k
MUTÏLGAT
unstLeven in
L
eiöen
DE MOORD IN SERAJEWO
DdOf fat
RIJNSTREEK
Van parasol tot paraplu
VRIJDAG 4 JANUARI 1957
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 3
m
LEEDVERMAAK.
Tussen de marktkraampjes van
daan hadden de drie jongens grote
stukken papier gekaapt. De bladen,
die van de andere kant van de we
reld waren gekomen, moesten hun
reis beëindigen in een van de Leidse
grachten: Ze werden gevouwen tot
boten met een groot zeil en van een
brugleuning af vond de tewaterlating
plaats.
De schepen voelden zich uitstekend
thuis in hun element. Ze schommel
den op de stroom en de wind dreef
ze met rukken voort. Nu lag de ene
voor en dan weer de andere. De com-
petitiezucht ontwaakte in de knaap
jes en ze begonnen elkaar te betwis
ten als gold het de theerace. „De mij
nes ligt voor!" „Nietes, t'is de mijne".
Er werd een overeenkomst gesloten
betreffende de eigendomsrechten en
de race ging voort.-Er werden aller
lei voorwerpen gezocht om de vaar
tuigen wat aan te vuren. Eendogen-
blik leek het of de vloot aan lager
wal was geraakt, maar een rotte ap
pel hielp de droomschepen weer in
de wind. Een hoeraatje ging op en
de knaap die de treffer geplaatst
had, zwaaide zijn armen in de lucht
van plezier. Dat kwam hem duur te
staan want plots verloor hij zijn
evenwicht. De kreet „Daar gaat 'ie!",
bestierf hem op de lippen toen hij
van de brugleuning af in de gore,
koude gracht stortte.
Verbijsterd hadden zijn medere
ders het nakijken. Ze renden echter
direct op een passerende marktem-
ployé af en dank zij de spoedige hulp
hing de ongelukkige een ogenblik
later aan een dreghaak tussen hemel
en aarde. Druipend en bibberend
kwam het joch aan land, waar hij
door zijn kameraadjes werd ontvan
gen met de vreugdezang: „Snoek,
snoek, modder in je broek!"
Voor de jeugd is er maar één soort
vermaak: leedvermaak.
Burgerlijke Stand
Geboren: Hendrik Holke zn van
J. Keereweer en W. Potters; Elisa
beth Nicoline dr van W. Slootweg en
W. L. van Bockel; Franciscus Corne
lls zn van M. L. van der Meij en M.
A. M- van der Geer; Margarete dr
van J. P. Schuiling en P. C- Zwa
nenburg; Johanna Hendrika dr van
J. van de Weerd en J. C. van Keste-
ren; Elizabeth Adrie dr van M. Pel-
melay en B. Rummers.
Gehuwd: G. Bulk en G. den Hol
lander; H. J. de Roos en J. Morits;
G. H. Tankink en E. W. Gondens van
den Handel.
Overleden: G. Eikerbout ongehuw
de vrouw, 83 jaar; A. Windhouwer,
weduwe van A. J. Koejemans, 79
jaar; C. M. G. Koot, dr van J. C.
Koot en P. M. M. Verkleij, 7 jaar.
NIET-BEZORGING
Bij eventuele NIET BEZORGING
van De Leidse Courant gelieve te
lefonisch te reclameren alleen num
mer 20935 tot 19.00 uur (7 uur).
Zaterdag 17 uur (5 uur).
Wij kunnen dan alsnog trachten U
een exemplaar te doen toekomen.
DE ADMINISTRATIE.
Residentie-orkest
Leidse Agenda
VRIJDAG 4 JANUARI.
Priesterstudentenclub. Ouderavond
(voor genodigden). Opvoering „Bol-
leke", blijspel. Maria Gijzensteeg, 8
uur nam.
TENTOONSTELLINGEN.
„Het leven van Buddha in d<
Kunst", Mus. v. Volkenkunde, Steen
straat la. Tot 14 februari, geopend
van 104 uur, zondags van 14 uur
nam.
Fototentoonstelling. Prentenkabi
net, Kloksteeg. Ned. Fotografen
Kunstkring tot en met 31 december.
