WA. Schrandt, 25 jaar directeur
fan „Zaalberg", gehuldigd
Leilse studenten protesteerden en
ba(en voor verraden Hongarije
„God beware ons voor
ïeidhftig gepraat"
Het stadsrumoer viel stil
Prinses Beatrix bij solidariteitsbetoging
KXP. verzette zich tegen star
standpunt inzake buitenplaatsen
Uitgaven voor roken blijven
voortdurend toenemen
10NDERDAG 8 NOVEMBER 1956
DE LEIDSE COURANy
PAGINA 1
Veleonderden Leidse studenten
net hcleraren en universiteitsstaf
«aren stermiddag te half vijf ver
zameld» de historische Pieterskerk
>tn op lardige wijze te protesteren
eg? h»Russische verraad ten op
iate v Hongarije.
kof. A. H. de Boer, de rector
man if is, opende de bijeenkomst
me de de: „God beware ons voor
heihaf' gepraat". Hij herinnerde
aarhetit, dat 30 jaar geleden een
Leis h?leraar, prof. Van Vollen
hom, |leit had voor een interna-
tioüle oiltiemacht, welke thans
doo deood der tijden wellicht
weiebjeid wordt. Professor De
Boe wischuwde tegen een men-
tali-it, alles, wat het westen on-
derjemgoedkeurt, als reactie op
hetjnirselijke gedrag van Rus-
lam
'ot t wees de professor de bur
gs v de Leidse civitas op hun
pjhtn, indien mogelijk, gast-
vfheie verlenen aan vluchtelin
ge,dzal moeten geschieden in
et khat, dat voor de vluchtelin-
g{ ei waarlijk nieuwe „home"
céen
Idae praeses van het Leidse
Stuinte Corps, de heer R. v. d.
Berj eewarm pleidooi gehouden
hadgooét Studenten Asiel Fonds,
spr; eeiïongaars lid van de Leid
se ïiveieitsstaf, de heer Z. Szir-
maeen nkwoord voor al datgene,
waNedand in verleden en heden
voc'Hoiarse vluchtelingen deed
en oet.
Avondmis.
Aansluitend aan deze demonstra
tieve bijeenkomst, werd door de stu
denten-pastoor, prof. dr. H. v.
Rooyen, in de St. Leonardusketfk aan
de Haagweg een avondmis opgedra
gen voor Hongarije, die door zeer
vele leden van de R.K.S.V. „Sanctus
Augustinus" bezocht werd.
In een korte preek wees prof. Van
Rooyen op het gevaar van een on
christelijke houding ten opzichte van
Rusland door de jongste gebeurte
nissen. Het liefdegebod van Christus,
dat iedere haat uitsluit, geldt ook
voor de huidige situatie, aldus prof.
Van Rooyen.
OP ANDERE UNIVERSITEITEN.
Tegelijk met de bijeenkomst te
Leiden werden protest-vergaderingen
gehouden in alle Nederlandse univer
siteitssteden, waarbij zeer de nadruk
werd gelegd op het belang van het
Studenten Asiel Fonds. Het resultaat
van deze propaganda is, dat gister
avond reeds een bedrag van 5.925
in dit fonds was gestort, waarvan
een bedrag van 1.472.50 aan vaste
donaties.
De Nijmeegse studenten boekten
in samenwerking met de jeugdorga
nisaties een opmerkelijk succes
door in een dag ƒ40.000,voor
Hongarije bijeen te garen.
Bij de vele toespraken, welke om.
door Hongaren werden uitgesproken,
vielen de woorden op van de uit Hon
garije afkomstige, Delftse hoogleraar
prof. J. Beyer, die verklaarde, dat de
jongste gebeurtenissen hadden aange
toond, dat een communistische op
voeding niet in staat is het begrip
vrijheid in het hart van jonge mensen
te doden.
BELANGRIJKE OPDRACHT
VOOR H.C.VV.
Uit het orgaan van de studie- en
ontspanningsvereniging Geklonken
en Gelaste Vriendschap", van de Hol
landse Constructie Werkplaatsen al
hier, vernemen wij, dat deze fabrie
ken medewerken aan het bouwen van
een complete zoutfabriek voor de re
gering van Columbia.
Hoofdaannemer van het project is
de bekende Zwitserse firma Escher
en Wyss te Zürich, die de verdam
pers, de verpakkingsmachines en di
verse andere apparaten levert.
Door Escher en Wyss werd de ver
vaardiging van de rest van de appa
ratuur in handen gegeven van de Ne
derlandse Elektrolasch Maatschappij,
een zuster-onderneming van de Hol
landse Constructiewerkplaatsen.
