$e&2id6eSoi4/tci/nt
POLEN ONTWORSTELT ZICH AAN HET JOK VAN MOSKOU
Kroestsjefs tegenwicht was niet zwaar genoeg
GOMOELKA NEEMT DE TEUGELS IN
HANDEN ALS EERSTE PARTIJ-SECRETARIS
Geen overeenstemming over
gemeenschappelijke macht
„Nog is Polen
niet verloren"
Stu&MAche tnaatócfiaCfi StaüaóóMaóAg, uit leiding, gewipt
Hongaarse studenten roeren zich
Geen oorlog meer tussen Rusland en Japan
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
MAANDAG 22 OKTOBER 1956
48ste JAARGANG No. 13938
Directeur: C. M. v. HAMERS VELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
Telefoon: Directie, Abonnementen, Drukkerij 20935, Redactie 20015, Advertenties 20826. Giro 103003. Abonnementsprijs f0.55 p. w-, f2.35 p. mnd., f7.— p.kwart. Franco p.p.f7.40 - Advertenties: 17 ct.p.mjn. Telefoontje» £1.80
BUREAUX: PAPENGRACHT 32
Polen blijkt in verzet gekomen te zijn tegen de overheersing van Moskou.
Het omhoog komen van de „Titoïst" Gomoelka is gepaard gegaan met het
afwerpen van het Russische juk. Gomoelka is gekozen als eerste secretaris
van de Poolse communistische partij en als eerste daad heeft hij ondanks
de bedreiging van Kroestsjef de Russische maarschalk Rokossowsky als
minister van defensie afgezet. Kroestsjef had tijdens zijn bezoek aan War
schau vorige week vrijdag gezegd: „Als Rokossowsky eruit gaat, laat ik het
rode leger naar de Poolse hoofdstad opmarcheren".
Naar verluidt, zouden er ook Russische troepenbewegingen geweest zijn,
en zelfs gaan er geruchten over botsingen met het Poolse leger, maar deze
geruchten zijn oncontroleerbaar.
Radio Warschau heeft zondagavond in een commentaar op de nieuwe toe
stand onder meer verklaard: „De krachten van het verleden hebben nog niet
gecapituleerd, zij hebben de wapens nog niet neergelegd. Er is veel waak
zaamheid, discipline en revolutionnaire moed nodig. Maar de Rubicon is
overgestoken en niets zal de grote verandering in de geschiedenis van de
ontwikkeling van Polen kunnen tegenhouden".
GERUCHTEN OVER RUSSISCHE
TROEPENVERPLAATSINGEN
TREKKEN SOWJET-TROEPEN VAN
WARSCHAU WEG?
CRITIEK VAN GOMOELKA.
Gomoelka, de nieuwe leider van de
Poolse communistische partij heeft
zaterdag een rede gehouden tot het
centrale comité van de partij. Hij
deed een vernietigende aanval op het
Poolse industriële en landbouwkundi
ge beleid en zei, dat het geen zin had
De correspondent van de „New
York Times" te Warschau heeft zon
dag gemeld, dat volgens berichten
„uit betrouwbare Poolse bron" de
Russische troepen van de Poolse
- hoofdstad wegtrekken, zonder dat
SLSSSHSASSST I°°rfcï overigens de poHtieke crisis «ver de
Poolse eisen voor een van de Sowjet-
Unie onafhankelijke koers zou zijn
opgelost.
De Sowjet-troepen te Sochaczew,
vijftig km ten westen van Warschau,
en te Siedlce, negentig km ten oosten
van de hoofdstad, zouden worden te
ruggetrokken. Naar verluidt waren
laatstgenoemde troepen vrijdag uit de
Sow jet-Unie aangekomen.
De politieke waarnemers van de
westelijke landen hebben zaterdag in
Warschau meegedeeld, dat zij geen
troepenbewegingen in of om War
schau hebben waargenomen, waar
door de geruchten bevestigd kunnen
worden, dat bepaalde onderdelen van
Sowjet-troepen, die uit Oost-Duits-
land Polen binnengetrokken zouden
zijn, op Warschau aanrukken.
