Leiden krijgt Rembrandtmonumeiirop Vismarkt
HUIBERS
Qeniate aplaó^ing, aan financiële
en o%g.aniö,atauó,che maeitykheden
Combinatiebeeld van Zadmore
en Nederlandse kunstenaars
Religieuse
artikelen
Zacht gekookt eitje voor de jeugd
Het zenuwstelsel van de B.B.
Sixij&u.xaag.
5)e
Stenen
Spxe&en
ZATERDAG 31 MAART 1956
DE LEIDSE COURANT
TWEEDE BLAD PAGINA 1
Fontein en borstbeeld tot meesterwerk verenigd
re
Hoewel er het er naar uitzag dat Leiden het bij de Rembrandtherdenking
in juli zonder nieuw monument van de grote schilder zou moeten stellen,
heeft een vernuftig plan de onthulling van een passend monument op zeer
korte termijn mogelijk gemaakt. Zoals bekend was men overeengekomen
het monument in combinatie door een Nederlands en een buitenlands beeld
houwer te laten vervaardigen. Zonder deze gedachte aan een tandem-monu
ment te laten varen, heeft men nu een ontwerp aanvaard waarin de
bekende Pools-Amerikaanse beeldhouwer Zadmore met een minimum aan
kosten kans zag met behulp van bestaande Leidse monumenten een beeld
te vervaardigen, dat zowel Leiden als de grote schilder waardig is. Het
ontwerp is een combinatie van de fontein op de Vismarkt en een afgietsel
van het Rembrandtmonument op de hoek Noordeinde en Witte Singel.
Hierdoor werd het mogelijk een combinatie-beeld te vervaardigen door een
beeldhouwer uit Rembrandts tijd de schepper van de fontein en de
beeldhouwer uit het begin van deze eeuw, die het Rembrandtborstbeeld
vervaardigde. De heer Zadmore kunstenaar van deze tijd zal met de com
binatie en de afwerking van het monument het buitenlandse stempel op
het geheel drukken. Op eerste Paasdag reeds wordt de Leidse bevol
king in staat gesteld zijn oordeel over deze geniale combinatie uit te
spreken. Om twaalf uur wordt de bekisting van de fontein weggenomen
en zal men kunnen waarnemen wat door de beeldhouwer en zijn helpers
in de laatste maanden in het diepste geheim is verricht.
gel aanschouwde was zijn eerste reac
tie de positie van Rembrandt te ver
gelijken met de commandant van een
tank, die half uit zijn geschutstoren
hangt.
Met een „dit beeld is niet af" be
vestigde hij de mening van velen.
Toen hij echter kort daarop langs de
fontein op de vismarkt kwam zag hij
de gemiste kansen en met enkele
lijnen comibineerde hij op zijn schets-
bloc beide monumenten tot een wer
kelijk groots geheel.
Geen abstract, maar
een levend beeld
Men heeft, bij de uitvoering van
de opdracht geheimhouding bewaard
omdat men door de plotselinge ont
hulling de monden wilde snoeren van
hen, die beweerden dat het onmoge
lijk was met geringe kosten een com
binatie-monument door een Neder
lander en een buitenlander te laten
vervaardigén. Bovendien wil men de
mónumentencommissie verrassen, die
indertijd bezwaar maakte tegen ver
vanging van de foritein door een
Rembrandtmonument. Het nieuwe
monument, waarvan de fontein een
zeer belangrijk onderdeel is, heeft
deze bezwaren drastisch uit de weg
geruimd.
„Dit beeld is niet af!"
De naijver die door de opdracht
verlening aan een Nederlander in de
kunstenaarswereld zou ontstaan, is
men handig uit de weg gegaan door
de reeds lang overleden schepper
van de fontein in de opdracht te be
trekken.
Het Nederlandse element in het mo
nument bleef hierdoor bewaard en
werd zelfs overwegend door de be
kroning van het geheel met het oude
borstbeeld van Rembrandt. Toen
Zadmore dit beeld op de Witte Sin-
Wij geven U alle inlichtingen over
aluminium jaloezieën
In onze toonhamer M<^ENSTEEG 2L
Lelden - D. LADAN - teL 21375
Teleurstellende inzendingen.
Het comité dat met de oprichting
van een waardig monument belast
is en tot op dat ogenblik opgescheept
zat met enkele combinatie-ontwer
pen, waarbij de kunstenaars geen
evenwicht hadden kunnen bereiken,
haalde verlicht adem. Dit combinatie-
ontwerp haalde hen onmiddellijk uit
de financiële en organisatorische zor
gen. Wat moest men immers aanvan
gen met een Nederlands-Russisch
ontwerp, waarvan de Nederlander
de sokkel vervaardigde en de Rus
Rembrandt een sikkel 4n handen gaf.
Bovendien werd een FransNeder
lands monument onmiddellijk om
niet nader aan te duiden reden op
de zwarte lijst geplaatst
Een Amerikaans-Nederlandse com
binatie kon niet op tijd. klaar zijn om
dat men in Amerika eerst zekerheid
wilde hebben over de eventuele anti-
Amerikaanse gezindheid van Rem
brandt én omdat de Amerikanen er
op stonden Rembrandt inplaats van
een penseel een volautomatisch Rey
nolds kleurenpotlood in handen te ge
ven.
