3)e CekWSoti/ta/ut
De nationale opstand der Hongaren
is met succes bekroond
Het hele Westen is in handen der verzetslieden
Vwcen geitaafit, Stuaen antwimen
Nieuwe Hongaarse regering zal 'n
echte volksregering zijn
MAANDAG 29 OKTOBER 1956
48ste JAARGANG No. 13944
Directeur: C. M. v. HAMERS VELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
BUREAUX: PAPENGRACHT 32
Telefoon: Directie, Abonnementen, Drukkerij 20935, Redactie 20015, Advertenties 20826. Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.55 p. w-, f2.35 p. mnd., f7.— p. kwart. Franco p.p. f7.40 - Advertenties: 17 ct. p. m.m Telefoontjes f 1.50
NAGY BELOOFT DE GEHEIME
POLITIE TE VERWIJDEREN
Wat niemand verwachtte is in Hongarije gebeurd: de opstand is gelukt,
Nagy is gezwicht en de Russen ontruimen Boedapest. Besprekingen over
het vertrek van de Russen uit de rest van het land zullen onverwijld begin
nen. Dit heeft premier Nagy van Hongarije gisteravond via de radio mee
gedeeld.
Radio-Boedapest heeft de gebeurtenissen voor het eerst „de nationale
opstand van het Hongaarse volk" genoemd. De opstandelingen op het
Szena-plein te Boedapest, de laatsten die nog vochten, hebben het vuren
gestaakt.
De radio heeft een oproep van de Hongaarse spoorwegen omgeroepen,
gericht tot alle employe's, om maandagmorgen hun werk te hervatten. De
directies van verscheidene fabrieken en ondernemingen in de Hongaarse
hoofdstad hebben via radio-Boedapest bekend gemaakt dat maandagmor
gen het werk zal worden hervat.
BELOFTEN VAN NAGY.
Nagy had in een radiorede beloofd
dat de geheime staatspolitie ontbon
den en het leger gereorganiseerd zal
worden. De vijftiende maart wordt
als nationale feestdag hersteld en het
communistische staatsembleem zal
worden vervangen door het wapen
schild van Kossuth, de Hongaarse
nationale held. De premier gaf de
verzekering dat niemand die aan de
strijd heeft deelgenomen, gestraft
zou worden. De regeringstroepen
zouden van hun vuurwapenen nog
slechts gebruik maken indien zij zelf
beschoten werden.
NATIONALE RAAD INGESTELD.
Volgens een communiqué van het
Hongaarse „nationale patriottische
front", dat zondagnacht voor radio-
Boedapest is omgeroepen, is zondag
avond in Hongarije een Nationale
Raad ingesteld.
RadioBoedapest meldt, dat het
bestuur van de communistische par
tij in Hongarije met het oog op de
toestand heeft besloten zijn bevoegd
heden over te dragen aan een com
missie onder voorzitterschap van Ja
nos Kadar. Deze commissie zal zo
spoedig mogelijk een nieuw partij
congres bijeenroepen.
Premier Nagy van Hongarije heeft
voor de radio verklaard, dat de nieu
we regering een ware volksregering
zal zijn. Zij zal dadelijk beginnen
met de uitvoering van de eisen van
het volk.'
De regering heeft het staken van
de strijd bevolen, aldus de premier.
Zij verzoekt het volk de wapens in
te leveren. Er zal onmiddellijk een
nieuwe politiemacht worden ge
vormd. De geheime politie wordt
ontbonden. De nieuwe politie zal be
staan uit eenheden van het leger,
de (gewone) politie, gewapende een
heden van de jeugdbeweging en de
arbeiders.
DE OVERWINNING BEHAALD.
Radio-Miskolcz heeft opgeroepen
tot staking van de strijd. „De natio
nale opstand heeft de overwinning
behaald, de Russische troepen heb
ben gecapituleerd, de regering zal al
onze eisen inwilligen, schiet niet meer
op de regeringstroepen", aldus de
leider van het revolutionaire comité
in Miskolcz.
