S)e &2idó£(Soti/*a/rit
Het verzet in
vannacht
Boedapest
gebroken
is
OOK IN WARSCHAU WERD
GISTEREN GEVOCHTEN
Ultimatum van regering bad geen succes
Regeringsverklaring over 't
Huis der Koningin
5>e mattdie tetugüwamandattdó, Ghweót&jef.
Groepen jongeren riepen
„WEG MET DE RUSSEN"
„Aanwezigheid van de Russen is
verenigbaar met ons bestaan"
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
BUREAUX: PAPENGRACHT 32
Telefoon: Directie. Abonnementen, Drukkerij 20935, Redactie 20015, Advertenties 20826. Giro 103003. Abonnementsprijs f0.55 p. w-, 13.35 p. mnd„ 17.
Directeur: C. M. v. HAMERSVELD
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN
DONDERDAG 25 OKTOBER 1956
48ste JAARGANG No. 13941
De Russische tanks
braken Hongaars verzet
p. kwart. Franco p. p. f 7.40 Advertenties: 17 ct. p. m.m. Telefoontjes 1.50
S^attd zij Slu&öiöcfoe tanüö en öiiaaCjag.e'Cö
De Hongaarse regering heeft vandaag via radio-Boedapest officieel mee
gedeeld, dat de opstand in Boedapest in de nacht van woensdag op donder
dag onderdrukt is.
De opstandelingen zijn vernietigd en bestaan nu nog slechts uit kleine en
verspreide groepen, aldus radio-Boedapest.
De regering beval de arbeiders en ambtenaren hun werk te hervatten.
Tram- en busdiensten moesten weer normaal gaan functioneren en ook de
winkels zouden weer op de gewone tijd opengaan. Slechts de scholen zul
len tot nader order gesloten blijven.
Intussen zijn volgens ooggetuigen honderden doden gevallen in de straten
van de Hongaarse hoofdstad, dank zij de Russische tanks en straaljagers.
Het aantal doden valt nog niet te schatten
TANKS TEGEN HANDGRANATEN.
Er waren gisteravond nog zware ge
vechten gaande mij de Karoly Ro-
bert-kazerne en voor het gebouw van
het partijbestuur in het dertiende dis
trict van de hoofdstad.
Sterke tankeenheden onder lei
ding van partijfunctionarissen waren
bij het partijgebouw al sinds dinsdag
bezig weerstand te bieden aan een
groep „reactionairen", die gewapend
met machinegeweren, machinepisto
len en handgranaten trachtte het ge
bouw te bestormen.
Om acht uur 's avonds was de toe
stand volgens radio-Boedapest als
volgt: „De regering is de situatie
meester, doch de orde is nog niet
overal hersteld. Er wordt nog in eni
ge delen van de stad gevochten, waar
de „contra-revolutionairen" hun ver
zet voortzetten.De toestand verbe
tert geleidelijk naarmate steeds meer
contra-revolutionairen zich aan de
troepen overgeven of hun wapens
weggooien".
Op vele plaatsen waren de troepen
gedwongen handgranaten tegen de
betogers te gebruiken, aldus de radio.
In een te middernacht omgeroepen
communiqué werd gezegd, dat de toe
stand „over het algemeen beter
werd".
„De opstandelingen zijn meer en
meer geïsoleerd, hoewel zij op en
kele plaatsen plotselinge aanvallen
hebben gedaan".
Radio-Boedapest meldde donderdag
ochtend vroeg, dat de tegenstand
bijna geheel was gebroken.
Hieraan werd echter toegevoegd,
dat de mogelijkheid bestaat, dat klei
ne op de vlucht gedreven groepen op
standelingen zich in huizen zouden
verschansen.
„Het leger zal donderdag voort
gaan met het vernietigen der rebel
len. Wij verzoeken de bevolking te
beletten dat opstandelingen een toe
vlucht in gebouwen zoeken", aldus
radio-Boedapest.
Stalin vieL
Volgens te Wenen aangekomen rei
zigers uit Boedapest zijn de betogers
er in geslaagd, liet geweldige stand
beeld van Stalin omver te halen, Na
dat men eerst tevergeefs getracht
had, het beeld met kabels om te trek
ken, ging men met snijbranders het
beeld ondermijnen. Na enige uren
kwam het gevaarte naar beneden, tot
grote vreugde van de demonstran
ten.
