Radio-telescoop te Dwingelo door
H.M. de koningin in gebruik gesteld
10-Jarige „Gele Rijdersdeze week op 't „witte doek
Gemeenten wensen méér zeggen
schap in het waterschapbestuur
Regering schat oprichtingskosten
voor komende 7 jaar op 35 miljoen
Leiden protesteert mét Delft tegen
beknotting studievrijheid
Patient vervalste „dokterspootje"
op de recepten een beetje te goed
DINSDAG 17 APRIL 1956
DE LEIDSE COURANT
TWEEDE BLAD - PAGINA 2
Grote gevoeligheid
voor „krabnevels"
Hedenmiddag heeft H.M. de konin
gin de Dwingelo door het indrukken
van een knop, waardoor de telescoop
een 180 graden ronddraaide, de radio
sterrenwacht te Dwingelo officieel in
gebruik gesteld. Na deze handeling,
die bulten, vóór de radiotelescoop ge
schiedde, bezichtigde de landsvrouwe
het instrument, alsmede het dienstge
bouw, waar zij de thee gebruikte.
In dit dienstgebouw werden de
Amsterdamse architecten, de heren
W. de Vlaming en J. Verster, die het
gebouw hadden ontworpen, aan haar
voorgesteld evenals de aannemer R.
J. Vuurboom.
De radiotelescoop.
Zoals reeds gemeld, is de radiote
lescoop te Dwingelo een schepping
van de „stichting radiostraling van
zon en melkweg". Deze stichting
werd in 1048 opgericht. Haar voorzit,
ter is prof .dr. J. H. Oort, hoogleraar
in de astronomie aan de rijksuniver
siteit te Leiden en directeur van het
öbservatorium aldaar. In de stich
ting zijn de sterrewachten van Lei
den, Groningen, Utrecht en Luik
vertegenwoordigd alsmede het Ko
ninklijk Nederlands Meteorologisch
Instituut, de P.T.T. en het natuurkun
dig laboratorium van de n.v. Philips.
De bouw van deze radiotelescoop
werd mede mogelijk gemaakt door
subsidie van de Nederlandse organi
satie voor zuiver-wetenschappelijk
onderzoek.
De grootste ter wereld.
De radiotelescoop te Dwingelo is
de grootste ter wereld, die naar alle
streken van de hemel gericht kan
worden. Dit geschiedt door beweging
om een horizontale en een vertikale
as. Een ingenieuze rekenmachine, de
zogenaamde piloot, welke dient om
voor elk hemellichaam op elke tijd
de juiste stand aan de kijker te ge
ven, bevindt zich in het waarnemings
huis. Op het ogenblik wordt echter
in Manchester een radiotelescoop ge
bouwd, die het instrument te Dwin
gelo nog in grootte zal overtrerren.
Zal de radiotelscoop te Manchester
met haar spiegel van 75 meter door
snede gebruikt worden voor het on
derzoek van langere golflengten (me-
tergolven), het Nederlandse apparaat
is in het bijzonder ontworpen voor
de dicimeter golven (10 tot 100 cen
timeter).
De spiegel van de radiotelescoop te
Dwingelo heeft een doorsnede van 25
meter en is geheel en al met gaas
bedekt. Op dit gaas worden de ra-
diostralen van zon en melkweg op
gevangen en de parabolische vorm
van de spiegel kaatst deze stralen te
rug en concentreert deze op één punt,
namelijk de antenne, die uit het mid
delpunt van de spiegel omhoog rijst.
Vandaar worden de stralen naar het
waarnemingshuis geleid, dat zich aan
de onderzijde van de spiegel bevindt.
Geen militair doel.
