Staatsgreep op Sumatra
een kans voor Soekarno
L O 5 m/f 48ste JAARGANG No. 13980
JrJsQ/ I Grepen in Indonesië
Directeur: c m v hamersveld KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN j ^m'S* staats')
AFKONDIGING NOODTOESTAND
WORDT OVERWOGEN
Premier acht toestand zeer ernstig
Ook Noord-Sumatra
scheidt zich af
Liquidatie van Egyptisch avontuur
Produktie in Hongarije
ver beneden normaal
Mijnwerkers hebben
de sleutel in handen
De Assemblee over het Nabije Oosten
De Egyptische
maatregelen
Marivevliegtuig bij Scheveningen in zee gestort
- ZATERDAG 22 DECEMBER 1956
Hoofdredacteur: L. C. J ROOZEN BUREAUX: PAPENGRACHT 32 I,..-.................*.....................—
Telefoon: Directie, Abonnementen, Drukkerij 20935, RedacUe 20015, Advertenties 20826. Giro 103003. Abonnementsprijs f0.55 p. w f2.35 p. mnd., f7.— p. kwart. Franco p.p. f7.40 Advertenties: 17 ct. p. m.m Telefoontjes f 1.50
Het Indonesische kabinet heeft gistermiddag spoedvergaderingen belegd
te bespreking van-de coup van de „Banteng-divisie" in Midden-Sumatra.
De minister-president, Ali Sastróamidjojo, verklaarde het ontreden van
deze divisie als „zeer ernstig" te beschouwen, indien de berichten daarover
althans op waarheid berusten.
De waarheid der berichten van radio Bukittinggi in Midden-Sumatra
wordt echter nauwelijks betwijfeld in Djakarta.
Inmiddels meldt de „Berita Indonesia", dat president Soekarno overweegt
de noodtoestand in geheel Indonesië af te kondigen, waardoor het hoogste
gezag automatisch zou toevallen aan het staatshoofd, dat bovendien opper
bevelhebber van de strijdkrachten is.
SOEKARNO HEEFT EEN PLAN.
Naar aanleiding hiervan wordt in
politieke kringen herinnerd aan de
jongste oproep van Soekarno aan de
Indonesische partijleiders om bijeen
te komen en aan de oproep „alle par
tijen te begraven", alsmede aan het
bericht in het invloedrijke blad „Keng
Po" van enige dagen geleden dat
Soekarno „de Mao Tse Tung van In
donesië" wilde worden.
In een lezing voor leden van de
strijdkrachten in Djogja heeft de pre
sident gisteren medegedeeld, dat hij
„een plan" heeft om de huidige moei
lijkheden te boven te komen. Hij
voegde hieraan toe, dat dit plan tot
doel heeft de democratie „in ons
zieke land" te verbeteren.
Soekarno legde er de nadruk op,
dat er geen reden was om te vrezen,
dat hij een dictator zou worden. Hij
zou de politieke partijleiders raad
plegen over zijn plan. Telkens op
nieuw benadrukte de president, dat
Indonesië een „geleide democratie"
nodig heeft om de moeilijkheden,
Kolonel Simbolon, de territoriaal
commandant van Noord, en Midden-
Sumatra, heeft vrijdagavond bekend
gemaakt, dat ook Noord-Sumatra
zich heeft afgescheiden van de cen
trale regering en niet langer het ka
binet Ali Sastroamidjojo erkent.
Zoals gemeld, heeft luitenant-ko
lonel Ahmad Hussein donderdag het
bestuur over de provincie Midden-
Sumatra overgenomen.
De provincies Midden, en Noord-
Sumatra, die tot de rijkste gebieden
van de Indonesische archipel beho
ren, staan onder één militaire terri
toriale commandant, i.e. kolonel Sim
bolon.
Reuter voegt hier nog aan toe, dat
kolonel Simbolon ter motivering van
zijn besluit mededeelde, dat hij tot
het besef was gekomen, dat niet lan
ger kan worden gehoopt dat de po
gingen van de centrale regering om
verbetering in de binnenlandse toe
stand te brengen, met succes zullen
worden bekroond.
