Onverkwikkelijkheden die 13 juni
begonnen, kleuren het jaar 1956
IN VOGELVLUCHT DOOR HET VERVLOGEN JAAR
Nuchterheid voorkwam grote moeilijkheden
MAANDAG 31 DECEMBER 1956
DE LE1DSE COURANT
PAGINA 9
O MO N0II0IIC3IIC3II0I10 IIOIIO IIOIIO MO IIOIIO IIOIIOII O llÓ IIOIIOIIOIIOIIOIIOIIOIIOIIO MO IIOIIO HO IIOIIOII MO IIOIIOIIOIIOIIO
Jedcr jaar heeft zo z'n eigen kleur en de laatste jaren vormen een
kaleidoscoop van bonte afwisseling. Er was een jaar, dat getekend
werd door het zwart van de rouw; een ander door het groen van een
steeds uitbottende hoogconjunctuur en soms was het kleurloos, omdat
er „niets" gebeurd was; het afgelopen jaar wordt gekenmerkt door
onverkwikkelijkheid.
1956 Heeft Nederland verscheidene malen in ongemakkelijke situaties
gebracht, soms door eigen schuld, soms ook door bemoeizucht van
buitenstaanders, die met glimlachend gezicht hun vriendschap voor
enkele zilverlingen verkochten.
De meest onverkwikkelijke situatie
ontstond op de dag der Tweede Ka
mer-verkiezingen 13 juni - rond
ons Koningshuis. Interne moeilijkhe
den, die soms het Staatsvlak benader
den, waren door buitenlandse sensa
tiebladen uitgebuit om de meest op
zienbarende nieuwtjes de wereld in te
zenden. Min of meer grappig was ech
ter, dat deze nieuwtjes in Nederland
zelf de minste beroering veroorzaak
ten.
De Nederlandse bevolking was van
mening, dat rust en bezonnenheid de
beste heelmeesters voor deze moei
lijkheden waren. Het Koninklijk Paar
vroeg 29 juni advies aan drie hoog
staande Nederlanders prof. Beel,
prof. Gerbrandy en jhr. Tjarda van
Starkenborch Stachhouwer en
24 augustus voltooide dit drieman
schap deze opdracht. Wijzigingen
aan het Hof, door hen voorgesteld,
bleken noodzakelijk, toen enkele
weken later 10 oktober twee
hoge hoffunctionarissen nieuwe stof
voor wilde verhalen aan de Britse
sensatiepers hadden verstrekt.
Lichtpuntjes.
F\OCH niet slechts moeilijkheden
U bezochten ons koningshuis in 't
afgelopen jaar. Kroonprinses Beatrix,
op 31 januari 18 jaar geworden,
slaagde 2 juni voor het eindexamen
gymnasium en tekende in op de
Leidse Universiteit. Voordien was
zij op 7 februari lid van de Raad
van State geworden, en 30 juni
bracht zij haar eerste officiële bezoek
aan Amsterdam.
ONONTWARBAAR.
De tweede onverkwikkelijke kwes
tie begon op dezelfde dag als de eer
ste, op 13 juni. Toen in de nacht
van 13 op 14 juni bekend werd,, dat
de K.V.P. met drie winstzetels toch
nog onder de P. v. d. A. was geble
ven, omdat deze partij vier winst
zetels had geboekt, begon een poli
tiek geharrewar, dat na 11.9 dagen op
10 oktober pas ontrafeld kon wor
den. Na 42 dagen gaf dr. Drees de
opdracht ofri een kabinet te forme
ren op 24 juli terug. Prof. Romme
had het vlugger bekeken en ver
telde reeds een week later 1 augus
tus dat hij er geen kans toe zag.
Vijf dagen later 6 augustus
verscheen tot ieders verrassing
de roemruchte professor P. Lief-
tinck op het politieke toneel, maar
op 16 augustus moest ook hij, dank
zij tegenwerking van zijn eigen
partij (P. v. d. A.), de opdracht
teruggeven. Een nieuwe opdracht
hield hij vijf dagen tot 22 augus
tus onder zijn berusting en prof.
