Leiden wil onderdak bieden aan
de Hongaarse vluchtelingen
Financiële positie van gemeente
vraagt grote voorzichtigheid
Veranderingen in provinciaal wegschema
vertragen uitbreidingsplannen in Leiden
Communisten in de raad
volledig uitgeschakeld
„De Natuurvriend" gaat in de
Hortus tentoonstelling houden
Wijze beperking tegenover
dringende behoeften
Klinkers
Binnenkort belangrijke beslissingen
over de universiteit Doelenkazerne
DONDERDAG 15 NOVEMBER 1956
DE T.ETDEE OOTTRANT
PAGINA 10
Rustige behandeling van Leidse begroting
In alle rust en eenvoud is gister gen, dat wij in staat zijn onze goed-
miödag de behandeling van de begro- of afkeuring te laten blijken,
ting van de Leidse raad begonnen.
Wij wijzen daarom elke poging,
om ons te dwingen tot verklaringen,
waardoor wij bijvoorbeeld zonden
moeten breken met de C.P.N. af.
Wél weten wij, dat de ontspan
ning, die de laatste anderhalf jaar
was ingetreden, door sommigen met
nauw verbeten woede werd gadege-
Wij herinneren er aan, dat de debat
ten dit jaar afgehandeld zullen wor
den in volgorde van de hoofdstukken.
Gistermiddag sprak men over hoofd
stuk 1 en 2: financiële beschouwingen.
Beleid in het algemeen, het perso
neelsbeleid en de ruimtelijke ordening.
Alle fractievoorzitter hebben zich
in de zitting gistermiddag gedistan-
cieerd van de communisten in de
raad. Terwijl géén van de raads
leden er enige aandacht aan besteedde
heeft de heer Van Weizen (Comm.)
daarna een verklaring afgelegd, waar
van wij een gedeelte opnemen.
„Waarom géén
veroordeling'
Namens de heer Van Dijk (K.V.P.),
die door ziekte verhinderd was, in
deze raadszitting aanwezig te zijn,
legie de 'heer Ten Broek voor zijn
fractie een verklaring af, waarin
werd herinnerd aan het droeve ge
beuren in Hongarije en de woorden,
die de heer Meester in een vorige zit
ting, namens de vier democratische
fracties heeft gesproken.
„Wij kunnen, aldus de verklaring,
slechts volstaan, tot God voor het
zwaar beproefde volk van Hongarije
te bidden en met te trachten de nood
van de uit de hel gevluchte slacht
offers zoveel mogelijk te helpen
verlichten.
Pijnlijk heeft het ons getroffen,
dat in ons vrijheidslievend Neder
land, thans nog mensen zijn, die
de moed of het inzicht ontbreken
om deze afschuwelijke gebeurte
nissen zo scherp mogelijk te ver
oordelen.
Standpunt.
De voorzitter van de Communisti
sche Tweede Kamerfractie ging zelfs
zo ver het wreedaardige optreden
van de Russen in Hongarije goed te
keuren. Bij het verdere werk in de
gemeente en met name de raad is het
nodig te weten, hoe men tegenover
de twee leden van de communistische
raadsfractie de heer Van Weizen en
mevr. Vijlbrief heeft te staan. Mede
om deze reden heeft de heer Van Dijk
de heer Meester verzocht ook de heer
Van Weizen te verzoeken de geza
menlijke verklaring van. 4 nov. j.l.
mede te ondertekenen.
Teleurstellend was het aldus de
verklaring, dat de heer Van Weizen
'hierover niet bereid bleek te zijn.
Ondanks de principiële verschillen
hebben de ledien van de KVP-fractie
tot nu toe bij de besprekingen van de - -
agenda m 6e ra,6 conatct met de antwoorden d* b.
leden van de communistische fractie
onderhouden.
Mej. Noordman en de burgemeester
tijdens de koffiepauze.
(Foto's „De Leidse Courant").