Dienst der apotheken. De avond
en nachtdienst van de apotheken te
Leiden en Oegstgeest wordt waarge
nomen door: apotheek Van Driesum,
Mare 110, tel. 20406; Zuider-apo-
theek, Lammenschansweg 4, telefoon
23553; apotheek Oegstgeest, Wilhel-
minapark 8, tel. 26274.
BIOSCOPEN.
De films in de week van 411 jan.
zijn door de Kath. Film Centrale als
volgt gekeurd:
Casino: „Grote manoeuvres", 18
jaar.
Lido: „Moby Dick", 14 jaar.
Luxor: „De hofnar", alle leeftijden
Trianon: „Aanranding", 18 jaar.
Rex: „Bandido", 18 jaar.
Wat lezers schrijven
Leiden, 4 januri.
Gaarne zou ik het navolgende on
der uw en ook onder de aandacht van
de Leidse ingezetenen willen brengen.
Zoals velen bekend, doch ook zeer
velen niet bekend zal zijn, moet voor
het gebruik van een vuilnisbak met
ingang van augustus 1956 0.50 per
maand aan de Gem. Reinigingsdienst
worden vergoed. De verrekening ge
schiedt via de Electriciteitsfabrieken
op de kwitanties van het verbruik
van electriciteit. Ondergetekende be
taalde een kwitantie over de maan
den juli en aug. waarop voorkwam
„Reinigingsrechten 2.25 in plaats
van 0.50 en over de maanden sept.
oct. 4.50 i.p.v. 1.
Hierover werd gereclameerd bij de
Gem. Reinigingsdienst, waar werd
medegedeel:'. dat op mijn adres 3
vuilnisbakken genoteerd stonden. Op
mijn antwoord, dat er slechts - vuil
nisbak in gebruik was werd toege
zegd dat men dit zou controleren.
Op mijn vraag op welkewijze
het teveel betaalde zou worden ver
rekend, kreeg ik ten antwoord, dat
dit wel niet zou gebeuren. Dit is toch
wel een sterk staaltje van bureaucra
tie. Een fout, die door een gemeente
lijke instelling wordt gemaakt en dan
niet terugbetalen is toch wel al te
kras.
Het lijkt mij wel verstandig, dat
eenieder zijn electriciteits kwitantie
eens naziet en bijzondere aandacht
schenkt aan de regel reinigings 'ech
ten. want zoals ik vernomen heb,
blijken er wel meer fouten te zijn ge
maakt.
U dankend voor de plaatsruimte.
'n ABONNEE.
OPSPORING GEVRAAGD.
De groepscommandant der rijks
politie te Zoeterwoude verzoekt na
mens de familie te worden bekend
gemaakt met de verblijfplaats van
Adrianus Doornik, geboren 10 juli
1912 te Bodegraven, wonende te
Moerkapelle, die op 31 december
1956 zijn woning in overspannen toe
stand heeft verlaten en niet is terug
gekeerd. Een ongeluk wordt gevreesd.
Signalement: lang ongeveer 1.65
meter, blauwe ogen, lichtblond krul
lend haar, litteken boven rechter
oog. Gekleed in donkergrijze overjas,
donkerblauw costuum, zwarte lage
schoenen. Bij aanhouding wordt te
lefonisch bericht gevraagd onder
nummer 35 Moerkapelle.
fJNDER LEIDING VAN Willem van
Otterloo had het 5e Abonne
mentsconcert van 't Residentieorkest
gisteravond de bijzondere aandacht
van een groot aantal toehoorders. On
middellijk al werd belangstelling ge
vraagd voor een Danssoiite van Béla
Bartok, de heel oorspronkelijke Hon
gaarse componist, die een eigen stijl
en toonspraak vond, waaraan het
sterke boerenlied en de volksdansen
van Hongarije en naburige landen
ten grondslag liggen. Hij heeft aan
deze een eigen idioom en een eigen
cachet gegeven. Een groot deel van
de toehoorders, dat in hoofdzaak de
melodie, ontstaan uit onze zeven
tonen toonladder, kent en aan wie de
harmonie en de inhoud sinds jaar en
dag bekend is, staat wat onwennig
tegenover Bartok's felle, moedige en
ingewikkelde muziek, waarin har
monie en ritme zo'n grote rol spelen.