De „New York Times" had zater
dag bericht dat, volgens zijn corres
pondent in Warschau, Poolse grens
troepen een poging van een Sowjet-
Russisch regiment om Stettin van uit
Oost-Duitsland binnen te trekken met
kanonvuur zouden hebben verhin
derd. Deze poging zou in de nacht
van vrijdag op zaterdag zijn onder
nomen.
Er zouden tijdens de schermutse-
Na nieuwe hervormingen beloofd te
hebben, gaf hij van zijn sympathie
blijk met de arbeiders die in juni van
dit jaar in Poznan in opstand kwa
men. Gomoelka verklaarde, dat de
betogingen in Poznan niet door bui
tenlandse agenten waren uitgelokt.
De relletjes in Poznan waren vol
gens hem het gevolg van „leugens"
zoals het gegoochel van de Poolse re
gering met statistieken met de bedoe
ling aan te tonen, dat de lonen van de
arbeiders in de afgelopen zes jaar met
27 percent waren gestegen.
Met betrekking tot het Poolse par
lement merkte Gomoelka op, dat er
bepaalde constitutionele verbeterin
gen moeten worden aangebracht, zo
dat de Sejm (de Pools, Tweede Ka
mer), na de verkiezingen van decem
ber, de „opperste wetgevende en uit
voerende macht kan uitoefenen".
Betreffende de produktie zei Go
moelka, dat de fabrieken niet grondig
door de staat geleid^ kunnen worden
en dat de beschikbare arbeidskracht
economisch moet worden aangewend, j
Vele Poolse fabrieken zouden stillig- J
gen uit gebrek aan grondstoffen.
Voorts merkte de nieuwe Poolse lingen slachtoffers zijn gevallen.
communistische leider nog op, dat de
individueel geleide boerderijen over
het geheel genomen betere resultaten
opleverden dan de collectieve en dat
de toestand op het gebied van de
huisvesting „ontstellend" was. En ten
slotte had volgens hem de politiek
van de regering geleid tot een terug
gang in de porduktie van steenkool.
POOLS ULTIMATUM?
De Warschause correspondent van
het Zweedse blad „Expressen" meld
de, „dat Gomoelka de Russen een ul
timatum had gesteld; er zou opstand
komen als de Russen de eis tot een
zekere mate van onafhankelijkheid
niet inwilligden. De Russen brengen
nu een divisie troepen uit Oost-Duits
land naar Polen. Rondom Warschau
worden veel soldaten samengetrok
ken. Naar verluidt heeft de Poolse
regering Tito gevraagd te willen be
middelen", aldus het blad.
De Warschause correspondent van
het Franse blad „Le monde" zegt van
ooggetuigen vernomen te hebben, dat
Kroestsjef zijn zelfbeheersing volko
men verloor toen hij vrijdag in War
schau aankwam. Nauwelijks uit het
vliegtuig riep hij de Poolse leiders
toe: „Wij hebben ons bloed gestort om
dit land te bevrijden en nu willen
jullie het aan de Amerikanen geven.
Maar dat zal niet gebeuren". De an
dere Russische leiders waren even
opgewonden.
Kroetstsjef, aldus de correspondent
van „Le Monde", beschuldigde de
Poolse leiders van een samenzwering
met de Zionisten en de Amerikanen
om Polen uit het oostelijke blok te
krijgen.
POLEN ACHTER GOMOELKA.
Alle Poolse bladen noemen de dag
van gisteren, zondag, een historische
dag in het leven van het Poolse volk.
Verscheidene kranten meldden, dat
in enige fabrieken de arbeiders die
dag hadden gewerkt teneinde hun
steun te betuigen aan de nieuwe par
tijleiders, die zich vooral met het
vraagstuk van de te geringe produk
tie in Polen moet bezig houden.
Ook vandaag (maandag) worden in
het gehele land bijeenkomsten van
arbeiders, boeren, intellectuelen en
studenten gehouden, waarop stetin
wordt betuigd aan het nieuwe partij
program.