Enige leden van de Prot. Christelijke
fractie tijdens een korte pauze in de
raad. Staande: de heren De Kier en
Ravestein; zittend: de heren mr.
Woudstra, Questroo en Stolp.
slagen. De voorstanders van de „kou
de oorlog" zijn nu in staat geweest
langzaam groeiend 'het vertrouwen
te vernietigen.
Gaarne.
Tenslotte zei de 'heer Van Weizen,
dat de communistische fractie voor
lopig zeer gaarne de uitsluiting door
de andere raadsleden wil aanvaar
den.
Onderdak.
Bij de aanvang van de raadszit
ting te Leiden, gistermiddag deelde
de voorzitter mede, dat het college
van b. en w. contact heeft opgeno
men met het ministerie van maat
schappelijk werk over onderdak
aan Hongaarse vluchtelingen.
Uit de volgende organen: dienst
van sociale zaken, Gewestelijk Ar
beidsbureau, Sociaal Charitatief Cen
trum en diaconie der Ned. Hervorm
de gemeente is reeds een comité ge
vormd, dat zich zal belasten met
voorbereidend werk. Binnenkort zal
een stichting, waarin tal van maat
schappelijke groeperingen zitting heb
ben, worden gevormd. Deze stichting
zal zidh gaan belasten met het orga
niseren van de ontvangst der Hon
gaarse vluchtelingen. Ook vertegen
woordigers van genoemde organen
zullen in deze stichting zitting nemen.
Gisteravond hield „De Natuur
vriend" in het gebouw aan de Steen-
schuur wederom de maandelijkse
vergadering, welke slechts matig de
belangstelling der leden trok.
In zijn openingswoord moest de
voorzitter, de heer W. Zwart, tot z'n
grote spijt mededelen, dat de heer N.
Ruyssenaar wegens een klein onge
val ook dit keer niet aanwezig kon
zijn. De lezing over de hardheid en
zuurgraad van het water zal dus
waarschijnlijk de volgende keer
plaats vinden. Gelukkig aldus de heer
toestand in Hongarije en stelde vóór
uit de kas 50.— ter beschikking van
het Rode Kruis te stellen, waarmee
alle leden het eens waren.
Na afhandeling van de gebruikelij
ke agendapunten, die zonder com
mentaar de hamer passeerden werd
de heer P. Lagas, teneinde te voor
zien in de vacature van de heer W.
Fukken, op voordracht van het be
stuur, als bestuurslid gekozen.
De voorzitter maakte vervolgens
bekend, dat het bestuur het plan had
opgevat volgend jaar in de oranjerie
van de Hortus een aquarium-ten-
Zwart, was de heer A. C. Spoelstra,
,o 0leider van Jhet aquarium in de Dier- toonstelling te organiseren, met wei-
De voorzitter deelde dit alles mede I £aarde ..Blijdorp" bereid om de leden ke heugelijke mededeling de gehele
naar aanleiding van de vraag, die de deze avond iets te vertellen over zijn vergadering instemde. Hierna werd
heer Meester in de vorige zitting na- belevenissen in Frankrijk. het woord gegeven aan de heer
mens de vier fracties gesteld had. 1 De voorzittej wees op de ernstige I Spoelstra.
De heer Woudstra (Prot. Chr.) de hij de geleidebrief van het college
die gistermiddag tijdens de behan- van b. en w. bij de begroting een ge-
deling van de begroting in de Leid- degen stuk, waarin vele waardevolle
se raad om 3 our het woord kreeg gegevens en beschouwingen voorkomen,
ging allereerst in op de internatio
nale toestand, die de aandacht af
leidt van zaken van plaatselijke be
tekenis. Toch is de behandeling van Waar is de grens?