De radiotelescoop te Dwingelo staat
geheel in dienst van het zuiver we
tenschappelijk onderzoek en heeft
noch direct, noch indirect iets met
militaire belangen te maken. De
„stichting radiostraling van zon en
melkweg" verwacht dat de astrono
men met dit instrument belangRuke
ontdekkingen in het heelal zullen
kunnen maken. De grote afmeting
van het apparaat zal allereerst fijnere
structuren (van de orde van een hal
ve graad bij 21 centimeter golfleng
te) dan tot nog toe konden worden
waargenomen, aan het licht brengen.
Daarnaast zal de radiotelescoop ge
bruikt worden voor de onderzoekin
gen van de vrijwel ongelimiteerde
verscheidenheid van verschijnselen,
die de zon biedt. Verder zullen er
waarnemingen op andere golfleng
ten worden gedaan, waarbij ver
wacht wordt dat tal van astronomi
sche bijzonderheden aan het licht zul.
lenkomen.
In dit verband zij herinnerd aan
de eerste radiosterrekundige waar
nemingen, die met het nog niet ge
heel voltooide instrument in novem
ber 1955 werden gedaan cn waarbij
twee bedekkingen van de „krabnevel"
door de maan werden geregistreerd.
De waarnemingen te Dwingelo zul
len onder leiding staan van ir. C. A.
Muller, die tot heden dergelijke ob
servaties op beperkte schaal te Koot
wijk heeft verricht.
Ter weerszijde van de grote
teelscoop bevinden zich twee klei
nere spiegels, zoals ook in Kootwijk
6taan. In de dienstgebouwen bevindt
zich een laboratorium alsmede een
aantal zitslaapkamers ten behoeve
van „studenten-waarnemers", die
daar een stage komen doormaken.
1 BEURS VOOR MODS
CN HUISHOUDING
OPENT
VRIJDAG
20 APRIL
I* UUR
HOUTRUSTHAUEN
DEN HAAG
l/m 2 Mei
i Advertentie)
Op dinsdag 24 april zal de aartsbis
schop van Utrecht, mgr. dr. B. J. Al-
frink de kerk, die deel uitmaakt van
het gebouwencomplex der kruisheren,
cat op de Amersfoortse berg gereed
is gekomen, sacreren.
Op woensdag 25 april zullen de bij
behorende schoolgebouwen door de
staatssecretaris van O.K.W. mej. dr.
A. de Waal, officieel worden geopend.
Ter gelegenheid van het feit dat vandaag de wegenwacht tien jaar bestaat, zullen de „Gele Rijders" deze
week ook op het witte doek verschijnen in het filmjournaal. Tijdens een parade voor de camera op de rijks
weg Den HaagUtrecht's Gravenhage.
RAPPORT-OUD VERSCHENEN
Unie protesteert
,De waterschappen en de gemeen
ten staan te los van elkaar, hoepel
zij in soms dezelfde gebieden, dezelf
de belangen hebben. Vooral na de
DIRIGENT PLUKKER ZAL IN
AFWIJZING VAN VISUM
BERUSTEN.
De Nederlandse dirigent van het
Filharmonisch Orkest van Calgary
(Canada) Henry Plukker, wiens ver
zoek om een vestigingsvergunning in
Canada is afgewezen, verklaarde zon.
dagavond in deze afwijzing te zullen
berusten en geen poging te zullen
don om de kwestie nog eens persoon
lijk te bespreken met de minister
voor immigratie J. W. Pickersgill.
Hij zei: „Men heeft mij verzekerd
dat de minister in geen geval de re-
VOOR MILITAIREN:
Bepaalde inentingen
verplicht
De minister van Oorlog en Mari
ne heeft besloten aan de militairen
van de zeemacht de verplichting op te
leggen om zich te onderwerpen aan
inenting en herinenting tegen vlek-
tyfus en aan de militairen van de
Kon. Landmacht en de Kon. Lucht
macht de verplichting zich te onder
werpen aan inenting en herinenting
tegen gele koorts èn vlektyfus.
Het nieuwe bankje van twintig gulden
staan en de autonomie der water- zoek is afgewezen en dat het geen
schappen. 1 zin heeft hem dit te vragen".
