijn ook geen Australische burgers met alle rechten van dien. Slechts kort geleden werden „half bloeden" boven de leeftijd van 18 jaar als zodanig erkend. Hoewel de Australiërs in het alge meen de inboorlingen accepteren, is er toch ergens voor hen een struikel blok op de weg naar het gemeen schapsleven, afgezien van de vraag of zij dit voor zichzelf begeren. Doch het is zeer waarschijnlijk ook door de, laten we zeggen „minder welwillende" behandeling welke zij ondervinden, dat de inboorling zich in zijn gebied terug trekt en ook de eigen taal handhaaft. In een bepaalde nederzetting trof ik slechts heel enkele inboorlingen aan, die een vlot gesprek in het En gels kenden voeren. Het ziet er naar uit dat de 30.000 nog levende inboorlingen van dit land tot een uitsterven gedoemd zijn, waartoe zij, zoals hiervoor omschre ven, vrü snel'op weg zijn. Een drama, hetwelk zich welhaast „onopgemerkt" in dit enorme land kan voltrekken. te waarschuwen voor de gevaren van een niet zorgvuldig gevoerde grond politiek. Hij raadt de gemeentebesturen aan, niet terug te schrikken voor een ont eigeningsprocedure, indien het alge meen belang dit eist. De grondeige naars kunnen immers rekenen op volledige schadeloosstelling. De veel al gevolgde gewoonte van gemeente besturen om wat meer te bieden Voor aan te kopen grond en hiermee een onteigeningsprocedure te ontlopen, acht hij gevaarlijk. De betreffende circulaire aan de gemeenten in „Parool" gepubli ceerd handelt over de gevolgen van de wet van 28 juni 1956 tot ver vallen verklaring van het Vervreem- dingsbesluit niet-landbouwgronden. Deze wet trad 15 augustus 1956 in werking. Zij betekent niet, dat alle over heidsbemoeiing met het prijzenni- veau van de gronden is geëindigd. Het verdient volgens de minister wellicht aanbeveling, dat de gemeen ten het prijsniveau, wanneer dit ge lijk ligt aan dat van voor de oorlog, geleidelijk aan verlagen. Er bestaat bij particulieren weinig animo voor de exploitatie van bouw gronden. De minister ziet daarom weinig reden meer om ruwe bouw grond veel hoger te waarderen dan agrarische grond. De tijdige aankoop van gronden is evenzeer van belang. In verband met een mogelijk te voeren, langdurige, onteigeningsprocedure en met het feit, dat voor renteverlies niet be hoeft te worden gevreesd kunnen de gemeenten gerust overgaan tot aan kopen in een zeer vroeg stadium. Het is van belang, dat vooral gron den bestemd voor de bouw van volks woningen tegen lager prijzen worden uitgegeven. Ook voor gronden voor andere bebouwingen geldt dit even zeer. Stijging van de prijs van de laatste gronden kan immers haar in vloed hebben op de prijs van voor de volkswoningen bestemde bouwgron den. Voor een geslaafde grondpolitiek acht de minister nodig, dat naburige gemeenten overleg met elkaar ple gen. alvorens tot de aankoop van grond wordt overgegaan. Hij wijst in dit verband nog eens op de centrale commissie voor de onteigeningsver goedingen te Rotterdam, die de ge meenten kan bijstaan met voorlich ting en taxatierapporten. Vader trof zoon dodelijk Een vechtpartij te Oss tussen va der en zoon heeft er zondagavond toe geleid dat de 22-jarige W. S. door zijn 47-jarige vader A. S. is doodgeslagen. De onenigheid was ontstaan doordat de zoon, uit een café thuis komend, zijn moeder om meer geld vroeg. Zij weigerde, waarop de zoon enig huisraad vernielde. De vader ontstak hierover dusdanig in woede, dat hij zijn zoon met een eind hout te lijf ging. A. S. raakte zijn zoon daarmee zo hard, dat deze kort daarna op het erf van de boerderij overleed.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1957 | | pagina 6