Vele bewoners van Boedapest
trachtten met hamers en breekijzers
stukken van het beeld af te brèken,
om deze als souvenir mee naar huis
te nemen.
VEEL HEVIGER DAN IN POZNAN.
Hongaarse kringen te Warschau
noemden de gevechten in Boedapest
„veel heviger dan die in Poznan",
waar bij onlusten op 2 juni jl. 53
mensen werden gedood en 200 ge
wond.
In Oostenrijk aangekomen reizi
gers verklaarden, dat er zware ar
tillerie in actie was, toen zij woens
dagochtend Boedapest verlieten. Ver
scheidene gebouwen stonden in
brand. Ook werd meegedeeld, dat er
ineen gebied met een straal van
veertig km rondom de stad tanks
waren samengetrokken. Andere rei
zigers zeiden, dat zij de lijken van
militairen op straat hadden zien lig
gen. De Hongaarse politie scheen
zich bij de gevechten afzijdig te hou
den.
Uit berichten van de Oostenrijks-
Hongaarse grens valt op te maken,
dat zich in de Westhongaarse pro
vincies geen ongeregeldheden hebben
voorgedaan.
DE RUSSISCHE TROEPEN.
Over de noodzaak de hulp van Sow-
jet-troepen in te roepen verklaarde
de Hongaarse regering via radio-
Boedapest dat deze troepen onmid
dellijk naar hun kazernes zullen te
rugkeren zodra de orde hersteld is
in het land.
In de verklaring van de regering
heet het, dat de „Sowjet-Russische
soldaten hun leven wagen om de le
vens van de vreedzame bevolking te
beschermen".
„Arbeiders van Boedapest, verwel
komt onze vrienden en bondgenoten
met liefde", aldus de verklaring.
Volgens een radio-uitzending uit
Boedapest, opgevangen door radio-
Vrij Europa, zijn woensdagmiddag
vijf straalvliegtuigen boven Boeda
pest verschenen ter onderdrukking
van het verzet.
Het radiostation van Boedapest
maakte bekend, dat voornamelijk in
het centrum van de stad is gevoch
ten, o.a. in het centrum van Pest,
terwijl in de buitenwijken een aantal
fabrieken enige uren door troepen
werd belegerd, voordat de arbeiders
daarin zich overgaven. Uit hetgeen
van officiële zijde over de toestand
wordt gemeld, krijgt men de indruk,
dat de „contra-revolutionairen"
hoofdzakelijk uit jongeren bestonden
en dat hun optreden tegen de Russi
sche invloed was gericht.
Waarnemers in Wenen aphtten het
ontstellend, dat de Hongaarse rege
ring een beroep heeft gedaan op de
Russische troepen en het schieten op
Hongaarse demonstranten een „hei
lige plicht" heeft genoemd. De uit
drukking „contra-revolutionaire ben
den" die de Hongaarse regering be
zigt, wordt in Wenen niet begrepen.
Men acht het twijfelachtig of Nagy
zelf om de Russische invertentie
heeft verzocht.
ZUID-SLAVlë ONGERUST.
Woensdagavond is te Belgrado van
gewoonlijk betrouwbare zijde verno
men ,dat men zich in Zuid-Slavische
regerings- en partijkringen ongerust
maakt over de wanordelijkheden in
Boedapest. Men acht deze ontwikke
ling een zware slag voor het socia
lisme.
Men meent in deze kringen, dat
de gebeurtenissen in Hongarije heb
ben aangetoond, dat de huidige Hon
gaarse leiders niet berekend zijn
voor de taak, het socialisme tot ont
wikkeling te brengen.
Hieraan wordt toegevoegd, dat de
Zuid-Slavische leiders zich er vooral
ongerust over maken, dat het ge
bruiken van Sowjet-Russische troe
pen om de opstand tegen het com
munistische Hongaarse bewind te on
derdrukken, de positie van die Sow
jet-Russische leiders, die nog steeds
wensen, dat het Kremlin een krach
tig standpunt inneemt bij het onder
houden der betrekkingen met de re
geringen der Oost-Europese staten,
zal versterken.
EEN DAGORDER.
In Boedapast is vandaag een dag
order uitgegeven gericht tot de Hon
gaarse en Sowjet-troepen, die aan het
onderdrukken van de opstand hebben
deelgenomen.