De dijklasten zullen ook onderwor
pen dienen te worden aan een geheel
nieuwe regeling, aldus het rapport.
Dit rapport is voor het verschijnen
ai in discussie gebracht op de Unie
der Waterschapsbonden, die dit rap
port in méér dan één opzicht een HQÜHJHI
stormramp is gebleken, dat er „vele frontaanval noemde op het voortbe-lden zal noemen waarom mijn ver
zwakke punten" zijn".
Aldus het rapport-Oud, dat de ver
eniging van Nederlandse gemeenten
thans gepubliceerd heeft.
Voorgesteld wordt dan ook in dit
rapport dat de gemeentebesturen als
zodanig een of meer zetels in de wa
terschapsbesturen krijgen. „Het is im
mers niet verantwoord te achten dat
de waterschappen naast de gemeen
ten werken zonder dat enig officieel
contact bestaat". Bij de gemeenten
zou hierdoor ook meer bereidheid be
staan om ook in de lasten te delen,
aldus bet rapport.
Met nadruk stelt het rapport dat de
mogelijkheid moet worden geopend
dat gemeenten en waterschappen
gaan samenwerken in een publiek
rechtelijke vorm, in de trant van de
wet Gemeenschappelijke Regelingen,
die alleen tussen gemeenten geldt.
Praktische of grondwettelijke bezwa
ren acht de commissie hieraan niet
verbonden.
Technische Hogeschool te Eindhoven
In 1957 starten?
Om in 1957 goed voorbereid te kun
nen beginnen met de tweede Tech
nische Hogeschool van Nederland te
Eindhoven, stelt de regering aan de
Tweede Kamer voor gedurende dit
jaar de volgende credieten toe te
staan voor de volgende voorzienin
gen:
1. De nieuwbouw van een gebouw
met ongeveer 6000 m2 nuttig vloer
oppervlak voor collegezalen, labora
toria, practicumzalen, bibilotheek, ad
ministratie en enkele cantines
(ƒ3.000.000,—).
2e. De stichting van een gebouw
van 700 m2 brutovloeroppervlak voor
de directie van de nieuwbouw; nader
hand wordt gebouw bestemd vooron
der 1 genoemde doeleinden ƒ250.000.
3e. De personele en materiele
voorzieningen voor de directe voer-
bereidingen van de Technische Hoge
school; (ƒ250.000).
4e. Aanschaffing van apparatuur,
meubilair en stoffering, wetenschap
pelijke boeken en tijdschriften.
2.000.000).
Kosten komende jaren.
De investering, nodig in de jaren
1957 tot en met 1962, zal een bedrag
vorderen van circa 5.000.000 per
jaar, waarvan de bouwwerkzaam
heden een bedrag van 3J4 a 4 mil
joen per jaar zullen uitmaken, in het
totaal dus 30 miljoen in zes jaren.
Bovendien zal nog tweemaal de
toekenning van zulk een krediet van
5.000.000 nodig zijn voor het stich
ten van een representatief hoofd
gebouw. Het verlenen van een kre-
Rector magnificus
herbenoembaar
Minister mr. J. M. L. Th. Cals heeft
bij de Tweede Kamer een wetsont
werp ingediend tot wijziging van de
Hoger-Onderwijswet, waarbij hij het
mogelijk wil maken, dat bij de rijks
universiteiten de aftredende rector
magnificus terstond weer kan worden
benoemd. Deze zal, wordt het wets
ontwerp wet, ten hoogste vier ach
tereenvolgende malen voor herbe
noeming kunnen worden voorgedra
gen.
Bij de rijksuniversiteiten wordt
thans voor elk studiejaar uit een
door de senaat opgemaakte voor
dracht door de kroon een rector
magnificus benoemd en wel in de
regel naar anciënniteit van benoe
ming als hoogleraar.