Deze zal de staalconstructies ver
vaardigen voor alle gebouwen, de
overkapping en een gewapend-beton
nen zoutsilo en de benodigde loop
kranen en liftinstallaties.
Het bouwwerk wordt uitgevoerd
bij de zoutmijnen van Zipaquira, op
vijftig kilometer van de hoofdstad
Bogota, waar volgens de schattingen
nog wel voor 100 jaar zout aanwezig
is voor de gehele wereldbevolking.
De zoutlagen hebben zulk een ge
weldige dikte, dat er een kathedraal
in is uitgehouwen, waarin elke zon
dag een kerkdienst wordt gehouden.
De werktekeningen van het projekt
worden voor de N.E.M. vervaardigd
door N.V. Tebodin te Den Haag.
Burgerlijke Stand
Geboren: Marten, zn. v. J. M. de
Bruin en G. de Haan; Adriaan, zn.
v. C. Ottenhof en M. J. Petit; Corne
lls Jan, zn. v. J. Korpershoek en J.
G. S. Willemse; Franciscus René, zn.
v. J. T. L. Zonneveld en H. M. J. Len-
3elink.
Overleden: J. J. M. Olsthoorn doch
ter, 3 mnd.; B. J. Kalter, hsvr. van:
Goosen, 68 jr.; J. de Kievit man, 72 jr.
„Dtmts in 't bedrijf
hetehgrijkst"
)e Halen van uw naam:
TVL S. iden drie karakter-
einschten aan: Willen Aan-
pxen standhouden". Aldus
dteer De Bruyn, onderdirec-
te, vanrgen tijdens een hul-
dng toe directeur van N.V.
Z:berg i Zn te Leiden. Ter
eivan 1 vijf en twintig-jarig
juleum an de heer W. A.
Srandt raren de onderne-
ngsraaie staf en de bedrijfs-
hing in; ontvangkamer van
h bedri aan de Vestestraat
ben.
Vócdeze Higing plaats vond,
had cheer Sc&ndt 'n korte plech-
tighe: in de >mmi.ssarissenkamer
moeti onderg» waar de heer H.
Kernfrip, dievens een toepasse
lijk pech je tld, hem namens de
comnsarissemen gouden arm-
bandfloge oviandigde.
De eer Schidt was vergezeld
van etgenote «enige andere naas
te falielederOe heer De Bruyn,
die dfeestredchield, wees op de
karakeigensclpen van de heer
Schrat, die h(tot een ideale di-
recteivan hetedrijf hadden ge-
maak
Hetvillen" iijn karakter, aldus
de he De Bruyuit zich in de tal
rijke -eën, die directeur ontwik
kelt. it aanpaen heeft dikwijls
meer it karakt van „aanvallen".
Dat directe» kan standhouden
heeft j voorall moeilijke tijden
bewez
De er De Brn gaf vervolgens
een omzicht va25-jaar geschiede
nis vl ZaalberjHij beschreef de
toesta; in 19311 een holle boom,
uiterl had hetedrijf een naam,
inwerf was hejol. De zaak stond
er nilijk vo toen de heer
Schra'. directe) werd. Met inzet
van zi totale kihten is hij echter
aan z levenswc begonnen.
DanHj zijn wiot instandhouden
heeft het beef door de moei
lijke jisjaren g>odst. Nu is de
holle lm een stige eik geworden,
aldus heer de ruyn. Hij dankte
de direur voor>t vele werk, dat
deze iiet belanfan de zaak ver
richt I. Mevrou -• vorm
de daijj het thtfront. Uok haar
dankt\j.
Portret.
De heer J. Bavelaar, voorzitter van
de ondernemingsraad onthulde ver
volgens Ihet geschenk van het per
soneel, een schilderij van de heer
Schrandt, geschilderd door Sierks
Schroder. Daarbij was een album,
waarin de namen van alle schenkers
waren opgenomen. Aan het begin
van de huldiging heeft de heer J. v.
d. .Waard, procuratiehouder een woord
van welkom gesproken. Tijdens een
gezellig samenzijn, dat hierop volgde
bracht de heer H. L J. Schrandt als
naaste medewerker van de directeur
een toast uit op de jubilaris.
Tenstotte sprak de heer Schrandt
een dankwoord. In deze tijd van toe
nemende industrialisatie, waarin ma- i
De heer en mevr. Schrandt bekijken
het geschenk van het personeel: een
geschilderd portret van de directeur.