De arbeiders van een autofabriek
in Zeran, een voorstad van Warschau,
besloten zelf het bedrijf tegen een
eventuele militaire „putsch" te be
schermen, zulks naar aanleiding van
geruchten over troepenbewegingen.
Te Stettin aanvaardden de vereni
ging van journalisten een motie,
waarin wordt geëist, dat „de verra
ders" uit het leger worden wegge
jaagd.
AMERIKAANSE VISIE.
President Eisenhower van de V.S.
fceeft zaterdag bij monde van zijn
perssecretaris verklaard, dat „alle
vrienden van het Poolse volk sympa
thiseren met zijn traditioneel verlan
gen naar vrijheid en onafhankelijk
heid". Er waren talloze berichten uit
Polen ontvangen, die duiden op on
rast en gisting.
De Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken, John Foster Dulles,
heeft zondagavond in een vraagge
sprek voor de televisie ove' de toe
stand in Polen verklaard, dat de
Kremlin-leiders voor een „ernstig di
lemma" staan. Zij trachten een libe
ralere politiek in te voeren dan die
onder Stalin. Dit wekt krachten, die
niet tegengehouden kunnen worden,
aldus Dulles.
Gevraagd of de Amerikaanse rege
ring de ontwikkeling van wat nu
.nationaal communisme" wordt ge
noemd, toejuicht, antwoordde Dulles:
„Het belangrijkste in onze ogen is het
verbrokkelen van de zuilenstructuur
van het Sow jetrijk". Het binnenruk
ken van Sowjettroepen in Polen be
schouwt Dulles niet als agressie; hij
wees erop, dat Polen deel uitmaakt
van het pact van Warschau en dat de
Sowj et-Unie daaraan het recht ont
leent troepen in Polen te houden".
„Ik geloof niet, dat we onder welke
omstandigheden ook onze gewapende
macht naar Polen of Oost-Duitsland
kunnen zenden. Dat zou een volledi
ge wereldoorlog verhaasten." De mi-
ister was van mening dat het „indis
creet" zou zijn andere speciale maat
regelen te noemen, die de Verenigde
Staten zouden kunnen nemen, maar
Eisen meer vrijheid
Duizenden Hongaarse studenten
van de technische hogeschool in Boe
dapest en de universiteiten in Szeged
en Pees zijn uit de communistische
jeugdbeweging getreden en hebben
besloten een onafhankelijke eigen
vereniging te stichten. Zij hebben ge
dreigd grootscheepse straatbetogingen
te organiseren als niet binnen veer
tien dagen gehoor wordt gegeven aan
hun eisen inzake meer vrijheid en be
tere levensvoorwaarden voor het ge
hele Hongaarse volk.
In het orgaan van de machtige Hon
gaarse jeugdbeweging worden de
eisen van de studenten „min of meer
rechtvaardig" genoemd. Gewaar
schuwd wordt echter tegen „het vol-
In het Kremlin te Moskou is namens Rusland en Japan een verklaring ondertekend, welke na elf jaar een ein
de maakt aan de staat van oorlog tussen beide landen. Voor Japan' tekende de Japanse premier Ichgro Ha.to-
yama, links op deze foto, en voor Rusland de eerste minister Nikolai Boelganin (rechts). Op de achtergrond
herkennen we Dimitri Sjepilof, de Russische minister van Buitenlandse Zaken (midden) en naast hem Andrei
Gromyko, vice-minister van buitenlandse zaken van de Sovjet-Unie.
gen van afzonderlijke wegen naar
een gemeenschappelijk doel".
In resoluties hebben de studenten,
wier aantal op meer dan drieduizend
wordt geschat, geëist: volledige pers
vrijheid, afschaffing van de doodstraf,
bestraffing van alle personen die ver
antwoordelijk zijn voor de ernstige
fouten der afgelopen jaren, intrek
king van de verplichting colleges
over Marxisme en Leninisme bij te
wonen, intrekking van de verplichting
Russisch te leren, meer colleges in
westelijke talen, meer mogelijkheden
om het Westen te bezoeken en invoer
van lectuur en studiemateriaal uit het
Westen.