De radio deede voorts mede, dat
de Hongaarse uraniummijnen niet
meer door de Russen worden geëx
ploiteerd, maar nu eindelijk aan het
Hongaarse volk behoren.
Volgens de berichtgeving, meren
deels afkomstig van de Oostenrijkse
grens, hebben de opstandelingen de
Westelijke Hongaarse provincies in
hun macht, waaronder de provincies
Gyoer, Papa, Szombathely, Sopron
en Egerszeg. Waarnemers te Wenen
achten het zeer wel mogelijk, op
grond van de tot dusver ontvangen
berichten, dat de provincies Kapos-
var, Pees, Veszprem, Miskolcz, Szeks-
zard en Sznolnok zich grotendeels
ook in handen der rebellen bevin
den. Er is weinig bekend over riie
provincies verder naar het oosten.
Wel is melding gemaaat van succes-
DE LAATSTE SCHOTEN
Personen zonder vaderlandslieven
de gevoelens hebben in één wijk te
Boedapest nog gebruik gemaakt van
hun wapens, aldus het radio-Boeda
pest maandagochtend gemeld.
In dezelfde wijk werden verschei
dene opstandelingen, die zich in een
huis hadden verschanst, gevangen
genomen.
In het merendeel van de fabrieken
wordt het werk hervat, aldus de zen
der. Het personeel van de openbare
vervoersdiensten is uitgenodigd weer
aan het werk te gaan. De spoorweg
beambten zijn nog niet opgeroepen.
FARKAS GEFUSILLEERD.
Radio Miskolc, het omroepstation
der opstandelingen In Hongarije,
meldt, dat opstandelingen in de nacht
van vrijdag op zaterdag de gevange
nis van Boedapest hebben bestormd.
Hierin waren de oud-minister van
nationale defensie, Michel Farkas, en
sen der opstandelingen in het gebied zijn zoon Wladimir, oud-kolonel van
van de Brecen en van actie daar om
de komst van Russische versterkin
gen te bemoeilijken door het blokke
ren van spoorlijnen en wegen.
In de westelijke provincies aan de
Oostenrijkse grens zouden de Rus
sen, naar de opstandelingen zeggen,
van hen afhankelijk zijn wat betreft
levensmiddelen. De Russen zouden
deze krijgen op voorwaarde, dat zij
niet van hun wapens gebruik ma
ken.
In Wenen heeft men de indruk, dat
de Russen grote versterkingen ver
zameld hadden om de zich in han
den der opstandelingen bevindende
gebieden te heroveren als de toe
stand in Boedapest eenmaal is opge
helderd en definitieve orders uit
Moskou zijn ontvangen.
Eén der opstandelingenleiders ver
klaarde, dat het gehele westen des
lands in handen der rebellen is. „In
verscheidene plaatsen, waaronder
Gyoer, zijn de stellingen der opstan
delingen en van de Russische mili
tairen tegenover elkaar gelegen. De
Russen schieten echter niet. Zij
wachten op orders".
de politieke politie, opgesloten. De
opstandelingen fusilleerden hen in
hun cellen, aldus de radio.
Michel Farkas was een communist
van de „oude garde".
Zijn zoon Wladimir, bijgenaamd
„de folteraar", ondervroeg bepaalde
slachtoffers van de grote processen,
met name Rajk en kardinaal Minds-
zenty.
OOK GEROE GEDOOD.
Volgens het Oostenrijkse pers
bureau A.P.A., dat Hongaarse spoor-
weglieden aanhaalt, zouden Hon
gaarse opstandelingen de dezer dagen
afgezette eerste secretaris van de com
munistische partij, Ernoe Geroe, heb
ben doodgeschoten.
„LIJK VAN HET COMMUNISME"
Een roodbeschildere kist met het
„lijk van het communisme" is maan
dag door het centrum van Rome ge
dragen. Ongeveer duizend leerlingen
van middelbare scholen vormden een
stoet, welke de kist met zich mee
voerde.