(Foto: De Leidse Courant")
chines de mankracht vervangen, ook
in ons bedrijf, aldus de heer Schrandt,
is het niettemin bewezen, dat de
mens het belangrijkste element in
een zaak is". De man aan het hoofd
kan niets doen zonder medewerkers.
Eén van de activa, bij Zaalberg aan
wezig, was en is de toewijding van de
bedrijfsgenoten. De heer Schrandt
toonde zich voor deze toewijding
uiterst dankbaar. Zo er sprake was
van succes, dan is dit aan de mede
werkers van hoog tot laag te dan
ken. Hij dankte allen voor het ge
schenk.
Om drie minuten voor twaalf vanmorgen stolde het leven In Neder
land. Ook in Leiden stond alle werk en alle 7erke?r stik nadat de sire
nes geloeid hadden. De motoren zwegen, de wandelaars en fietsers ble
ven staan. Directeur en werkman, chauffeur en tramconducteur waren
in gedachten drie minuten lang bij de lijdende mens in Hongarije. Om
twaalf uur sloegen de motoren weer aan. Het leven hernam zfjn normale
gang. De foto toont de stilte op de Prinsessekade.
i (Foto: De Leidse Courant)
H.K.H. Prinses Beatrix, temidden van haar medestuden ten, gefotografeerd in de Leidse Pieterskerk tijdens de
solidariteitsbetoging van de Nederlandse studenten met de Hongaarse academici. Ook in de andere Nederlandse
universiteitssteden zijn gisteren dergelijke bijeenkom sten gehouden.
Gemeenteraad Wassenaar
De KVP-raadsfractie heeft zich gis
teren in de gemeenteraad van Was
senaar verzet tegen een voorstel van
b. en w. om voor 90.000,dure
bouwgrond aan de Bremhorst.aan te
kopen voor het stichten van twee
kleuterscholen, terwijl de gemeente
zelf eigenaresse is van andere aan
grenzende grond, n.l. op het landgoed
„De Wittenburg".
De kvp-fractievoorzitter, dr. J. J.
M. Veraart, herinnerde eraan, dat een
half jaar geleden, toen in principe
besloten werd tot het stichten van
een openbare kleuterschool in het
zuidelijk deel van de gemeente, als
plaats werd genoemd de rand van
„De Wittenburg". Nu blijkt, dat b.
en w- zonder verdere argumentatie,
van gedachten zijn veranderd, en
wordt de raad gevraagd voor 22,
per vierkante meter een stuk bouw
grond van een particulier te kopen.
Wat zijn de bezwaren tegen het
oorspronkelijke plan?, zo vroeg de
heer Veraart.
Meningsverschil.
Mr. C. A. van Gorcum (pvda) zei-
de zich niet te hebben verbaasd over
dit nieuwe voorstel. De landgoede
ren, die de gemeente aankocht als
recreatiegebied, moeten ongeschon
den blijven. Want de ervaring leert,
dat als men eenmaal met verkavelen
begint, het einde ervan zoek is. Ook
nir. A. van Vuure, voorzitter van de
wd-fractie bleek dit standpunt te
delen.
De heer P. M. van Leusden (kvp)
wees er nog op, dat men op het ter
rein, dat b. en w. willen kopen, en
dat 4100 uia groot is, twee kleuter
scholen wil bouwen, terwijl er inder
tijd op De Wittenburg voor een
school ruim 5000 m2 gereserveerd
was. Het bouwen van twee kleuter
scholen aan de rand van deze bui
tenplaats zal de recreatieve waarde
ervan geen geweld aandoen, aldus
deze spr., integendeel zal de recrea
tie er door toenemen.
De heer C. E. van den Berg (kvp)
achtte zich door het kopen van en
kele buitenplaatsen niet gebonden
aan het ongewijzigd handhaven van
deze bezittingen. Spr. zeide er weinig
voor te voelen, deze bezittingen in
de ijskast te stoppen.
Dr. W. F. van Gunsteren (prot.-
chr.) vroeg in dit verband een prin
cipiële uitspraak van b. en w. over
de bestemming van de buitenplaat
sen.
Alleen K.V.P. tegen.
Uit het antwoord van burgemees
ter Van Wijnbergen wethouder
mr. dr. J. Hazenberg was verhinderd
deze raadsvergadering by te wonen
bleek, dat het college ernaar zal
streven, de buitenplaatsen onge
schonden te behouden, tenzij het col
lege zich tevoren aan bepaalde be
stemmingen heeft gebonden en tenzij
er zich bijzondere, onvoorziene om
standigheden zouden voordoen.
