Q&Qeidóe&yuficmt
De eerste zomerse dagen kostten
vier mensenlevens en veel schade
Grote spanning in Tsjecho-Slowakije
Spanning in Praag?
Noodweer boven Nederland
Brandweer te Tilburg in botsing
Verhaal van een dirigent,
die de VRIJHEID koos
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DINSDAG 10 JULI 1956
47ste JAARGANG
Directeur: C. M. v. HAMERS VELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN. BUREAUX: PAPENGRACHT 32
Telefoon: Directie, Abonnementen, Drukkerij 20935, Redactie 20015, Advertenties 20826. Giro 103003. Abonnementsprijs 10.55 p. w-, f2.35 p. mnd., f7.— p. kwart. Franco p. p. f 7.40 -AdvértentlesV lVct.'p.'m.m! Telefoontjes 1.50
BURGEMEESTER
SCHOKKING
WOOR de eerste maal sinds de
v onverantwoordelijke publikatie
in het socialistische „Haagsch Dag
blad" heeft burgemeester Schokking
het stilzwijgen veihroken.
De indruk, welke door het bestaande
stilzwijgen reeds was gewekt, wordt
door het gesprokene bevestigd: hier
is na een hetze, welke in Nederland
nauwelijks haar gelijke vindt, een
magistraat van formaat tot heengaan
gedwongen.
Ondanks dat de regering hem hand
haafde in zijn bestuurlijke functie en
de volksvertegenwoordiging in meer
derheid het standpunt der regering
deelde, heeft burgemeester Schokking
zyn ontslag aangevraagd omdat hij
niet in voldoende mate kan steunen
„op het vertrouwèn van zijn gemeen
tenaren, van welke groepering zij ook
mogen zijn".
De burgemeester zeide daarom
trent: „voor zover ik dit op het ogen
blik kan overzien".
Het is de vraag, of hij dat goed
heeft ingezien.
Het halve jaar van ondraaglijke
spanning waarin hij zijn „plicht tot
het uiterste gedaan heeft", heeft hem
zodanig afgemat dat „in redelijk
heid" niet méér van hem „noch van
mijn vrouw" mag worden verwacht.
De heer Schokking heeft het Haag
se burgemeestersambt niet begeerd.
Hij is door de bevoegde autoriteiten,
v/elke hijzelf „te gepaster tijd en bij
herhaling" heeft gewezen op de on
gelukkige gebeurtenis in Hazerswou
de, daartoe aangezocht.
Nu deze gebeurtenis op zulk een
onheuse wijze tóch nog tegen hem is
uitgespeeld, kan men zich indenken,
dat hij, zij het verdrietelijk, zijn func
tie neerlegt.
l^AAR het is de vraag of de burge-
meester, zo onbarmhartig in op
spraak gebracht, het goed heeft in
gezien, dat hij het vertrouwen van
een groot gedeelte der Haagse bur
gerij zou hebben verspeeld.
Het is de vraag, of de bevolking
van Den Haag en de bevolking van
Nederland want het is een zaak
van nationaal aanbelang geworden
niet 'het grove politieke spel door
ziet dat met de persoon van de heer
Schokking is gespeeld. Wanneer de
burgemeester lid van de P. v. d
zou zijn geweest, geloof niet, dat hem
ooit iets in de schoenen zou zijn ge
schoven, geloof niet, dat ooit een van
de dagbladen, van welke andere rich
ting ook, zich geleend zou hebben tot
zulk een hartbrekend beulswerk.
Het is de vraag, of het rechtsge
voel van het volk conform aan
de uitspraak van Hoge Raad en
gering het oirbaar acht, een feit,
dat veertien jaar geleden heeft plaats
gehad, op te rakelen om iemand „weg
te werken".