De praktijk bij de Technische Ho
geschool te Delft, waar sinds 1949
de rector magnificus voor langer dan
een jaar kan worden benoemd, heeft,
volgens de bewindsman, bewezen,
dat eén langdurige ambtstermijn van
een welgekozen rector magnificus
onmisbare voordelen biedt voor een
De Nederlandse bank zal binnenkort naast de thans circulerende bankbiljet
ten van 20.— bankbiljetten met dezelfde waarde, doch van een geheel
nieuwe model in omloop brengen. De biljetten meten 82x151 mm en zijn
gedateerd, Amsterdam, 8 november 1955, zij zijn alleen aan de achterzijde siaDiei 01 «racntig oesiuur.
genummerd. De foto toont de voor- en achterzijde van het nieuwe biljet,
dat bij doorzicht als watermerk de beeltenis van Hippocrates en enige malen
het getal 20 vertoont. Op de voorzijde, waarvan de voornaamste kleuren,
paars, bruin en groen zijn, staat rechts een portret van Boerhaave, uitge
voerd in paarse kleur en in het midden een rozet in de kleuren groen en
paars, welke de achtergrond vormt voor de woorden „twintig gulden".
Thans heeft de rijksuniversiteit te
Leiden minister Cals verzocht te be
vorderen, dat op korte termijn de ge
legenheid wordt geopend de rector
magnificus na zijn aftreden terstond
te benoemen.
diet van in totaal 40 miljoen gulden
buiten de aangevraagde gelden van
dit jaar, acht de regering derhalve
toereikend voor het voltooien der
Technische Hogeschool met een capa
citeit voor in totaal 1000 studenten,
inclusief de representatieve gebou
wen. Zij is van oordeel, dat de ver
dere uitbouw en voltooiing van de
Technische Hogeschool te zeer af
hankelijk zullen zijn van de in 1965
bestaande verhoudingen dan dat het
haar raadzaam voorkomt daarom
trent nu verdere ramingcijfers te
geven.
Besprekingen grafisch
bedrijf vastgelopen
In het grafisch bedrijf zijn moei
lijkheden gerezen over de uitkering
over 1955. De besprekingen tussen
werkgevers en werknemers verte- i
genwoordigers zijn vastgelopen. Aan
te nemen valt, dat de werkgeversor
ganisaties op korte termijn hun alge
mene ledenvergaderingen zullen bij
eenroepen ten einde een beslissing te
nemen.
De werkgevers hebben tijdens het
overleg erop gewezen, dat de grafi
sche bedrijfstak de enige is geweest,
die verleden jaar de uitbreiding van
de vakantierechten heeft gerealiseerd
(3 vakantiedagen extra plus een dub
bele vakantietoeslag).
Bovendien heeft de minister van
Beroering in de studentenwereld
Sinds enige tijd zijn er te Leiden
aanplakbiljetten verschenen, waar
op wordt aangekondigd, dat „Leiden
met Delft studievrijheid" wenst. Dit
„studievrijheid" slaat op een wets
ontwerp betreffende de wijziging van
de hoger onderwijswet in verband
met een tweede Technische Hoge
school te Delft.
Indien de Kamers dit wetsont
werp aanvaarden, zou het college van
rector magnificus en agressoren te
Delft onder bepaalde omstandighe
den een student het recht kunnen
ontzeggen examens af te leggen. De
ze regeling zal slechts voor de eerste
twee jaar gelden. De regering heeft
met deze regeling „verhoging van het
studierendement, vooral wat betreft
de tijdsduur" op het oog.
In Delft heeft men al tegen deze
voorgestelde regeling scherpe pro
test-acties ondernomen en andere
universiteitssteden sluiten zich hier
bij aan. 1
Petitie uit Leiden.