Enigszins voorzichtig klonken de
betuigingen van waardering.
Dit was geenszins aan het orkest
te wijten want" dit gaf een verras
sende wedergave; noch aan de diri
gent, die ten volle een enthousiast
applaus verdiende, noch aan de com
ponist, die op zijn wijze een knap
en mooi orkestwerk heeft gegeven.
Na de levenskrachtige Danssuite
kwam men op meer bekend gebied
toen Cor de Groot het le pianoconcert
van Tschaikowsky op zo grootse wijze
heeft gespeeld. Een feilloze techniek
stelt hem in staat, aan manlijk vurig
VERKOOPSTER IN LOURDES.
Ernstig wordt gewaarschuwd tegen
het aannemen van een betrekking in
Lourdes als verkoopster in een win
kel, ook al betreft het winkels van
„godvruchtige" artikelen. De gevaren
voor jonge meisjes blijken zeer groot
te zijn, indien zij niet tevoren infor
maties hebben ingewonnen. Het enige
betrouwbare adres voor informaties
is: Home „Ave Maria", 11 Avenue du
Paradis, Lourdes, met als extra aan
duiding de letters „A-D" en „Neder-
land-Lourdes".
Zonder aldaar inlichtingen te heb
ben ingewonnen, als „vendeuse-
interprête" naar Lourdes te gaan is
ten zeerste te ontraden.
spel een uiterste fijnheid in dynamiek
te paren. Altijd weer boeit deze
pianist door zijn opmerkelijk gerijpt
en voldragen spel. Een klankrijke be
heerst uitgevoerde begeleiding.
Als slot een hoogstaande vertolking
van Dvoraks 5e Symphonie in e kl. t.
(Uit de nieuwe wereld), een werk
overbekend, maar dat nooit z'm
charme mist, om z'n karakteristiek,
z'n folklore, welke Dvoraks kunst
kenmerkt, z'n melodische en ritmi
sche wendingen. Suggestief bovenal
in het Largo. Het orkest speelde tot
in finesses verzorgd en onweerstaan
baar. Van Otterloo heeft goed ver
staan, een fraai maat overbekend
werk weer als nieuw voor ons uit te
voeren.
Geestdriftig applaus voor de diri
gent en het virtuose ensemble.
J. KORTMANN.
HAZERSWOUDE (H. R
Kleuter aan
brandwonden overleden
Het zevenjarig dochtertje Cornelia
van de heer J. Koot aan de Rijndijk
te Hazerswoude, dat op de morgen
van Tweede Kerstdag zeer ernstige
brandwonden opliep, toen een straal-
kachel haar kleding deed ontbranden,
is gistermorgen in het Sint Elisabeth-
ziekenhuis te Leiden aan de gevolgen
bezweken.
Een van de kinderen had de straal,
kachel, die onder een tafel stond, in
geschakeld zonder dat het meisje het
had gezien. Ze ging tegen de tafel
staan, waarbij haar nachtjapon het
gloei-element geraakt moet hebben.
Het kind rende naar de slaapkamer
van haar ouders, die reeds berieden
waren. Een broertje, dat op het ge-
ALPHEN AAN DEN RIJN
Plotseling overgestoken. Even
voor zes uur werd de 4-jarige Nico
van Donk in de Bloemhofstraat, waar
hij woont, aangereden door een per
sonenauto, bestuurd door de heer J.
B., toen het ventje onbedachtzaam
plotseling de rijweg op liep. De heer
B. reed met geringe snelheid, waar
aan te danken is, dat het jongetje
slechts 'n lichte verwonding aan het
hoofd opliep. Dr. Platteschor verleen
de eerste hulp.
ZOETERWOUDE
Zoals reeds is medegedeeld, be
staan er plannen om voor de Oost-
vliet, de Hof, de Spek en de Riet
een betere waterbeheersing te ver
krijgen.
De voorlopige plannen, waartoe o.a.
het maken van hoogtekaarten, grond
boringen enz. behoren, waren door
de Heide-Mij. opgegeven voor 10.
per h.a.