Radio-Boedapest heeft officieel de
rebellie van de studenten bekend ge
maakt. De bij de Hongaarse arbei
dersbeweging aangesloten vereniging
van schrijvers heeft een zuivering
van de jpartij geëist, een nieuwe lei
ding en een buitengewoon partijcon
gres voor de algemene verkiezingen
in 1957.
Volgens een bericht van Radio-
Boedapest heeft president Istvan Dobi
„gezworen" dat nimmer meer geweld
zal worden gebruikt tegen boeren om
hen te dwingen de collectivisatie te
aanvaarden.
wees in dit verband op de uitzending
„De stem van Amerika" en radio Vrij
Europa.
Dulles verzekerde tenslotte, dat
zijn regering over de Poolse toestand
nauw voeling houdt met de regering
van Groot-Brittannië en Frankrijk.
DE MENING VAN ADENAUER.
„De ontwikkeling in Polen versteekt
mijn hoop, dat het eens in Europa
weer tot vrede en vrijheid voor alle
volkeren zal komen", aldus Bonds
kanselier Adenauer. Naar zijn mening
zullen dan alle bestaande geschillen
tussen Duitsland en Polen door on
derhandelingen uit de weg kunnen
worden geruimd. Het Duitse volk zou
echter nooit zijn rechten op het voor
malige Duitse gebied achter de Oder
en Niesse prijs geven.
Poolse topfiguren op vergadering
Vier topfiguren uit de Poolse communistische partij hebben een verga
dering bijgewoond van de Centrale raad van de Poolse verenigde arbeiders
partij. We zien hen hier bij hun aankomst: v.l.n.r. Josef Cyrankiewicz, de
Poolse premier; Wladislaw Gomulka, de in zijn eer herstelde Poolse leider;
Stanislaw Zawadzki, minister van arbeid en Edvard Ochab, eerste secre
taris van de Poolse arbeiders partij.
Prins Bernhard
in Washington
Prins Bernhard is in Washington
aangekomen voor een informeel be
zoek van tien dagen aan de Verenig
de Staten. Woensdag zal de Prins in
Washington de Willem de Zwijger-
prijs voor journalistiek uitreiken en
bij die gelegenheid minister Dulles
onofficieel ontmoeten. De Prins heeft
geen officiële verplichtingen, hij ver
blijft in de Verenigde Staten op uit
nodiging van admiraal Jerauld
Wright, de commandant van de At
lantische vloot en de meeste tijd van
het bezoek zal besteed worden aan
het bijwonen van marine-operaties.
Na de vlucht over de oceaan werd
de sportief geklede, nog steeds licht
hinkende Prins, in New York begroet
door zijn broer prins Aschwin, de
Nederlandse consul-generaal Van
Rijckevorsel en een commissie van
ontvangst namens de burgemeester
van New York. Met een marinevlieg
tuig reisde hij later naar Washington.
Prins Bernhard weigerde commentaar
aan verslaggevers die vragen stelden
naar aanleiding van persberichten
over het koninklijk huis.
MGR. SADOUX BIEDT RELIKWIE
VAN ST. MARTINUS AAN.
Tijdens een indrukwekkende plech
tigheid in de kathedraal St. Martinus
te Groningen heeft mgr. J. Sadoux,
kanunnik en rector van de basiliek
van St. Martinus te Tours, gisteren
namens de aartsbisschop van Tours,
mgr. L. J. Galliard, een relikwie van
St. Martinus uit de basiliek van
Tours aangeboden, bestemd voor het
hoofdaltaar van de Groningse kathe
draal.
Parijsc conferentie
stelde teleur
De besprekingen, die de minister
Van buitenlandse zaken van Frank
rijk, West-Duitsland, Italië en de Be
nelux zaterdag en zondag in het mi
nisterie van buitenlandse zaken op de
Quay d'Orsay te Parijs hebben ge
voerd, hebben niet de algehele over
eenstemming over Euratom en 'n ge
meenschappelijke markt gebracht,
waarop wel was gehoopt.