De burgemeester zeide, dat het „na
zo lange tijd welhaast niet meer mo
gelijk is1' zich in te denken in de
situatie van een verantwoordelijk
burgemeester in de oorlogsjaren,
maar dat hij er innerlijk van over
tuigd was en is, steeds naar beste we
ten te hebben gehandeld en „ik ge
meend heb niet anders te kunnen
handelen dan zoals ik deed", al is dat
inziehjt „achteraf onjuist gebleken".
Wanneer men de lijvige boekdelen
van de parlementaire enquête-com
missie over het regeringsbeleid in de
oorlogsjaren naslaat, zal men stapels
blunders aantreffen, van in noodtoe
stand getroffen beschikkingen, welke
achteraf onjuist zijn gebleken, en
erger.
Het is de bijna dagelijkse levens
ervaring van ieder mens, die op een
min of meer verantwoordelijke post
staat en zelfs in het gewone huise
lijk leven dat hij in zijn recht
meent te zijn, besluiten te nemen,
welke achteraf, in andere omstandig
heden, „er naast" blijken te zijn.
Dat is menselijk.
Iemand, die het „achteraf onjuist
gebleken inzicht" bij herhaling aan
de bevoegde autoriteiten heeft mede
gedeeld, daar na 14 jaren op aan te
vallen en hem onmogelijk te maken,
handelt niet menselijk meer.
Dit is een politieke wraakneming,
waarbij wij ons afvragen of de Haag
se en Nederlandse burgerij die
wraakneming niet reeds lang hebben
doorzien.
Men kan het met het Haags beleid
van de burgemeester niet eens zijn
geweest; men kan hem graag „ge
wipt" hebben maar het had nooit
mogen geschieden op zulk een het
democratisch rechtsgevoel vergifti
gende manier.
RilET geen woord rept burgemeester
Schokking in zijn toespraak over
de tegen hem gevoerde hetze, geen
woord van verwijt of verontwaardi
ging, alleen een woord van „oprech
te deernis" met hen, die het slacht
offer zijn geworden van „mijn ach
teraf onjuist gebleken inzicht".
Dat inzicht „versterkt door de
ontwikkeling der gebeurtenissen met
een zodanig overtuigende kracht" was
de mening, dat het Joodse gezin door
de bezettende autoriteiten als „pro
vocateurs" naar het goed-vaderland-
se Hazerswoude was gezonden.
Dit inzicht is achteraf onjuist ge
bleken, gelijk uit de noodlottige af
loop bleek.
Het is niet uitdrukkelijk, maar het
is duidelijk, dat burgemeester Schok
king in dit ernstige ogenblik in zijn
leven de Allerhoogste tot getuige
riep, steeds „naar beste weten" te
hebben gehandeld. „Wetend, dat niet
dame, benevens de kinderen werden
aan de benen gewond.
8 KOEIEN GEDOOD.
In het Westbrabantse plaatsje
Almskerk trof en doodde de bliksem
in het open veld acht koeien van de
heer A. Snoek en in Noord-Holland
viel het huis van de heer K. Offen-
berg te Ilpendam aan het hemelvuur
ten offer; het getroffen huis brand
de volledig af en de eigenaar moest
met een shock in het ziekenhuis op
genomen worden.
Voor de spoorwegen schreef het
noodweer een apart hoofdstukje.
Niet alleen veroorzaakte bliksem
inslag op de lijn ArnhemUtrecht
grote vertraging, doordat een boven
leiding bij Ede getroffen werd en
het treinverkeer tot 's avonds laat
over enkel spoor geleid moest wor
den, maar tevens bleek de „paraplu-
verhuur" opeens meer dan een aar
digheid te zijn.
C.S.: UITVERKOCHT.
Sinds kort kan men op verschil
lende stations voor het kleine bedrag
van 0,30 een paraplu huren, wan
neer men onverwacht door regen
overvallen wordt.
Men betaalt voor de paraplu bij
ontvangst 3,en als men hem
's avonds weer terugbrengt, ont
vangt men 2,70 terug.