Als de plannen tot uitvoering zul
len komen, worden deze kosten in
het plain opgenomen en alzo mede
gesubsidieerd.
De Hof, de Spek en Rietpolder
hebben met bijna algemene stemmen
besloten de opdracht tot het eerste
plan aan de Heide-Mij te geven. In
de vergadering van Stemgerechtigde
Ingelanden voor de Oostvliet Polder,
waarin 26 van de 52 stemmen verte
genwoordigd waren, is het voorstel
tot het voteren van 1430.voor het
eerste plan met 15 tegen 11 stemmen
verworpen.
Het gemaal staat in de Oostvliet-
polder, zodat de Oostvlietpolder nu
alleen dit gemaal zal gaan exploi
teren.
Aalmoezenier kapelaan Van Veen
zag dan ook de in zijn openingswoord
uitgesproken wens, n.l. dat de ouders
aan deze avond veel plezier zouden
mogen beleven, volledig in vervul
ling gaan. Zeer geslaagd op deze
avond was voorts ook het optreden
van de dames-gitaarklub, welke met
haar zang en muziek voor een pret
tige sfeer zorgde. Aangezien ook de
verloting ter bestrijding van de on
kosten een gunstig resultaat ople
verde, kon voorz. Th. van Haes-
tregt in zijn sluitings- en dankwoord
van een alleszins geslaagde avond
spreken. Een goede gedachte is het
daarom van de jongens der K.J.B.,
om met de herhaling van deze toneel
avond op morgen, zaterdagavond, het
eerste steentje voor de bouw van een
nieuw jeugdhuis bij te dragen. Op
deze avond is iedereen van harte
welkom.
Laatste Bèrichten
BESCHIKKEN MARINIERS A.B.
VAN AMERIKAANSE ZESDE
VLOOT OVER ATOOMWAPENS?
Het Amerikaanse Ministerie van
Landsverdediging en het Witte Huis
hebben geweigerd commentaar te le
veren op een in de Scripps-Howard-
dagbladen gepubliceerd bericht, dat
1.800 man mariniers, die zich can
boord van de Amerikaanse Zesde
Vloot in de Middellandse zee bevin
den, over „met scherp geladen"
atoomgesehut beschikken. In het be
richt werd verklaard, dat deze me
dedeling was gegrondvest op een on
derhoud met de bevelhebber der
Amerikaanse mariniers, generaal
Randolph Pate.
De perssecretaris van het Witte
Huis, James Hagerty, bepaalde zich
tot de opmerking dat de president
„geen toestemming heeft gegeven
voor het gebruik van atoom- en an
dere wapens in het Midden-Oosten".
Van officiële zijde was reeds mede-
rucht afkwam slaagde er in haar de gedeeld dat de mariniers over alle
brandende kleding van het lichaam uitrusting, die zij bij een landing no
te trekken. De kleine was toen reeds dig zouden hebben, beschikken, doch
ernstig gewond. 1 er is niet gezegd over atoomwapens.
IN ONS REGENRIJK landje, waar
de paraplu onze ouders en groot
ouders zulke onschatbare diensten
heeft bewezen, is de waardering
voor het regenscherm sterk gedaald.
De moderne regenkleding heeft de
paraplu van zijn plaats verdrongen
en dit eertijds zo nuttige voorwerp
vindt nu voor het grootste deel
slechts emplooi als mode-artikel, als
hoedanig het in fragiele, sierlijke
vorm de gezel is van veel dames,
doch waarbij het als regenscherm
zelden of nooit gebruikt wordt. Het
is een stuk van sierlijkheid en stan
ding geworden en daarmede weer
enigszins teruggekeerd tot zijn voor
loper de parasol.
MODE-ARTIKEL.
DE MENSHEID heeft zich in de
loop der tijden zeer ondankbaar ge
toond jegens de paraplu en zijn
voorvaderen, die reeds eeuwen gele
den als sieraad fungeerden en bij de
oosterse vorsten, o.a. in Birma. De
bij ons bekende paraplu is slechts
een aan lager wal geraakte nazaat
van de parasol, die vroeger steeds
dienst deed als een symbool van
voornaamheid en aanzien bij veel
oosterse volken. Dat oosten kent en
kende toch een rijkdom aan gewoon
ten en ongeschreven rechtsregels,
waar wij in veel opzichten jaloers
op kunnen zijn, omdat zij het leven
zoveel kleur geven.