Romme, die daarna weer een kans
kreeg, zag er al meteen geen kans
toe en weigerde.
Gedurende enkele weken meende
Nederland vervolgens, dat prof. De
Gaay Fortmann uitkomst zou bren
gen, maar een merkwaardig, ma
noeuvre van de V.V.D. wierp ook
deze politicus uit het formatie-zadel
en na 23 dagen gaf hij 13 september
zijn opdacht^aan de koningin terug.
Ondertussen was Prinsjesdag al
voorbij en nog steeds was Neder
land kabinetloos. Een week later
30 september aanvaardde de
P. v. d. A.-politicus mr. Burger de
opdracht en met medewerking van
alle partijen, die een einde aan de
wantoestand wilden maken, bereidde
hy een kabinet voor, dat dr. Drees
als minister-president op 10 oktober
aan de Volksvertegenwoordiging ken
presenteren.
VROUWEN-VREUGDE
parlementair gezien, is het afgelo-
pen jaar verder niet bijster
schokkend geweest: 24 januari aan
vaardde ook de Eerste Kamer de
adoptiewet; 20 april leed minister
Cals een nederlaag, doordat de
Tweede Kamer, onder de indruk van
studentendemonstraties, niet accoord
ging met zijn plan van studietijd-
beperking aan de universiteiten; 25
april aanvaardde de Eerste Kamer de
grondwetswijziging, waardoor het
aantal parlementariërs met 50
werd verhoogd; 2 mei werd de Ne
derlandse vrouw door de Tweede
Kamer juridisch gelijk gesteld aan de
man de vreugde der dames kende
geen grenzen 5 juni ging de Eer
ste Kamer accoord met een beper
king van het afbetalingssysteem.
OORLOGSGEVOLGEN.
Een aparte rol speelde de volks
vertegenwoordiging naar aanleiding
van de Russische misdaden in Hon
garije. Toen de moord op Boedapest
zondag 4 november begon, geraakte
geheel Nederland spontaan in be
roering. Op klinkende wijze werd
aan vele „Waarheid-gebouwen" de
waarheid gezegd en fel protesterend
kwamen duizenden Nederlanders op
pleinen en in zalen bijeen. De volks
vertegenwoordiging sprak onomwon
den haar grote afschuw uit, besloot
tot hülpverlening en bood onmiddel
lijk 1.000 vluchtelingen onderdak
aan; binnen 14 dagen was dit getal,
gezien de enorme stroom van vluch
telingen, die Oostenrijk binnenkwam,
driemaal zo hoog geworden. Een an
der oorlogstoneel de strijd om het
Suez-kanaal deed de regering be
sluiten om per 13 november een be
perkte oliedistributie in het leven te
roepen, welke autobezitters m.i.v. 25
november verbood zonder speciale
vergunning op zondag te rijden.
VIJANDSCHAP.
Een andere buitenlandse mogend
heid, die de volksvertegenwoordiging
tot openlijke verontwaardiging bracht
was Indonesië. De houding van dit
land, die sinds 1950 nooit overdreven
vriendelijk is geweest, groeide in het
afgelopen jaar uit tot een openlijke
vijandschap. Als eerste slachtoffer
hiervan viel 19 april Leon N. H.
Jungschlager. Na een proces, dat
ieder mens met enig rechtsgevoel
walging bezorgde, werd door een
wraakzuchtige officier van justitie,
die de stem van een opgezweepte
volksmassa tot maatstaf van het
recht nam, op 23 februari tegen hem
de doodstraf geëist. Voordat een ge
rechtelijke uitspraak kon volgen,
stierf Jungschlager, op 19 april in
gevangenschap.