Het Amsterdamse centraal-station,
waar de dames een indrukwekkende
ry vormden om een regenscherm te
bemachtigen, was in record-tijd pa
raplu-loos en verscheidene teleurge
stelde dames moesten toch hun zo
mers toiletje aan de felle regen
prijsgeven of een uurtje wachten,
tot de bui voorbij was.
Bijzonder ernstige vormen nam het
onweer aan rond Nederweert, waar
drie boerderijen aan het vuur ten
prooi vielen; persoonlijke ongeluk
ken deden zich echter hier niet voor.
200 BOMEN ONTWORTELD
In Gronsveld veroorzaakte het
noodweer zeer aanzienlijke schade
door 200300 fruitbomen te ontwor
telen.
Op een binnenplaats van een stof-
feerderij werd een fruitboom uit de
grond gerukt, die daarna enkele me
ters verder bovenop een geparkeerde
auto viel. In de laan van het kasteel
Rijckholt sloegen enkele zware kas
tanjebomen tegen de grond. De tak
ken van een afgeknapte eik troffen
de draden van het elektrisch licht,
waardoor het kasteel Rijckholt, waar
haar 2 kinderen op het Zandvoortsehet gemeentehuis en een jeugdher-
strand in een tent beschutting tegen berg gevestigd zijn, zonder licht en
het onweer poogde te vinden, werd water kwam te zitten. Ook hier de-
op weg naar de tent door de blik- den zich geen persoonlijke ongeluk-
sem dodelijk getroffen; de tweedel ken voor.
Maandagmiddag brak boven Amsterdam een hevig onweer los, gevolgd
door zware regenbuien. De straten in de rivierenbuurt deden hun naam eer
aan want terwijl de zonneschermen nog uithingen veranderden de straten
in echte rivieren waarin auto's met moeite tegen de stroom optornden,
zoals deze foto laat zien.
De eerste echt zomerse dagen heeft Nederland gisteravond moeten beko
pen met een daverend onweer, dat boven West-Nederland urenland dreigde,
doch practisch niet doorzette, maar dat in het meer Oostelijk en Zuidelijk
deel van ons land de vorm van een noodweer aannam.
Omstreeks vier uur ontlaadden zich de pikzwarte wolken daar en Eind
hoven kon spreken van „een nacht in de middag", want de Lichtstad was.
genoodzaakt met electriciteit het verdwenen zonlicht te vervangen.
Behalve wat waterschade aan het Stratumseinde en de St. Jansweg, waar
voor de brandweer met pompen moest uitrukken, kwam Eindhoven er nog
goed vanaf en rond vijf uur kon het electrisch licht weer gedoofd worden,
maar in Tilburg nam het noodweer ernstiger vormen aan. Driemaal vond
de bliksem in deze stad een doel, hetgeen tweemaal 'n mensenleven kostte;
de 27-jarige J. de Rooy, die langs het Wilhelminakanaal aan het vissen was
en de 72-jarige marskramer A. Ramanauskas, die in het Lelypark een toe
vlucht had pogen te zoeken, werden door de bliksem gedood.
Voorts sloeg de bliksem in een huis
aan de Veluwestraat en hoewel het
hemelvuur hier weinig schade be
rokkende, had de inslag een onver
wacht gevolg, want de brandweer
auto's, die uitgetrokken waren, ge
raakten verwikkeld in een gecom
pliceerde botsing, toen zij op hun
weg naar de brand in de St. Joseph -
straat een vrachtwagen met zuur-
stofcylinders ontmoetten. De chauf
feur van de vrachtauto, die door de
duisternis te laat werd opgemerkt,
durfde" in verband met zijn lading
niet sterk te remmen en liet zijn
auto voorzichtig op het trottoir glij
den, toen hij de loeiende brandweer
auto's aan hoorde komen.
De voorste brandweerauto, voor de
vrachtauto beland, remde onver
wacht af en de tweede, hem ontwij
kend, vloog tegen de vrachtwagen
op. De derde, die eveneens het rem-
tempo niet bij kon houden, bezorgde
zijn beide voorgangers een deuk.