Hij noemde de „afscheiding" van
Noord-Sumatra „tijdelijk". Zij was
bedoeld om de weg te banen voor
eerlijke lieden met een volkomen
gevoel voor verantwoordelijkheid en
niet behept met de lust haar macht,
om de leiding van het land over te
nemen.
waarvoor het zich op het ogenblik
ziet geplaatst, te overwinnen.
Deze moeilijkheden worden in dag
bladen van alle mogelijke politieke
richtingen uitvoerig opgesomd, zoals
ontevredenheid over de bestrijding
van de corruptie, de langzame op
bouw van het land, de bezetting van
de voornaamste slteulposities in de
Tegering door Javanen, het verwaar-
lozen van de andere eilanden door de
centrale regering en het gemarchan
deer tussen de partijen, die deel uit
maken van Ali Sastroamidjojo's coali
tieregering. De algemene ontevre
denheid heeft reeds geleid tot een
mislukte staatsgreep door een groep
legerofficieren, welke twee maand-
den geleden werd ondernomen.
Berichten gecensureerd?
Een vorm van censuur schijnt vrij
dag te zijn ingesteld voor uitgaande
nieuwstelegrammen uit Indonesië na
berichten over een opstand in Mid
den-Sumatra.
Een normale dagelijkse radio-uit
zending uit Djakarta voor Singapore
werd vrijdagavond plotseling be
ëindigd. Er werd hiervoor geen ver
klaring gegeven.
Eerder op de dag werden drie pers
telegrammen, die uit Djakarta waren
ontvangen en betrekking hadden op
de toestand in Midden-Sumatra, zon
der opgave van redenen ingetrok
ken.
Broeit er iets in
Rusland?
De socialist Christopher May-
hew heeft vrijdag in het Lagerhuis ge-
zegd dat het verzet tegen het commu
nistische bewind in de Sowjet-Unie
verder om zich heen grijpt en feller
is, dan men over het algemeen be
seft.
„Er zijn zeer betrouwbare aanwij
zingen dat de studenten van de uni
versiteiten van Moskou en Leningrad
niet alleen felle kritiek hebben op
de Sow jet-Russische politieke dicta
tuur, maar die kritiek ook openlijk
uiten en hun politieke leiders afzet
ten.
De balans van Port Said
Nixon beloofde hulp
In de bladen van Boedapest ver
schenen gisteren grote advertenties
waarin mijnarbeiders werden ge
vraagd, voor salarissen, die twee
maal zo hoog liggen als de gemid
delde daglonen, verhoogd met spe
ciale premies.
De kolenproduktie is in opgaande
lijn, aldus schreef het blad van de
Hongaarse vakvereniging, Nepakarat,
gisteren triomfantelijk, doch even
later geeft hetzelfde blad toch toe,
dat die produktie de dertig procent
van de normale produktie nog nau
welijks heeft gehaald.
LOKPREMIES.
In de advertenties voor mijnwerkers
bijna de helft van de oude mijn
werkers is uit de mijnstreken ver
dwenen worden 2400 forinten
(ruim 750 gulden) per maand gebo
den voor ondergronds werk. Mijn
werkers worden voorts gelokt met
een loyaliteitspremie, vrije brandstof
voor hun gezinnen en vrij transport
naar en van de mijnen. Het gemiddel
de maandsalaris is in Hongarije on
geveer 1200 forinten.
Sandor Bali, een vooraanstaand lid
van de centrale arbeidersraad van
Boedapest, die tien dagen geleden met
voorzitter Sandor Racz werd gear
resteerd, is van de week vrijgelaten.
Hij heeft zich weer normaal op zijn
fabriek gemeld, waar hij prompt tot
voorzitter van de arbeidei-sraad werd
gekozen. De 23-jarige Racz bevindt
zich voor zover bekend, nog in arrest.
Langzaam aan.