Het Hongaarse ministerie van de
fensie heeft alle militairen, die om
welke reden ook van hun eenheden
gescheiden zijn, opgeroepen zich zo
spoedig mogelijk en uiterlijk tegen de
middag, (plaatselijke tijd), weer bij
hun eenheden te voegen. (Waarne
mers te Wenen zeggen, dat deze op
roep de berichten bevestigt van reizi
gers uit Boedapest, dat vele Hongaar
se soldaten zich bij de opstand heb
ben aangesloten).
In zijn hedenmiddag in de ver- Op 15 oktober is medegedeeld, dat
gadering der Tweede Kamer gehou-
een redevoering ter beantwoording
van de opmerkingen gemaakt over
de regeringsverklaring en de rijks
begroting is de minister-president,
de heer Drees, allereerst ingegaan
op de verklaring der vijf fractie
voorzitters, de heren Oud (VVD),
Bruins Slot (AR), Burger (P.v.d.A.),
Romme (KVP) en Tilanus (CH) no
pens de „kwestie-Soestdijk" en de
opmerkingen dienaangaande van de
heer De Groot (CPN).
De minister-president zeide het
volgende:
Alvorens de verschillende spre
kers, die bij de algemene beschou
wingen het woord hebben gevoerd,
te antwoorden, wil ik, zoals ik gis
teren reeds aanduidde, ingaan op de
korte verklaring, welke de heer Oud,
mede namens de heren Bruins Slot,
Burger, Romme en Tilanus bij de
aanvang van zijn rede heeft afge
legd.
Tegen de achtergrond van uiterst
betreurenswaardige buitenlandse
perspublikaties, waarop ook reacties
van binnenlandse zijde zijn gevolgd,
geeft de afgelegde verklaring blijk
van een grote terughoudendheid.
Ook in mijn antwoord stel ik er
prijs op terughouding te betrachten.
Met name omdat, hoewel inderdaad
ernstige verontrusting in den lande
is verwekt, hiermede aan de orde
zijn aangelegenheden, die ten nauw
ste het privéleven van ons konink
lijk gezin raken.
GOMOELKA
Gomoelka, de nieuwe leider van de Poolse communistische partij, heeft
woensdag op het Stalinplein te Warschau een grote menigte toegesproken.
Hij zei onder meer: „Het hangt slechts van ons af hoe lang de militaire
specialisten en adviseurs van de Sowjet-Unie in Polen blijven. Wij hebben
van Kroestsjef de verzekering ontvangen, dat de Sowjetrussische legers in
Polen binnen twee dagen naar hun bases zullen terugkeren". (Naar hun
bases in Polen, wel te verstaan).
Deze mededelingen werden met groot enthousiasme ontvangen. Gomoel
ka verklaarde voorts, dat op de zitting van het centrale comité van de partij,
die het vorig weekeinde is gehouden, besloten is dat de banden met de
Sowjet-Unie zullen worden gehandhaafd.
verklaarde, dat de aanwezigheid van
de Russische troepen in Polen slechts
weinig verband houdt met de lege
ring van Sowjet-troepen in Oost-
Duitsland. Volgens hem wordt Polen
in het Westen bedreigd door het At
lantisch Pact en de Westduitse eisen
met betrekking tot de grenzen. „De
aanwezigheid van het Russische leger
is verenigbaar met ons bestaan" aldus
Gomoelka.
Na de massavergadering op het
Stalinplein verzamelde zich een me
nigte van ongeveer 2000 mensen,
hoofdzakelijk studenten, voor de po
lytechnische school van Warschauu.
Zij trokken weg onder het schreeu
wen van „Weg met de Russen".
HET KWAM TOT GEVECHTEN.
OP VOET VAN GELIJKHEID
De betrekkingen tussen de commu
nistische partijen en landen van het
socialistische kamp moesten niet ver
keerd begrepen worden. Gejuich
barstte los, toen Gomoelka zei, dat
„ieder land binnen het verband van
deze betrekkingen, die gebaseerd
dienen te zijn op de internationale
solidariteit van de arbeiders, we
derzijds vertrouwen en volledige ge
lijkheid van rechten volledige on
afhankelijkheid, recht op zelfbestuur
en op het dragen van verantwoorde
lijkheid moet hebben".