de begroting een plicht. Hel is ook
een recht, een voorrecht, een zicht
baar bewijs dat wij wezen, aat ae Denoexten aer gemeenten
vrij land. Hierna- ont^ j nagenoeg onbegrensd zijn. De vraag
heer Woudstra de gedac e blijft, waar de grens ligt voor een re-
aanzien van d^o®®™J^ni^;|e".sleren delijk verzorgingspeil: daar waar de fi-
wn i nanci£n ophouden aanwezig te zijn. Met
het bereiken van de verhoging van de
algemene uitkering ad 660.000 kan
het college natuurlijk gelukgewenst
worden maar het feit dat de landsrege
ring niet bereid bleek het gehele be
grotingstekort te dekken, bewijst dat
het haar bedoeling was een sterke rem
te leggen op de steeds stijgende be
hoeftebevrediging der gemeenten. De
mogelijkheden voor de gemeente tot
Leidse raad waarvan wij gisteren
reeds melding hebben gemaakt.
De heer Woudstra nam vervolgens
enige reserves in acht ten aanzien van
de nieuwe methode bij het behandelen
der begroting. De volgnummers zullen
nu hoofdstuksgewijze behandeld wor
den. Deze methode moet zijn deugde
lijkheid bewijzen. Mocht blijken dat de
raad zich gaat verliezen in details dan
zal de fractie de methode van Dehande-
ling der begroting opnieuw aan de orde
moeten stellen. Spr. dankte vervolgons
het college en de ambtenaren voor de
omvangrijke arbeid die ook dit iasr
weer aan de begroting ten grondslag
heeft gelegen.
Nadelig sa'do.
De heer Woudstra sprak ver/olger.s
over de financiële positie der gemeen
te. Naast de verblijdende wetenschap
over de financiële resultaten over de
periode tot en met 1955 weten wij thans
ook, dat 1956 zal sluiten met een na
delig saldo van ruim een half miljoen
gulden. De begroting voor 1957 wijst
voorlopig een nadelig saldo aan van
rond anderhalf miljoen. In de geleide
brief, aldus de heer Woudstra, heb ik
met instemming gelezen, da^ uw col
lege uit deze ontwikkeling de conse
quenties trekt door te voorkomen dat
het budget van de gemeente extra wordt
uiteraard beperkt. Maatregelen op
het gebied van de nutsbedrijven, die de
begrotingstekorten moeten opvangen zal
zijn fractie niet zonder meer afwijzen.
Wijze beperking.
De heer Kortmann (K.V.P.) stelde in
het begin van zijn betoog, dat grote uit
gaven de eerste tijd niet mogelijk zijn.
Het verheugde hem. dat b. en w. blijk
hebben gegeven dit in te zien. Eerder
al heeft de heer Kortmann betoogd, dat
het gemeentelijk huishouden in even
wicht moet zijn. Een en ander is aan
leiding geweest het financieel beleid
sterker onder de loupe te nemen. In het
algemeen stelde spr. vast dat de ge
meente wijze zelfbeperking moet na
streven.
Tot het uiterste zullen de pogingen
om de bas'sbedragen bij het Rijk ver
hoogd te krijgen doorgevoerd moeten
worden.
L.D.M. niet autonoom.
Hij vroeg zich vervolgens af welke
belangen prevaleren: die van de Leidse
Duinwater Maatschappij of die van de
gemeente? Men kan toch niet zeggen,
dat de L.D.M. een autonoom karakter
heeft indien men bijvoorbeeld in aan-
verhoging van de inkomsten zijn nu I merking neemt, dat nog altijd
de gemeenten practisch niet meer over van Qp ijasis van vervangingswaarde
een eigen belastinggebied beschikken j me^ historische kostprijs in de balans
wordt gewerkt. Overigens kon hij het
financieel beleid van de gemeente in
grote lijnen goedkeuren.
Behoeften zijn onverzadigbaar.
De heer Knol (Prot. Chr.) was het
met het college, dat blijk geeft groot
verantwoordelijkheidsgevoel te hebben,
ééns dat het doel een sluitende begro
ting is. Economisch zijn echter de be
hoeften van de overheid onverzadig
baar. Het is de taak van het gemeente
bestuur de behoeften en de beschikbare
middelen tegen elkaar af te wegen.