Alles liep nogal goed af, zelfs de
materiële schade bleef gering en
even later waren de brandweerwa
gens in de Veluwestraat, waar bleek,
dat ook de brand geen grote moei
lijkheden baarde.
ONDER BOOM GETROFFEN.
Meer naar het Oosten, eiste het
onweer een slachtoffer te Zevenaar.
Een 18-jarige jongen uit Haarlem,
die te zamen met een vriend uit het
Rijks observatiehuis te Zeist ont-
ikzelf mijn levensweg bepaal, doch
Hij, die het Al bestiert, Die dit deed
in het verleden en dit ook in de toe
komst doen zal...."
De burgemeester vergiste zich in de
bedoelingen van het Joodse gezin, hij
had aanwijzingen achteraf onjuist
gebleken dat deze onderduikers
misdadige bedoelingen hadden. En
„achteraf" heeft het Joodse gezin de
handelwijze van de burgemeester be
grepen, zoals in de eeuwigheid alles
wat met een goede intentie verkeerd
is gedaan en dat is heel veel
begrijpelijk wordt, gelijk Jan Luyken
dichtte op de raadselen van het
aardse leven: „Die geeven vrij
malkaar de hand, als 't beide is voor
bij gedreven".
Wij vermoeden zo, dat het gezin
Pino zaliger gedachtenis meer waar
dering heeft voor de toenmalige bur
gemeester van Hazerswoude, die
deed, wat hij in zijn verantwoorde
lijke positie meende te moeten doen,
dan voor degenen, die, na zovele ja
ren, van hun droevig einde een Haag
se stads-rel maakten om een hun
niet welgevallige burgemeester on
mogelijk te maken.
De burgemeester moest en zou weg.
Het is gelukt! Maar welk een voor
de P. v. d. A beschamend middel.
snapt was, had onder een boom zich
pogen te dekken tegen het onweer.
De bliksem trof hem en doodde hem
onmiddellijk; zijn vriend, die bij hem
in de buurt stond, bleef ongedeerd.
Ook in West-Nederland eiste het
noodweer een slachtoffer; de 41-ja
rige mevrouw LaumenKoning uit
Haarlem, die met een vriendin en
Congres van katholieke medici te Brighton
Een groep doktoren, met kappa's en baretten, lopen in de stoet op weg
naar de kerk van St. Josef in Brighton, waar een H. Mis wordt opgedragen.
Zij maken deel uit van de grote groep doktoren, die in Brighton deelnemen
aan de conferentie van de vereniging van Britse medici.
V luchtelingenhulp
van Heuven Goedhart, de Hoge
Commissaris van de Verenigde Naties
voor de vluchtelingenhulp, heeft weer
eens de aandacht gevestigd op deze
zere plek in de wereld van vandaag.
Er zijn nog altijd twee miljoen vluch
telingen voor wie geen plaats schijnt
te zijn, waar zij hun haardstede kun
nen vestigen en door eerlijke arbeid
hun brood verdienen. De organisatie
van mr. v. Heuven Goedhart kreeg
verleden jaar de Nobelprijs wegens
de verdienstelijke arbeid, welke zij
presteert, maar het zou de Neder
landse leider van deze organisatie
heel wat zwoegen en zorgen
0 bespaard hebben, als de we
reld minder gul met onder
scheidingen, doch toeschietelijker met
krachtdadige hulp zou zijn geweest.
In zijn vorige maand aan de Alge
mene Vergadering der Verenigde Na
ties uitgebracht jaarrapport toonde
de heer van Heuven Goedhart zich
•bijzonder pessimistisch aangaande de
mogelijkheden, het vluchtelingen
probleem vóór eind 195® wanneer
zijn mandaat zou aflopen opgelost
te krijgen, indien hij geen nieuwe
steun zou ontvangen. In een pers
conferentie, direct na het uitkamen
van dit verslag in Den Haag gehou
den, zei hij, het een groot schandaal
te achten, dat tien jaar na de oorlog
nog 65.000 vluchtelingen in ellende
vei keren in een welvarend Europa.