Zo mocht men in India en China
vroeger wel spreken van een wet op.
de parasols, want er bestond een rij
ke verscheidenheid naar kleur en
vorm van die dingen en wee het ge
beente van hem of haar, die met een
verkeerd zonnescherm over straat
liep. Daarom gedroeg ieder zich zo
als het behoorde en liep men slechts
met een gele parasol wanneer de
standgenoten daar ook mee liepen.
Wandelden de soortgenoten met een
blauw zonnescherm, dan zorgde men
ook zo'n ding in huis te hebben plus
een bijbehorende bediende want men
droeg nu eenmaal nooit zelf zijn
De Siamezen van adel vonden dat
zij met zo'n gekleurd zonnescherm
niet voldoende opvielen en bij hen
werd het gewoonte om een zonne
dak met twee verdiepingen met zich
te voeren. Toen was het hek van
de dam. Men ging in de oosterse
adellijke kringen elkaar overbluf
fen, met als gevolg, dat de parasols
steeds omvangrijker werden. Nog
heden ziet men soms dat een pa
rasol van drie of vier verdiepingen
bij feestelijke gelegenheden door een
bediende als een soort kerstboom
voor hen uitgedragen wordt.
Met 24 parasols!
IN INDIA heeft men in de ach
ter ons liggende eeuwen waarschijn
lijk met jaloerse blikken naar die
prachtige Siamese wolkenkrabber
parasols gekeken. Men voelde zich
daar belangrijker dan de Siamezen,
maar het aantal verdiepingen was
niet meer op te voeren, aangezien
de draaggrens bereikt was en men
moest dus iets nieuws bedenken om
zijn statie te tonen.
Daarom bepaalde de vorst van In
dia bij decreet dat alleen hij gerech
tigd was om vierentwintig parasols
voor zich uit te laten dragen en de
adel mocht een aantal zonnescher
men in de stoet bezitten, dat even
redig was aan de waardigheid die
men bekleedde. Er kwam dus een
wettelijk systeem van parasol-rech
ten.
Europa leerde de parasol icennen
dank zij de Venetiaanse kooplieden,
die in het oosten zaken deden en
thuisgekomen hun familie vertelden
van de gewoonte in India om voor
name personen af te meten naar het
aantal parasols. Ook de dogen van
Venetië lieten bij plechtige gele
genheden nu de pararol in de stoet
meedragen en niemand van de koop-
DROOM VAN EEN BISSCHOP
Toen in januari 1889 Kroonprins
Rudolf van Oostenrijk onder nog
steeds niet volledig opgehelderde om
standigheden de drempel tussen le
ven en dood had overschreden,
richtten aller blikken zich op zijn
neef Aartshertog Franz Ferdinand,
die thans voorbestemd scheen een
maal de troon der Habsburgers te be
stijgen. Hij was een autoritaire figuur
die vaak met de oude Keizer Franz
Joseph overhoop lag. Dat trad vooral
sterk aan de dag, toen hij tegen diens
wil in 1900 een morganatisch huwe
lijk met de hofdame gravin Sophie
Chotek sloot.
Hij had zijn eigen ideeën over de
structuur van de Dubbelmonarchie en
wilde naast Oostenrijk en Hongarije
aan de Zuidslavische rijksdelen po
litieke zelfstandigheid geven. In de
buitenlandse politiek wilde hij de
Slaven niet met negatieve denkbeel
den tegemoet treden; hij wenste be
houd van de Duitse bondgenoot, maar
beoogde ook toenadering tot Rusland.
Hij wilde absoluut vasthouden aan
een bevrediging van de nationale
Slavische aspiraties binnen de struc
tuur der bestaande monarchie en
haalde zich daarmee de felle vijand
schap der Grootservische nationalis
tische stroming op de hals; deze wilde
een zelfstandig samengaan van alle
Zuidslaven onder leiding van Servië.