De heer Knol wenste te vernemen of
vergelijkende cijfers met andere ge
meenten de vraag wettigen, dat Leiden
zich wat verzorgingsoeil betreft aan de
minimale kant bevindt.
Afbraak gevel hoek Diefstceg
De heer Van Iterson (Prot. Chr.), die
als laatste spreker in de middagvergade
ring noig aan het woord kwam, vroeg
waarom de ingrijpende veranderingen
in het stadsbeeld dikwijls niet worden
voorge^gd aan de Comrrtissie van Open
bare Werken. In dit geval had spreker
op het oog de toekomstige afbraak
het oude geveltje aan de Breestraal
hoek Diefsteeg. Velg. ingezetenen be
grijpen niets van deze afbraak. Ter
wijl dit wordt toegestaan, mogen weer
anderen zelfs geen raampartij verande
ren, zoals b.v. de firma Van Reenen,
eveneens aan de Breestraat gevestigd.
In hoige mate heeft het spreker ook
bevreemd, dat de benoeming van een
directeur van de Gemeentelijke Reini- i
gingsdienst nu al tien maanden op zich
laat wachten.
Voorts wenst spreker te weten voe of
het nu staat met het viaduct aan de
Lammenschansweg. Een ruime parkeer
gelegenheid zou volgens spreker een
oplossing zijn voor het saneringsolan
Gortestraat, Haverstraat, Geregracht.
De heer Spoelstra vertelde dat een
aquariumhouder noodzakelijkerwijs
tevens natuurliefhebber moest zijn,
hij vond het daarom geenszins be
zwaarlijk deze keer eens niet over
vissen maar over al het schoons te
spreken dat hij op z'n tochten door
Frankrijk gezien had.
Spreker toonde aan de hand van
dia's het mooie landschap in Nor-
manaië en weidde uit over de eigen
aardige nonchalante levensgewoon
ten van het volk daar. In het bijzon
der wist de spreker te boeien, toen hy
diep inging op de zeefauna langs de
Bretonse kust. Hij toonde met de
schitterende dia's hoe rijk gescha
keerd deze was en vertelde over al
lerlei schelpdieren en wormen, in
symbiose levend met groenwieren.
Sprekend over het zeewater-aqua
rium deed de heer Spoelstra nog een
middel aan de hand om met behulp
van cement, kippegaas en oude vi
trage een rotswand te maken.
De Zuidkust.
Na de pauze werden de leden door
het mooiste gedeelte van Frankrijk
geleid n.l. de zuidkust. Wederom liet
spr. door z'n buitengewoon fraaie
opnamen het schone landschap daar
zien. Bossen, akkers, gezellige stad
jes met heel nauwe steegjes en de
prachtige kuststreken passeerden de
revue. Nadat de leden een indruk
hadden gekregen van de oorsprong
van dë" Seine, vertelde spr. nog over
de buitengewone helderheid van het
Middellandse zeewater en het ge
ringe verschil tussen eb en vloed.
Tenslotte werd de heer Spoelstra, na
dat hij nog enige dia's van de Ri-
vièra had laten zien, door de voor
zitter hartelijk dank gezegd.
Soms plooien de ernstige ge-
l zichten van de Leidse vroede
vaderen zich tot een milde glim-
lach, soms ook klinkt een scha-
terlach door deze gemeentelijke
t tempel der democratie.
Zo riep gisteravond tijdens de
behandeling van de begroting de
I heer Questroo uit: „Een jaar ge-
l leden moest de bestrating van de
Hooigracht wachten op klinkers,
Ik zou wel eens van de wethou-
der willen horen waar we nu
weer op moeten wachten!"
Jongeleen: „Op medeklinkers".
Van nu af aan zal de KVP-frac-
tie zich echter geheel van de com
munisten in de raad distanciëren,
tenzij uit de verklaring van
op de diverse vragen In de memorie
van antwoord hebben gegeven conclu
deerde spr., dat het college voornemens
is zijn besluit in praktijk te brengen.