De Poolse communistische leider
Met vaste hand heeft Wladislaw Gomoelka, de man, die tegen de uitdrukkelijke wens van de Russische par
tijleiders Nikita Chroestsjef werd herkozen in de functie van eerste secretaris van de Poolse communistische
partij, de teugels overgenomen van Edward Ochab, zijn voorganger.- Alom in Polen werden grote bijeenkomsten
en demonstraties gehouden om adhesie te betuigen aan de herbenoeming van Gomoelka en aan de door hem
uitgestippelde politieke gedragslijn o.m. ten aanzien van Rusland. Deze telefoto uit Warschau toont Gomoelka
achter de microfoons tijdens een toespraak tot een grote menigte aanhangers.
In de avond is het tot gevechten
gekomen in de omgeving van de
Hongaarse ambassade. Twee groepen
jongeren, ieder meer dan tweedui
zend man sterk, ontmoetten alkaar bij
de ambassade, nadat zij onder het
zingen van anti-Russische leuzen door
de stad waren getrokken. Toen zij
het gebouw naderden sloegen leden
van de veiligheidsdienst in burger,
die een rode band om de arm droe
gen, met houten en gummistokken
op hen in. Er ontstond een gevecht,
dat zich tot een nabijgelegen park
uitbreidde. Honderden leden van de
binnenlandse strijdkrachten, die in
vrachtauto's werden aangevoerd,
hielden zich buiten de strijd.
Ook elders in de Poolse hoofdstad
werden betogingen gehouden, waar
bij het hier en daar ook tot gevech
ten kwam. Er werd aangedrongen
op de vrijlating van de primaat van
Polen, kardinaal Wyszynski, aan wie
naar verluidt een klooster in Zuid-
Polen als gedwongen verblijfplaats is
aangewezen. Ook werd opheldering
geëist over de moord op de Poolse
officieren in het bos van Katyn in
de tweede wereldoorlog. Zoals be
kend hebben de Russen en de Duit
sers elkaar hiervan de schuld gege
ven. Tenslotte werd ook de eis ge
steld, dat maarschalk Rokossowski
het land verlaat.
De betogingen werden gehouden
nadat de nieuwe partijsecretaris Go
moelka een grote rede had gehouden
Duizenden mensen verzamelden zich
voor het gebouw van het centrale
partycomité, waar zjj om Gomoelka
Nog een terugkomertje
Als gevolg van de wijzigingen in
het Poolse goevernement wordt als
opvolger van maarschalk Rokossofski
de in Polen geboren Russische maar
schalk en thans Pools minister van
defensie, generaad Marian Spychal-
ski genoemd. Generaal Spychalski
werd evenals Gomoelka in 1949 weg
gezuiverd wegens Titoïsme. Afgelo
pen vrijdag werd hij, gelijk met Go
moelka, weer gekozen in het Centra
le comité van de Poolse communis
tische partij.
riepen. Deze verscheen enkele malen
op het balkon, waar hij luid werd
toegejuicht.
Op enkele plaatsen werden de de
monstranten door de politie uit elkaar
gedreven. Het gebouw van het cen
trale partijcomité en de ambassade
van de Sowjet-Unie werden streng
bewaakt.
Nadat het gevecht bij de Hongaar
se ambassade was geëindigd, nam de
sipanning in Warschau geleidelijk af.
Duizenden led-en van het leger en
de politie keerden naar hun kazernes
terug, doch de krachtige bewaking
van de Sow jet-ambassade werd ge
handhaafd.
In Poznan zijn dinsdag 94 gevan
genen vrijgelaten op grond van het
feit, dat de aanklachten tegen hen
worden herzien, zo meldt radio-War-
schau. Het betreft mensen, die in
verband met de opstand van Poznan
gevangen waren gezet.
Radio-Warschau deelde mee, dat
drie mannen, die wegens hun aan
deel in de moord op een politieman
waren veroordeeld, in de gevangenis
blijven. Het zijn Josef Foltyno, Wicz
Kazimierz Zurek en Jerzy Srooka.
HET PROCES-JOHN.
Het proces tegen dr Otto John, het
gewezen hoofd van de geheime dienst
van de Bondsrepubliek die in 1954
naar Oost-Duitsland vluchtte en na
een jaar terugkeerde, zal 12 novem
ber voor het hof te Karlsruhe begin
nen.
Otto John wordt beschuldigd van
hoogverraad. Zijn proces waarbij 55
getuigen zullen worden verhoord, zal
enkele weken in beslag nemen.