Dr. Veraart verklaarde daarop,
dat zijn fractie zich met het doctri
naire standpunt van „de buitenplaat
sen blijven in ieder geval buiten
plaatsen" niet kan verenigen. Er
kunnen zich allerlei noden voordoen,
die het gebruik maken van de grond
op de buitenplaatsen rechtvaardigen
en het gaat beslist te ver, als men
zich dan blijft blind staren op de
recreatie, hoe belangrijk en nodig
die ook op zichzelf is. Er zal in elk
geval afzonderlijk bekeken moeten
worden, wat het zwaarste weegt.
Spr. toonde zich bereid tot elk com
promis, maar wilde zich in geen ge
val binden aan een star standpunt.
In tweede instantie maakte de heer
L. G. Oosterling (prot.-chr.) de op
merking, dat naar zijn mening de
houding van de katholieke fractie
verklaard kan worden uit de om
standigheid, dat er plannen zijn een
andere school (het St. Adelbertcol-
lege) te stichten op een andere bui
tenplaats (De Hartenkamp). Dr. Ver
aart ontkende dit met klem.
Het voorstel van b. en w., dat door
de andere fracties gesteund bleek te
worden, werd aangenomen met 12
stemmen voor en de zes stemmen
van de kvp-leden tegen.
De rest van de agenda kostte be
trekkelijk weinig tijd.
Voordat tot de behandeling van
de eigenlijke agenda werd overge
gaan hield de voorz. een toespraak,
waarin hij de gevoelens vertolkte,
die ons allen bezielden na het ver
nemen van het schokkende nieuws
over Hongarije. Staande werden
door alle leden de gevallenen her
dacht tijdens enkele minuten stilte
en van harte stemde de raad in met
het voorstel, om voorlopig een be
drag van 1000,uit de gemeente
kas te storten op de rekening van
het Nationaal Comité voor Hulpver
lening aan het Hongaarse volk.
DOKTER A. H. BERTELS
OVERLEDEN.
Op 59-jarige leeftijd is na een ziek
te van enige weken overleden dokter
A. H. Bertels, die sinds 1947 in Was
senaar gevestigd was als huisarts en
die zich bovendien zeer verdienste
lijk heeft gemaakt als commandant
van de Rode Kruis-colonne en als
medisch adviseur van het Wit-Gele
Kruis en* van de Katholieke Gezins
zorg.
Dokter Bertels begon zyn medische
loopbaan in 1925, nadat hij aan de
universiteit van zijn geboortestad
Leiden zijn studies had voltooid, als
officier van gezondheid in het toen
malige Nederlands-Indië. Hij was en
kele jaren werkzaam in verschillend®
hospitalen in dit land, kwam vervol
gens in dienst van een scheepvaart
maatschappij als scheepsdokter en
daarna als bedrijfsarts van de Oost
Borneo Maatschappij te Samarinda.
In 1932 vestigde dokter Bertels
zich in Batavia, waar hij een bloeien
de praktijk opbouwde en o.m. be
stuurslid was van het St. Caroluê-
ziekenhuis.
De oorlog met Japan maakte daar
aan een eind; hij werd krijgsgevan
gene en hem werd alles ontnomen.
Na de bevrijding vertrok hij naar
Australië, waar hij een jaar werkte
onder krijgsgevangenen en evacue's.
In 1947 kwam hij naar ons land en
vestigde hij zich in Wassenaar.
De teraardebestelling van het stof
felijk overschot zal a.s. maandag
maandag plaats hebben na een
plechtige Uitvaartdienst in de St.
Willibrorduskerk om 10 uur.
ERNSTIGE BOTSING LIEP
GOED AF.
Op de Rijksstraatweg bij het Ker-
kehout hééft zich gistermorgen een
hevige botsing voorgedaan tussen een
autobus van de N.Z.H.V.M. en een
vrachtauto. Twee personen werden
slechts licht gewond; de materiële
schade was evenwel zeer groot.
De bus reed zonder passagiers
in de richting Den Haag en kwam
bij het passeren van een andere bus
op de linkerweghelft juist toen van
de andere kant een inhalende vracht
auto naderde. In volle vaart botsten
beide grote wagens op elkaar. De
chauffeur van de vrachtwagen H. S.
en een conducteur in de bus, B. B.
werden licht gewond. Na in een zie
kenhuis te zijn verbonden, konden
zij huiswaarts keren. De vrachtauto
werd zeer zwaar beschadigd, de bus
werd aan de linkerzijkant over een
lengte van drie meter opengereten.