Op eerste Paasdag 's morgens om
twaalf uur zal men zich kunnen over
tuigen van de sublieme oplossing, die
een werkzame commissie gevonden
heeft. Onder leiding van Zadmore zal
de bekisting verwijderd worden, die
PORTRET VAN
ZADMORE
mogelijk geworden door een bijzon
dere subsidie van de vereniging tot
behoud van springende monumenten.
Bezwaren van bevoegde zijde over
het nodeloos vermorsen van water
konden uit de weg geruimd worden
door een contract met de gemeente,
waardoor het verspoten water zal
dienen als spoelwater voor de onder
grondse toiletten, die op enkele tien
tallen meters afstand in de grond
verrijzen. Op deze wijze worden de
kosten van het water bovendien tot
een minimum beperkt.
Het doorspoelen van de onder
grondse toiletten met Rembrandts-
water is natuurlijk nog maar toe
komstmuziek, maar toch zal Leiden
binnenkort een monument hebben,
dat maar niet gewoon staat te staan,
maar dat daadwerkelijk meehelpt
aan de geestelijke én de materiële
zuiverheid van onze stad.
De beeldhouwer Zadmore werd
in 1911 in Wiszket in Polen ge
boren. Hij studeerde aan de aca
demie voor schilderkunst in
Warschau, doch moest zijn studie
wegens financiële moeilijkheden
afbreken. Hij nam dienst in het
Poolse leger, waar zijn kunstzin
nige activiteiten tot het schilde
ren van de wacht beperkt bleven.
Na zijn demobilisatie viel hij op
door het schilderen van opruien
de leuzen op schuttingen en ge
vels in Warschau. Hij moest ech
ter uitwijken en sloot zich in
Parijs aan bij de tataïsten. Hier
moest hij de schilderkunst vaar
wel zeggen omdat de 'vakbond
van gevel- en schuttingschilders
hem verdere activiteiten onmo
gelijk maakte. Hij ontdekte de
beeldhouwkunst als uitingsmoge
lijkheid en verwierf met zijn eer
ste werkstuk „Naakt op cactus"
een beeld dat overal een zeer
pijnlijke indruk achterliet de
Prix de Rome. Zijn roem raakte
hierdoor echter snel verspreid en
ieder rechtgeaard museumdirec
teur heeft tegenwoordig een
beeld van Zadmore in huis. Ver
der heeft Zadmore een beeld van
een vrouw en vijf wolken van
kinderen.
het nieuwe monument thans nog om
sluit.
Monument in clair-obscure.
Een plan om ter gelegenheid van
deze onthulling o,p eerste Paasdag de
fonteinen verf inplaats van water te
laten spuiten om daardoor de Leide-
naars de kans te geven onder de blik
ken van de grote schilder zich in het
Paaseierenschilderen te bekwamen,
werd als niet-cultureel afgewezen.
Wel ligt het in de bedoeling het
monument 's avonds door een schijn
werper te laten verlichten. Door deze
belichting hoopt men een „clair-
obscure" te verkrijgen, dat de per
soon van Rembrandt als schilder nog
duidelijker zal laten uitkomen.
Rembrandt-water voor onder
grondse toiletten.
Een speciale attractie voor Leiden
is, dat de fonteinen het gehele jaar
de vorstperiode natuurlijk uitge
sloten zal blijven springen. Dit is
Haarlemmerstr. 123, Leiden.
Zie ook onze etalage en show
ruimte aan de Stille Mare.
(Advertentie)
VINCENTIANEN
in „De Groene Kakatoe"
Niet alleen was de oude, vertrouw
de „Turk" aan de Breestraat groen
in plaats van „verguld", toen wij er
deze week 's avonds binnenkwamen, I
maar zelfs was hij geen „Turk" meer,
doch een Kakatoe, die met al zijn
grillige groenheid een oord des ver
maakt bedekte, dat voorzichtige huis
vrouwen niet als de meest ideale
plaats plegen te beschouwen voor de
vrije tijdsbesteding hunner levens
genoten.
De „Vergulden Turk" was dus de
„groene Kakatoe" geworden en daar
vonden we het toneel-ervaren groep
je Vincentianen met hun dames, dat
in volle overgave de wankele schijn
van een verlopen Parijse. baron poog
de op te houden.
„De Spelers van St. Vincent" zyn
na hun succesvolle „Tovaritch" van
verleden jaar, Parijs niet ontrouw
geworden en wederom zullen zij
op donderdag 12 april a.s. in de
Leidse Schouwburg hun geestdrif
tig publiek naar de Lichtstad voe
ren, waar een formidabele avontu
ren-stroom maar nauw in haar bed
ding gehouden wordt en op de be
roemde avond de Schouwburg zal
overstromen.
Lieftallige jongedames en be
schroomde jongelingen zullen de
strijd om de schijn verzachten met
ontroerende romantiek en de rest
ziet U 12 april, als U tenminste nog
een kaart leunt bemachtigen, want
het vorig jaar was de „Tovaritch"
reeds weken van te voren uitver
kocht.