Jkeffende fata Bijna duui Belaagd
OM DE VRIJHEID
EEN DERGELIJKE AFLOOP van
de gebeurtenissen in Hongarije
had niemand durven hopen. De Sov
jettroepen kwamen met zulk een
overmacht van tanks, vliegtuigen en
machine-geweren op de Hongaarse
hoofdstad aanrukken, dat niemand er
aan twijfelde of de opstand tegen het
rode regiem was een bij voorbaat
verloren zaak.
Radio-Boedapest, de voornaamste
bron van nieuws over de opstand,
vertelde onomwonden, dat een groot
scheepse „vernietigingsactie" zou
worden ingezet om de laatste resten
van de opstand te verpletteren.
Weliswaar konden we er re-
0 kening mee houden, dat de
berichtgeving van radio-Boe
dapest nogal „eenzijdig" was, maar
als we dachten aan de berichten van
de Oostenrijkse grens over massale
Russische troepenverplaatsingen, hiel
den wij ons hart vast.
Toen kwam het nieuws van de
wapenstilstand en de beloften van
Nagy, waarin aan zowat alles wat
de opstandelingen vroegen werd toe
gegeven. Zelfs vernamen we met
verbazing, dat de Russen bezig wa
ren zich uit Boedapest terug te trek
ken en toen werd het duidelijk, dat
de „nationale opstand" althans
voor een groot deel niet verloren
maar juist gewonn n was. De bete
kenis van dit succes is nog niet te
overzien, doch moet in elk geval
enorm groot zijn in zijn consequen
ties. Nagy heeft zelfs beloofd, dat hij
onderhandelingen zal beginnen over
het geheel terugtrekken van alle
Russische troepen uit Hongarije en
wat nog meer verbazingwekkend is,
de nieuwe Hongaarse regering zou
zelfs hebben ingestemd met het be
sluit van de Veiligheidsraad om de
interventie van de Russische troepen
op de agenda te plaatsen, welk besluit
genomen is tegen fel verzet van de
Russische gedelegeerde in. Men
vraagt zich af, of het dan toch waar
is, dat de Hongaarse regering de Rus
sische hulp geenszins heeft ingeroe
pen, maar dat de Russen eigenmach
tig zijn opgetreden. Misschien hebben
zij de reeds afgezette en thans dood
geschoten Geroe als aanvrager laten
fungeren.
Het lijkt waarschijnlijk, dat ook de
Russen een dergelijke massale op
stand ook buiten Boedapest
niet hebben voorzien en zich daarom
maar liever hebben teruggetrokken,
uit vrees dat zij in een complete oor
log gewikkeld zouden worden, waar
door zij de hele wereld tegen zich in
het harnrs zouden hebben gejaagd. -
Hoe het thans zal aflopen, valt on
mogelijk te voorspellen. Wij kunnen
alleen helpen waar te helpen valt,
de Hongaren zullen zelf hun toe- Een Nederlander, die op de dag dat de Hongaarse opstand uitbrak in Boedapest verbleef, en die zaterdag uit
komst moeten bepalen. Zolang Nagy Wenen in Nederland terugkeerde maakte in Boedapest en op de auto-tocht van deze stad naar Oostenrijks ge-
aan het bewind blijft en het ziet bied enige foto's. Dit is een van de opnamen, die hij on derweg maakte: de foto toont een groep opstandelingen
ernaar uit, dat hij als premier ge met de Hongaarse vlag op een vrachtauto. Langs de weg tussen Boedapest en de Oostenrijkse grens treft men
accepteerd wordt blijft Hongarije veel van deze groepen aan. Op de foto is aan het open staande portier van de wagen nog te zien, dat de be-
voorlopig in de Russische invloeds- stuurder de cabine heeft verlaten. Hij was uitgestapt om de man die deze foto vanuit zijn auto maakte met ge-
sfeer. i trokken pistool tot stoppen te dwingen.