De uitgaven van het Nederlandse
volk voor tabaksartikelen nemen nog
steeds toe. Aldus mag wel worden
geconcludeerd uit het feit, dat de
waarde van de tabaksprodukten, die
per hoofd der bevolking ter beschik
king kwamen, nog voortdurend toe
neemt.
In de periode oktober 1955—sept.
1956 bedroeg de waarde van de ta
baksproducten, die per hoofd der be
volking ter beschikking kwamen,
76,23, tegen 76,11 in de vooraf
gaande periode sept. 1955aug. 1956.
In het tijdvak okt. 1955—sept. 1956
waren per hoofd der bevolking 87
(vor. per. 86) sigaren, 13 (onv.) ciga-
Twaalf vrachtauto's vol met
bedorven snoepgoed
Een ogenschijnlijk nette Vlaarding-
se winkel van brood, banket en
snoepgoed bleek achter de schermen
een ontstellende hoeveelheid bedor
ven consupmtie-artikelen te bevatten.
Twaalf vrachtauto's, volgeladen met
dozen chocolade, flessen zuurtjes, do
zen en zelfs kisten snoepgoed, blik
ken met koekjes ec. moesten aan deze
merkwaardige opruiming te pas ko
men.
De ontstellende toestand in dit win
kelpand werd ontdekt door een in
specteur van de Rotterdamse keu
ringsdienst van waren tijdens een
normaal routine-onderzoek. Hij sig
naleerde alleen, dat de alleenwonen
de winkelierster B. een voor haar
zaak ongewoon grote voorraad had.
Deze dame, die aan een haast be
lachelijke hamsterwoede lijdt, bleek
o.m. een aantal tot aan het plafond
toe opgetaste flacons met zuurtjes
van twintig jaar her te bezitten. De
inhoud w~ -g veranderd in een
'bberige massa.
Opmer., dat men een derge
lijke rommel zelfs in de winkel niet
zou durven vermoeden. De politie
heeft nimmer een klacht van de
klanten vernomen. Het is slechts aan
de speurzin van de controleur te dan
ken, dat deze lekkerijen hun pen
sioengerechtigde leeftijd niet konden
bereiken.
rillos, 1159 (1160) sigaretten en 0,75
(onv.) kg. kerftabak beschikbaar, al
dus het C.B.S.
Voor het gehele Nederlandse volk
kwamen in de periode okt. 1955
sept. 1956 940 (vor. per. 931) miljoen
sigaren, 146 miljoen (onv.) cigarillos,
12.576 (12.573) miljoen sigaretten en
8.111.000 (8.160.000) kg kerftabak ter
beschikking.
De kleinhandelswaarde van deze
totaal ter beschikking gekomen ta
baksprodukten bedroeg 827,2 (825,1)
miljoen, waarvan sigaren 186,0
(183,8) milj., cigarillos 15,2 (15,1)
miljoen, sigaretten 507,4 (507,1)
miljoen en kerftabak f 118,6 (119,1)
miljoen.
LANDELIJK ONDERZOEK NAAR
HET VOORKOMEN VAN RIIEUMA.
Een rheuma-team, onder leiding
van de rheumatoloog dr. R. de Graaf,
is nu ruim 2l/2 jaar bezig met een
door de gezondheidsorganisatie T.N.
O. gesteund onderzoek naar het voor
komen van rheumatische aandoenin
gen onder de Nederlandse bevolking.
Bij dit onderzoek zijn ongeveer 70
grote en kleinere gemeenten betrok
ken. Tot nu toe zijn 52 kleinere ge
meenten afgewerkt. Thans wordt een
aanvang gemaakt met het onderzoek
in de steden Den Haag, Rotterdam en
Amsterdam. Ook hier zal het onder
zoek zich uitstrekken over 10% van
de bevolking. De proefpersonen krij
gen via het gemeentebestuur een
vragenlijst toegezonden. Deze formu
lieren die strikt persoonlijk zijn zul
len in Den Haag door huisbezoekers
worden afgehaald.
Degenen die opgegeven hebben,
dat ze last hebben van rheumatiek,
worden later uitgenodigd, naar een
zittingslokaal te komen om hun
klachten met rheumatologen te be
spreken.
Bij een eerder gehouden onderzoek
is gebleken, dat 20% der bevolking
aan een vorm van rheumatiek lijdt.
Op hogere leeftijd loopt dit percen
tage zelfs naar de 30%. Gebleken is
ook, dat vocht lang niet altijd een
van de oorzaken is, doch dat zeer
vaak psychische achtergronden een
rol spelen in deze volksziekte.