We menen gehoord te hebben, dat
de heer Fisser (Boommarkt 12) nog
over enkele exemplaren beschikt.
Het gemeentebestuur van Leiden kreeg deze week reeds gelegenheid het
resultaat van Zadtnores arbeid te aanschouwen. Vroeg in de morgen werd
de bekisting even verwijderd en de fontein in werking gesteld. Een van
onze redacteuren passeerde juist de Vismarkt en zag kans bovenstaande
foto te maken. Op eerste Paasdag zal de bekisting definitief verwijderd
worden.
Verbindingsdienst met zijn gecom
pliceerd geheel van telefoon en radio
apparatuur bijzonder interessant is.
Een probleem dat alle diensten van
de B.B. kennen* n.l. het verloop in
de personeelsbezetting, stelt ook de
verbindingsdienst voor die noodzaak
te zorgen op sterkte te blijven.
F en portofonist, een centralist, die
naar elders vertrekt; een telefo
niste, die in het huwelijk treedt en
de B.B. verlaat, zij moeten weer ver
vangen worden. Daarom zijn adspi-
rant-noodwachters, zoals bij alle an
dere B.B.-diensten ook in de Verbin
dingsdienst welkom. O.a. beschikte
men thans gaarne over een aantal
jongelui van een jaar of zeventien
om deze te bekwamen in het bedienen
van en werken met draagbare radio
toestellen (portofoons). Ook kunnen
nog enkele telefonistes en wachters
(uitkijkdienst) geplaatst worden.
Mocht u zich tot dit interessante
B.B.-onderdeel aangetrokken voelen,
stelt u zich dan eens met het bureau
B.B., Langebrug 56, in verbinding.
Men zal u daar gaarne omtrent de
voor u bestaande mogelijkheden in de
B.B.-Verbinddngsdienst inlichten.
Verbindingsdienst
moet op sterkte blijven
Wat het zenuwstelsel voor het
menselijk lichaam is, is de Verbin
dingsdienst voor de organisatie Be
scherming Bevolking. Zoals voor het
goed functioneren van het lichaam
een gezond cn ongestoord zenuwstel
sel noodzakelijk is, zo is voor het in
werking komen en doeltreffend func
tioneren van de B.B. een feilloos
werkend verbindingssysteem een le
venskwestie. Een willekeurige dienst
of onderdeel van de B.B. kan falen
en dat betekent minder effect van het
optreden van de organisatie als ge
heel; faalt echter het verbindingsap
paraat dan wordt de gehele organisa
tie in feite lam gelegd.
Het is daaropi dat van het begin
van de opbouw van de B.B. af direct
de volle aandacht geschonken is aan
de vorming en opleiding van de B.B.
verbindingsdienst en met voldoening
kan worden geconstateerd dat dit
niet zonder resultaat geschied is.
De toewijding van de noodwach-
ters in deze dienst is in de hand ge
werkt door 't feit, dat het werken in de
Een ondernemend rakenman inke „wingewest" geestdriftig deelnam. van Slotermeer een mandje Paas-
Klolermeer heeft on Goede VrijdagDe verstopte eieren, in diverse kleu- eieren aan te bieden,
in deze tuinstad van Amsterdam een ren, gaven recht op smakelijke paas-1 Dat de Sloteraeerse aarde door de
grote wedstrijd in het zoeken van verrassingen; wie een groengeklenrd zoekende jeugd onvervaard werd
Paaseieren gehouden, waaraan de ei vond, verwierf zich bovendien het omgewoeld, toont deze foto van de
talrijke jeugd van dit hoofdstedelij-1 recht een van de ouden van dagen 1 zoekende jongens en meisjes.
Het oude Leiden heeft een van
zijn markantste punten bij de sa-
vloeiing van twee stromen.
De fotograaf heeft hier een oude
schuit en wat bejaarde huizen tot
een typisch Lcids beeld samenge
voegd, dat de kenner van de stad
niet te veel moeilijkbeden zal op
leveren.
De vorige week
De aanduiding van de winkel op
de achtergrond heeft het probleem
van de vorige week aanzienlijk ver
eenvoudigd. Overigens hadden de
oplossers van de prijsvraag geen ge
makkelijke taak.
Toch wisten bijna alle inzenders,
die in aantal wederom de verwach
tingen overtroffen, dc juiste plaats
aanduiding te geven.
De twee heren zaten zich te zon
nen op de leaning van de Gepekte
Brug. Op de achtergrond de huizen
van de Oude Rijn.
De prijs is deze week voor:
Winaar werd na loting
J. van Velzen,
le Groenesteeg 11, Leiden.
Wat U moet doen
Adresseer een kaart, brief of
briefje aan de puzzle-redactie van
Schrijf onder het motto: „De
stenen spreken".
de Leidse Courant, Papengracht
32, Leiden.
De foto stelt voor
De inzendingen worden inge
wacht tot en met Donderdag as.
Onder de goede oplossers wordt
een waardebon van f 5.— verloot.