Nog 14 Nederlanders zuchten mo
menteel in Indonesische gevan
genkampen en dat de Indonesische
„justitie" onbeschaamd verder gaat
het recht te verkrachten, blijkt uit
de eis, die Schmidt na een scherts
proces 15 oktober te horen kreeg:
Levenslang.
PROF. LIEFTINCK kwam, toen de
gehele kabinetsformatie muurvast
gelopen was.
DE DOORBRAAK (van de Velser
Tunnel) kwam op 31 augustus, en
MARGA KLOMPé kwam, toen alles
in kannen en kruiken gekomen was,
op een ministerszetel.
Niet alleen Amerika deed kramp
achtige pogingen om Soekarno een
glimlach te ontfutselen, ook Rusland
liet zich niet onbetuigd en met veel
meer succes. Glimlachend schudden
Russische staatshoofden de president
van de staat, waar een onschuldig
man in gevangenschap stierf, de
hand. Terug in Indonesië bleek Soe
karno wel wat voor het totalitaire:
regime te voelen. Dat zijn onder
danen daar enigszins anders over
denken, tonen de gebeurtenissen
van de laatste dagen.
Ere-doctor.
Maar behalve laffe wraakneming
op weerloze individuen, joeg In
donesië ook op „groot wild"; 14 fe
bruari zegde deze staat zonder vorm
van proces het Unieverdrag met Ne
derland op dit was in feite toch
slechts een tragische klucht, dus zo
heel veel verloor Nederland er niet
mee en uit waardering voor al
deze manipulaties benoemde de Co-
lumbia-universiteit te Amerika de
representant van deze staat een
maand na de dood van Jungschlager
24 mei tot eredoctor in het
recht Soekarno meende zich deze
eretitel waardig te moeten betonen
en vertelde op 3 augustus, dat Indo
nesië niet van plan was zijn schul
den aan Nederland af te betalen.
VERLIEZEN.
Om nog even bij de regering te
blijven: i9 maart werd een loonac-
coord bereikt, dat behelsde een niet
verplichte loonronde, variërend van
3—6 en een „uitkering-ineens"
over 1955. De vrijwilligheid moest
bij het toen volgende overleg tussen
werkgevers en werknemers nogal
eens geweld aangedaan worden er
kwamen verspreid zelfs enkele sta
kingen voor maar op 9 oktober
kon de regering mededelen, dat de
meeste werknemers een verhoging
van 6 hadden gekregen.
In de eerste helft van het jaar ont
vielen de ministerraad twee leden:
in de nacht van 3 op 4 februari stierf
de minister van justitie, mr. Donker
en in de nacht van 17 op 18 iuli over
leed de minister van Overzeese
Rijksdelen, prof. dr. W. A. J. Kern
kamp.
Ook de K.R.O. leed een gevoelig
verlies, toen 22 januari haar direc
teur Paul Speet tijdens een dienst
reis te Milaan plotseling stierf.
BEDREIGDE BISSCHOP.
Het Nederlandse Episcopaat, dat op
2 februari officieel per Pauselijk de
creet met 2 bisdommen werd uitge
breid, vaardigde op 19 januari een
verzachting van de vastenwet uit.
Zaterdag 10 maart kwam als
grote verrassing voor Leiden het
bericht, dat deken M. A. Jansen
tot bisschop van Rotterdam was
benoemd, maar toen deze op 8
mei tot bisschop werd gewijd,
was een scherpzinnige advocaat,
mr. Dirkzwager, bezig hem zijn
Nederlanderschap te betwisten.
De regering schatte deze actie op
zijn juiste waarde, zodat mgr.
Jansen 13 juni als iedere andere
Nederlander zijn stem kon uit
brengen.
Drie dagen na mgr. Jansen werd
op 11 mei mgr. P. A. Nierman tot
bisschop van Groningen gewijd.
Vluchtelingen-vraagstuk
MOMENTEEL doet Nederland zijn
uiterste best om de 3.000 Hon
gaarse vluchtelingen in Nederland
een nieuw vaderland te schenken. Dat
dergelijke gastvrijheid consequenties
met zich brengt, bewezen de moei
lijkheden, die dit jaar in verschei
dene Ambonezenkampen ontstonden.