De fabriek waarop Bali werkt en
waar ook Racz werkte werd vorige
week donderdag door Hongaarse
politie en militie bezet, toen de arbei
ders dreigden weer in staking te
zullen gaan als hun leiders niet in
vrijheid werden gesteld. Tachtig per
cent van de arbeiders van de fabriek
is nu op het werk teruggekeerd, doch
velen van hen houden nog vast aan
een „langzaamaan-actie".
Politie en leden van de militie
staan ook thans nog overal in de fa
briek op wacht en verspreiden- de
arbeiders, zodra zij groepjes vormen
om de stand van zaken te bespreken.
In heel Boedapest zijn de arbeiders
nu weer bijna allemaal op het werk.
De produktie blijft echter overal zeer
laag en haalt in de meeste fabrieken
de acht procent van de produktie van
voor de opstand maar nauwelijks.
Intussen staan lange rijen vrouwen
voor de winkels om iets extra's te
kopen voor Kerstmis. Meer winkels
dan in het begin van de week, had
den hun etalages met groen versierd.
Het Hongaarse ministerie van
justitie heeft bekend gemaakt, dat tot
-lusverre drie doodvonnissen zijn uit
gevoerd wegens verboden wapenbe
zit. Berichten in de westerse pers, dat
meer dan 200 mensen zijn geëxecu
teerd, worden fel tegengesproken.
De Amerikaanse vice-president heeft
in een onderhoud met kanselier Raab
en andere Oostenrijkse regerings
functionarissen verklaard, er zeker
van te zijn, dat het Amerikaanse
Congres een groter dan het vastge
stelde aantal Hongaarse vluchtelingen
in de Verenigde Staten zal toelaten.
Hij verklaarde er evenzeer zeker van
te zijn, dat er meer Amerikaanse gel
den beschikbaar zullen worden ge
steld voor de hulpverlening aan de
vluchtelingen.
Oostenrijkse functionarissen hebben
verklaard, dat zij zeer tevreden zijn
over de besprekingen met Nixon, die
door president Eisenhower naar Oos
tenrijk werd gestuurd om het vluch
telingenvraagstuk in dat land te be
studéren. Nixon heeft toegezegd, dat
hij in zijn rapport aan president
Eisenhower het opnemen van meer
vluchtelingen in Amerika en het ver.
lenen van meer geldelijke steun aan
de Oostenrijkse regering zal aanbe
velen.
De Oostenrijkse regering alleen al
zal op 1 jan. al bijna dertig miljoen
gulden aan de verzorging van de
vluchtelingen hebben uitgegeven.
Hierbij zijn niet begrepen de uitgaven
van plaatselijke en provinciale in
stanties en particuliere giften.
Het aantal Hongaarse vluchtelingen,
dat nog in Oostenrijk aankomt, be
gint thans duidelijk af te nemen. Gis
ternacht arriveerden slechts 688
vluchtelingen.
Nixon heeft tijdens zijn bezoek aan
Oostenrijk ook de nieuwe hoge com
missaris van de V.N. voor de vluch
telingen, dr. Lindt, ontmoet. Dr. Lindt
beeft gisteren verklaard dat hij van
plan is met de regeringen in de vrije
wereld besprekingen te voeren over
het opnemen van Hongaarse vluch
telingen. In Oostenrijk bevinden zioh
nog steeds meer dan 70.000 van deze
vluchtelingen.
De Amerikaanse gedelegeerde Ja
mes J. Waasworth heeft vrijdag ge
tracht in de Algemene Vergadering
van de Verenigde Naties de debatten
over de toestand in het Nabije Oos
ten in rustiger banen te leiden. Hij
liet uitkomen dat de Amerikaanse re
gering klachten van Engeland en
Frankrijk over slechte behandeling
van Engelse en Franse onderdanen
in Egypte wel redelijk acht.