Meer licht.
Inmiddels is er, wat de rijksfinanciën
F betreft iets meer licht gekomen. Ook de
communistische raadsfractie zal gemeenten zullen hun bijdrage moeten
blijken dat ook zij het met deleveren aan de handhaving van
andere vraagstukken m van de raad weer had ingenomen.
inhoud van de verklaring eens is.
Wat Van Weizen ervan zei.
De heer Van Weizen (C.P.N.), zei
o.m. het volgende in antwoord op ae
verklaring van de raadsleden:
De gebeurtenissen in Hongarije
worden gebruikt om de aandacht af
te leiden van
het land.
Men wil bovendien de cotmimunis
ten treffen.
„Wij zijn, zo sprak het communis
tische raadslid, niet minder ge
troffen door de tragedie die het
Hongaarse volk getroffen heeft.
Aan de andere kant zijn wij van
mening, dat het voor ons op net ogen
blik niet moge1 ijk is, zodanig inzicht
monetaire en budgetaire evenwicht.
Spr. is het eens met de opmerking van
het college, dat de strekking van de ge
leidebrief te dezen aanzien niet te zorg
vol is. Tenslotte sprak hij de hoop uit
dat openheid van het college ten op
zichte van de raad de onderlinge ver
houding te goede zal komen. Hij was
dankbaar, dat de burgemeester na
zijn ziekte zijn plaats als voorzitter
Begroting: gedegen stak.
Ook de fractievoorzitter de heer Ha-
gens begon gistermiddag met te verkla
ren. dat de fractie van de V.V.D. de
communistische raadsleden niet meer
zal erkennen als volksvertegenwoordi
gers. Het is tekenend voor de C.P.N.,
aldus de heer Hagens, dat slechts en
kele vertegenwoordigers van de partij
consequenties hebben getrokken uit de
afschuwelijke gebeurtenissen in Hon-
ujift lil» .J.. garije. -
en overzicht van de toe? tand te krij- i In het vervolg van rijn betoog noem-
In auondzitting Leidse raad
De eerste spreker in de avondzit
ting was de heer J. Drijber (VVD).
Hij sprak over de ruimtelijke orde
ning. Het wachten is nog op het
wegenplan. H(j vindt het jammer,
dat dit in het afgelopen jaar nog
niet is behandeld. Discussie is ech
ter pas mogelijk als de plannen op
tafel liggen. Er zon voor de aanleg
van wegen een subsidieregeling
door de regering in het leven ge
roepen moeten worden. H(j drong
aan op de aanleg van een woonark
haven. HU ondersteunde de sugges
tie de kazernes buiten de stad te
brengen, mede in het belang van de
uitbreiding van de universiteit.
Te optimistisch?
De heer Stolp (Prot. Chr.) meende
dat de begroting nog een te optimistisch
beeld geeft. De loon- en huurverhoging
en andere regeringsmaatregelen zullen
de financiële uitkomsten over 1957 ten
nadele beïnvloeden.
De gemeentelijke subsidies dienen elk
jaar door een commissie opnieuw; be
oordeeld te worden. Hij bepleitte ho
gere subsidies voor de kerkbouw.
Niet al te zuinig.
De heer Zunderman (P.v.d.A.) be
treurde het., dat b en w. niet overgaan
tot een populaire uitgave van de be
groting.
In het algemeen vond hij, dat in de
raad te veel nadruk is gelegd op be
zuinigen. De gemeente moet niet te
gauw voor het Rijk oapituleren. Juist
door de begroting moet het Rijk de
overtuiging krijgen, dat de behoeften
in Leiden hoog zijn.
De heer Portheine (WD) zei dat de
„menselijke verhoudingen'" onder het
gemeentepersoneel van groot belang
zijn. Hij zag met belangstelling het ini
tiatief van het college in deze tegemoet.
Hij vroeg voorts om ideeënbussen in
de bedrijven en bordjes boven de lo
ketten van de ambtenaren.