Hare Majesteit de Koningin zich rus
tig wenst te beraden op de voorzie
ningen, welke zullen moeten worden
getroffen tot het bereiken van een
doelmatiger coördinatie van de ver
schillende diensten van het konink
lijk huis. Krachtens artikel 25 van
de grondwet behoort dit tot de taak
van de koningin. Ik verwacht, dat
deze voorzieningen binnenkort zul
len leiden tot mutaties in genoemde
diensten. Het is mijn overtuiging, dat
dit zal moeten worden afgewacht, al
vorens men zich een mening terzake
kan vormen.
Het kabinet Is zich bewust van zijn
verantwoordelijkheid het mogelijke te
doen tot het hooghouden der monar
chie en van Hare Majesteit Koningin
Juliana, die zozeer de liefde geniet
van de bevolking van het koninkrijk.
Wat de opmerkingen van de geachte
afgevaardigde, de heer De Groot be
treft, kan ik mededelen, dat het ka
binet met H. M. de Koningin over
legt op welke wijze het beste kan
worden vastgesteld hoe bepaalde
perspublikaties tot stand zijn geko
men.In dien zou blijken, dat deze van
uit Nederland zijn geïnspireerd, zo
zullen maatregelen niet achterwege
blijven.
In verband met de veelal fantas
tisch onjuiste voorstellingen in som
mige publikaties gegeven, stel ik er
prijs op, zij het ten overvloede, nog
eens uit te spreken, dat al wat Hare
Majesteit de Koningin in de loop der
jaren op publiek terrein gezegd en
gedaan heeft natuurlijk ten volle
komt voor verantwoordelijkheid van
de ministers.
Dit blad bestaat uit 10 pagina's
HOE
wordt
het
weer?
t (Geldig van donderdagavond
tot vrijdagavond. Opgemaakt te
11.15 uur).
WISSELEND BEWOLKT.
E Wisselend bewolkt met enkele
buien vooral in de kustprovin-
cies. Vannacht in het binnen-
land kouder, overigens weinig
5 verandering in temperatuur.
Matige tot krachtige en langs
de kust af en toe harde wind
tussen west en noordwest.
26 Okt.: zon op 7.26, onder 17.25;
maan op 23.37, onder 13.51.
Hoogwaterstanden
26 Okt. v.m. 7.25; n.m. 7.50.
Het weer in Europa
De weerrapporten van hedenmor
gen 7 uur luiden:
STOCKHOLM
zwaar bew.
12 C.
OSLO
half bew.
10
KOPENHAGEN
zwaar bew.
13
ABERDEEN
half bew.
11 M
LONDEN
onbew.
16
AMSTERDAM
half bew.
15
LUXEMBURG
regen
12
PARIJS
half bew.
18
BORDEAUXX
mist
20
GRENOBLE
mist
19
NICE
licht bew.
22
BERLIJN
zwaar bew.
17
FRANKFORT
licht bew.
10
MüNCHEN
licht bew.
13
ZüRICH
nevel
14
GENèVE
mist
10
LOCARNO
nevel
18
WENEN
motregen
16
INNSBRUCK
mist
16
ROME
nevel
24
AJACCIO
licht bew.
22
MALLORCA
half bew.
21
Buiïg
Aan de achterzijde van een depres
sie tussen IJsland en Noorwegen
stroomt koude lucht afkomstig van de
Poolstreken via de Britse eilanden
naar het vaste land van Europa. Het
doordringen van deze koudere lucht
ging in ons land gepaard met enkele
buien. Ook de komende 24 uur houdt
de buiigheid aan, vooral in de kust
provincies, waar de buien met on
weer gepaard kunnen gaan. In het
binnenland worden de komende
nacht af en toe flinke opklaringen
verwacht, waardoor de temperatuur
aanzienlijk zal dalen, plaatselijk tot
dicht bij het vriespunt. Bij de zuid
punt van Groenland is een nieuwe
depressie verschenen, waarvan een
deel snel in de richting van IJsland
trekt. Verwacht wordt, dat deze sto
ring na morgen ook 't weer in West-
Europa zal gaan beïnvloeden. In ver
band daarmede zal het weer in de
komende dagen een onbestendig ka
rakter hebben.
Korreltje
Uitstel is de dief van de tijd.