De Civitas Academica van de Leid-
se' universiteit heeft gisteravond in
een vergadering van het concilium,
vertegenwoordigend lichaam van de
civitas besloten aan de Tweede Ka
mer een petitie te zenden in verband
met het voorgestelde tot artikel
61 bis van de wet op het hoger on
derwijs. De petitie heeft de volgen
de inhoud:
„Het concilium, vertegenwoordi
gend lichaam van de Civitas Acade
mica, waarin zitting hebben verte-
Economische Zaken aan de boekdruk-^ .ketten in ontvangst te nemen. Deze
kerspatroons verboden een in ver
band hiermee noodzakelijk geachte
prijsverhoging door te voeren.
De werkgevers zijn van oordeel,
dat na de loonsverhoging, die in 1955
in de grafische CAO werd gereali
seerd. een verdere verzwaring van de
loonkosten, niet te verdedigen is.
Over een loonsverhoging per 1 sep
tember a.s. binnen het raam van de
regeringsbeslissing in maart zullen
nog nader onderhandelingen moeten
worden gevoerd.
De gewoonte, welke de laatste ja
ren ontstaan is om de in Bordeaux
werkende Nederlandse priesters en
hun helpers door extra gaven te ver
rassen zal ook dit jaar gehandhaafd
blijven. Wanneer de treinen in Bor-
deauen aankomen en er enkele uren
oponthoud zullen hebben, krijgen de
priester gelegenheid in de nabijheid
van het station de Hf Mis te lezen.
Tegelijkertijd zullen onder leiding
van pater Lucas de Bruyn O.F.M.,
die momenteel als vloot-aalmoezenier
in /lissingen vertoeft, jonge mensen
langs de treinen komen om de pak'
zijn bestemd voor de armen van de
stad en wel in het bijzonder voor
die, welke ressorteren onder de ziel
zorg van de in Bordeaux werkende
Nederlandse paters.
Het bestuur heeft het goed geacht
van deze bedevaart een herinnering
te maken in de vorm van een klank
beeld, dat op een langspeelplaat van
15 minuten wordt opgenomen en te
gen een zeer billijke prijs later aan
de deelnemers zal worden aangebo
den. De productie ervan geschiedt
na 16 juni.
Onleesbaarheid bracht
vervalsing aan het licht
Zonder dat de apotheker ook maar
de geringste argwaan koesterde heeft
een Utrechtse schilder niet minder
dan zestig maal kans gezien een dok
tersrecept te vervalsen. De man was
hartpatiënt en had destijds van zijn
huisarts opialpoeders voorgeschre
ven gekregen. Deze waren hem zo
goed bevallen, dat hij zich had voor
genomen ze te blijven gebruiken.
Daartoe bezocht hij geregeld voor
een of andere kleinigheid zijn huis
arts, waarbij hem een receptje werd
verstrekt ter genezing van zijn al
dan niet bestaande kwaal Onder de
vóorgeschreven pillen pende hij zelf
dan 15 of 20 opialpoeders en voorza"g
het geheel van een nagemaakte
paraaf van zijn huisarts. Dit ging
goed tot.de apotheker het handschrift
lijk betekende dit het einde van het
spel.
De schilder moest gisteren wegens
valsheid in geschrifte terechtstaan.
Bovendien werd hem het in voor
raad hebben van verdovende midde
len ten laste gelegd. Dit laatste werd
echter geschrapt omdat hier slechts in 1957 gelden.
genwoordigers van de academische
senaat, het college van curatoren,
de wetenschappelijke staf, het
Leids universiteitsfonds, de facul
teitsverenigingen, de gezelligheids-
verenigingen en de verenigingen op
levensbeschouwelijke grondslag,
alsmede de studenten pastores en
de studenten decaan, in vergade
ring bijeen op maandag 16.4.56
verzoekt de Tweede Kamer dei-
Sta ten-Generaal met betrekking tot
het ontwerp van.de wet-wijziging
hoger onderwijswet art.. 61 bis be
treffende het technisch hoger on
derwijs een zodanige beslissing te
nemen, dat de verantwoordelijk
heid van de student gehandhaafd
kan worden en dat het hem moge
lijk blijft te studeren en examens
af te leggen zonder de psychologi
sche dwang van een wettelijke re
geling. Zich hiermede uitsprekend
tegen het opnemen van maatrege
len in de wet, die geenszins een
verbetering van de studie resulta
ten waarborgen".