Uet Servische nationalisme was in
drie groepen georganiseerd:
„Mlada Bosna" (Jong Bosnië), „Na-
rodna Odbrana" (Volksweerbaarheid)
en tenslotte „Ujedinjenje ili smrt"
(Vereniging of Dood)' bekender onder
de populaire aanduiding „Crna Ru-
ka" (De Zwarte Hand); een groot
aantal militaire en politieke per
soonlijkheden in leidende posities
maakte hier in het geheim deel van
uit. De laatste organisatie had een
belangrijke rol gespeeld bij het ver
moorden van Koning Alexander en
Koningin Draga in 1903. Het kon bij
dergelijke fanatieke gevoelens niet
lang verborgen blijven, dat men in
de kringen der Servische samen
zweerders de troonopvolger naar het
leven, stond; zoals zo vaak bij ramp-
zolige gebeurtenissen in de wereld
geschiedenis, trachtte men ook hier
de verborgen hand der Vrijmetselarij
te zien, een vooralsnog onbewezen
bewering. Zo bevatte in '1912 het
Franse tijdschrift „Revue Internatio
nale des Sociétés Secrètes" een mede
deling, dat „een hoog vrijmetselaar
uit Zwitserland zich over de troon
opvolger zou hebben laten hebben
ontvallen: „Hij is meer dan gewoon
begaafd; jammer, dat hy ter dood
veroordeeld is; hij zal op weg naar
de troon sterven".
pVe bisschop van Grosswardein, Dr.
U Joseph von Lanyi, behoorde tot
de vertrouwde vrienden van Franz
Ferdinand; hij had hem vroeger les in
de Hongaarse taal gegeven. De bis
schop kende de gespannen politieke
situatie op de palkan en wist ook,
dat men met de mogelijkheid van een
moordaanslag rekening moest hou
den, toen de troonopvolger in Juni
1914 na de manoeuvres in Bosnië een
officieël bezoek aan Serajewo wilde
brengen; de Oostelijke Militaire In
lichtingendienst had reeds meer dan
genoeg informaties op dit punt ver
zameld. Ook tegenover personen in
zijn omgeving had Franz Ferdinand
zich uitgelaten over zijn gevoel, dat
hij geen natuurlijke dood zou sterven.
De bisschop koesterde grote bezorgd
heid over de goede afloop van het be
zoek en ging aan de vooravond daar
van met bange voorgevoelens te ruste.
Hij had een onrustige slaap, welke
eindigde in een droonvisioen, waar
uit hij om half vier in de ochtend
van de historische 28 juni 1914 wak
ker schrok. Hij droomde, dat boven
op zijn ochtendpost een brief met
zwarte rouwrand en zwarte lakzegels
met het wapen en in het handschrift
van de troonopvolger lag. De bisschop
opende de brief en zag als briefhoofd
een gekleurde afbeelding als van een
prentbriefkaart, welke de aartshertog
en diens gemalin in een auto voor
stelde; tegenover hen zat een gene
raal, naast de chauffeur een officier.
Uit de haag van toeschouwers
sprongen plotseling twee jongeman
nen te voorschijn, die op het aartsher
togelijk paar begonnen te schieten.
De tekst van de brief luidde
„Monseigneur! Waarde Dr. La
nyi! Deel u hierbij mede, dat ik
heden met mijn vrouw in Seraje
wo het slachtoffer van een poli
tieke sluipmoord ben geworden.
Gedenk ons in Uw heilige missen
en geeft alstublieft ook verder Uw
toewijding aan onze arme kinde
ren. Hartelijke groeten van Uw
Aartshertog Franz".