Met een heftige discussie, zei hij,
zou niemand gebaat zijn. Hij sprak
de wens uit dat het debat zo kort
mogelijk zou worden gehouden. De
Amerikaanse regering, zei hij, be-
Vrijdagmiddag omstreeks drie uur is even bezuiden de haven van Scheveningen een vliegtuig van het type
„Firefly"-lesvliegtuig met twee personen van de Marine-luchtvaartdienst aan boord in zee gevallen. De redding
boot die onmiddellijk uit de haven vertrok kon niets anders dan een zwemvest en enkele andere kleine wrak
stukken vinden.
schikt over inlichtingen volgens wel
ke Engelsen, Fransen en Joden in
Egypte het slachtoffer zijn geweest
van intimidaties en sommigen hunner
het land zijn uitgezet. Hij sprak zijn
bezorgheid uit over ongerechtvaar
digde maatregelen. De Amerikacnse
ambassadeur in Kairo had opdracht
gekregen dat ook te doen, zei hij.
Het lot der Joden.
De Israëlische gedelegeerde Atxba
Eban zei dat niets bekend is over
het lot van ongeveer 900 Joden, die
onlangs in Egypte werden gearres
teerd en dat in Egypte nog steeds
leden van uit het land gezette gezin
nen als gijzelaars worden vastgehou
den. De Egyptische regering, zei Eban,
heeft bevolen dat Joden geen advo
caat of geneesheer meer mogen
worden.
De Syrische gedelegeerde Farid
Zein eb Din keurde de gewraakte
maatregelen goed. Zij waren volgens
hem genomen in het belang van de
veiligheid van Egypte. De Verenigde
Naties zouden, vond hij, te gelegener
tijd moeten nagaan of Engeland en
Frankrijk met Israël tegen Egypte
hadden samengespannen.
Binnenlandse aangelegenheid.
De Sowjet-Russische gedelegeerde
Koezenetsof noemde de klacht van
Engeland en Frankrijk tegen Egypte
een „nieuwe poging tot bemoeienis
met de binnenlandse aangelegen
heden van Egypte". De Assemblée, zei
hij, had niet het recht de Egyptische
„veiligheidsmaatregelen" te bespre
ken omdat zij binnenlandse Egypti
sche aangelegenheden warem
Weer 'n kernexplosie
in Sowjet-Unie?
Men kan veilig aannemen dat er
op 14 of 15 december in de Sowjet-
Unie een kernexplosie heeft plaatsge
had, al is niet precies vast te stel
len waar. zo meldde gisteren de Ja
panse meteorologische dienst.
In verschillende delen van Japan
is de laatste dagen regen of sneeuw
opgevangen met een bijzonder hoge
graad van radio-activiteit.
In de Coenhaven te Amsterdam
werd gister een 31-jarige chauffeur
door een rol papier, die van een hef
truck viel, dodelijk getreffen.
Volgens een door de Britse rege
ring gepubliceerd rapport heeft de
Brits-Franse invasie naar schatting in
Port Said aan 650 Egyptenaren het
leven gekost. Het aantal gewonden
wordt op 2100 geraamd, van wie er
900 in een ziekenhuis moesten wor
den opgenomen. Het rapport noemt
het onwaarschijnlijk, dat de verlie
zen onder de burgerij meer dan een
kwart van genoemde aantallen uit
maken.
Het Brits-Franse opperbevel had
13 pet KLM-passagiers
meer dan in 1955
De KLM heeft in het jaar, dat nu
bijna ten einde is, 95.000 passagiers
meer vervoerd dan in 1955, namelijk
820.000. Dat is een stijging van ruim
13 De verschuiving van het eer-
ste-klassevervoer naar de toeristen
klasse zette zich ook dit jaar voort.
In de toeristenklasse reisden 618.000
passagiers dat is 24,6 meer dan
in 1955 terwijl het eerste-klasse-
vervoer terugliep van 229.000 tot
202.000.