Vanavond houden alle mannelijke
en vrouwelijke studenten respectie
velijk in Sociëteit Minérva en het
V.V.S.L.-gebouw een spoedbijeen-
komst.
Voor de 60ste maal
Nat. Lourdesbedevaart
Onder leiding van de aartsbisschop
van Utrecht, Mgr. Dr. B. J. Alfrink,
vertrekt op 26 april de 60ste Natio
nale bedevaart naar Lourdes. Mede
dank zij de deelneming van de Kath.
Ned. Boeren- en Tuindersbond en
van de Kath. Nederlandse Invaliden-
bond St. Liduina beide met hun zie
ken zal deze bedevaart een zeer bij
zondere en indrukwekkende zijn. De
novene, die aan de tocht voorafgaat,
begint donderdag 19 april.
Het zeer grote aantal leden van de
KNBTB wordt vergezeld van de lei
ding dier organisatie, waarvan ook
talrijke zieke leden deelnemen.
Het totaal der zieken bedraagt 300;
zij zullen zoals andere jaren het ge
val is met een speciale trein, de z.g.
ziekentrein naar Lourdes reizen, die
op 26 april uit Roosendaal vertrekt.
De brancardiers zijn in verband
met het groot aantal zieken bij deze
gelegenheid sterk vertegenwoordigd.
Ten minste 70 verpleegsters zullen
hun zorgen aan de zieken geven,
voorts 40 voortrekkers van de Lour-
desgroep Nederland, 40 leidsters van
de Kath. Gidsenbeweging, terwijl
zich onder de boeren-deelnemers nog
een aanzienlijk aantal ziekenverzor
gers beschikbaar gesteld heeft; on
geveer honderd in getal.
Emigratie Can-Ja
ook in 1957
Ongeacht beroep
Het ligt in de bedoeling ook in 1957
geen „beroepseisen" te stellen aan de
Nederlandse emigrant naar Canada.
Zoals bekend gelden dit 'jaar ruime
toelatingsbepalingen voor de Neder
landse emigrant naar Canada, waarbij
de beroepenlijst is afgeschaft. Onge
acht welk beroep kan men naar Cana-
1957 gelden.
sprake is van een synthetisch verdo
vingsmiddel, waarop de opiumwet
niet van toepassing is. Voor de vals
heid in geschrifte werd de schilder
veroordeeld tot een maand voorwaar
delijk met een proeftijd van drie jaar
en 40,boete.
JONGETJE GESTIKT
Maandagavond is het 4-jarig jonge
tje L. Schendel aan de Papenweg te
Maastricht in een stukje eten gestikt.
Een arts van de geneeskundige dienst
heeft nog getracht de levensgeesten
te wekken, doch vergeefs. Het
ni®t goed kon lezen en voor de ze- stoffelijk overschot is naar het zieken-
kerheid de huisarts opbelde. Natuur-1 huis overgebracht.
Dit heeft de Nederlandse land
bouw- en emigratie-attaché in Cana
da emigreren. Deze regeling zal ook
deeld, toen hij voor enkele dagen uit
Canada was overgekomen.
KONINKLIJKE 20% (16) DIVIDEND
De Koninklijke Nederlandsche Pe
troleum Mij. stelt aan de op 30 mei
1956 te houden vergadering voor over
het boekjaar 1955 een dividend van
in totaal 20 (v.j. 16%) in contanten
uit te betalen. Hierin is begrepen een
interim-dividend van 6%, dat in
januari 1956 betaalbaar werd ge
steld.