De heer Huurman (Prot. Chr.) sprak
o.m. over het Veemarktplan, een plan
,waar haast bij is". De kwestie van de
verbinding van Station met de binnen
stad houdt hier verband mee. Wanneer
komt het plan aan de orde? Hij krijgt
de indruk dat de veemarkthal van de
baan is.
De heer Questroo (Prot. Chr.) wees
op het belang van een goede bestrating
van de Hooigracht, een belangrijke
ader in de Noord-Zuid-ver binding.
Doelenterrein terug aan gemeente.
Tijdens de beantwoording van de vra
gen kwam allereerst de voorzitter aan
het woord. Over de L.D.M. zei hij, dat
de algemene watervoorziening preva
leert. De vervangingswaarde is op het
ogenblik onmogelijk vast te stellen.
Maar elk jaar wordt in het bedrijf ver
nieuwd. In de praktijk is dus van ver
vangingswaarde sprake.
Het Doelenterrein zal aan de ge
meente worden teruggegeven als
het terrein niet meer voor de ka-
Tenslotte zei de heer Menken, dat het
college alles zal doen om de menselijke
verhoudingen in de diensten te bevor
deren. Dit zal o.m. geschieden door
overleg met de hoofden van dienst, door
het stimuleren van de besprekingen in
het bedrijf. Hij wees er op, dat er reeds
enige bedrijven zijn, die bijeenkomsten
hebben georganiseerd, waaroo leiding
gevende functionarissen iets over de
taak en de betekenis van dieost of be
drijf vertelden. Tenslotte «prak de wet
houder met waardering over het werk
I van de ambtenaren, die ondanks on-
I derhezetting soms van 10 tot 18 °0
beste prestaties blijven leveren.
Wegenschema verandert steeds.
Wethouder Jongenen sprak uitvoerig
over de planologische ontwikkeling van
Zuid-HoPand en de agglomeratie rond
Leiden. Vaste plannen kunnen nog niet
gemaakt worden omdat het provinciaal
wegenschema steeds /eranrtert. lïe
nieuw ontworpen forensenweg Den
zerne gebruikt zal worden. De raad Haag Leiden moet uitkomen In het
zal moeten besluiten of dit terrein Morskwartier. Dit bijv. wijzigt de plan
een universitaire bestemming zal »en voor dit stadsdeel. De ultbreldlnr
krijgen. I van de un?versite[t zal belangrijke of-
De gebouwen die hier eventueel zul
len verrijzen krijgen een algemeen doel.
Men streeft er naar in 1975 het complex
gebouwen gereed te hebben. Het minis
terie van Oorlog zal wel willen mee
werken, als men op een andere plaats
een kazerne bouwt. Het is de vraag of
onderwijs'" en „financiën" de conse
quenties en de lasten willen dragen.
Menselijke verhoudingen.
Wethouder Menken antwoordde op
vragen over het sociaal voorzienings
fonds en maatschappelijk werkster, dat
een en ander weinig leeft onder het ge
meentepersoneel. Is hier voor een maat
schappelijk werkster een dagtaak? Deze
zaak zal echter binnenkort ter sprake
worden gebracht in de commissie per
soneelszaken. Ook de kwestie van de
naambordjes boven de loketten zal ter 1 zitting.
de universiteit gaan ook naar een deel
van de binnenstad. De raad z3l wat dit
betreft binnenkort belangrijke beslui
ten moeten nemen.
Niet zo belangrijk.
Op de vraag van de heer Var. Iterson
zei de wethouder dat het pand op de
hoek van de Diefsteeg en Breestraat,
dat ten behoeve van „de Twentse
Bank'" zal worden afgebroken, al
„slecht op poten stond'. Rijksmonumen
tenzorg vond behoud van het gebouw
niet zó belangrijk.
Binnenkort is een voorstel over de
benoeming van een directeur van de
gemeentereiniging te verwachten.
Te elf uur sloot de voorzitter de