De luchtvloot, die bestaat uit 83
toestellen, was in 1956 in totaal
180.800 uren in de lucht. Dat is een
gemiddelde van ruim 495 uur per
dag. Het aantal gevlogen kilometers
liep op van 58.600.000 tot 63.400 000
Het aantal vervoerde kg vracht be
droeg in het afgelopen iaar 23.600.000
te®en 20.372.000 in 1955.
Het personeel van de KLM nam in
1956 met ruim acht procent toe. Het
bedraagt nu 15.863. Hiervan behoren
1-688 tot het vliegend personeel (597
vliegers, 339 boordwerktuigkundigen.
206 telegrafisten, 320 stewards en 226
stewardessen), 8.690 man grondper
soneel in Nederland, terwijl 5.485
KLM'ers in het hw'tenland werkzaam
zijn. Van deze laatste groep zijn 750
Nederlander.
Overvallen op BevelaiH
nog niet opgehelderd
Angst neemt toe
Op Zuid-Beveland zijn de twee
overvallen, die zondagavond binnen
één uur tijd en op nog geen tien km.
afstand van elkaar op twee jonge
mannen werden gepleegd, nog het
gesprek van de dag. De rijkspolitie
heeft verschillende getuigen gehoord,
die op het tijdstip van de overval op
de weg geweest waren.
Niemand heeft echter een schim
gezin van de overvallers of van de
bestelwagen, waarmee de aanslag
gepleegd zou zijn.
Hierdoor blijft alleen het fantas
tisch verhaal van de logeerpartij in
het Scheveningse Bos over. Men be
gint zelfs te vermoeden, dat de tim
merman een alibi zoekt voor de nacht,
die hij afwezig is geweest.
In het tweede geval, dat van de
landarbeider, blijven de snijwonden
aan polsen en gezicht een raadsel.
Onveilig.
Dat het langs de Bevelandse banen
niet helemaial veilig is .blijkt, nu be
kend is geworden, dat te Wolfaarts-
dijk en 's Heer Hendrikskinderen de
laatste week verscheidene aanrandin
gen en pogingen tot aanrandingen zijn
gepleegd, die tot nog toe slechts
in de familiekring bekend waren.
Deze gevallen schijnen los te staan
van het verhaal van de beide jonge
mannen.
Inmiddels neemt men alom veilig
heidsmaatregelen op het eiland. .\Ien
waagt zich niet meer alleen buiten,
hetgeen aan het vergaderings- en
cursusbezoek goed is te merken.
AFMETING VISITEKAARTJES.
Onder de aandacht van het pu
bliek wordt gebracht dat de te ver
zenden naam- en visitekaartjes de
minimam afmetingen van 7 bij 10
cm moeten hebben.
Stukken die niet aan deze afme
tingen voldoen zullen niet doorge
zonden worden, doch aan de afzen
der worden teruggezonden.
Kouder
Door drukstijgingen is boven Scan.
dinavië een krachtig hogedrukgebied
tot ontwikkeling gekomen, dat zich
via Engeland naar het zeegebied tus
sen de Azoren en Spanje uitstrekt.
Een kleine storing boven Zuid-Scan
dinavië trekt in zuidwestelijke rich
ting over Duitsland en wordt vooraf
gegaan door een brede sneeuwzóne.
Het koufront van de storing is nu
bijna het gehele land gepasseerd.
Met een in kracht toenemende noord
oostelijke wind zal geleidelijk droger
wordende lucht uit Scandinavië wor
den aangevoerd, waarin de tempera
turen de komende nacht tot even on
der het vriespunt kunnen dalen en
overdag tot even boven het vriespunt
oplopen. Overigens zal er veel be
wolking binnen drijven, waaruit ech
ter geen neerslag van betekenis zal
vallen. Door de belangrijke veran
dering in de luchtdrukverdeling ne
men de vorstkansen de komende
paar dagen geleidelijk toe.
aanvankelijk gesproken van 100 do
den.
Het rapport is opgesteld door de
voorzitter van het Britse genootschap
voor juristen, Sir Edwin Herbert, die
ter plaatse een onderzoek heeft inge
steld. De cijfers hebben geen betrek
king op Port Foead, waar volgens Sir
Edwin ongeveer honderd doden zijn
gevallen.