Serajowo, 28 juni 1914,
vier 's morgens.
half
'T'oen de bisschop dodelijk geschrok-
ken uit zijn droom ontwaakte,
constateerde hij, dat het half vier
in de ochtend was. Hij haastte zich
naar zijn schrijfbureau en stelde om-
middellijk de droom op schrift. Hij
kon zich nauwkeurig de inhoud van
de brief en zelfs het handschrift her.
inneren, dat hij trachtte zo goed mo
gelijk weer te geven. Toen even la
ter zijn kamerdienaar het vertrek be
trad, dacht deze, dat hij ziek was,
want de bisschop was geheel ver
bleekt. Hij liet zo spoedig mogelijk
zijn moeder en een op bezoek zijnde
dame roepen en vertelde hun meteen
zijn droom. Vervolgens begaf hij zich
naar de huiskapel en droeg een mis
voor het aartshertogelijk paar op. De
gehele dag verkeerde hij in de groot
ste onrust en spanning. In de middag
omstreeks half vier ontving hij uit
Wenen een telegram, dat hem de
moord op de troonopvolger en diens
gemalin meldde.
LJet drama had zich vrijwel geheel
overeenkomstig de bijzonder
heden van de droom afgespeeld. De
generaal tegenover het paar was de
„Feldzeugmeister Potiorek, de offi
cier naast de schauffeur Graaf Har-
rach. De aanslag zelf echter verschil
de in zoverre van de droom, dat er
eerst een bom in de auto was geslin
gerd, waarbij het paar gespaard
bleef; een half uur later evenwel op
de terugweg van het stadhuis, maak
ten de schoten van de student Gavrilo
Princip een einde aan het leven van
Franz Ferdinand en zijn gemalin.
Deze schoten waren de aanleiding tot
de uitbarsting van de Eerste Wereld
oorlog en vormden de dramatische
afsluiting van een voorgoed verdwe
nen tijdperk. Toen in augustus 1914
de oorlog zich over het Oude Wereld
deel had uitgebreid, zei de Britse
minister van buitenlandse zaken, Sir
Edward Grey, met profetische blik:
„De lichten gaan uit boven Europa".
Verschillende samenzweerders van
de 28e juni zijn thans nog in leven:
in juni 1955 bezocht een Amerikaans
journalist een drietal hunner: een
hoogleraar (de jongste deelnemer
destijds), een bekend schrijver en een
geestelijke, merkwaardige dragers
van een brok wereldgeschiedenis
lieden had de moed om deze gewoon
te over te nemen, waarmee hij zich
immers als een gelijke van de hoog
ste gezagsdrager zou doen gelden.
Pas veel later verstoutten de Vene
tiaanse edellieden zich een parasol
mee te dragen, welk voorbeeld
spoedig door de dames werd ge
volgd.
Deze gewoonte werd later door de
Spaanse en Franse adel overgeno
men doch een algemene toepassing
heeft zij nooit gevonden. Waarschijn
lijk was het in die tijden als nu. dat
er meer regen viel dan zonneschijn,
zodat men op de gedachte kwam zich
met dit overigens onnutte scherm
tegen de regen te beschutten.
De eerste „parapluyes".
OMSTREEKS 1625 ziet men de
eerste „parapluyes" verschijnen, die
overigens wat vorm en gewicht be
treft nog maar weinig op onze op
vouwbare regenschermen leken. Zij
waren vervaardigd van zware eiken
stokken en walvisbeenderen. Onno
dig te zeggen, dat alleen de kapitaal
krachtigen zich aanvankelijk een der
gelijke luxe konden permitteren en
deze mensen dachten er niet over
zich met dat regendak te vermoeien,
zodat huisknechten en andere be
dienden er bijna onder bezweken.
Omstreeks 1850 was men zover,
dat de parasols reeds opvouwbaar
verkrijgbaar waren, doch als regen
dak waren nog hoofdzakelijk de
zwaardere uitvoeringen in zwang. In
oude kronieken vindt men verhalen,
waarbij ook in ons land paraplu en
parasol betrokken waren, zodat in het
midden van de zeventiende eeuw de
Nederlanders verrijkt waren met een
voorwerp, waarvan zij meer plezier
beleefden als regenscherm dan de
Indische vorsten als parasol.
Het zou echter nog lange tijd du
ren voordat dat paraplu in alle lagen
van de bevolking bekendheid genoot
en'gebruikt werd. Pas toen zij ge
makkelijker te dragen en uit goedko
per materiaal vervaardigd werden,
gingen zij tot de regelmatige ge
bruiksvoorwerpen der burgerij be
horen.