„Een zeker gevoel van teleurstel
ling blijft bestaan", zei de voorzitter
van de Nederlandse delegatie, mr.
Luns, zondagavond na afloop van de
laatste vergadering der conferentie,
die volgens een officieel communiqué
„weliswaar op talrijke punten over
eenstemming heeft gebracht, doch een
aantal meningsverschillen heeft laten
bestaan, waarover overleg met de
respectieve regeringen noodzake
lijk is".
Hoewel in het communiqué over de
aard van de moeilijkheden niet wordt
gerept en de woordvoerders der dele
gaties vragen van de talrijke journa
listen daarover afwimpelden met de
mededeling, dat de conferentie had
besloten geen verd.ere inlichtingen te
Verstrekken, wordt algemeen aange
nomen, dat Duitse bezwaren tegen
Verkiezingen in
Jordanië
Zondag zijn in Jordanië voor de
eerste maal vrije verkiezingen gehou-
den. De kandidaten die bekend staan
om hun sterke oppositie tegen het
bondgenootschap met Engeland, zul
len vermoedelijk meer dan de helft
van de 40 zetels in het nieuwe Jor
daanse parlement bezetten. Toen 31
van de 40 zetels bekend waren, had
den den de anti-westerse kandidaten
19 zetels verworven en daar zullen er
vermoedelijk nog drie bijkomen.
De nationale socialistische partij,
die voor opheffing van het bontge
nootschap met Engeland en een fede
ratie met Syrië is, heeft de meeste
winst gemaakt. Zij zal waarschijnlijk
de op een na grootste fractie in het
nieuwe parlement gaan vormen.
Hongarije heft
reisbeperkingen op
Radio Boedapest meldt, dat de Hon
gaarse regering alle reisbeperkingen,
die aan buitenlandse diplomaten in
het land waren opgelegd, heeft opge
heven. Zij waren tot dusver onder
worpen aan dezelfde voorschriften
als de Hongaarse burgers.
Hongarije heeft voorts met Polen
en Bulgarije een overeenkomst ge
sloten tot afschaffing van visa, zo
meldt het Hongaarse blad „Szabad
Nep". Bepaalde Hongaren boven 45
jaar kunnen een emigratiepas aanvra
gen als zij familie in het buitenland
hebben, die bereid is hen te onder
houden.
Dit blad bestaat uit 10 pagina's
HOE
wordt
het
weer?
S (Geldig tot dinsdavond.
Opgemaakt maandagmorgen te
11.15 uur).
ZUIDWESTELIJKE WIND.
j Droog weer met veel bewol-
5 king. In het zuiden van het land
vannacht hier en daar mist. Ma-
tige tot vrij krachtige zuidweste-
lijke wind. Weinig verandering
in temperatuur.
23 Okt.: zon op 7.21, onder 17.31;
maan op 20.00, onder 11.37.
Hoogwaterstanden
23 Okt. v.m. 5.15; n.m. 5.30.
Het weer in Europa
De weerrapporten van hedenmor
gen 7 uiur luiden:
weer
temp.
STOCKHOLM
geheel bew.
12 C.
OSLO zwaar bewolkt
16
KOPENHAGEN
geheel bew.
15
ABERDEEN
zwaar bew.
16
LONDEN
zwaar bew.
15
AMSTERDAM
geheel bew.
14
LUXEMBURG
mist
15
PARIJS
mist
16
BORDEAUX
mist
17
GRENOBLE
nevel
15
NICE
zwaar bew.
20
BERLIJN
geheel bew.
17
FRANKFORT
mist
17
MUNCHEN
mist
17
ZURICH
nevel
16
GENEVE
nevel
17
LOCARNO
mist
15
WENEN
mist
20
INNSBRUCK
mist
17
ROME
nevel
22
Korreltje
Wie te veel aan het toeval overlaat,
maakt van z\jn leven een loterij.