Het rapport gaat alleen over de
Egyptische verliezen.
De Britse verliezen zijn opgegeven
als 21 doden en 112 gewonden en de
Franse als 10 doden, 33 gewonden en
1 vermiste.
De bergingswerkzaamheden.
Vice-admiraal Dunford-Slater, de
bevelhebber van de geallieerde vloot-
groep die in de haven van Port Said
voor anker ligt, heeft gisteren ver
klaard, dat de bemanningen van alle
bergingsschepen zich vrijwillig heb
ben aangeboden om, na de Engels-
Franse terugtocht, in Egypte werk
zaam te blijven. Het gaat om 1500
man vlootpersoneel, van wie 450 En
gelsen.
De vice-admiraal zei, dat de beman
ningen verklaard hadden bereid te
zijn in Egypte te blijven, wanneer zij
de bescherming zouden genieten van
de strijdkrachten der Ver. Naties. Zij
zullen op die conditie het bergings
werk beginnen.
Israëliërs trekken verder terug.
De Israëlische troepen zullen zich
na de eerste week van januari tot
achter El Arisj op Egyptisch ge
bied 40 km van Gaza terugtrekken
en later, op een „nog niet bekendge
maakt tijdstip „Egypte geheel verla
ten, zo heeft secretaris-generaal Ham-
marskjoeld vrijdag bekendgemaakt
in de algemene Vergadering van de
Verenigde Naties.
De Israëlische ambassade in Lon
den gaf vrijdag een verklaring uit,
waarin gezegd werd, dat de Verenigde
Naties niet mogen toestaan, dat Egyp
te het schiereiland Sinai weer inricht
als basis voor aanvallen op Israël. De
blokkade van de Israëlische scheep
vaart in de Golf van Akaba mag niet
hervat ^worden en de strook van Gaza
mag niet opnieuw onder Egyptisch
beheer komen, aldus deze verklaring.
Dit nummer bestaat uit 16 pagina's
HOE
wordt
het
weer?
(Geldig van zaterdagavond tot
j zondagavond. Opgemaakt te 11.15
uur).
NOORDOOSTELIJKE WIND.
Veel bewolking met plaatse-
lijk enkele regen- of sneeuwbui-
tjes. Matige tot kx-achtige noord-
j oostelijke wind. Iets kouder met
vannacht temperaturen om het
vriespunt.
23 Dec. zon op 8.49; onder 16.34;
maan op onder 11.45.
24 Dec. zon op 8.49; onder 16.34;
maan op 0.28; onder 12.08.
11.10 L.K.
Hoogwaterstanden
23 Dec. v.m 7.15; n.m. 7.40.
24 Dec. v.m. 8.10; n.m. 8.35.
Het weer in Europa
De weerrapporten van hedenmor
gen 7 uur luiden:
STOCKHOLM
OSLO
KOPENHAGEN
ABERDEEN
DUBLIN
LONDEN
AMSTERDAM
BRUSSEL
PARIJS
BORDEAUX
GRENOBLE
NICE
BERLIJN
FRANKFORT
MüNCHEN
ZURICH
GENèVE
LOCARNO
WENEN
INNSBRUCK
ROME
MALLORCA
weer
temp.
sneeuw
—1 C.
zwaar bew.
2
sneeuw
3
geheel bew.
1 n
motregen
8
geheel bew.
—1
regenbui
4
geheel bew.
1
zwaar bew.
1
nevel
3
geheel bew.
4
zwaar bew.
7
sneeuw
1 i*
sneeuw
0
nevel
—1
nevel
—o
nevel
2
geheel bew.
—1
sneeuw
0
nevel
—2
regen
8
licht bew.
4
Koning der volkeren, naar wien
zij verlangen. Gij hoeksteen, die
alles tot één geheel verbindt; kom,
en red de mens, dien Gij uit aarde
gemaakt hebt.