Hij vroeg zich toen af of het, gezien
de teleurstellende resultaten van zijn
pogingen om aan meer geld te karnen,
niet beter zou zijn, zijn functie aan
een ander over te dragen.
Hij heeft thans geen keuze meer;
een ander zal het werk moeten voort
zetten. Zal deze opvolger de gelegen
heid aangrijpen om als voorwaarde te
stellen, dat hij op ruimer schaal ge-
Tsjechische communisten hebben het heengaan geëist van de leden van
het kabinet en de leiders der communistische partij. In het hele land heerst
een grote spanning, die de mogelijkheid van een opstand in zich houdt,
meldt de diplomatieke correspondent van de in Londen verschijnende
Daily Mail.
De correspondent, Walter Farr, schreef, dat de dirigent van het Tsjechische
Symfonie-orkest, Vojtech Vogels, hem belangwekkende bijzonderheden over
de huidige gespannen toestand in Tsjechoslowakije heeft onthuld. Vogel is
vorige weck met zijn gezin per vliegtuig naar Engeland gekomen en heeft
politiek asiel gevraagd.
ONTEVREDENHEID over laag levenspeil
pen, maar eindigde in een luidruch
tige scheldpartij.
Tal van sprekers op de vergade
ring eisten van Zapotocky, dat hij
een ingrijpende zuivering van de
huidige regering zou doorvoeren. Zo'n
zuivering zou de Russische commu
nistische leider Chroestsjef geenszins
Vogels verhaal kwam op het vol
gende neer:
1) Een groep vooraanstaande com
munisten, onder wie enkele van de
voornaamste partijtheoretici, zouden
een officieel beroep op president
Zapotocki gedaan hebben om de re
gering en het centrale comité van de
Tsjechische communistische partij te
ontbinden.
2) De studenten van de Praagse
universiteit zouden een delegatie
naar het partijbestuur gezonden heb
ben, die eiste dat er een einde ge
maakt zou worden aan de communis
tische invloed op de universiteit.
3) De ontevredenheid van de ar
beiders over het lage levenspeil zou
snel groeien en kunnen leiden tot
een soortgelijke utibarsting als in
het Poolse Poznan.
Zapotocky uitgescholden.
Vogel vertelde, dat Zapotocky -in
het openbaar beledigd was op een
vergadering van topcommunisten, die
begonnen was als een discussie' over
theoretisch-marxistische onderwer-
De vliegramp
van Arizona
Zeven-en-zestig van de 128 slacht
offers van de vliegramp boven de
Grand Canyon in Arizona zijn maan
dag in Flagstaff in een gemeenschap
pelijk graf begraven.
Het betreft inzittenden van de
„Superconstellation", die onlangs met
een DC-7 in botsing is gekomen.
Slechts negen lijken konden worden
geïdentificeerd. De lijken van drie
inzittenden zijn door de families op
geëist.
De 58 inzittenden van de DC-7 zul
len worden begraven, zodra zij zijn
geborgen.
onwelgevallig zijn, daar deze gaarne
zou zien, dat de huidige stalinisti
sche kliek met Zapotocky aan het
hoofd het veld zou ruimen voor een
regering, die zich meer op de nieuwe
Russische politiek zou oriënteren.
Waarnemers wijzen er echter op, dat
er op het moment geen man in Tsje
choslowakije is, die voldoende in
vloed en gezag of voldoende steun
van Chroestsjef geniet om de huidige
leiders te vervangen.
Volgens deze waarnemers zou dan
ook een ingrijpende wijziging in de
regering in Praag licht kunnen lei
den tot een anti-communistische op
stand.