De regering wilde van deze mensen
burgers maken, maar de militaire sta
tus was deze oud-strijders zo lief,
dat 300 gezinnen in de avonuren van
28 mei demonstratief het Plein 1813
te Den Haag bezetten en daar de
nacht in de open lucht wilden door.-
brengen.
Een Nederlander, die vanwege zijn
buitengewone bekwaamheden door
de UNO aangesteld was als Hoge
Commissaris voor de vluchtelingen,
mr. G. J. v. Heuven Goedhart, stierf
8 juli te Genève, en bijzonder smar
telijk moet voor hem in de laatste
uren het besef geweest zijn, dat on
danks zijn zwoegen het schrijnende
vraagstuk van de vluchtelingen sinds
10 jaar weinig of niets nader tot een
oplossing gekomen is.
SPROKKELINGEN.
WOOR een kroniek-schrijver, die
slechts eenmaal per jaar in het
boek der historie mag schrijven, is
volledigheid een onmogelijkheid. Sta
pels notities liggen nog rond ons en
brandende koppen springen uit de
„spiegel der geschiedenis", de krant,
naar voren. De onverkwikkelijkheid
van het jaar werd nog benadrukt
met het rumoer rond burgemeester
Schokking van Den Haag, dat 6 juli
leidde tot zijn ontslag-aanvrage; Ban
ning Cocq werd door het Rernbrandt-
jaar verleid uit zijn lijst te stappen
en marcheerde in het nachtelijk duis
ter van 15 juli door Amsterdam; de
spoorwegen namen op 3 juni nog
slechts eerste en tweede klas reizigers
op; brand in een Amsterdams woon-
scheepje eiste in de vroege morgen
uren van 26 mei het leven van drie
kleine kinderen; de brommers brom
den omdat zjj niet meer zo hard mo
gen brommen als zij zelf graag zou
den willen; de Haagse hoofdagent Ax
wefd 5 juli door een 14-jarige scho
lier, die zo graag een echte revolver
had, met een bijlslag van het leven
beroofd; in Nederland woedde vanaf
2 september, toen Utrecht begon, een
gevaarlijke „rock and roll'-woede
de dijk van Oost Flevoland werd 13
september gedicht.
Op 17 juni dacht men, dat Musserts
lijk van het Haagse kerkhof gesto
len was; 25 juni kwam men tot de
ontdekking, dat men zich vergist had;
23 juni beleefde de nieuwe Techni
sche Hogeschool te Eindhoven haar
geboortedag en 11 oktober zorgde een
oplettend winkelmeisje te Muiden,
dat de politie een valsemuntersbende
kon oprollen, die sinds 29 november
1955 Nederland onveilig had ge
maakt.
Zo zouden we nog door kunnen
gaan, maar vele feiten hebben vorige
jaarverslagen al gekleurd of zullen
komende verslagen kleuren. De
werkgevers zullen ongetwijfeld ook
het volgend jaar weer betogen, dat
de belastingmaatregelen hen ver
moorden en dat de prijzen omhoog
moeten. En de werknemers zullen,
evenals het afgelopen jaar, verkla
ren, dat de lonen omhoog moeten en
dat iedere prijsverhoging misdadig is.
De spoortarieven zullen stijgen en
ook Tante Pos zal hebzuchtiger wor
den; aan de hoogconjunctuur schijnt
een voorzichtig einde te komen, want
de SER heeft geadviseerd de beste
dingen met 700 miljoen te verlagen
om inflatie te voorkomen.
Maar dit laatste kan wellicht het
volgend jaar een speciale kleur ge
ven, niet het afgelopen 1956.
1956 Werd ongemerkt gekleurd
door 365 dagen, die slechts zelden de
kleur verraden, waarmede zij van
plan zijn het jaar te sieren.