Sinds de laatste tientallen jaren
wordt het vertrouwde regenscherm
verdrongen door de waterdichte kle
ding, die meer voor regenweer in ge
bruik komt en is de paraplu overge
gaan van gebruiksvoorwerp tot mo
de-artikel, hetgeen een wezenlijk
verschil maakt. Degelijkheid en
bruikbaarheid staan niet meer voor
op, doch lijn, sierlijkheid en kleur
bepalen de verkoopwaarde. Zos is de
paraplu in zekere zin weergekeerd
tot de standing van zijn yoorvade-
ren.
Boekbespreking
„Ik was en der millioenen".
—Door Johan H. Wigmans.
Uitg. Lannoo, Tielt/Den
In oktober 1954 verscheen de eer
ste druk van het bijzonder interes
sante verhaal van de belevenissen als
gevangene der Sovjets van de Bra
bander Johan H. Wigmans. In ja
nuari, augustus en september van
het nu afgelopen jaar verschenen
niet minder dan drie herdrukken. Is
er beter aanbeveling nodig voor dit
boeiende verhaal van een der miljoe
nen slachtoffers der rode terreur ach
ter het ijzeren gordijn. De beschrij
ving van het mensonwaardige lot
van degenen, die in de Sovjet-hel
terechtkomen en ten ondergaan is de
zoveelste felle aanklacht tegen het
barbaarse regiem, waardoor de
wreedheid door maar al te velen nog
steeds niet wordt ingezien. Hun
vooral raden we aan dit boek te le
zen von de waarheid, die hier on
verbloemd wordt weergegeven.
Scheepsberichten
ANKER 3 uessant gep n Rotterdam.
BATJAN p 3 Reunion n Las Palmas.
CALTEX NEDERLAND <t) 5 Rotterdam
verw. DORDRECHT (t) 3 te Antwerpen.
HOUTMAN 4 te Kobe. JAVA p 3 Gi
braltar n Napels. KERTOSONO 4 East
London. KORATIA (t) 3 v Singapore n
Curacao. KOTA AGOENG 4 te Tj Priok.
LIBERTY BELL (t) 3 v Mena al Ahmadi
naar Philadelphia. METULA (tl 4 te Tj
Priok. MOORDRECHT (t) 4 Mena al
Ahmadi. MURENA (t) 4 te Balik Papan.
NOORDZEE p 3 Landsend n Antwerpen.
ORANJE 4 te Colombo. PERNA (t) 4 v
Balik Papan n Tj Priok. RAKI 4 te
Dakar. SALATIGA p 3 Midway n Ma
nilla. SLOTERDIJK 3 te New York.
STAD VLAARDINGEN 3 v Narvik naar
Rotterdam. TARIA <t) p 3 Ouessant naar
Curacao. VASUM (t> 2 v Las Palmas n
Rotterdam. WATERMAN 3 v Las Palmas
n Rotterdam. WONOSOBO 3 v Ccbu n
Masinloc.
Marktberichten
LEIDEN, 4 jan. Vee. Aanvoer
3389 stuks vee waarvan 4 stieren, 60
melkkoeien; 265 vette koeien, 42 vare
koeien, 15 graskalveren, 32 vette kal
veren, 77 nuchtere kalveren, 75 vette
schapen, 1989 vette lammeren, 23
varkens (zeugen), 321 schrammen.
471 biggen, 1 paard, 14 geiten. Prij
zen: Melkkoenen 9701080; vette
koeien sch. gew. 2.603.30; vare
koeien 650880; graskalveren 200
—300; vette kalveren 200—280; nuch
tere kalveren (sl.) 1. 110145; vet
te schapen 80115; vette lammeren
90125; zeugen (drachtige) 275
330; schrammen 65100; biggen
3850; geiten 1540.
Handel: vette koeien goed, verse
koeien rustig, vare koeien redelijk,
schapen en vette lammeren gedrukt,
zeugen, schrammen en biggen rede
lijk.
Kaas. Aanvoer 13 partyen
Goudse kaas. Goudse extra kwaliteit
tot 2.45; idem le kwal teit 2.36
2.40; idem 2e kwaliteit 2.322.35.
Handel kalm.