Wat
meer zon
Het warme weer van maandag,
waarbij de temperaturen op vele
plaatsen tot 29 graden opliepen
het vliegveld Beek meldde zelfs een
maximum van 30 graden werd in
de namiddag abrupt gestoord door
een storing, die met een snelheid van
ongeveer 35 kilometer per uur uit
de omgeving van Nantes naar de
Duitse Bocht trok. De storing gaf in
ons land aanleiding tot de ontwikke
ling van zwaar onweer met plaatse
lijk veel regen en hier en daar ook
hagel. Tot dinsdagochtend 7 uur
werd de grootste hoeveelheid neer
slag, namelijk 29 millimeter, door het
waarnemingsstation Eindhoven ge
rapporteerd.
Dinsdagochtend bereikte een oud
Oceaanfront, dat de voorste begren
zing vormt van koelere lucht, het
westen van het land. Mede onder
invloed van een hogedrukgebreid,
dat zich het komende etmaal over de
Golf van Biscaye en de Britse eilan
den gaat uitbreiden, zal dit front de
komende 24 uur het gehele land pas
seren en zal de bewolking afnemen,
zodat woensdag zonnige perioden
verwacht mogen worden bij gema-
'igde temperaturen en zwakke wind
in de noordhoek.
steund zal worden? Twee miljoen
vluchtelingen staan achter hem.
Nu is de oplossing van het vluchte
lingenprobleem verre van gemakke
lijk. Plaats is er genoeg, bijv. in Zuid-
Amerika, dat gemakkelijk enige mil-
lioenen mensen kan bengen zonder
„vol" te zijn. Maar de Zuid-Ameri
kaanse staten voelen er weinig voor
om met deze mensen te worden op
gescheept. Want zij komen zonder
enige bagage, berooide stakkers, die
geen geld meebrengen, noch veel ar
beidskracht. Velen behoren van oor
sprong reeds tot de laagst ontwik
kelden en anderen hebben door het
jarenlange kaïmpleven en de door
stane ontberingen hun laatste restje
vakmanschap en arbeidslust verloren
zien gaan.
Aan de andere kant vraagt men
zich toch af, of de wereld de verant
woordelijkheid mag blijven dragen
voor het feit, dat twee miljoen vluch
telingen aan hun lot worden over
gelaten.
Dit blad bestaat uit 8 pagina's
HOE
wordt
het
weer?
(Geldig van dinsdagavond tot
woensdagavond. Opgemaakt te
11.45 uur).
MEER ZON.
Afnemende bewolking en mor-
i gen perioden met zonneschijn,
f maar vooral aanvankelijk ook
nog plaatselijk enige regen.
X Overwegend matige wind tussen
X noord en noordwest. Over het al-
gemeen hogere middagtempera-
X turen.
11 Juli zon op 4.35, onder 20.59;
maan op 9.13, onder 22.19.
Hoogwaterstanden
11 Juli v.m. 5.25; n.m. 5.55.
Het weer in Europa
De weerrapporten van hedenmor
gen 7 uur luiden:
weer
temp.
STOCKHOLM
half bew.
24 C.
OSLO
nevel
25
KOPENHAGEN
onbewolkt
22
ABERDEEN
licht bew.
19
LONDEN
zwaar bew.
20
AMSTERDAM
geheel bew.
28
LUXEMBURG
mist
29
PARIJS
motregen
30
BORDEAUX
geheel bew.
23
GRENOBLE
onbewolkt
32
NICE
onbewolkt
25
BERLIJN
onbewolkt
25
FRANKFORT
zwaar bew.
29
MüNCHEN
zwaar bew.
27
ZURICH
zwaar bew.
30
GENèVE
nevel
29
LOCARNO
half bew.
28
WENEN
half bew.
25
INNSBRUCK
zwaar bew.
22
ROME
nevel
33
AJACCIO
onbewolkt
28
MALLORCA
onbewolkt
34
Korreltje
Een overmoedig en een moedig
man verschillen evenveel van elkaar
als domheid en dapperheid.