Magyarovar maakt droeve balans op
Zolang de strijd in Hongarije met grote hevigheid voortduurde, stapelden
de stoffelijke resten van de slachtoffers van het bloedbad zich in de hos
pitalen en op de kerkhoven op. Deze foto laat zien hoe burgers met strakke
gezichten samendrommen bij de kleine kapel op de begraafplaats van de
stad Magyarorvar, waar tientallen doden zijn opgebaard om te worden
geidentificeerd door bloedverwanten. Maar al te vaak blijkt herkenning
niet meer mogelijk
Kard. Wyszynski
weer in functie
Kardinaal Stefan Wyszynski, pri
maat van Polen, is gisteren in War
schau teruggekeerd en weer in func
tie, zo word officieel te Warschau
meegedeeld.
Het Poolse persbureau zegt, dat be
sloten is in de naaste toekomst een
commissie van vertegenwoordigers
van regering en kerk in te stellen om
de hangende problemen op te lossen.
Dit besluit is genomen tijdens een
bespreking tussen de kardinaal en
vertegenwoordigers van de regering
en de communistische partij.
De 55-jarige primaat is in septem
ber 1953 gearresteerd op beschuldi
ging van „misbruik vani gezag en aoti-
viteit tegen de staat". Hij is nooit
berecht. Meer dan twee jaar is hij in
hechtenis gehouden en daarna ver
bannen naar een klooster bij Pre-
zemysl.
Winter in aantocht
Gedurende het weekeind bleef het
weer boven West-Europa een onbe
stendig karakter behouden. Een van
IJsland afkomstig frontensysteem,
behorende bij een depressie, welke
langs Groenland naar het oosten
trok, begon zondag het weer boven
het Noordzeegebied te beïnvloeden.
Er vormde zich daarbij in de nacht
van zondag op maandag een nieuwe
depressiekern, welke over de Duitse
Bocht naar het zuidoosten verder zal
trekken. Deze veroorzaakte in ons
land weer veel wind en deed de
buiigheid toenemen.
Boven Scandinavië en Noord-Rus
land handhaafde zich een hogedruk-
gebied. In dit hogedrukgebied komt
in Rusland reeds matige tot strenge
vorst voor, oostelijke winden aan de
zuidflank van dit hogedrukgebied
transporteren deze koude lucht thans
in westelijke richting. De lucht wordt
bij het stromen over het nog warme
water van de Oostzee flink ver
warmd, zodat in Scandinavië in het
algemeen nog slechts lichte vorst
voorkomt. De koude lucht drong ook
reeds door tot Noordoost-Polen, waar
thans sneeuw valt bij temperaturen
om het vriespunt. Drukstijgingen bo
ven 't noordelijk deel van de Noord
zee zullen tot gevolg hebben, dat de
wind in ons land uit noord tot noord
oost gaat waaien. Daarbij zal de kou
de lucht uit Scandinavië naar ons
land stromen. De luchtaanvoer vindt
echter nog over de Noordzee plaats,
waardoor een sterke temperatuur
daling wordt tegengegaan, doch koud
weer wordt wel verwacht.
Dit blad bestaat uit 10 pagina's
HOE
wordt
het
weer?
(Geldig van maandagavond tot
dinsdagavond. Opgemaakt te
11.15 uur).
KOUD WEER.
Veel bewolking met buien.
Matige tot krachtige, langs de
kust nu en dan harde wind tus
sen noordwest en noordoost.
Koud weer.
30 Okt.: zon op 7.33, onder 17.18;
maan op 03.34, onder 15.33.
Hoogwaterstanden
30 Okt. v.m. n.m. 12.40.
Het weer in Europa
De weerrapporten van hedenmor
gen 7 uur luiden:
STOCKHOLM sneeuw 3 C.
OSLO sneeuw 2
KOPENHAGEN regen 6
LONDEN licht bew. 11
ABERDEEN regenbui 12
AMSTERDAM regenbui 10
LUXEMBURG motregen 5
PARIJS zwaar bew. 11
BORDEAUX motregen 13
GRENOBLE geheel bew. 5
NICE licht bew. 16
BERLIJN regen 9
FRANKFORT regen 7
MüNCHEN geheel bew. 1
ZüRICH regen 5
GENèVE regen 8
LOCARNO licht bew. 13
WENEN regen 6
ROME mist 13
AJACCIO onbew. 13
Korreltje
Vreugden vergaan,
deugden bestaan.
